Esprimoj ne tutmonde kompreneblaj: Malsamoj inter versioj

El La bona lingvo
Iri al: navigado, serĉi
(34 mezaj versioj de la sama uzanto ne montriĝas)
Linio 3: Linio 3:
 
<br>
 
<br>
  
'''kontraŭado'''<br>
+
'''BELECO'''<br>
 +
:'''''Venuso''''' = Diino de amo ''(laŭ la praa okcidenta mitaro)''. Metafore: belega virino. <br>
 +
:'''''virino estas kiel abrikot-arbo''''' = ŝi estas bela ''(el la vjetnama)''<br>
 +
 
 +
'''BONECO'''<br>
 +
:'''''virino estas kiel neĝo''''' = ŝi estas bonkora ''(el la vjetnama)'' <br>
 +
 
 +
'''ebura turo''' vidu ĉe '''izoleco'''<br>
 +
 
 +
'''ERARO'''<br>
 +
:'''''Foje eĉ Homero dormetas!''''' = tri zamenhofaj proverboj kun simila signifo: Peko kaj eraro estas ecoj de l' homaro.;  Kiu ne pekis, kiu ne eraris?; Nur tiu ne eraras, kiu neniam ion faras.''  La baza signifo estas: eĉ tre famaj homoj foje eraras.<br>
 +
 
 +
'''DECIDO'''<BR>
 +
:'''''Tansiri la riveron Rubikono''''' = fari decidon nemalfareblan ''(la rivero Rubikono estis la norda limo de la teritorio de Romo, kiun armeo ne rajtis trairi, sed Julio Cezaro dum la intercivitana milito decidis trairi ĝin kaj tiel ataki Romon mem)''
 +
 
 +
'''FINO DE LA MONDO'''<br>
 +
:'''''kolonoj de Herkulo''''' = fino de la mondo, Gibraltaro ''(laŭ  la greka mitaro Herkules metis du kolonojn je la fino de la mondo tiama)''<br>
 +
 
 +
'''HELPO SOLVI PROBLEMOJN'''<br>
 +
:'''''la fadeno de Ariadne''''' = helpilo por solvi malfacilan problemon ''(laŭ la greka mitaro Ariadne donis al la heroo Teseo longan fadenbobenon, kiun li uriligis por retrovi la elirvojon en labirinta palaco en Kreto, kiun li eniris por mortigi monstron, kiu postulis homajn oferojn)''
 +
 
 +
'''IZOLECO'''<br>
 +
:'''''ebura turo''''' = izolita loko, loko de izoliĝo ''(ĝenerale dirata pri intelektuloj, kiuj ne okupiĝas pri la vera mondo. La esprimo venas el la Biblio, sed estas uzata en eŭropaj lingvoj)''.<br>
 +
 
 +
'''KONFUZO'''<br>
 +
:'''''bordelo''''' ''(en la senco de 'konfuzo, ĥaoso, malordo, sendisciplino)'' = konfuzo, malordo, ktp. laŭ la senco en la unuopa okazo. ''(almenaŭ itala)''<br>
 +
 
 +
'''''turni aferon sur la kapon''''' = turni aferon kapon malsupren = tute renversi<br>
 +
 
 +
'''KONTRAŬADO'''<br>
 
:'''''advokato de la diablo''''' = iu, kiu principe kontraŭas, kontraŭanto ''(eŭrop-katolika)''<br>
 
:'''''advokato de la diablo''''' = iu, kiu principe kontraŭas, kontraŭanto ''(eŭrop-katolika)''<br>
  
'''mensogo'''<br>
+
'''LUMO'''<br>
 +
:'''''ne metu vian lampon sub grenmezurilon'''''= ne kaŝu vian scion de aliaj homoj/ne lasu aliajn homojn en ignoro (el la Evangelio)<br>
 +
 
 +
'''MALBONHUMORO'''<br>
 +
: ''''' iu havas kazon de la lundoj''''' = ''el la usona 'someone has a case of the Mondays!'' = Iu havas lundan malsanon, aŭ Iu (ĉi tie) grumblemas pro lundo, tago de re-ek-elboro.
 +
 
 +
'''MALFACILO/MALEBLO'''<br>
 +
:'''''estas pli facile por kamelo/elefanto iri tra kudril-truo, ol ke io okazos''''' = estas absolute maleble, ke io okazos<br>  ''(rŭtops dirmsniero baziĝanta sur la kristana Evangelio)''
 +
:'''''grimpi sur spegulo''''' = Ĉerpi akvon per kribrilo.; Batadi la venton. ''(fari ion maleblan)''<br>
 +
 
