Esprimoj ne tutmonde kompreneblaj: Malsamoj inter versioj

El La bona lingvo
Iri al: navigado, serĉi
(33 mezaj versioj de la sama uzanto ne montriĝas)
Linio 3: Linio 3:
 
<br>
 
<br>
  
'''konfuzo'''<br>
+
'''BELECO'''<br>
'''''bordelo''''' ''(en la senco de 'konfuzo, ĥaoso, malordo, sendisciplino)'' = konfuzo, malordo, ktp. laŭ la senco en la unuopa okazo. ''(almenaŭ itala)''<br>  
+
:'''''Venuso''''' = Diino de amo ''(laŭ la praa okcidenta mitaro)''. Metafore: belega virino. <br>
 +
:'''''virino estas kiel abrikot-arbo''''' = ŝi estas bela ''(el la vjetnama)''<br>
  
'''kontraŭado'''<br>
+
'''BONECO'''<br>
 +
:'''''virino estas kiel neĝo''''' = ŝi estas bonkora ''(el la vjetnama)'' <br>
 +
 
 +
'''ebura turo''' vidu ĉe '''izoleco'''<br>
 +
 
 +
'''ERARO'''<br>
 +
:'''''Foje eĉ Homero dormetas!''''' = tri zamenhofaj proverboj kun simila signifo: Peko kaj eraro estas ecoj de l' homaro.;  Kiu ne pekis, kiu ne eraris?; Nur tiu ne eraras, kiu neniam ion faras.''  La baza signifo estas: eĉ tre famaj homoj foje eraras.<br>
 +
 
 +
'''DECIDO'''<BR>
 +
:'''''Tansiri la riveron Rubikono''''' = fari decidon nemalfareblan ''(la rivero Rubikono estis la norda limo de la teritorio de Romo, kiun armeo ne rajtis trairi, sed Julio Cezaro dum la intercivitana milito decidis trairi ĝin kaj tiel ataki Romon mem)''
 +
 
 +
'''FINO DE LA MONDO'''<br>
 +
:'''''kolonoj de Herkulo''''' = fino de la mondo, Gibraltaro ''(laŭ  la greka mitaro Herkules metis du kolonojn je la fino de la mondo tiama)''<br>
 +
 
 +
'''HELPO SOLVI PROBLEMOJN'''<br>
 +
:'''''la fadeno de Ariadne''''' = helpilo por solvi malfacilan problemon ''(laŭ la greka mitaro Ariadne donis al la heroo Teseo longan fadenbobenon, kiun li uriligis por retrovi la elirvojon en labirinta palaco en Kreto, kiun li eniris por mortigi monstron, kiu postulis homajn oferojn)''
 +
 
 +
'''IZOLECO'''<br>
 +
:'''''ebura turo''''' = izolita loko, loko de izoliĝo ''(ĝenerale dirata pri intelektuloj, kiuj ne okupiĝas pri la vera mondo. La esprimo venas el la Biblio, sed estas uzata en eŭropaj lingvoj)''.<br>
 +
 
 +
'''KONFUZO'''<br>
 +
:'''''bordelo''''' ''(en la senco de 'konfuzo, ĥaoso, malordo, sendisciplino)'' = konfuzo, malordo, ktp. laŭ la senco en la unuopa okazo. ''(almenaŭ itala)''<br>
 +
 
 +
'''''turni aferon sur la kapon''''' = turni aferon kapon malsupren = tute renversi<br>
 +
 
 +
'''KONTRAŬADO'''<br>
 
:'''''advokato de la diablo''''' = iu, kiu principe kontraŭas, kontraŭanto ''(eŭrop-katolika)''<br>
 
:'''''advokato de la diablo''''' = iu, kiu principe kontraŭas, kontraŭanto ''(eŭrop-katolika)''<br>
  
'''mensogo'''<br>
+
'''LUMO'''<br>
 +
:'''''ne metu vian lampon sub grenmezurilon'''''= ne kaŝu vian scion de aliaj homoj/ne lasu aliajn homojn en ignoro (el la Evangelio)<br>
 +
 
 +
'''MALBONHUMORO'''<br>
 +
: ''''' iu havas kazon de la lundoj''''' = ''el la usona 'someone has a case of the Mondays!'' = Iu havas lundan malsanon, aŭ Iu (ĉi tie) grumblemas pro lundo, tago de re-ek-elboro.
 +
 
 +
'''MALFACILO/MALEBLO'''<br>
 +
:'''''estas pli facile por kamelo/elefanto iri tra kudril-truo, ol ke io okazos''''' = estas absolute maleble, ke io okazos<br>  ''(rŭtops dirmsniero baziĝanta sur la kristana Evangelio)''
 +
:'''''grimpi sur spegulo''''' = Ĉerpi akvon per kribrilo.; Batadi la venton. ''(fari ion maleblan)''<br>
 +
 
