Ĉapitro 18-a: Malsamoj inter versioj
Renato (Diskuto | kontribuoj) (Nova paĝo kun '* reiru al La gramatiko de lingvo sen gramatiko <hr> <br> '''18.1. Prepozicioj kaj kunmetaĵoj kun propozicioj''' prepozicioj en Esperanto estas uzataj por indiki manierojn...') |
Renato (Diskuto | kontribuoj) |
||
| Linio 9: | Linio 9: | ||
''Ĉi-sekve vi trovas materialon laŭ ĉi tiu ordo:'' | ''Ĉi-sekve vi trovas materialon laŭ ĉi tiu ordo:'' | ||
| − | ''prepozicio | + | ''prepozicio<br>'' |
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| + | ''ekzemploj pri normala uzo de prepozicioj<br>'' | ||
| + | ''uzataj prepozicioj kun finaĵoj o, a, e, i<br>'' | ||
| + | ''kunmetaĵoj inter prepozicioj kaj verboj<br>'' | ||
| − | antaŭ | + | |
| + | '''antaŭ''' | ||
antaŭ antaŭ la domo, antaŭ tri tagoj | antaŭ antaŭ la domo, antaŭ tri tagoj | ||
| Linio 21: | Linio 22: | ||
antaŭiri, antaŭveni, antaŭpreni, antaŭaĉeti | antaŭiri, antaŭveni, antaŭpreni, antaŭaĉeti | ||
| − | malantaŭ | + | '''malantaŭ''' |
| + | |||
malantaŭ malantaŭ la domo, post tri tagoj | malantaŭ malantaŭ la domo, post tri tagoj | ||
malantaŭo, malantaŭa, malantaŭe, malantaŭi | malantaŭo, malantaŭa, malantaŭe, malantaŭi | ||
malantaŭiri, malantaŭveni, malantaŭpreni, malantaŭaĉeti/postiri, postveni, postpreni, postaĉeti | malantaŭiri, malantaŭveni, malantaŭpreni, malantaŭaĉeti/postiri, postveni, postpreni, postaĉeti | ||
| − | apud | + | '''apud''' |
| + | |||
apud la fenestro | apud la fenestro | ||
apudo, apuda, apude, apudi | apudo, apuda, apude, apudi | ||
apudiri, apudveni, apudlerni | apudiri, apudveni, apudlerni | ||
| − | ĉe | + | '''ĉe''' |
| + | |||
ĉe la fenestro = apud la fenestro | ĉe la fenestro = apud la fenestro | ||
ĉea, | ĉea, | ||
ĉeesti, ĉeludi, ĉemanĝi | ĉeesti, ĉeludi, ĉemanĝi | ||
| − | ĉirkaŭ | + | '''ĉirkaŭ''' |
| + | |||
ĉirkaŭ la urbo, ĉirkaŭ la domo | ĉirkaŭ la urbo, ĉirkaŭ la domo | ||
ĉirkaŭo, ĉirkaŭa, ĉirkaŭe, ĉirkaŭi | ĉirkaŭo, ĉirkaŭa, ĉirkaŭe, ĉirkaŭi | ||
ĉirkaŭiri, ĉirkaŭveni, ĉirkaŭparoli | ĉirkaŭiri, ĉirkaŭveni, ĉirkaŭparoli | ||
| − | ekster | + | '''ekster''' |
ekster la urbo, ekster la domo | ekster la urbo, ekster la domo | ||
| Linio 47: | Linio 52: | ||
eksteriri, eksterveni, ekstermeti | eksteriri, eksterveni, ekstermeti | ||
| − | en | + | '''en''' |
en urbo, en domo, en la tago= dum la tago, en Aprilo= dum aprilo | en urbo, en domo, en la tago= dum la tago, en Aprilo= dum aprilo | ||
| Linio 53: | Linio 58: | ||
eniri, enveni, enmeti | eniri, enveni, enmeti | ||
| − | inter | + | '''inter''' |
inter du urboj, inter la tablo kaj la fenestro, inter Londono kaj Parizo estas 300 kilometroj, inter laa sepa kaj la oka vespere | inter du urboj, inter la tablo kaj la fenestro, inter Londono kaj Parizo estas 300 kilometroj, inter laa sepa kaj la oka vespere | ||
| Linio 59: | Linio 64: | ||
interiri, intervenveni, intermeti | interiri, intervenveni, intermeti | ||
| − | kontraŭ | + | '''kontraŭ''' |
kontraŭ la muro, kontraŭ mi, kontraŭ la suno, kontraŭ mono | kontraŭ la muro, kontraŭ mi, kontraŭ la suno, kontraŭ mono | ||
| Linio 65: | Linio 70: | ||
kontraŭbatali, konttaŭparoli, kontraŭdiri, kontraŭlabori | kontraŭbatali, konttaŭparoli, kontraŭdiri, kontraŭlabori | ||