 +
'''MALŜPARADO'''<br>
 +
:'''''ĵeti monon tra la fenestro''''' = malŝparegi<br> ''(dirmaniero en kelkaj eŭropaj lingvoj)''<br>
 +
'''''Li havas truon en la manplato''''' = Li malŝparegas.
 +
 
 +
'''MENSOGO'''<br>
 
:'''''blanka mensogo''''' = bonintenca mensogo<br>
 
:'''''blanka mensogo''''' = bonintenca mensogo<br>
 
:'''''ruĝa mensogo''''' = kompleta mensogo, vera mensogo <br>
 
:'''''ruĝa mensogo''''' = kompleta mensogo, vera mensogo <br>
  
'''moŝtulo'''<br>
+
'''MIELMONATO'''<br>
 +
:''''' post-geedziĝaj semajnoj'''''<br>
 +
 
 +
'''MOŜTULO'''<br>
 
:'''''bonz-o''''' ''(en la senco de 'moŝtul-o')'' = moŝtulo  ''(germana)''<br>
 
:'''''bonz-o''''' ''(en la senco de 'moŝtul-o')'' = moŝtulo  ''(germana)''<br>
  
'''bordelo''' ''(en la senco de 'konfuzo, ĥaoso, malordo, sendisciplino)'' = konfuzo, malordo, ktp. laŭ la senco en la unuopa okazo.<br>
+
'''PERFIDO'''<BR>
 +
: '''''kvina kolono''''' = organizaĵo, ĉefe armea, pli malpli neformala, kiu agas kaŝe en lando aŭ urbo por subteni la invadontan malamikon. ''(la esprimo naskiĝis dum la hispana civitana milito, kiam 4 armeaj kolonoj estis atakontaj Madridon kaj la generalo de la atakonta armeo parolis pri supozata 'kvina kolono' interne de la urbo mem, kiu favorus la invadon)'' ''(nun la esprimo estas uzata en ĉiuj kampoj, ankaŭ politika, socia, ktp.)''
  
'''ĉapelon!''' ''(en la senco admire saluti iun)'' = respekte/ admire depreni de si la ĉapelon, respekte(admire saluti<br>
+
'''RESPEKTO, ADMIRO'''<br>
+
:'''''(levi/forpreni sian) ĉapelon (antaŭ iu)!''''' = admire saluti iun = respekte/ admire depreni de si la ĉapelon, respekte/admire saluti ''[okcidentanoj salutis sin per levado/forprendo de sia ĉapelo]''<br>
'''da a ĝis x''' = tute, de la komenco ĝis la fino<br>
+
  
'''disigi alcionojn/sovaĝajn anserojn''' = disigi fidelan/amantan paron<br>
+
'''REZIGNADO'''<br>
 +
:'''''enĵeti la bantukon''''' ''(en la senco der 'kapitulaci')'' = kapitulaci, rezigni ''[La esprimo venas el la angla "throw in the towel" aŭ similaj nacilingvaj esprimoj uzataj dum boksado]''<br>
  
'''ebura turo''' = izolita loko, loko de izoliĝo ''(ĝenerale dirata pri intelektuloj, kiuj ne okupiĝas pri la vera mondo. La esprimo venas el la Biblio)''.<br>
+
'''SENFINA LABORO'''\<br>
 +
:'''''Sizifa laboro''''' = senfina laboro ''(laŭ la greka mitaro Sizifo, reĝo de Korinto, pro malbonaj agoj dum la vivo estis kondamnita en la transmondo ruli ŝtonojn al la pinto de monto, de kiu la ŝtono daŭre refalis al la bazo de la monto)''<br>
  
'''engluti sian fierecon''' = bridi/subpremi sian fierecon.<br>
+
'''SENVALORECO'''<br>
 +
:'''''esti la kvina rado de ĉaro''''' = esti senutila, superflua<br> ''(el kelkaj eŭropaj lingvoj)''
 +
:'''''akvo-lento''''' = sensignifa persono, senpova homo ''(el la vjetnama)''<br>
  
'''enĵeti la bantukon''' ''(en la senco der 'kapitulaci')'' = kapitulaci, rezigni ''[La esprimo venas el la angla "throw in the towel" aŭ similaj nacilingvaj esprimoj uzataj dum boksado]''<br>
+
'''''Sizifa laboro''''' Vidu ĉe SENFINA LABORO<br>
  
'''estas pli facile por kamelo/elefanto iri tra kudril-truo, ol ke io okazos''' = estas absolute maleble, ke io okazos<br>  
+
'''TIMO'''<br>
+
:'''''Ja la timema homo supozas serpento ankaŭ la vualkukon farĉitan per muelita dolĉa papavo.''''' = La timema homo supozas serpento ankaŭ longforman kukon. ''(hungara diro)''<br>
'''esti la kvina rado de ĉaro''' = esti senutila, superflua<br>
+
  