 +
'''MALŜPARADO'''<br>
 +
:'''''ĵeti monon tra la fenestro''''' = malŝparegi<br> ''(dirmaniero en kelkaj eŭropaj lingvoj)''<br>
 +
'''''Li havas truon en la manplato''''' = Li malŝparegas.
 +
 
 +
'''MENSOGO'''<br>
 
:'''''blanka mensogo''''' = bonintenca mensogo<br>
 
:'''''blanka mensogo''''' = bonintenca mensogo<br>
 
:'''''ruĝa mensogo''''' = kompleta mensogo, vera mensogo <br>
 
:'''''ruĝa mensogo''''' = kompleta mensogo, vera mensogo <br>
  
'''moŝtulo'''<br>
+
'''MIELMONATO'''<br>
 +
:''''' post-geedziĝaj semajnoj'''''<br>
 +
 
 +
'''MOŜTULO'''<br>
 
:'''''bonz-o''''' ''(en la senco de 'moŝtul-o')'' = moŝtulo  ''(germana)''<br>
 
:'''''bonz-o''''' ''(en la senco de 'moŝtul-o')'' = moŝtulo  ''(germana)''<br>
  
'''respekto, admiro'''<br>
+
'''PERFIDO'''<BR>
'''''ĉapelon!''''' ''(en la senco admire saluti iun)'' = respekte/ admire depreni de si la ĉapelon, respekte/admire saluti<br>
+
: '''''kvina kolono''''' = organizaĵo, ĉefe armea, pli malpli neformala, kiu agas kaŝe en lando aŭ urbo por subteni la invadontan malamikon. ''(la esprimo naskiĝis dum la hispana civitana milito, kiam 4 armeaj kolonoj estis atakontaj Madridon kaj la generalo de la atakonta armeo parolis pri supozata 'kvina kolono' interne de la urbo mem, kiu favorus la invadon)'' ''(nun la esprimo estas uzata en ĉiuj kampoj, ankaŭ politika, socia, ktp.)''
+
'''da a ĝis x''' = tute, de la komenco ĝis la fino<br>
+
  
'''disigi alcionojn/sovaĝajn anserojn''' = disigi fidelan/amantan paron<br>
+
'''RESPEKTO, ADMIRO'''<br>
 +
:'''''(levi/forpreni sian) ĉapelon (antaŭ iu)!''''' = admire saluti iun = respekte/ admire depreni de si la ĉapelon, respekte/admire saluti ''[okcidentanoj salutis sin per levado/forprendo de sia ĉapelo]''<br>
  
'''izoleco'''<br>
+
'''REZIGNADO'''<br>
'''''ebura turo''''' = izolita loko, loko de izoliĝo ''(ĝenerale dirata pri intelektuloj, kiuj ne okupiĝas pri la vera mondo. La esprimo venas el la Biblio, sed estas uzata en eŭropaj lingvoj)''.<br>
+
:'''''enĵeti la bantukon''''' ''(en la senco der 'kapitulaci')'' = kapitulaci, rezigni ''[La esprimo venas el la angla "throw in the towel" aŭ similaj nacilingvaj esprimoj uzataj dum boksado]''<br>
  
'''engluti sian fierecon''' = bridi/subpremi sian fierecon.<br>
+
'''SENFINA LABORO'''\<br>
 +
:'''''Sizifa laboro''''' = senfina laboro ''(laŭ la greka mitaro Sizifo, reĝo de Korinto, pro malbonaj agoj dum la vivo estis kondamnita en la transmondo ruli ŝtonojn al la pinto de monto, de kiu la ŝtono daŭre refalis al la bazo de la monto)''<br>
  
'''enĵeti la bantukon''' ''(en la senco der 'kapitulaci')'' = kapitulaci, rezigni ''[La esprimo venas el la angla "throw in the towel" aŭ similaj nacilingvaj esprimoj uzataj dum boksado]''<br>
+
'''SENVALORECO'''<br>
 +
:'''''esti la kvina rado de ĉaro''''' = esti senutila, superflua<br> ''(el kelkaj eŭropaj lingvoj)''
 +
:'''''akvo-lento''''' = sensignifa persono, senpova homo ''(el la vjetnama)''<br>
  
'''estas pli facile por kamelo/elefanto iri tra kudril-truo, ol ke io okazos''' = estas absolute maleble, ke io okazos<br>
+
'''''Sizifa laboro''''' Vidu ĉe SENFINA LABORO<br>
+
'''esti la kvina rado de ĉaro''' = esti senutila, superflua<br>
+
  