| − | post | + | '''post''' |
post tri monatoj, post mi=malantaŭ mi | post tri monatoj, post mi=malantaŭ mi | ||
| Linio 71: | Linio 76: | ||
postparoli, postsekvi, postresti, postiri = malantaŭiri | postparoli, postsekvi, postresti, postiri = malantaŭiri | ||
| − | preter | + | '''preter''' |
preter mi, preter la domo =flanke de la domo kaj plu | preter mi, preter la domo =flanke de la domo kaj plu | ||
| Linio 77: | Linio 82: | ||
preteriri, preterveturi, preterparoli | preteriri, preterveturi, preterparoli | ||
| − | sub | + | '''sub''' |
sub la tablo = malsuper (sen kontakto), sub la ŝuoj= malsur (kun kontakto) | sub la tablo = malsuper (sen kontakto), sub la ŝuoj= malsur (kun kontakto) | ||
| Linio 83: | Linio 88: | ||
subiri, subaŭskulti, subkuŝi | subiri, subaŭskulti, subkuŝi | ||
| − | super | + | '''super''' |
super la tablo (sen kontakto) super la kapo (sen kontakto) | super la tablo (sen kontakto) super la kapo (sen kontakto) | ||
| Linio 89: | Linio 94: | ||
superflugi, supervenki, superparoli | superflugi, supervenki, superparoli | ||
| − | sur | + | '''sur''' |
sur la tablo (kun kontakto), sur la tero, sur la mano, sur la muro | sur la tablo (kun kontakto), sur la tero, sur la mano, sur la muro | ||
| Linio 95: | Linio 100: | ||
surpaŝi, surtreti, suriri | surpaŝi, surtreti, suriri | ||
| − | tra | + | '''tra''' |
tra la parko, tra la fenestro, tra la urbo | tra la parko, tra la fenestro, tra la urbo | ||
| Linio 101: | Linio 106: | ||
trairi, traveturi, trarigardi | trairi, traveturi, trarigardi | ||
| − | trans | + | '''trans''' |
trans la rivero, trans la strato, trans la monto | trans la rivero, trans la strato, trans la monto | ||
| Linio 107: | Linio 112: | ||
transiri, transflugi, transĵeti | transiri, transflugi, transĵeti | ||
| − | maltrans | + | '''maltrans''' |
| + | |||
maltrans la rivero (en ĉi tiu flanko), maltrans la landlimo | maltrans la rivero (en ĉi tiu flanko), maltrans la landlimo | ||
maltransa, maltranse, maltransi | maltransa, maltranse, maltransi | ||
maltransveni, maltransiri | maltransveni, maltransiri | ||
| − | al | + | '''al''' |
al mi, al Jozefo, al Parizo, al la kongreso | al mi, al Jozefo, al Parizo, al la kongreso | ||
| Linio 118: | Linio 124: | ||
aliĝi, aliri, alveni, alparoli, alporti | aliĝi, aliri, alveni, alparoli, alporti | ||
| − | el | + | '''el''' |
el la ĉambro, el la glaso, el Germanujo, el ligno | el la ĉambro, el la glaso, el Germanujo, el ligno | ||
| Linio 124: | Linio 130: | ||
eliri, eltrinki= fintrinki, elveni, konsisti el, fari ion el | eliri, eltrinki= fintrinki, elveni, konsisti el, fari ion el | ||
| − | ĝis | + | '''ĝis''' |
ĝis ŝia domo, ĝis Parizo, ĝis la 3-a posttagmeze | ĝis ŝia domo, ĝis Parizo, ĝis la 3-a posttagmeze | ||
| Linio 130: | Linio 136: | ||
ĝisrevidi, ĝisatendi, ĝisvivi | ĝisrevidi, ĝisatendi, ĝisvivi | ||
| − | je | + | '''je''' |
je la 4-a posttagmeze, je la komenco, je dio | je la 4-a posttagmeze, je la komenco, je dio | ||
| Linio 136: | Linio 142: | ||
- - | - - | ||
| − | de | + | '''de''' |
de Londono al Parizo, la libro de mi, mortigo de kulpulo, de la 4-a ĝis la 6-a | de Londono al Parizo, la libro de mi, mortigo de kulpulo, de la 4-a ĝis la 6-a | ||