'''familio de broĉoj kaj bendoj''' = ''(en la vjetnama)'' nobela familio<br>
+
'''TROMPO'''
 +
:'''''troja ĉevalo''''' = Sendanĝera propono aŭ ilo aŭ maniero por eniri malamikan lokon aŭ ideon kun la intenco detrui ĝin el la interno ''(mita evento dum la milito de grekoj kontraŭ la urbo Trojo, en kiu grekoj proponas donaci al la urbo grandan lignan ĉevalon honore al loka dio, kiun oni enportu en la urbon, dum en la realo grekaj soldatoj estas kaŝitaj en la ĉevalo kaj poste atakos la urbon el la interno)''
  
'''Foje eĉ Homero dormetas!''' = tri zamenhofaj proverboj kun simila signifo: Peko kaj eraro estas ecoj de l' homaro.; Kiu ne pekis, kiu ne eraris?; Nur tiu ne eraras, kiu neniam ion faras.'' La baza signifo estas: eĉ tre famaj homoj foje eraras.<br>
+
*'''''ĉina samsignifa esprimo'''''<br>
 +
糖衣毒藥 (Tang Yi Du Yao, Sukerkovrita Veneno)<br>
 +
* '''''eŭropa samsignifa esprimo'''''<br>
 +
lupo en ŝafa vesto.<br>
  
'''freŝa menso/freŝa kapo''' = ripoziĝinta menso/kapo: fari ion ĉe freŝa menso/kapo en la mateno.<br>
+
'''PLURAJ ESPRIMOJ PRI PLURAJ TEMOJ'''<br>
 +
 +
:'''''da A ĝis Z''''' = tute, de la komenco ĝis la fino  ''( de la unua ĝis la lasta litero de la latina alfabeto)''<br>
  
'''grimpi sur spegulo''' = Ĉerpi akvon per kribrilo.; Batadi la venton. (fari ion maleblan)<br>
+
:'''''disigi alcionojn/sovaĝajn anserojn''''' = disigi fidelan/amantan paron  ''(el la vjetnama)''<br>
  
'''havi skeleton en la ŝranko''' = En la vivo de ĉiuj estas malbelaj agadoj, kiujn oni kaŝas de la mondo.<br>
+
:'''''engluti sian fierecon''''' = bridi/subpremi sian fierecon. ''(el eŭropaj lingvoj)''<br>
  
'''imposta paradizo''' = impost-evita lando, mild-imposta lando<br>
+
:'''''familio de broĉoj kaj bendoj''''' = nobela familio  ''(el la vjetnama)''<br>  
  
'''(jen) hoko en la ezoko''' ''[en la senco 'jen la problemo']'' = jen problemo ''[Temas evidente pri erara uzo de la proverbo "ankoraŭ ne estas la ezoko sur la hoko", kies senco estas klara: 'ni ne finfaris nian laboron']''<br>
+
:'''''freŝa menso/freŝa kapo''''' = ripoziĝinta menso/kapo: ekzemple ''fari ion ĉe freŝa menso/kapo en la mateno.''<br>
  
'''je la aĝo de 15 jaroj knabino pinglas siajn harojn''' = ŝi estas preta por edziniĝo ''(el la vjetnama kaj aliaj aziaj kulturoj)'' [[ entk 01]]. <br>
+
:'''''havi skeleton en la ŝranko''''' = havi kaŝindan sekreton  ''(En la vivo de ĉiuj estas malbelaj agadoj, kiujn oni kaŝas de la mondo)''.<br>
  
'''ĵeti monon tra la fenestro''' = malŝparegi<br>
+
:'''''imposta paradizo''''' = impost-evita lando, mild-imposta lando<br>
  
'''kirli la maron kaj serĉi ambrozion''' ''(en bataj verkoj)'' = fari malfacilan serĉan taskon ['serĉi kudrilon en fojnamaso' en okcidentaj lingvoj]<br>  
+
:'''''(jen) hoko en la ezoko''''' ''[en la senco 'jen la problemo']'' = jen problemo ''[Temas evidente pri erara uzo de la proverbo "ankoraŭ ne estas la ezoko sur la hoko", kies senco estas klara: 'ni ne finfaris nian laboron']''<br>
  
'''knabino kun ruĝa pantalono''' = bonstata knabino, bonedukita knabino ''(el la vjetnama)''. <br>
+
:'''''je la aĝo de 15 jaroj knabino pinglas siajn harojn''''' = ŝi estas preta por edziniĝo ''(el la vjetnama kaj aliaj aziaj kulturoj)'' [[ entk 01]]. <br>
  