'''familio de broĉoj kaj bendoj''' = ''(en la vjetnama)'' nobela familio<br>  
+
'''TIMO'''<br>
 +
:'''''Ja la timema homo supozas serpento ankaŭ la vualkukon farĉitan per muelita dolĉa papavo.''''' = La timema homo supozas serpento ankaŭ longforman kukon. ''(hungara diro)''<br>
  
'''Foje eĉ Homero dormetas!''' = tri zamenhofaj proverboj kun simila signifo: Peko kaj eraro estas ecoj de l' homaro.;  Kiu ne pekis, kiu ne eraris?; Nur tiu ne eraras, kiu neniam ion faras.'' La baza signifo estas: eĉ tre famaj homoj foje eraras.<br>
+
'''TROMPO'''
 +
:'''''troja ĉevalo''''' = Sendanĝera propono aŭ ilo aŭ maniero por eniri malamikan lokon aŭ ideon kun la intenco detrui ĝin el la interno ''(mita evento dum la milito de grekoj kontraŭ la urbo Trojo, en kiu grekoj proponas donaci al la urbo grandan lignan ĉevalon honore al loka dio, kiun oni enportu en la urbon, dum en la realo grekaj soldatoj estas kaŝitaj en la ĉevalo kaj poste atakos la urbon el la interno)''
  
'''freŝa menso/freŝa kapo''' = ripoziĝinta menso/kapo: fari ion ĉe freŝa menso/kapo en la mateno.<br>
+
*'''''ĉina samsignifa esprimo'''''<br>
 +
糖衣毒藥  (Tang Yi Du Yao, Sukerkovrita Veneno)<br>
 +
* '''''eŭropa samsignifa esprimo'''''<br>
 +
lupo en ŝafa vesto.<br>
  
'''grimpi sur spegulo''' = Ĉerpi akvon per kribrilo.; Batadi la venton. (fari ion maleblan)<br>
+
'''PLURAJ ESPRIMOJ PRI PLURAJ TEMOJ'''<br>
 +
 +
:'''''da A ĝis Z''''' = tute, de la komenco ĝis la fino  ''( de la unua ĝis la lasta litero de la latina alfabeto)''<br>
  
'''havi skeleton en la ŝranko''' = En la vivo de ĉiuj estas malbelaj agadoj, kiujn oni kaŝas de la mondo.<br>
+
:'''''disigi alcionojn/sovaĝajn anserojn''''' = disigi fidelan/amantan paron  ''(el la vjetnama)''<br>
  
'''imposta paradizo''' = impost-evita lando, mild-imposta lando<br>
+
:'''''engluti sian fierecon''''' = bridi/subpremi sian fierecon.  ''(el eŭropaj lingvoj)''<br>
  
'''(jen) hoko en la ezoko''' ''[en la senco 'jen la problemo']'' = jen problemo ''[Temas evidente pri erara uzo de la proverbo "ankoraŭ ne estas la ezoko sur la hoko", kies senco estas klara: 'ni ne finfaris nian laboron']''<br>
+
:'''''familio de broĉoj kaj bendoj''''' = nobela familio  ''(el la vjetnama)''<br>  
  
'''je la aĝo de 15 jaroj knabino pinglas siajn harojn''' = ŝi estas preta por edziniĝo ''(el la vjetnama kaj aliaj aziaj kulturoj)'' [[ entk 01]]. <br>
+
:'''''freŝa menso/freŝa kapo''''' = ripoziĝinta menso/kapo: ekzemple ''fari ion ĉe freŝa menso/kapo en la mateno.''<br>
  
'''ĵeti monon tra la fenestro''' = malŝparegi<br>
+
:'''''havi skeleton en la ŝranko''''' = havi kaŝindan sekreton  ''(En la vivo de ĉiuj estas malbelaj agadoj, kiujn oni kaŝas de la mondo)''.<br>
  
'''kirli la maron kaj serĉi ambrozion''' ''(en bataj verkoj)'' = fari malfacilan serĉan taskon ['serĉi kudrilon en fojnamaso' en okcidentaj lingvoj]<br>  
+
:'''''imposta paradizo''''' = impost-evita lando, mild-imposta lando<br>
  
'''knabino kun ruĝa pantalono''' = bonstata knabino, bonedukita knabino ''(el la vjetnama)''. <br>
+
:'''''(jen) hoko en la ezoko''''' ''[en la senco 'jen la problemo']'' = jen problemo ''[Temas evidente pri erara uzo de la proverbo "ankoraŭ ne estas la ezoko sur la hoko", kies senco estas klara: 'ni ne finfaris nian laboron']''<br>
  