| Linio 142: | Linio 148: | ||
deiri, deveni, defali | deiri, deveni, defali | ||
| − | da | + | '''da''' |
(kilogramo) da pomoj, kiom da pomoj vi havas | (kilogramo) da pomoj, kiom da pomoj vi havas | ||
| Linio 148: | Linio 154: | ||
- - | - - | ||
| − | anstataŭ | + | '''anstataŭ''' |
| + | |||
anstataŭ mi, anstataŭ akvon | anstataŭ mi, anstataŭ akvon | ||
anstataŭo, anstataŭa, anstataŭe, anstataŭi | anstataŭo, anstataŭa, anstataŭe, anstataŭi | ||
anstataŭi, anstataŭigi, anstataŭiĝi | anstataŭi, anstataŭigi, anstataŭiĝi | ||
| − | krom | + | '''krom''' |
krom mi, krom akvo (mi trinkas vinon) | krom mi, krom akvo (mi trinkas vinon) | ||
| Linio 159: | Linio 166: | ||
- - | - - | ||
| − | po | + | '''po''' |
po 5 pomoj(n) | po 5 pomoj(n) | ||
| Linio 165: | Linio 172: | ||
- - | - - | ||
| − | pri | + | '''pri''' |
pri la milito en Gaŭlujo, pri la libro | pri la milito en Gaŭlujo, pri la libro | ||
| Linio 171: | Linio 178: | ||
priskribi, priparoli, priridi | priskribi, priparoli, priridi | ||
| − | por | + | '''por''' |
por mi, por mia amiko | por mi, por mia amiko | ||
| Linio 178: | Linio 185: | ||
| − | sen | + | '''sen''' |
sen mi, sen papero, sen mono | sen mi, sen papero, sen mono | ||
| Linio 184: | Linio 191: | ||
senigi, seniĝi, | senigi, seniĝi, | ||
| − | pro | + | '''pro''' |
pro bona afero, pro la pluvo, pro la viruso | pro bona afero, pro la pluvo, pro la viruso | ||
| Linio 190: | Linio 197: | ||
proparoli, proplendi, proprotesti | proparoli, proplendi, proprotesti | ||
| − | kun | + | '''kun''' |
kun mia edzino, kun mia amiko, kun vi | kun mia edzino, kun mia amiko, kun vi | ||
| Linio 196: | Linio 203: | ||
kuniri, kunveni, kunparoli | kuniri, kunveni, kunparoli | ||
| − | per | + | '''per''' |
per trajno, per aŭtomobilo, per martelo | per trajno, per aŭtomobilo, per martelo | ||
| Linio 202: | Linio 209: | ||
perlabori, perludi | perlabori, perludi | ||
| − | laŭ | + | '''laŭ''' |
laŭ Marko, laŭ mi, laŭ la rivero, laŭ la leĝo | laŭ Marko, laŭ mi, laŭ la rivero, laŭ la leĝo | ||
| Linio 208: | Linio 215: | ||
laŭiri (la riveron), laŭrespondi, laŭi (la statuton) | laŭiri (la riveron), laŭrespondi, laŭi (la statuton) | ||
| − | malgraŭ | + | '''malgraŭ''' |
malgraŭ la pluvo, malgraŭ mia volo, malgraŭ la viruso | malgraŭ la pluvo, malgraŭ mia volo, malgraŭ la viruso | ||
| Linio 214: | Linio 221: | ||
- - | - - | ||
| − | dum | + | '''dum''' |
dum la kunveno, dun la tuta tago, dum du horoj | dum la kunveno, dun la tuta tago, dum du horoj | ||
duma, dume | duma, dume | ||
dumatendi | dumatendi | ||
Kiel registrite je 19:51, 28 Apr. 2020
- reiru al La gramatiko de lingvo sen gramatiko
18.1. Prepozicioj kaj kunmetaĵoj kun propozicioj
prepozicioj en Esperanto estas uzataj por indiki manierojn, tempojn, direktojn de la ago esprimita de la verbo: en la mateno, por mia amiko, dum du horoj, per aŭtomobilo, ktp. Sed ili povas funkcii kiel memstaraj radikoj, kiuj povas fariĝi adjektivoj, adverboj aŭ verboj: ni iris kune, la duma registaro daŭris longe, mi parolos prie, ktp. Ili estas ankaŭ uzataj por formi kunmetitaj verboj: eniri = iri enen, kuniri = iri kune, ktp.