'''kolonoj de Herkulo''' = fino de la mondo, Gibraltaro ''(laŭ  la greka mitaro Herkules metis du kolonojn je la fino de la mondo tiama)''<br>
+
:'''''kirli la maron kaj serĉi ambrozion'''''  = fari malfacilan serĉan taskon ['serĉi kudrilon en fojnamaso' en okcidentaj lingvoj]''(en aziaj verkoj)'' <br>  
  
'''Kopernika revolucio''' = granda ŝanĝo, transiro de la sistemo ter-centra al la sistemo suncentra ''(Nikolao Koperniko estis pola ĉielsciencisto, kiu favoris la sistemon sun-centra)''.<br>
+
:'''''knabino kun ruĝa pantalono''''' = bonstata knabino, bonedukita knabino ''(el la vjetnama)''. <br>
  
'''kri-kolora''' = bril-kolora<br>
+
:'''''kokono''''' = en metafora senco '''komforta nesto''', ne estas tutmonde komprenebla, en Ĉinujo ĝi estas komprenata kiel amaso da problemoj, kiujn oni kreis por si. Diru ekzemple ''komforta familia nesto'' <br>  
  
'''kukuma periodo''' = sennovaĵa periodo<br>
+
:'''''Kopernika revolucio''''' = granda ŝanĝo, transiro de la sistemo ter-centra al la sistemo suncentra ''(Nikolao Koperniko estis pola ĉielsciencisto, kiu favoris la sistemon sun-centran)''.<br>
  
'''legi diagonale''' = legi rapide por kapti la ĝeneralan signifon<br>
+
:'''''kri-kolora''''' = bril-kolora<br>
  
'''levi la ŝultrojn''' = en kelkaj lingvoj tio montras nescion, senhelpecon, nekomprenon aŭ indiferentecon<br>
+
:'''''kukuma periodo''''' = sennovaĵa periodo ''(ĵurnalisma slango en kelkaj eŭopaj lingvoj)''<br>
  
'''Li havas truon en la manplato''' = Li malŝparegas.
+
:'''''legi diagonale''''' = legi rapide por kapti la ĝeneralan signifon<br>
  
'''lukto inter Davido kaj Goliato''' = malegala lukto, lukto inter fortulo kaj malfortulo ''(el la Biblio: juna juda paŝtisto, Davido, mortigas malamikan giganton, Goliato.)''.<br>
+
:'''''levi la ŝultrojn''''' = en kelkaj lingvoj tio montras nescion, senhelpecon, nekomprenon aŭ indiferentecon<br>
  
'''malvarma sango''' = en figura senco, egalas al sinregado, memregado aŭ al foresto de emocioj, skrupuloj kaj simile.<br>
+
:'''''lukto inter Davido kaj Goliato''''' = malegala lukto, lukto inter fortulo kaj malfortulo ''(el la Biblio: juna juda paŝtisto, Davido, mortigas malamikan giganton, Goliato.)''.<br>
  
'''mol-kapulo''' ''[en la senco de stultulo]'' = stultulo. ''[en Japanujo homo kun mola kapo estas laŭdata. "Ha, tiu "mola kapo" en la japana signifas flekseblan pensmanieron elpenskapablon en ia ajn situacio]'' [[te: plio 1]]<br>
+
:'''''malvarma sango''''' = en figura senco, egalas al sinregado, memregado al foresto de emocioj, skrupuloj kaj simile.<br>
  
'''nigra merkato''' = neleĝa merkato <br>
+
:'''''mol-kapulo'''''  ''[en la senco de stultulo]'' = stultulo. ''[en Japanujo homo kun mola kapo estas laŭdata. "Ha, tiu "mola kapo" en la japana signifas flekseblan pensmanieron aŭ elpenskapablon en ia ajn situacio]'' [[te: plio 1]]<br>
  
'''orientiĝi''' = direkt&middot;i si&middot;n, trov&middot;i si&middot;a&middot;n pozici&middot;o&middot;n<br>
+
:'''''nigra merkato''''' = neleĝa merkato <br>
  
'''pakaĵo de luno kaj vento''' = manko de pakaĵo ''(el la vjetnama)''.<br>
+
:'''''orientiĝi''''' = direkt&middot;i si&middot;n, trov&middot;i si&middot;a&middot;n pozici&middot;o&middot;n<br>
  
'''Perdi sian vizaĝon''' ~ Perdi sian dignon, Perdi sian respektindecon.<br>
+
:'''''pakaĵo de luno kaj vento''''' = manko de pakaĵo ''(el la vjetnama)''.<br>
  
