Capitolo 9
- reiru al opera naturale e' ch'uom favella
- 1
OSSERVAZIONI GRAMMATICALI
L'esperanto razionalizza completamente anche gli avverbi correlativi [perche', come, dove, ecc.]. In questo capitolo vediamo la seconda meta' di questo sistema:
kial perche'
- Kial vi lernas Esperanton? perche' studi l'esperanto? Mi ne scias, kial vi lernas Esperanton. Non so perche' tu studi l'esperanto
kiam quando
- Kiam estos via naskiĝ-tago? Quando sara' il tuo compleanno Mi ne scias, kiam estos via naskiĝ-tago Non so quando sara' il tuo compleanno.
kie dove
- Kie vi loĝas? Dove abiti? Mi ne scias, kie vi loĝas Non so dove abiti.
kiel come
- Kiel fartas via patrino? Come sta tua madre? Mi ne scias, kiel fartas via patrino. Non so come sta/stia tua madre.
kiom quanto
- Kiom kostas ĉi tiu skribilo? Quanto costa questa penna? Mi ne scias, kiom kostas ĉi tiu skribilo. Non so quanto costa/costi questa penna.
tial percio', per quella ragione
- Tial mi ne lernas Esperanton. Percio'non studio l'esperanto.
tiam allora, in quel tempo
- Mi estis juna, kaj tiam mi enamiĝis. Ero giovane ed allorami innamoraiche succede?
tie la', in quel luogo
- Mi loĝas tie Abito la'
tiel soci', in quel modo
- Mi iros aŭtomobile kaj, tiel mi venos ĝustatempe. Ando' in macchina e cosi' arrivero' in tempo
tiom tanto, fdin quella quantita'
- Mi havis 10 eŭrojn kaj la bileto kostis tiom Avevo 10 euro e tqanto cosava il biglietto
ial qualcuno, qualche
- iu venis? qualcuno e' venuto? iu libro estas facila qualche libro e' facile
iam qualcosa
- io okazos succedera' qualcosa
ie di qualche tipo, qualsiasi
- ia kliento telefonis ha telefonato un cliente qualsiasi
iel di qualcuno
- ies telefono sonoras Suona il telefono di qualcuno
iom di qualcuno
- ies telefono sonoras Suona il telefono di qualcuno
ĉial ognuno, ogni
- ĉiu havas sian ombrelon ognuno ha il suo ombrello ĉiu libro estas utila ogni libro e' utile
ĉiam ogni cosa, tutto
- ĉio estas enordo tutto e' a posto
ĉie di ogni tipo, qualsiasi
- ĉia skribilo taŭgas qualsiasi penna va bene/e' adatta
ĉiel di ognuno
- kontrolu ĉies pasporton Controlla il passaporto di ognuno
ĉiom di ognuno
- kontrolu ĉies pasporton Controlla il passaporto di ognuno
nenial nessuno
- neniu havas sufiĉan monon nessuno ha abbastanza denaro neniu libro estas utila nessun libro e' utile
neniam niente
- nenio okazis non e' successo niente
nenie di nessun tipo
- nenia skribilo taŭgas nessuna penna/una penna di nessun tipo va bene/e' adatta
neniel di nessuno
- nenies lando terra di nessuno
neniom di nessuno
- nenies lando terra di nessuno
- 2
PAROLE DA IMPARARE
A - parole del testo
kiu chi, il quale, quale
kio che cosa, che, la qual cosa
kia di che tipo
kies di chi
tiu quello/quella, colui
tio quella cosa, cio', quello (nel linguaggio parlato)
tia di tale tipo, cosi'
ties di quello
iu qualcuno, qualche
io qualcosa
ia di qualche tipo, qualsiasi
ies di qualcuno<,br>
ĉiu ognuno, ogni
ĉio ogni cosa, tutto
ĉia di ogni tipo, qualsiasi
ĉies di ognuno
neniu nessuno
nenio niente
nenia di nessun tipo
nenies di nessuno
ekzist-i esistere, ekzist-o esistenza
inter-ret-o la rete, internet
mond-o mondo tut-mond-a mondiale,globale
komunik-i comunicare komunik-il-o mezzzi di comunicazione
ŝanĝ-i cambiare
ĉarpoiche'
ŝxat-i amare apprezzare, usato cosi": Mi ŝatas kafon = Mi piace il caffe'
renkont-i incontrare renkont-iĝ-o incontro
nacia nazionali
organiz-i organizzare organiz-aĵ-o organizzazione
kun-ven-o convegno
el-don-i editare el-don-aĵ-o cosa edita, libro o rivista
ĉef-o capo ĉef-a principale
tasko compito
kunigas riunisce
afer-o cosa immateriale
Unuiĝintaj Nacioj Nazioni Unite, ONU
Unesko Unesco
B - parole speciali
-UL- = Indica un insieme di cose simili.
arb-o = albero arb-ar-o = foresta
vort-o = parola vort-ar-o = vocabolario
hom-o = persona hom-ar-o = gruppo di uomini, umanita'
GE- = Indica il membro di una comunita'
urb-o = citta' urb-an-o cittadino
Pariz-o = Parigi pariz-an-o parigino
klub-o = circolo, club klub-an-o membro del circolo
PRA-= Indica il luogo dove si fa qualcosa
lern-i = imparare lern-ej-o scuola
kuir-i = cucinare kuir-ej-o cucina
preĝ-i = pregare preĝ-ej-o chiesa
-ING- = Indica una cosa da fare necessariamente
pag-end-a = da pagare
lern-end-a = da imparare
re-don-end-a = da ridare
TRA = per nel senso di "a causa di" Mi ne iras pro la pluvo Non vado per la pioggia.
TRANS = per nel senso di "a favore di", "con lo scopo di" Mi aĉetis libron por mia filo Ho comprato un libro per mio figlio Mi pagas por aĉeti aŭtomobilon Pago per comprare una macchina.
EL' = di, su, complemento di argoemnto Mi parolas pri la vetero Parlo del tempo. Cezaro verkis pri la milito en Gaŭlujo Cesare scrisse sulla guerra in Gallia
- 3
COSE DA LEGGERE
La Esperanto-movado[terza parte, tria parto]
Tiu strukturo de la Esperanto-movado ekzistas ekde la frua 20a jarcento. La modernaj komunik-rimedoj de la nuna mondo ne ŝanĝis ĉi tiun strukturon, sed helpas ĝin pli facile funkcii.
Vi mem, kiel individua Esperanto-parolanto, estas la plej valora parto de la tuta komunumo, kaj via kun-laboro kun la aliaj parolantoj en via loĝ-loko kaj en via lando estas same valora. Kontaktu, do, la organizaĵojn ĉirkaŭ vi kaj kunlaboru kun la aliaj parolantoj de Esperanto. Ne estas reguloj pri tio, kion vi devas fari; vi rajtas labori tute libere laŭ via propra elekto. Ni ĉiuj estas volontuloj.
- 4
ESERCIZIO
Traducete in italiano con l'aiuto del vocabolario il testo "La Esperanto-movado"