'''kolonoj de Herkulo''' = fino de la mondo, Gibraltaro ''(laŭ  la greka mitaro Herkules metis du kolonojn je la fino de la mondo tiama)''<br>
+
:'''''je la aĝo de 15 jaroj knabino pinglas siajn harojn''''' = ŝi estas preta por edziniĝo ''(el la vjetnama kaj aliaj aziaj kulturoj)'' [[ entk 01]]. <br>
  
'''Kopernika revolucio''' = granda ŝanĝo, transiro de la sistemo ter-centra al la sistemo suncentra ''(Nikolao Koperniko estis pola ĉielsciencisto, kiu favoris la sistemon sun-centra)''.<br>
+
:'''''kirli la maron kaj serĉi ambrozion'''''  = fari malfacilan serĉan taskon ['serĉi kudrilon en fojnamaso' en okcidentaj lingvoj]''(en aziaj verkoj)'' <br>  
  
'''kri-kolora''' = bril-kolora<br>
+
:'''''knabino kun ruĝa pantalono''''' = bonstata knabino, bonedukita knabino ''(el la vjetnama)''. <br>
  
'''kukuma periodo''' = sennovaĵa periodo<br>
+
:'''''kokono''''' = en metafora senco '''komforta nesto''', ne estas tutmonde komprenebla, en Ĉinujo ĝi estas komprenata kiel amaso da problemoj, kiujn oni kreis por si. Diru ekzemple ''komforta familia nesto'' <br>  
  
'''legi diagonale''' = legi rapide por kapti la ĝeneralan signifon<br>
+
:'''''Kopernika revolucio''''' = granda ŝanĝo, transiro de la sistemo ter-centra al la sistemo suncentra ''(Nikolao Koperniko estis pola ĉielsciencisto, kiu favoris la sistemon sun-centran)''.<br>
  
'''levi la ŝultrojn''' = en kelkaj lingvoj tio montras nescion, senhelpecon, nekomprenon aŭ indiferentecon<br>
+
:'''''kri-kolora''''' = bril-kolora<br>
  
'''Li havas truon en la manplato''' = Li malŝparegas.
+
:'''''kukuma periodo''''' = sennovaĵa periodo ''(ĵurnalisma slango en kelkaj eŭopaj lingvoj)''<br>
  
'''lukto inter Davido kaj Goliato''' = malegala lukto, lukto inter fortulo kaj malfortulo ''(el la Biblio: juna juda paŝtisto, Davido, mortigas malamikan giganton, Goliato.)''.<br>
+
:'''''legi diagonale''''' = legi rapide por kapti la ĝeneralan signifon<br>
  
'''malvarma sango''' = en figura senco, egalas al sinregado, memregado al foresto de emocioj, skrupuloj kaj simile.<br>
+
:'''''levi la ŝultrojn''''' = en kelkaj lingvoj tio montras nescion, senhelpecon, nekomprenon indiferentecon<br>
  
'''mol-kapulo''' ''[en la senco de stultulo]'' = stultulo. ''[en Japanujo homo kun mola kapo estas laŭdata. "Ha, tiu "mola kapo" en la japana signifas flekseblan pensmanieron aŭ elpenskapablon en ia ajn situacio]'' [[te: plio 1]]<br>
+
:'''''lukto inter Davido kaj Goliato''''' = malegala lukto, lukto inter fortulo kaj malfortulo ''(el la Biblio: juna juda paŝtisto, Davido, mortigas malamikan giganton, Goliato.)''.<br>
  
'''nigra merkato''' = neleĝa merkato <br>
+
:'''''malvarma sango''''' = en figura senco, egalas al sinregado, memregado aŭ al foresto de emocioj, skrupuloj kaj simile.<br>
  
'''orientiĝi''' = direkt&middot;i si&middot;n, trov&middot;i si&middot;a&middot;n pozici&middot;o&middot;n<br>
+
:'''''mol-kapulo'''''  ''[en la senco de stultulo]'' = stultulo. ''[en Japanujo homo kun mola kapo estas laŭdata. "Ha, tiu "mola kapo" en la japana signifas flekseblan pensmanieron aŭ elpenskapablon en ia ajn situacio]'' [[te: plio 1]]<br>
  
'''pakaĵo de luno kaj vento''' = manko de pakaĵo ''(el la vjetnama)''.<br>
+
:'''''nigra merkato''''' = neleĝa merkato <br>
  
'''Perdi sian vizaĝon''' ~ Perdi sian dignon, Perdi sian respektindecon.<br>
+
:'''''orientiĝi''''' = direkt&middot;i si&middot;n, trov&middot;i si&middot;a&middot;n pozici&middot;o&middot;n<br>
  