'''ponta tago''' = interfesta tago<br>
+
:'''''Perdi sian vizaĝon''''' = Perdi sian dignon, Perdi sian respektindecon.<br>
  
'''propeka kapro''' = origine: virkapro, kiu simbole transprenis ĉiujn pekojn de la israelanoj kaj estis forĉasita al la dezerto; laŭ la uzo: (senkulpa) kulpigito.
+
:'''''ponta tago''''' = interfesta tago<br>
  
'''(havi) profundajn poŝojn''' = esti tre riĉa<br>
+
:'''''propeka kapro''''' = ''origine: virkapro, kiu simbole transprenis ĉiujn pekojn de la israelanoj kaj estis forĉasita al la dezerto; laŭ la uzo:  (senkulpa) kulpigito.
  
'''sensignifo'''<br>
+
:''''''prifiki ''''' = trompi vulgare esprimo por trompi sub speciale kritikendaj cirkonstancoj.<br>
:'''''akvo-lento''''' = sensignifa persono, senpova homo ''(vjetnama)''<br>
+
  
 +
:'''''(havi) profundajn poŝojn''''' = esti tre riĉa<br>
  
'''Silvestro''' = ''(en kelkaj eŭropaj landoj)'' La jarfina vespero.<br>
+
:'''''Silvestro''''' = ''(en kelkaj eŭropaj landoj)'' La jarfina vespero.<br>
  
'''sinŝirmado malantaŭ figo-folio''' = malefika kaŝado de io ''(el la Biblio: Adamo kaj Eva provis kovri siajn seksajn organojn per figo-folio)''.<br>
+
:'''''sinŝirmado malantaŭ figo-folio''''' = malefika kaŝado de io ''(el la Biblio: Adamo kaj Eva provis kovri siajn seksajn organojn per figo-folio)''.<br>
  
'''Sizifa laboro''' = Senfina laboro ''(laŭ la greka mitaro Sizifo, reĝo de Korinto, pro malbonaj agoj dum la vivo estis kondamnita en la transmondo ruli ŝtonojn al la pinto de monto, de kiu la ŝtono daŭre refalis al la bazo de la monto)''<br>
+
'''Sizifa laboro''' Vidu ĉe SENFINA LABORO<br>
  
'''spartaj viv-kondiĉoj''' = tre rigoraj viv-kondiĉoj<br>
+
:'''''spartaj viv-kondiĉoj''''' = tre rigoraj viv-kondiĉoj<br>
  
'''starigi ies harojn''' = timegigi/ŝoki/malagrable surprizi iun<br>
+
:'''''starigi ies harojn''''' = timegigi/ŝoki/malagrable surprizi iun<br>
  
'''tendeno de Aĥilo''' = tre vundebla loko ''(Aĥilo estis greka heroo nemortigebla krom se oni povis vundi lian tendenon)'' <br>
+
:'''''tendeno/kalkano de Aĥilo''''' = tre vundebla loko ''(Aĥilo estis greka heroo nemortigebla krom se oni povis vundi lian tendenon/kalkano)'' <br>
  
'''tenu la kapon malvarma''' = Ne ekscitiĝu<br>
+
:'''''tenu la kapon malvarma''''' = Ne ekscitiĝu<br>
  
'''timo'''<br>
+
:'''''transmisia rimeno''''' = porparolantoj de potenculoj (ekzemple: sindikatanoj, kiuj kaŝe defendas la mastrojn kaj ne la laboristojn)<br>
:'''''Ja la timema homo supozas serpento ankaŭ la vualkukon farĉitan per muelita dolĉa papavo.''''' = La timema homo supozas serpento ankaŭ longforman kukon. ''(hungara diro)''<br>
+
 
 +
:'''(for)turni sin en la tombo'''''= esti tre malkontenta (fare de mortinto) pri io.<br>
 +
 
 +
'''turo''' vidu ĉe '''izoleco'''<br>
 +
  
'''transmisia rimeno''' = porparolantoj de potenculoj (ekzemple: sindikatanoj, kiuj kaŝe defendas la mastrojn kaj ne la laboristojn)<br>
+
:'''''(la) vizaĝo plilongiĝas''''' ''[en la senco de 'oni iĝas senespera']'' = iĝi senespera.
  
