Aldona klarigo pri 2.7 - Plurspecaj nombrovortoj: Malsamoj inter versioj

El La bona lingvo
Iri al: navigado, serĉi
Linio 20: Linio 20:
 
Ekzemple: 'Skribu duon post la komo! Do vi devas skribi ",2" '. aŭ 'Estos koncerto de kantista trio' = Estos koncerto de grupo konsistanta el tri kantistoj. au; 'en Francujo estas almenaŭ milo da esperantistoj'
 
Ekzemple: 'Skribu duon post la komo! Do vi devas skribi ",2" '. aŭ 'Estos koncerto de kantista trio' = Estos koncerto de grupo konsistanta el tri kantistoj. au; 'en Francujo estas almenaŭ milo da esperantistoj'
 
   
 
   
           
+
'''E''' La ''multiplikaj'' nombroj indikas ke la priparolata objekto enhavas ĝuste iun kvanton tiomfoje, kiom montras la radiko.li estas duoblo, trioblo, kvaroblo, ktp.<br>
 +
'''Ili povas esti uzataj en la formoj -oblo, -obla, -oble.'''<br>
 +
Ekzemple Ĉi tiu libro estas duoble pli granda ol via. [se via libro havas 40 paĝojn, ĉi tiu havas 80 paĝojn]Ne donu al mi 2 kilogramojn, sed la duoblon. [tio estas 4 kilogramoj] Naŭ estas la tioblo de tri.
 +
 
 +
'''F''' La '''frakciaj aŭ partaj''' nombroj indikas un parton de tiom da partoj, kiom estas la baza nombro. Ili estas duono, triono, kvarono, ktp.<br>
 +
'''Ili povs esti uzataj en la formoj duono, duona, duone.'''<br>
 +
Ekzemple Mi mangis duonon de la torto [La torto estis dividita en du duonoj kaj mi manĝis unu el tiuj du partoj]  Ses estas la duono de dek du. 
 +
 
 +
'''G''' La '''kolektivaj''' nombroj signifas  «ĉiuj kune», «en grupoj de». Ili estas unuope, duope, triope, kvarope, ktp.br>
 +
'''Ili povs esti uzataj en la formoj duopo, duopa, duope.'''<br>
 +
 
 +
– op; por la distribuaj – la vorton po. Krom tio povas esti uzataj numeraloj substantivaj kaj adverbaj.           
 
      
 
      
  

Kiel registrite je 21:09, 1 Jan. 2020



NOMBRO-VORTOJ BAZAJ, ORDAJ KAJ ALISPECAJ


A - La bazaj nombrovortoj estas, laŭ la Fundamento: unu, du, tri, kvar, kvin, ses, sep, ok, naŭ, dek, cent, mil. Ili indikas kvanton kaj responds la demandon kiom?.
Ekzemple: Kiom da reguloj estas en la Fundamento? Respondo: "16!"
Al ili oni ne rajtas aldoni la finaĵojn jn .

B - La ordaj nombrovortoj estas unua, dua, tria, kvara, kvina, sesa, sepa, oka, naŭa, deka, centa, mila. Ili indikas la pozicion de io en vico de la samaj objektoj.Ili respondas la demandon kioma?
Ekzemple: Kioma horo estas nun? Respondo: "la 3-a [el 24 eblaj horoj]!" La sepa tago, la dua ĉpitro, la 25-a tago de la monato.
Ili akceptas kaj la plurnombran indikilon j kaj la akuzativan indikilon n: unuajn, duan, ktp.

C - La ciferoj estas la signoj uzataj por skribi la nombrojn: eŭropaj (1, 2, 3 ktp), romaj (I, II, V, X ktp); arabaj, hindaj. ktp.

Ĉ - La adverbaj nombrovortoj estas: unue, due, trie, ktp. Ili indikas la koncepton en la unua loko, en la dua loko, ktp. Ili respondas la demanfon: En kiu sinsekvo?
Ekzemple: Kion mi faru nun? Respondo: Unue iru al la poŝtoficejo kaj due iru al la banko kaj nur trie iru aĉeti

D La substantivaj [fiiĝantaj per -o] nombrovortoj indikas konkretan nombron aŭ grupo konsistanta el tiom da homoj, kiom la nombro esprimas.
Ekzemple: 'Skribu duon post la komo! Do vi devas skribi ",2" '. aŭ 'Estos koncerto de kantista trio' = Estos koncerto de grupo konsistanta el tri kantistoj. au; 'en Francujo estas almenaŭ milo da esperantistoj'

E La multiplikaj nombroj indikas ke la priparolata objekto enhavas ĝuste iun kvanton tiomfoje, kiom montras la radiko.li estas duoblo, trioblo, kvaroblo, ktp.

Ili povas esti uzataj en la formoj -oblo, -obla, -oble.
Ekzemple Ĉi tiu libro estas duoble pli granda ol via. [se via libro havas 40 paĝojn, ĉi tiu havas 80 paĝojn]Ne donu al mi 2 kilogramojn, sed la duoblon. [tio estas 4 kilogramoj] Naŭ estas la tioblo de tri.

F La frakciaj aŭ partaj nombroj indikas un parton de tiom da partoj, kiom estas la baza nombro. Ili estas duono, triono, kvarono, ktp.
Ili povs esti uzataj en la formoj duono, duona, duone.
Ekzemple Mi mangis duonon de la torto [La torto estis dividita en du duonoj kaj mi manĝis unu el tiuj du partoj] Ses estas la duono de dek du.

G La kolektivaj nombroj signifas «ĉiuj kune», «en grupoj de». Ili estas unuope, duope, triope, kvarope, ktp.br> Ili povs esti uzataj en la formoj duopo, duopa, duope.

– op; por la distribuaj – la vorton po. Krom tio povas esti uzataj numeraloj substantivaj kaj adverbaj.            
   



Memorigilo pri numeraloj kaj operacioj

operacio ilo kalkulo a-vortoj o-vortoj e-vortoj i-vortoj adicio plus Unu plus du faras tri 1 + 2 = 3 - - - - subtraho minus Naŭ minus kvin faras kvar

              9 – 5 = 4

- - - - divido per Sepdek dividite per dek faras sep

            70 : 10 = 7

- - - - distribuo po En la kunveno estis po du geanoj por ĉiu klubo. po ok (+ plurala o-vorto) - - - multipliko

-obl- (oble de) 

Sesoble de ok faras kvardek ok 6 x 8 = 48 duoblo duobla duoble duobligi /ĝi frakciigo -on- Kvarono de dudek estas kvin. 20 x 1/4 = 5 kvarono kvarona kvarone kvaronigi /iĝi kolektivigo

-op- El 6 aĵoj oni povas formi 2 triopojn. 3 = 6 / 2 triopo triopa triope triopigi /iĝi