Ĉi-sekve vi trovas materialon laŭ ĉi tiu ordo:
prepozicio
ekzemploj pri normala uzo de prepozicioj
uzataj prepozicioj kun finaĵoj o, a, e, i
kunmetaĵoj inter prepozicioj kaj verboj
antaŭ
antaŭ antaŭ la domo, antaŭ tri tagoj antaŭo, antaŭa, antaŭe, antaŭi antaŭiri, antaŭveni, antaŭpreni, antaŭaĉeti
malantaŭ
malantaŭ malantaŭ la domo, post tri tagoj malantaŭo, malantaŭa, malantaŭe, malantaŭi malantaŭiri, malantaŭveni, malantaŭpreni, malantaŭaĉeti/postiri, postveni, postpreni, postaĉeti
apud
apud la fenestro apudo, apuda, apude, apudi apudiri, apudveni, apudlerni
ĉe
ĉe la fenestro = apud la fenestro ĉea, ĉeesti, ĉeludi, ĉemanĝi
ĉirkaŭ
ĉirkaŭ la urbo, ĉirkaŭ la domo ĉirkaŭo, ĉirkaŭa, ĉirkaŭe, ĉirkaŭi ĉirkaŭiri, ĉirkaŭveni, ĉirkaŭparoli
ekster
ekster la urbo, ekster la domo ekstero, ekstera, ekstere, eksteri eksteriri, eksterveni, ekstermeti
en
en urbo, en domo, en la tago= dum la tago, en Aprilo= dum aprilo eno, ena, ene, eni eniri, enveni, enmeti
inter
inter du urboj, inter la tablo kaj la fenestro, inter Londono kaj Parizo estas 300 kilometroj, inter laa sepa kaj la oka vespere intero, intera, intere, interi interiri, intervenveni, intermeti
kontraŭ
kontraŭ la muro, kontraŭ mi, kontraŭ la suno, kontraŭ mono kontraŭo, kontraŭa, kontraŭe, kontraŭi kontraŭbatali, konttaŭparoli, kontraŭdiri, kontraŭlabori
post
post tri monatoj, post mi=malantaŭ mi post(aĵ)o. Posta, poste postparoli, postsekvi, postresti, postiri = malantaŭiri
preter
preter mi, preter la domo =flanke de la domo kaj plu pretero, pretera, pretere, preteri preteriri, preterveturi, preterparoli
sub
sub la tablo = malsuper (sen kontakto), sub la ŝuoj= malsur (kun kontakto) subo, suba, sube, subi subiri, subaŭskulti, subkuŝi
super
super la tablo (sen kontakto) super la kapo (sen kontakto) supera, superi, supere, supero = supro superflugi, supervenki, superparoli
sur
sur la tablo (kun kontakto), sur la tero, sur la mano, sur la muro suro, sura, sure, suri surpaŝi, surtreti, suriri
tra
tra la parko, tra la fenestro, tra la urbo trae trairi, traveturi, trarigardi
trans
trans la rivero, trans la strato, trans la monto transa, trnase, transiri, transflugi, transĵeti
maltrans
maltrans la rivero (en ĉi tiu flanko), maltrans la landlimo maltransa, maltranse, maltransi maltransveni, maltransiri
al
al mi, al Jozefo, al Parizo, al la kongreso ale, aliĝi, aliri, alveni, alparoli, alporti
el
el la ĉambro, el la glaso, el Germanujo, el ligno --- eliri, eltrinki= fintrinki, elveni, konsisti el, fari ion el
ĝis
ĝis ŝia domo, ĝis Parizo, ĝis la 3-a posttagmeze ĝisi, ĝise, ĝiso ĝisrevidi, ĝisatendi, ĝisvivi
je
je la 4-a posttagmeze, je la komenco, je dio - - - -
de
de Londono al Parizo, la libro de mi, mortigo de kulpulo, de la 4-a ĝis la 6-a - - deiri, deveni, defali
da
(kilogramo) da pomoj, kiom da pomoj vi havas
- - - -
anstataŭ
anstataŭ mi, anstataŭ akvon anstataŭo, anstataŭa, anstataŭe, anstataŭi anstataŭi, anstataŭigi, anstataŭiĝi
krom
krom mi, krom akvo (mi trinkas vinon) kroma, krome - -
po
po 5 pomoj(n) - - - -
pri
pri la milito en Gaŭlujo, pri la libro pria, prie priskribi, priparoli, priridi
por
por mi, por mia amiko pora, pore, pori porparoli, porpeti
sen
sen mi, sen papero, sen mono sene senigi, seniĝi,
pro
pro bona afero, pro la pluvo, pro la viruso - - proparoli, proplendi, proprotesti
kun
kun mia edzino, kun mia amiko, kun vi kune, kuna, kuni, kuno kuniri, kunveni, kunparoli
per
per trajno, per aŭtomobilo, per martelo peri, pere, pera perlabori, perludi
laŭ
laŭ Marko, laŭ mi, laŭ la rivero, laŭ la leĝo laŭa, laŭe, laŭi laŭiri (la riveron), laŭrespondi, laŭi (la statuton)
malgraŭ
malgraŭ la pluvo, malgraŭ mia volo, malgraŭ la viruso malgraŭa, malgraŭe - -
dum
dum la kunveno, dun la tuta tago, dum du horoj duma, dume dumatendi