'''(for)turni sin en la tombo'''= esti tre malkontenta (fare de moertinto) pri io.<br>  
+
:'''''vivi de la mano al la buŝo''''' = konsumi tuj ĉion kion oni trovas/perlaboras<br>
  
 +
:'''''''voli (kun nepersona subjekto, ekzemple: la aŭtomobilo ne volas ekiri)''''' = ''Esprimo ne facile komprenebla de azianoj.'' Uzu anstataŭe alian esprimon: La aŭtomobilo neniel ekiras.<br>
 +
<br>
  
'''Venuso''' = Diino de amo ''(laŭ la praa okcidenta mitaro)''. Metafore: belega virino. <br>
+
'''FESTOJ NE KOMUNAJ AL ĈIUJ POPOLOJ'''<BR>
  
'''virino estas kiel abrikot-arbo''' = ŝi estas bela ''(el la vjtnama)''<br>
+
'''''PENTEKOSTO'''<BR>
  
'''virino estas kiel neĝo''' = ŝi estas bonkora ''(el la vjetnama)'' <br>
+
: Kristana festo, festata ĉefe en Norda Eŭropo, el https://eo.wikipedia.org/wiki/Pentekosto<br>
  
'''(la) vizaĝo plilongiĝas''' ''[en la senco de 'oni iĝas senespera']'' = iĝi senespera.[[te: plio 2]]
+
La vorto pentekosto (el la greka πεντηκοστή [ἡμέρα] = kvindeka [tago]) signifas la kvindekan tagon post pasko.
  
'''vivi de la mano al la buŝo''' = konsumi tuj ĉion kion oni trovas/perlaboras<br>
+
Je pentekosto estas festata la alsendo de la Sankta Spirito kaj la fondiĝo de la eklezio.
  
'''voli (kun nepersona subjekto, ekzemple: la aŭtomobilo ne volas ekiri)''' = ''Esprimo ne facile komprenebla de azianoj.'' Uzu anstataŭe alian esprimon: La aŭtomobilo neniel ekiras.<br>
+
La historia-kalendara fono estas la juda semajnfesto Ŝavuot, en kiu estas festata 50 tagojn post pesaĥo [la juda pasko] la dia revelacio sur la monto de Sinai.

Kiel registrite je 16:47, 13 Okt. 2020



BELECO

Venuso = Diino de amo (laŭ la praa okcidenta mitaro). Metafore: belega virino.
virino estas kiel abrikot-arbo = ŝi estas bela (el la vjetnama)

BONECO

virino estas kiel neĝo = ŝi estas bonkora (el la vjetnama)

ebura turo vidu ĉe izoleco

ERARO

Foje eĉ Homero dormetas! = tri zamenhofaj proverboj kun simila signifo: Peko kaj eraro estas ecoj de l' homaro.; Kiu ne pekis, kiu ne eraris?; Nur tiu ne eraras, kiu neniam ion faras. La baza signifo estas: eĉ tre famaj homoj foje eraras.

DECIDO

Tansiri la riveron Rubikono = fari decidon nemalfareblan (la rivero Rubikono estis la norda limo de la teritorio de Romo, kiun armeo ne rajtis trairi, sed Julio Cezaro dum la intercivitana milito decidis trairi ĝin kaj tiel ataki Romon mem)

FINO DE LA MONDO

kolonoj de Herkulo = fino de la mondo, Gibraltaro (laŭ la greka mitaro Herkules metis du kolonojn je la fino de la mondo tiama)

HELPO SOLVI PROBLEMOJN

la fadeno de Ariadne = helpilo por solvi malfacilan problemon (laŭ la greka mitaro Ariadne donis al la heroo Teseo longan fadenbobenon, kiun li uriligis por retrovi la elirvojon en labirinta palaco en Kreto, kiun li eniris por mortigi monstron, kiu postulis homajn oferojn)

IZOLECO

ebura turo = izolita loko, loko de izoliĝo (ĝenerale dirata pri intelektuloj, kiuj ne okupiĝas pri la vera mondo. La esprimo venas el la Biblio, sed estas uzata en eŭropaj lingvoj).

KONFUZO

bordelo (en la senco de 'konfuzo, ĥaoso, malordo, sendisciplino) = konfuzo, malordo, ktp. laŭ la senco en la unuopa okazo. (almenaŭ itala)

turni aferon sur la kapon = turni aferon kapon malsupren = tute renversi

KONTRAŬADO

advokato de la diablo = iu, kiu principe kontraŭas, kontraŭanto (eŭrop-katolika)

LUMO

ne metu vian lampon sub grenmezurilon= ne kaŝu vian scion de aliaj homoj/ne lasu aliajn homojn en ignoro (el la Evangelio)

MALBONHUMORO

iu havas kazon de la lundoj = el la usona 'someone has a case of the Mondays! = Iu havas lundan malsanon, aŭ Iu (ĉi tie) grumblemas pro lundo, tago de re-ek-elboro.