'''ponta tago''' = interfesta tago<br>
+
:'''''pakaĵo de luno kaj vento''''' = manko de pakaĵo ''(el la vjetnama)''.<br>
  
'''propeka kapro''' = origine: virkapro, kiu simbole transprenis ĉiujn pekojn de la israelanoj kaj estis forĉasita al la dezerto; laŭ la uzo: (senkulpa) kulpigito.
+
:'''''Perdi sian vizaĝon''''' = Perdi sian dignon, Perdi sian respektindecon.<br>
  
'''(havi) profundajn poŝojn''' = esti tre riĉa<br>
+
:'''''ponta tago''''' = interfesta tago<br>
  
'''sensignifo'''<br>
+
:'''''propeka kapro''''' = ''origine: virkapro, kiu simbole transprenis ĉiujn pekojn de la israelanoj kaj estis forĉasita al la dezerto; laŭ la uzo:  (senkulpa) kulpigito.
:'''''akvo-lento''''' = sensignifa persono, senpova homo ''(vjetnama)''<br>
+
  
 +
:''''''prifiki ''''' = trompi vulgare esprimo por trompi sub speciale kritikendaj cirkonstancoj.<br>
  
'''Silvestro''' = ''(en kelkaj eŭropaj landoj)'' La jarfina vespero.<br>
+
:'''''(havi) profundajn poŝojn''''' = esti tre riĉa<br>
  
'''sinŝirmado malantaŭ figo-folio''' = malefika kaŝado de io ''(el la Biblio: Adamo kaj Eva provis kovri siajn seksajn organojn per figo-folio)''.<br>
+
:'''''Silvestro''''' = ''(en kelkaj eŭropaj landoj)'' La jarfina vespero.<br>
  
'''Sizifa laboro''' = Senfina laboro ''(laŭ la greka mitaro Sizifo, reĝo de Korinto, pro malbonaj agoj dum la vivo estis kondamnita en la transmondo ruli ŝtonojn al la pinto de monto, de kiu la ŝtono daŭre refalis al la bazo de la monto)''<br>
+
:'''''sinŝirmado malantaŭ figo-folio''''' = malefika kaŝado de io ''(el la Biblio: Adamo kaj Eva provis kovri siajn seksajn organojn per figo-folio)''.<br>
  
'''spartaj viv-kondiĉoj''' = tre rigoraj viv-kondiĉoj<br>
+
'''Sizifa laboro''' Vidu ĉe SENFINA LABORO<br>
  
'''starigi ies harojn''' = timegigi/ŝoki/malagrable surprizi iun<br>
+
:'''''spartaj viv-kondiĉoj''''' = tre rigoraj viv-kondiĉoj<br>
  
'''tendeno de Aĥilo''' = tre vundebla loko ''(Aĥilo estis greka heroo nemortigebla krom se oni povis vundi lian tendenon)'' <br>
+
:'''''starigi ies harojn''''' = timegigi/ŝoki/malagrable surprizi iun<br>
  
'''tenu la kapon malvarma''' = Ne ekscitiĝu<br>
+
:'''''tendeno/kalkano de Aĥilo''''' = tre vundebla loko ''(Aĥilo estis greka heroo nemortigebla krom se oni povis vundi lian tendenon/kalkano)'' <br>
  
'''timo'''<br>
+
:'''''tenu la kapon malvarma''''' = Ne ekscitiĝu<br>
:'''''Ja la timema homo supozas serpento ankaŭ la vualkukon farĉitan per muelita dolĉa papavo.''''' = La timema homo supozas serpento ankaŭ longforman kukon. ''(hungara diro)''<br>
+
 
 +
:'''''transmisia rimeno''''' = porparolantoj de potenculoj (ekzemple: sindikatanoj, kiuj kaŝe defendas la mastrojn kaj ne la laboristojn)<br>
 +
 
 +
:'''(for)turni sin en la tombo'''''= esti tre malkontenta (fare de mortinto) pri io.<br>
 +
 
 +
'''turo''' vidu ĉe '''izoleco'''<br>
 +
  
'''transmisia rimeno''' = porparolantoj de potenculoj (ekzemple: sindikatanoj, kiuj kaŝe defendas la mastrojn kaj ne la laboristojn)<br>
+
:'''''(la) vizaĝo plilongiĝas''''' ''[en la senco de 'oni iĝas senespera']'' = iĝi senespera.
  
