Ĉapitro 18-a: Malsamoj inter versioj

El La bona lingvo
Iri al: navigado, serĉi
Linio 231: Linio 231:
  
 
'''[[18.2. Ekzerco]]'''
 
'''[[18.2. Ekzerco]]'''
 +
 +
<hr>
 +
<br>
 +
 +
'''''iru al la [[ĉapitro 19-a]]'''''<br>
 +
'''''reiru al la [[ĉapitro 17-a]]'''''

Kiel registrite je 19:46, 6 Jan. 2021



18.1. Prepozicioj kaj kunmetaĵoj kun prepozicioj

prepozicioj en Esperanto estas uzataj por indiki manierojn, tempojn, direktojn de la ago esprimita de la verbo: en la mateno, por mia amiko, dum du horoj, per aŭtomobilo, ktp. Sed ili povas funkcii kiel memstaraj radikoj, kiuj povas fariĝi adjektivoj, adverboj aŭ verboj: ni iris kune, la duma registaro daŭris longe, mi parolos prie, ktp. Ili estas ankaŭ uzataj por formi kunmetitaj verboj: eniri = iri enen, kuniri = iri kune, ktp.

Ĉi-sekve vi trovas materialon laŭ ĉi tiu ordo:

prepozicio

ekzemploj pri normala uzo de prepozicioj
uzataj prepozicioj kun finaĵoj o, a, e, i
kunmetaĵoj inter prepozicioj kaj verboj


antaŭ

antaŭ antaŭ la domo, antaŭ tri tagoj
antaŭo, antaŭa, antaŭe, antaŭi
antaŭiri, antaŭveni, antaŭpreni, antaŭaĉeti

malantaŭ

malantaŭ malantaŭ la domo, post tri tagoj
malantaŭo, malantaŭa, malantaŭe, malantaŭi
malantaŭiri, malantaŭveni, malantaŭpreni, malantaŭaĉeti/postiri, postveni, postpreni, postaĉeti

apud

apud la fenestro
apudo, apuda, apude, apudi
apudiri, apudveni, apudlerni

ĉe

ĉe la fenestro = apud la fenestro
ĉea,
ĉeesti, ĉeludi, ĉemanĝi

ĉirkaŭ

ĉirkaŭ la urbo, ĉirkaŭ la domo
ĉirkaŭo, ĉirkaŭa, ĉirkaŭe, ĉirkaŭi
ĉirkaŭiri, ĉirkaŭveni, ĉirkaŭparoli

ekster

ekster la urbo, ekster la domo
ekstero, ekstera, ekstere, eksteri
eksteriri, eksterveni, ekstermeti

en

en urbo, en domo, en la tago= dum la tago, en Aprilo= dum aprilo
eno, ena, ene, eni
eniri, enveni, enmeti

inter

inter du urboj, inter la tablo kaj la fenestro, inter Londono kaj Parizo estas 300 kilometroj, inter la sepa kaj la oka vespere
intero, intera, intere, interi
interiri, intervenveni, intermeti

kontraŭ

kontraŭ la muro, kontraŭ mi, kontraŭ la suno, kontraŭ mono
kontraŭo, kontraŭa, kontraŭe, kontraŭi
kontraŭbatali, konttaŭparoli, kontraŭdiri, kontraŭlabori

post

post tri monatoj, post mi=malantaŭ mi
post(aĵ)o. Posta, poste
postparoli, postsekvi, postresti, postiri = malantaŭiri

preter

preter mi, preter la domo =flanke de la domo kaj plu
pretero, pretera, pretere, preteri
preteriri, preterveturi, preterparoli

sub

sub la tablo = malsuper (sen kontakto), sub la ŝuoj= malsur (kun kontakto)
subo, suba, sube, subi
subiri, subaŭskulti, subkuŝi

super

super la tablo (sen kontakto) super la kapo (sen kontakto)
supera, superi, supere, supero = supro
superflugi, supervenki, superparoli

sur

sur la tablo (kun kontakto), sur la tero, sur la mano, sur la muro
suro, sura, sure, suri
surpaŝi, surtreti, suriri

tra

tra la parko, tra la fenestro, tra la urbo
trae
trairi, traveturi, trarigardi

trans

trans la rivero, trans la strato, trans la monto
transa, transe,
transiri, transflugi, transĵeti

maltrans

maltrans la rivero (en ĉi tiu flanko), maltrans la landlimo
maltransa, maltranse, maltransi
maltransveni, maltransiri

al

al mi, al Jozefo, al Parizo, al la kongreso
ale,
aliĝi, aliri, alveni, alparoli, alporti

el

el la ĉambro, el la glaso, el Germanujo, el ligno
---
eliri, eltrinki= fintrinki, elveni, konsisti el, fari ion el

ĝis

ĝis ŝia domo, ĝis Parizo, ĝis la 3-a posttagmeze
ĝisi, ĝise, ĝiso
ĝisrevidi, ĝisatendi, ĝisvivi

je

je la 4-a posttagmeze, je la komenco, je dio
- -
- -

de

de Londono al Parizo, la libro de mi, mortigo de kulpulo, de la 4-a ĝis la 6-a
- -
deiri, deveni, defali

da

(kilogramo) da pomoj, kiom da pomoj vi havas
- -
- -

anstataŭ

anstataŭ mi, anstataŭ akvon
anstataŭo, anstataŭa, anstataŭe, anstataŭi
anstataŭi, anstataŭigi, anstataŭiĝi

krom

krom mi, krom akvo (mi trinkas vinon)
kroma, krome
- -

po

po 5 pomoj(n)
- -
- -

pri

pri la milito en Gaŭlujo, pri la libro
pria, prie
priskribi, priparoli, priridi

por

por mi, por mia amiko
pora, pore, pori
porparoli, porpeti


sen

sen mi, sen papero, sen mono
sene
senigi, seniĝi,

pro

pro bona afero, pro la pluvo, pro la viruso
- -
proparoli, proplendi, proprotesti

kun

kun mia edzino, kun mia amiko, kun vi
kune, kuna, kuni, kuno
kuniri, kunveni, kunparoli

per

per trajno, per aŭtomobilo, per martelo
peri, pere, pera
perlabori, perludi

laŭ

laŭ Marko, laŭ mi, laŭ la rivero, laŭ la leĝo
laŭa, laŭe, laŭi
laŭiri (la riveron), laŭrespondi, laŭi (la statuton)

malgraŭ

malgraŭ la pluvo, malgraŭ mia volo, malgraŭ la viruso
malgraŭa, malgraŭe
- -

dum

dum la kunveno, dun la tuta tago, dum du horoj
duma, dume
dumatendi



18.2. Ekzerco



iru al la ĉapitro 19-a
reiru al la ĉapitro 17-a