MALFACILO/MALEBLO

estas pli facile por kamelo/elefanto iri tra kudril-truo, ol ke io okazos = estas absolute maleble, ke io okazos
(rŭtops dirmsniero baziĝanta sur la kristana Evangelio)
grimpi sur spegulo = Ĉerpi akvon per kribrilo.; Batadi la venton. (fari ion maleblan)

MALŜPARADO

ĵeti monon tra la fenestro = malŝparegi
(dirmaniero en kelkaj eŭropaj lingvoj)

Li havas truon en la manplato = Li malŝparegas.

MENSOGO

blanka mensogo = bonintenca mensogo
ruĝa mensogo = kompleta mensogo, vera mensogo

MIELMONATO

post-geedziĝaj semajnoj

MOŜTULO

bonz-o (en la senco de 'moŝtul-o') = moŝtulo (germana)

PERFIDO

kvina kolono = organizaĵo, ĉefe armea, pli malpli neformala, kiu agas kaŝe en lando aŭ urbo por subteni la invadontan malamikon. (la esprimo naskiĝis dum la hispana civitana milito, kiam 4 armeaj kolonoj estis atakontaj Madridon kaj la generalo de la atakonta armeo parolis pri supozata 'kvina kolono' interne de la urbo mem, kiu favorus la invadon) (nun la esprimo estas uzata en ĉiuj kampoj, ankaŭ politika, socia, ktp.)

RESPEKTO, ADMIRO

(levi/forpreni sian) ĉapelon (antaŭ iu)! = admire saluti iun = respekte/ admire depreni de si la ĉapelon, respekte/admire saluti [okcidentanoj salutis sin per levado/forprendo de sia ĉapelo]

REZIGNADO

enĵeti la bantukon (en la senco der 'kapitulaci') = kapitulaci, rezigni [La esprimo venas el la angla "throw in the towel" aŭ similaj nacilingvaj esprimoj uzataj dum boksado]

SENFINA LABORO\

Sizifa laboro = senfina laboro (laŭ la greka mitaro Sizifo, reĝo de Korinto, pro malbonaj agoj dum la vivo estis kondamnita en la transmondo ruli ŝtonojn al la pinto de monto, de kiu la ŝtono daŭre refalis al la bazo de la monto)

SENVALORECO

esti la kvina rado de ĉaro = esti senutila, superflua
(el kelkaj eŭropaj lingvoj)
akvo-lento = sensignifa persono, senpova homo (el la vjetnama)

Sizifa laboro Vidu ĉe SENFINA LABORO

TIMO

Ja la timema homo supozas serpento ankaŭ la vualkukon farĉitan per muelita dolĉa papavo. = La timema homo supozas serpento ankaŭ longforman kukon. (hungara diro)

TROMPO

troja ĉevalo = Sendanĝera propono aŭ ilo aŭ maniero por eniri malamikan lokon aŭ ideon kun la intenco detrui ĝin el la interno (mita evento dum la milito de grekoj kontraŭ la urbo Trojo, en kiu grekoj proponas donaci al la urbo grandan lignan ĉevalon honore al loka dio, kiun oni enportu en la urbon, dum en la realo grekaj soldatoj estas kaŝitaj en la ĉevalo kaj poste atakos la urbon el la interno)
  • ĉina samsignifa esprimo

糖衣毒藥 (Tang Yi Du Yao, Sukerkovrita Veneno)

  • eŭropa samsignifa esprimo

lupo en ŝafa vesto.

