Aldona klarigo pri 2.7 - Plurspecaj nombrovortoj: Malsamoj inter versioj

Kiel registrite je 16:55, 1 Jan. 2020

• reiru al ĉapitro 2-a

NOMBRO-VORTOJ BAZAJ, ORDAJ KAJ ALISPECAJ

A - La bazaj nombrovortoj estas, laŭ la Fundamento: unu, du, tri, kvar, kvin, ses, sep, ok, naŭ, dek, cent, mil. Al ili oni ne rajtas aldoni la dinaĵojn j aŭ n .

B - La ordaj nombrovortoj estas unua, dua, tria, kvara, kvina, sesa, sepa, oka, naŭa, deka, centa, mila. Ili indikas la pozicion de io en vico de la samaj objektoj: la sepa tago, la dua ĉpitro, la 25-a tago de la monato. Ili akceptas kaj la pluran indikilon j kaj la akuzativna indikilon n: unuajn, duan, ktp.

C - La ciferoj estas la signoj uzataj por skribi la nombrojn: eŭropaj (1, 2, 3 ktp), romaj (I, II, V, X ktp); arabaj, hindaj. ktp.

Ĉ - La adverbaj nombrovortoj estas: unue, due, trie, ktp. Ili indikas en la unua loko, en la dua loko, ktp. Ekzemple: @@Unue iru al la poŝtoficejo kaj due iru al la banko kaj nur trie iru aĉeti

D -

           ▪ entjeraj nombroj pozitivaj kaj negativaj - ekz : …, -2, -1, 0, 1, 2, … 
           ▪ racionalaj nombroj aŭ kvocientoj, t.e rezulto de divido, de entjeroj - ekz : 3 por 12/4, 4,5 por 9/2
           ▪ kompleksaj nombroj, t.e nombroj en la formo de ekvacioj - ekz : "a + ib" kun "a" kaj "b" reelaj : 15 + (ix3)
           ▪ reelaj nombroj pozitivaj aŭ negativaj: entjera nombro pozitiva (2) aŭ negativa (-9) kaj racionala nombro pozitiva (3,1) aŭ negativa (-2,5)
   • numeraloj : nombronomoj t.e vorto aŭ grupo da vortoj indikanta nombron aŭ numeron : 
       ◦ baza numeralo :  Estas dek-ses reguloj en La Fundamento.
       ◦ orda numeralo :  La kvara regulo estas nek la lasta nek la balasta.  
   • numero :  cifero aŭ numeralo, montranta la vicon de iu objekto inter aliaj: numero de bileto, de ĉapitro, de domo, de paĝo, ktp : Legu ĉapitron (kies numero estas) tri.

Ekzemploj per du- :

   • du (radika nombro) = numeralo , kiu esprimas la nombron post 1 en la serio de la entjeroj-ekz : Elektu unu el la du plurfunkciaj brakhorloĝoj.
   • dua (a-nombro) : vicmontraj numeraloj , kiu signifas, ke la koncernataĵo venas post unu antaŭa-ekz  : Mi malfacile uzis mian duan tabulkomputilon.
   • due (e-nombro) : nombra adverbo kiu signifas en la dua loko-ekz  : Unue sidiĝu kaj due, malŝaltu viajn postelfonojn!
   • duo (o-nombro) : nombro aŭ cifero 2-ekz : Enskribu duon post la komo.

Memorigilo pri numeraloj kaj operacioj

operacio ilo kalkulo a-vortoj o-vortoj e-vortoj i-vortoj adicio plus Unu plus du faras tri 1 + 2 = 3 - - - - subtraho minus Naŭ minus kvin faras kvar

              9 – 5 = 4

- - - - divido per Sepdek dividite per dek faras sep

            70 : 10 = 7

- - - - distribuo po En la kunveno estis po du geanoj por ĉiu klubo. po ok (+ plurala o-vorto) - - - multipliko

-obl- (oble de) 

Sesoble de ok faras kvardek ok 6 x 8 = 48 duoblo duobla duoble duobligi /ĝi frakciigo -on- Kvarono de dudek estas kvin. 20 x 1/4 = 5 kvarono kvarona kvarone kvaronigi /iĝi kolektivigo

-op- El 6 aĵoj oni povas formi 2 triopojn. 3 = 6 / 2 triopo triopa triope triopigi /iĝi