Capitolo 7: Malsamoj inter versioj

Kiel registrite je 19:05, 1 Jan. 2022

• reiru al opera naturale e' ch'uom favella

1

OSSERVAZIONI GRAMMATICALI

In questo capitolo vediamo delle cose minori che finora abbiamo trascurato.

l'articolo determinativo

In esperanto c'e' un solo articolo determinativo la, che si usa per ridare tutti gli articoli determinativi italiani: il, lo, la, i, gli, le:

la viro = l'uomo
la viroj = gli uomini
la domo = la casa
la domoj = le case

In esperanto l'articolo determinativo si usa quando la cosa e' determinata:
- bevo l'acqua che e' nel frfigorifero = Mi trinkas la akvon, kiu estas en la malvarmujo.
ma
-mi piace l'acqua [in generale, non un'acqua specifica, determinata] = Mi ŝatas akvon.

l'articolo indeterminativo

In esperanto non esiste ed e' reso dalla assenza di articolo:

viro = un uomo
viroj = degli/alcuni uomini
domo = una casa
domoj = delle case

il plurale

il plurale di sostantivi ed aggettivi si fa aggiungendo una j, che non ha influenza sulla pronuncia in quanto semivocale e non vocale:

viro = uomo/un uomo Si pronuncia come l'ipotetica parola italiana vIro con l'accento sulla I
viroj = uomini/degli uomini Si pronuncia come l'ipotetica parola italiana vIroi. cioe' la OJ si pronuncia come OJ in buoi
domaj = casalinghe Si pronuncia come l'ipotetica parola italiana dOmai. cioe' la AJ si pronuncia come AJ in guai

la negazione

In esperanto esiste solo la parola ne per tradurre no e non:

Per fare una frase negativa basta mettere ne o altra parola negativa nella frase:

Mi ne estas kuracisto = Non sono medico.

l'interrogazione

Per fare una fraze interrogativa in esperanto, quando la frase non ha un'altra parola interrogativa come chi, quqndo, ecc., si premette la parola ĉu e l'ordine della frase non cambia:

Vi estas kuracisto. = Tu sei medico.
Ĉu vi estas kuracisto? = Sei medico?

2

PAROLE DA IMPARARE

A - parole del testo

B - parole speciali

BO- = Indica parentela acquisita.

bo-patr-o = suocero bo-patr-in-o = suocera
bo-fil-o = genero bo-fil-in-o = nuora
bo-kuz-o = cugino acquisito bo-frat-o = cognato

DIS- = Indica dispersione/tutto intorno

dis-ir-i = separarsi
dis-don-i = distribuire
dis-parol-i = parlare a destra e a manca

EK-= Indica inizio di una azione.

ek-kri-i = esclamare = cominciare a gridare
ek-dorm-i = addormentarsi = cominciare a dormire
ek-ir-i = partire = cominciare ad andare

EKS- = Indica una cosa finita/del passato = ex.

eks-prezid-ant-o = ex-presidente
eks-instru-ist-o = ex-insegnante
eks-komun-ist-o = ex comunista

La Esperanto-movado

Esperanto ne estas nur lingvo, sed ankaŭ movado. Cent-miloj de homoj nun-tempe lernas Esperanton per Duolingo kaj lernu.net, kaj ili lernas la lingvon tre bone, tamen ili scias nenion pri la movado malantaŭ tiu lingvo. Kia estas tiu movado?

La komunumo de la parolantoj de Esperanto funkcias same kiel ĉiuj aliaj lingvaj komunumoj. La diferenco estas, ke la Esperanto-komunumo ne estas ligita kun unu lando. Ĝiaj parolantoj troviĝas ĉie en la mondo.

La bazo de ĉio estas la individuoj, kiuj lernas Esperanton pro la plej malsamaj motivoj, sed ili ĝenerale interesiĝas pri lingvoj kaj fremdaj kulturoj.

La ekzisto de la interreto kaj de aliaj tutmondaj komunikiloj ne ŝanĝis la homan naturon. Ĉar homoj ŝatas renkonti homojn kun similaj interesoj, en multaj urboj de la mondo formiĝas lokaj Esperanto-kluboj. Post la reta kurso, la retaj lernantoj serĉas kaj ankaŭ mem organizas lokajn klubojn en sia urbo. Ili volas paroli Esperanton kun vivantaj homoj, ne nur kun sia komputilo.

La posta nivelo estas la naciaj organizaĵoj. Tra la mondo ekzistas pli ol 100 landaj asocioj, kiuj organizas renkontiĝojn, naciajn kongresojn kaj similajn kunvenojn, eldonas revuojn kaj distribuas librojn en Esperanto. La ĉefa tasko de la Landaj Asocioj estas informi pri Esperanto en la propra lingvo.

La parolantoj de Esperanto havas ankaŭ internaciajn organizaĵojn. La plej granda kaj grava estas Universala Esperanto-Asocio. UEA kunigas ĉiujn landajn asociojn kaj faras multajn aliajn aferojn: ĝi reprezentas la esperantistojn ĉe Unuiĝintaj Nacioj (UN) kaj Unesko, ĝi eldonas revuon kaj librojn, ĝi distribuas ĉiujn librojn aperintajn en Esperanto, ĝi organizas mondajn kongresojn. Ĝi ankaŭ laboras por disvastigi Esperanton tra ĉiuj kontinentoj kaj por disvastigi la valorojn de inter-kompreniĝo, paco kaj respekto por popoloj grandaj kaj malgrandaj, kiujn la kreinto de Esperanto, Lazaro Ludoviko Zamenhof, ligis al ĝi de la komenco.

Tiu strukturo de la Esperanto-movado ekzistas ekde la frua 20a jarcento. La modernaj komunik-rimedoj de la nuna mondo ne ŝanĝis ĉi tiun strukturon, sed helpas ĝin pli facile funkcii.

Vi mem, kiel individua Esperanto-parolanto, estas la plej valora parto de la tuta komunumo, kaj via kun-laboro kun la aliaj parolantoj en via loĝ-loko kaj en via lando estas same valora. Kontaktu, do, la organizaĵojn ĉirkaŭ vi kaj kunlaboru kun la aliaj parolantoj de Esperanto. Ne estas reguloj pri tio, kion vi devas fari; vi rajtas labori tute libere laŭ via propra elekto. Ni ĉiuj estas volontuloj.