'''(for)turni sin en la tombo'''= esti tre malkontenta (fare de moertinto) pri io.<br>  
+
:'''''vivi de la mano al la buŝo''''' = konsumi tuj ĉion kion oni trovas/perlaboras<br>
  
 +
:'''''''voli (kun nepersona subjekto, ekzemple: la aŭtomobilo ne volas ekiri)''''' = ''Esprimo ne facile komprenebla de azianoj.'' Uzu anstataŭe alian esprimon: La aŭtomobilo neniel ekiras.<br>
 +
<br>
  
'''Venuso''' = Diino de amo ''(laŭ la praa okcidenta mitaro)''. Metafore: belega virino. <br>
+
'''FESTOJ NE KOMUNAJ AL ĈIUJ POPOLOJ'''<BR>
  
'''virino estas kiel abrikot-arbo''' = ŝi estas bela ''(el la vjtnama)''<br>
+
'''''PENTEKOSTO'''<BR>
  
'''virino estas kiel neĝo''' = ŝi estas bonkora ''(el la vjetnama)'' <br>
+
: Kristana festo, festata ĉefe en Norda Eŭropo, el https://eo.wikipedia.org/wiki/Pentekosto<br>
  
'''(la) vizaĝo plilongiĝas''' ''[en la senco de 'oni iĝas senespera']'' = iĝi senespera.[[te: plio 2]]
+
La vorto pentekosto (el la greka πεντηκοστή [ἡμέρα] = kvindeka [tago]) signifas la kvindekan tagon post pasko.
  
'''vivi de la mano al la buŝo''' = konsumi tuj ĉion kion oni trovas/perlaboras<br>
+
Je pentekosto estas festata la alsendo de la Sankta Spirito kaj la fondiĝo de la eklezio.
  
'''voli (kun nepersona subjekto, ekzemple: la aŭtomobilo ne volas ekiri)''' = ''Esprimo ne facile komprenebla de azianoj.'' Uzu anstataŭe alian esprimon: La aŭtomobilo neniel ekiras.<br>
+
La historia-kalendara fono estas la juda semajnfesto Ŝavuot, en kiu estas festata 50 tagojn post pesaĥo [la juda pasko] la dia revelacio sur la monto de Sinai.

Kiel registrite je 16:47, 13 Okt. 2020



BELECO

Venuso = Diino de amo (laŭ la praa okcidenta mitaro). Metafore: belega virino.
virino estas kiel abrikot-arbo = ŝi estas bela (el la vjetnama)

BONECO

virino estas kiel neĝo = ŝi estas bonkora (el la vjetnama)

ebura turo vidu ĉe izoleco

ERARO

Foje eĉ Homero dormetas! = tri zamenhofaj proverboj kun simila signifo: Peko kaj eraro estas ecoj de l' homaro.; Kiu ne pekis, kiu ne eraris?; Nur tiu ne eraras, kiu neniam ion faras. La baza signifo estas: eĉ tre famaj homoj foje eraras.

DECIDO

Tansiri la riveron Rubikono = fari decidon nemalfareblan (la rivero Rubikono estis la norda limo de la teritorio de Romo, kiun armeo ne rajtis trairi, sed Julio Cezaro dum la intercivitana milito decidis trairi ĝin kaj tiel ataki Romon mem)

FINO DE LA MONDO

kolonoj de Herkulo = fino de la mondo, Gibraltaro (laŭ la greka mitaro Herkules metis du kolonojn je la fino de la mondo tiama)

HELPO SOLVI PROBLEMOJN

la fadeno de Ariadne = helpilo por solvi malfacilan problemon (laŭ la greka mitaro Ariadne donis al la heroo Teseo longan fadenbobenon, kiun li uriligis por retrovi la elirvojon en labirinta palaco en Kreto, kiun li eniris por mortigi monstron, kiu postulis homajn oferojn)

IZOLECO

ebura turo = izolita loko, loko de izoliĝo (ĝenerale dirata pri intelektuloj, kiuj ne okupiĝas pri la vera mondo. La esprimo venas el la Biblio, sed estas uzata en eŭropaj lingvoj).

KONFUZO

bordelo (en la senco de 'konfuzo, ĥaoso, malordo, sendisciplino) = konfuzo, malordo, ktp. laŭ la senco en la unuopa okazo. (almenaŭ itala)

turni aferon sur la kapon = turni aferon kapon malsupren = tute renversi

KONTRAŬADO

advokato de la diablo = iu, kiu principe kontraŭas, kontraŭanto (eŭrop-katolika)

LUMO

ne metu vian lampon sub grenmezurilon= ne kaŝu vian scion de aliaj homoj/ne lasu aliajn homojn en ignoro (el la Evangelio)

MALBONHUMORO

iu havas kazon de la lundoj = el la usona 'someone has a case of the Mondays! = Iu havas lundan malsanon, aŭ Iu (ĉi tie) grumblemas pro lundo, tago de re-ek-elboro.