PLURAJ ESPRIMOJ PRI PLURAJ TEMOJ

da A ĝis Z = tute, de la komenco ĝis la fino ( de la unua ĝis la lasta litero de la latina alfabeto)
disigi alcionojn/sovaĝajn anserojn = disigi fidelan/amantan paron (el la vjetnama)
engluti sian fierecon = bridi/subpremi sian fierecon. (el eŭropaj lingvoj)
familio de broĉoj kaj bendoj = nobela familio (el la vjetnama)
freŝa menso/freŝa kapo = ripoziĝinta menso/kapo: ekzemple fari ion ĉe freŝa menso/kapo en la mateno.
havi skeleton en la ŝranko = havi kaŝindan sekreton (En la vivo de ĉiuj estas malbelaj agadoj, kiujn oni kaŝas de la mondo).
imposta paradizo = impost-evita lando, mild-imposta lando
(jen) hoko en la ezoko [en la senco 'jen la problemo'] = jen problemo [Temas evidente pri erara uzo de la proverbo "ankoraŭ ne estas la ezoko sur la hoko", kies senco estas klara: 'ni ne finfaris nian laboron']
je la aĝo de 15 jaroj knabino pinglas siajn harojn = ŝi estas preta por edziniĝo (el la vjetnama kaj aliaj aziaj kulturoj) entk 01.
kirli la maron kaj serĉi ambrozion = fari malfacilan serĉan taskon ['serĉi kudrilon en fojnamaso' en okcidentaj lingvoj](en aziaj verkoj)
knabino kun ruĝa pantalono = bonstata knabino, bonedukita knabino (el la vjetnama).
kokono = en metafora senco komforta nesto, ne estas tutmonde komprenebla, en Ĉinujo ĝi estas komprenata kiel amaso da problemoj, kiujn oni kreis por si. Diru ekzemple komforta familia nesto
Kopernika revolucio = granda ŝanĝo, transiro de la sistemo ter-centra al la sistemo suncentra (Nikolao Koperniko estis pola ĉielsciencisto, kiu favoris la sistemon sun-centran).
kri-kolora = bril-kolora
kukuma periodo = sennovaĵa periodo (ĵurnalisma slango en kelkaj eŭopaj lingvoj)
legi diagonale = legi rapide por kapti la ĝeneralan signifon
levi la ŝultrojn = en kelkaj lingvoj tio montras nescion, senhelpecon, nekomprenon aŭ indiferentecon
lukto inter Davido kaj Goliato = malegala lukto, lukto inter fortulo kaj malfortulo (el la Biblio: juna juda paŝtisto, Davido, mortigas malamikan giganton, Goliato.).
malvarma sango = en figura senco, egalas al sinregado, memregado aŭ al foresto de emocioj, skrupuloj kaj simile.
mol-kapulo [en la senco de stultulo] = stultulo. [en Japanujo homo kun mola kapo estas laŭdata. "Ha, tiu "mola kapo" en la japana signifas flekseblan pensmanieron aŭ elpenskapablon en ia ajn situacio] te: plio 1
nigra merkato = neleĝa merkato
orientiĝi = direkt·i si·n, trov·i si·a·n pozici·o·n
pakaĵo de luno kaj vento = manko de pakaĵo (el la vjetnama).
Perdi sian vizaĝon = Perdi sian dignon, Perdi sian respektindecon.
ponta tago = interfesta tago
propeka kapro = origine: virkapro, kiu simbole transprenis ĉiujn pekojn de la israelanoj kaj estis forĉasita al la dezerto; laŭ la uzo: (senkulpa) kulpigito.
'prifiki = trompi vulgare esprimo por trompi sub speciale kritikendaj cirkonstancoj.
(havi) profundajn poŝojn = esti tre riĉa
Silvestro = (en kelkaj eŭropaj landoj) La jarfina vespero.
sinŝirmado malantaŭ figo-folio = malefika kaŝado de io (el la Biblio: Adamo kaj Eva provis kovri siajn seksajn organojn per figo-folio).

Sizifa laboro Vidu ĉe SENFINA LABORO

spartaj viv-kondiĉoj = tre rigoraj viv-kondiĉoj
starigi ies harojn = timegigi/ŝoki/malagrable surprizi iun
tendeno/kalkano de Aĥilo = tre vundebla loko (Aĥilo estis greka heroo nemortigebla krom se oni povis vundi lian tendenon/kalkano)
tenu la kapon malvarma = Ne ekscitiĝu
transmisia rimeno = porparolantoj de potenculoj (ekzemple: sindikatanoj, kiuj kaŝe defendas la mastrojn kaj ne la laboristojn)
(for)turni sin en la tombo= esti tre malkontenta (fare de mortinto) pri io.

turo vidu ĉe izoleco


(la) vizaĝo plilongiĝas [en la senco de 'oni iĝas senespera'] = iĝi senespera.
vivi de la mano al la buŝo = konsumi tuj ĉion kion oni trovas/perlaboras
''voli (kun nepersona subjekto, ekzemple: la aŭtomobilo ne volas ekiri) = Esprimo ne facile komprenebla de azianoj. Uzu anstataŭe alian esprimon: La aŭtomobilo neniel ekiras.


FESTOJ NE KOMUNAJ AL ĈIUJ POPOLOJ

PENTEKOSTO

Kristana festo, festata ĉefe en Norda Eŭropo, el https://eo.wikipedia.org/wiki/Pentekosto

La vorto pentekosto (el la greka πεντηκοστή [ἡμέρα] = kvindeka [tago]) signifas la kvindekan tagon post pasko.

Je pentekosto estas festata la alsendo de la Sankta Spirito kaj la fondiĝo de la eklezio.

La historia-kalendara fono estas la juda semajnfesto Ŝavuot, en kiu estas festata 50 tagojn post pesaĥo [la juda pasko] la dia revelacio sur la monto de Sinai.