MALFACILO/MALEBLO

estas pli facile por kamelo/elefanto iri tra kudril-truo, ol ke io okazos = estas absolute maleble, ke io okazos
(rŭtops dirmsniero baziĝanta sur la kristana Evangelio)
grimpi sur spegulo = Ĉerpi akvon per kribrilo.; Batadi la venton. (fari ion maleblan)

MALŜPARADO

ĵeti monon tra la fenestro = malŝparegi
(dirmaniero en kelkaj eŭropaj lingvoj)

Li havas truon en la manplato = Li malŝparegas.

MENSOGO

blanka mensogo = bonintenca mensogo
ruĝa mensogo = kompleta mensogo, vera mensogo

MIELMONATO

post-geedziĝaj semajnoj

MOŜTULO

bonz-o (en la senco de 'moŝtul-o') = moŝtulo (germana)

PERFIDO

kvina kolono = organizaĵo, ĉefe armea, pli malpli neformala, kiu agas kaŝe en lando aŭ urbo por subteni la invadontan malamikon. (la esprimo naskiĝis dum la hispana civitana milito, kiam 4 armeaj kolonoj estis atakontaj Madridon kaj la generalo de la atakonta armeo parolis pri supozata 'kvina kolono' interne de la urbo mem, kiu favorus la invadon) (nun la esprimo estas uzata en ĉiuj kampoj, ankaŭ politika, socia, ktp.)

RESPEKTO, ADMIRO

(levi/forpreni sian) ĉapelon (antaŭ iu)! = admire saluti iun = respekte/ admire depreni de si la ĉapelon, respekte/admire saluti [okcidentanoj salutis sin per levado/forprendo de sia ĉapelo]

REZIGNADO

enĵeti la bantukon (en la senco der 'kapitulaci') = kapitulaci, rezigni [La esprimo venas el la angla "throw in the towel" aŭ similaj nacilingvaj esprimoj uzataj dum boksado]

SENFINA LABORO\

Sizifa laboro = senfina laboro (laŭ la greka mitaro Sizifo, reĝo de Korinto, pro malbonaj agoj dum la vivo estis kondamnita en la transmondo ruli ŝtonojn al la pinto de monto, de kiu la ŝtono daŭre refalis al la bazo de la monto)

SENVALORECO

esti la kvina rado de ĉaro = esti senutila, superflua
(el kelkaj eŭropaj lingvoj)
akvo-lento = sensignifa persono, senpova homo (el la vjetnama)

Sizifa laboro Vidu ĉe SENFINA LABORO

TIMO

Ja la timema homo supozas serpento ankaŭ la vualkukon farĉitan per muelita dolĉa papavo. = La timema homo supozas serpento ankaŭ longforman kukon. (hungara diro)

TROMPO

troja ĉevalo = Sendanĝera propono aŭ ilo aŭ maniero por eniri malamikan lokon aŭ ideon kun la intenco detrui ĝin el la interno (mita evento dum la milito de grekoj kontraŭ la urbo Trojo, en kiu grekoj proponas donaci al la urbo grandan lignan ĉevalon honore al loka dio, kiun oni enportu en la urbon, dum en la realo grekaj soldatoj estas kaŝitaj en la ĉevalo kaj poste atakos la urbon el la interno)
  • ĉina samsignifa esprimo

糖衣毒藥 (Tang Yi Du Yao, Sukerkovrita Veneno)

  • eŭropa samsignifa esprimo

lupo en ŝafa vesto.

PLURAJ ESPRIMOJ PRI PLURAJ TEMOJ

da A ĝis Z = tute, de la komenco ĝis la fino ( de la unua ĝis la lasta litero de la latina alfabeto)
disigi alcionojn/sovaĝajn anserojn = disigi fidelan/amantan paron (el la vjetnama)
engluti sian fierecon = bridi/subpremi sian fierecon. (el eŭropaj lingvoj)
familio de broĉoj kaj bendoj = nobela familio (el la vjetnama)
freŝa menso/freŝa kapo = ripoziĝinta menso/kapo: ekzemple fari ion ĉe freŝa menso/kapo en la mateno.
havi skeleton en la ŝranko = havi kaŝindan sekreton (En la vivo de ĉiuj estas malbelaj agadoj, kiujn oni kaŝas de la mondo).
imposta paradizo = impost-evita lando, mild-imposta lando
(jen) hoko en la ezoko [en la senco 'jen la problemo'] = jen problemo [Temas evidente pri erara uzo de la proverbo "ankoraŭ ne estas la ezoko sur la hoko", kies senco estas klara: 'ni ne finfaris nian laboron']
je la aĝo de 15 jaroj knabino pinglas siajn harojn = ŝi estas preta por edziniĝo (el la vjetnama kaj aliaj aziaj kulturoj) entk 01.
kirli la maron kaj serĉi ambrozion = fari malfacilan serĉan taskon ['serĉi kudrilon en fojnamaso' en okcidentaj lingvoj](en aziaj verkoj)
knabino kun ruĝa pantalono = bonstata knabino, bonedukita knabino (el la vjetnama).
kokono = en metafora senco komforta nesto, ne estas tutmonde komprenebla, en Ĉinujo ĝi estas komprenata kiel amaso da problemoj, kiujn oni kreis por si. Diru ekzemple komforta familia nesto
Kopernika revolucio = granda ŝanĝo, transiro de la sistemo ter-centra al la sistemo suncentra (Nikolao Koperniko estis pola ĉielsciencisto, kiu favoris la sistemon sun-centran).
kri-kolora = bril-kolora
kukuma periodo = sennovaĵa periodo (ĵurnalisma slango en kelkaj eŭopaj lingvoj)
legi diagonale = legi rapide por kapti la ĝeneralan signifon
levi la ŝultrojn = en kelkaj lingvoj tio montras nescion, senhelpecon, nekomprenon aŭ indiferentecon
lukto inter Davido kaj Goliato = malegala lukto, lukto inter fortulo kaj malfortulo (el la Biblio: juna juda paŝtisto, Davido, mortigas malamikan giganton, Goliato.).
malvarma sango = en figura senco, egalas al sinregado, memregado aŭ al foresto de emocioj, skrupuloj kaj simile.
mol-kapulo [en la senco de stultulo] = stultulo. [en Japanujo homo kun mola kapo estas laŭdata. "Ha, tiu "mola kapo" en la japana signifas flekseblan pensmanieron aŭ elpenskapablon en ia ajn situacio] te: plio 1
nigra merkato = neleĝa merkato
orientiĝi = direkt·i si·n, trov·i si·a·n pozici·o·n
pakaĵo de luno kaj vento = manko de pakaĵo (el la vjetnama).
Perdi sian vizaĝon = Perdi sian dignon, Perdi sian respektindecon.
ponta tago = interfesta tago
propeka kapro = origine: virkapro, kiu simbole transprenis ĉiujn pekojn de la israelanoj kaj estis forĉasita al la dezerto; laŭ la uzo: (senkulpa) kulpigito.
'prifiki = trompi vulgare esprimo por trompi sub speciale kritikendaj cirkonstancoj.
(havi) profundajn poŝojn = esti tre riĉa
Silvestro = (en kelkaj eŭropaj landoj) La jarfina vespero.
sinŝirmado malantaŭ figo-folio = malefika kaŝado de io (el la Biblio: Adamo kaj Eva provis kovri siajn seksajn organojn per figo-folio).

Sizifa laboro Vidu ĉe SENFINA LABORO

spartaj viv-kondiĉoj = tre rigoraj viv-kondiĉoj
starigi ies harojn = timegigi/ŝoki/malagrable surprizi iun
tendeno/kalkano de Aĥilo = tre vundebla loko (Aĥilo estis greka heroo nemortigebla krom se oni povis vundi lian tendenon/kalkano)
tenu la kapon malvarma = Ne ekscitiĝu
transmisia rimeno = porparolantoj de potenculoj (ekzemple: sindikatanoj, kiuj kaŝe defendas la mastrojn kaj ne la laboristojn)
(for)turni sin en la tombo= esti tre malkontenta (fare de mortinto) pri io.

turo vidu ĉe izoleco


(la) vizaĝo plilongiĝas [en la senco de 'oni iĝas senespera'] = iĝi senespera.
vivi de la mano al la buŝo = konsumi tuj ĉion kion oni trovas/perlaboras
''voli (kun nepersona subjekto, ekzemple: la aŭtomobilo ne volas ekiri) = Esprimo ne facile komprenebla de azianoj. Uzu anstataŭe alian esprimon: La aŭtomobilo neniel ekiras.


FESTOJ NE KOMUNAJ AL ĈIUJ POPOLOJ

PENTEKOSTO

Kristana festo, festata ĉefe en Norda Eŭropo, el https://eo.wikipedia.org/wiki/Pentekosto

La vorto pentekosto (el la greka πεντηκοστή [ἡμέρα] = kvindeka [tago]) signifas la kvindekan tagon post pasko.

Je pentekosto estas festata la alsendo de la Sankta Spirito kaj la fondiĝo de la eklezio.

La historia-kalendara fono estas la juda semajnfesto Ŝavuot, en kiu estas festata 50 tagojn post pesaĥo [la juda pasko] la dia revelacio sur la monto de Sinai.