I sonetti del Belli/La sonetoj de Beli: Malsamoj inter versioj

El La bona lingvo
Iri al: navigado, serĉi
Linio 24: Linio 24:
 
[[La konsento]]<br>
 
[[La konsento]]<br>
 
[[Malriĉa patrino]]<br>
 
[[Malriĉa patrino]]<br>
 +
[[La vendoplaco Navona]]<br>
 
[[La bonaj soldatoj]]<br>
 
[[La bonaj soldatoj]]<br>
 
[[La ŝuldoj]]<br>
 
[[La ŝuldoj]]<br>
Linio 33: Linio 34:
 
[[Labor-sekretoj]]<br>
 
[[Labor-sekretoj]]<br>
 
[[Min tiklas, aĉa tio, scideziroj]]<br>
 
[[Min tiklas, aĉa tio, scideziroj]]<br>
 
<hr>
 
 
 
<TABLE>
 
<TR>
 
<TD>
 
''' Er mercato de Piazza Navona'''
 
 
Ch’er mercoledì a mmercato, ggente mie, <br>
 
sce siino ferravecchi e scatolari,  <br>
 
rigattieri, spazzini, bbicchierari, <br>
 
stracciaroli e ttant’antre marcanzie,  <br>
 
 
nun c’è ggnente da dì. Ma ste scanzie  <br>
 
de libbri, e sti libbracci, e sti libbrari,  <br>
 
che cce vienghen’ a ffà? ccosa sc’impari  <br>
 
da tanti libbri e ttante libbrarie? <br>
 
 
Tu pijja un libbro a ppanza vòta, e ddoppo  <br>
 
che ll’hai tienuto per cquarc’ora in mano,  <br>
 
dimme s’hai fame o ss’hai maggnato troppo. <br>
 
 
Che ppredicava a la Missione er prete? <br>
 
“Li libbri non zò rrobba da cristiano: <br>
 
fijji, per ccarità, nnu li leggete”.  <br>
 
 
1834 03 20
 
 
</TD>
 
<TD>
 
 
'''La vendoplaco Navona'''(1)
 
 
Merkrede en la vendoplac' amiko,<br>
 
svarmas vendistoj de latun-skatoloj,<br>
 
brokantaĵoj, ĉifonoj, kaseroloj,<br>
 
kombiloj, sapo kaj pumiko:<br>
 
 
Ne mirige. Sed kial ĉi-trafiko<br>
 
de libroj, de broŝuroj, de titoloj?(2)<br>
 
Ĉu vendas ĉi-vendistoj de paroloj<br>
 
ion valoran por la viv-praktiko?<br>
 
 
Vi, ne manĝinte, prenu libron, do!<br>
 
Diru, post longa libroten' en mano,<br>
 
ĉu vi malsatas aŭ vi manĝis tro.<br>
 
 
Kion instruis pastro dum misio? (3)<br>
 
"Tute ne taŭgas libro por kristano:<br>
 
ne legu ilin, pro la am'de Dio."<br>
 
 
1834 03 20
 
 
</TD>
 
</TR>
 
</TABLE>
 
(1) Piazza Navona, Placo Navona, estas la nomo de tre fama placo en Romo.<br>
 
(2) La katolika eklezio estis tute kontraŭa al legado de libroj fare de la popolo, ĉar tiuj libroj povis enhavi liberalajn ideojn.<br>
 
(3) Misio en ĉi tiu kunteksto estas agado de specialaj pastroj, kiuj agis kiel misiistoj ĉe la loka popolo. Temos pri semajnoj kun religiaj predikoj.<br>
 
 
<hr>
 
  
 
<TABLE>
 
<TABLE>

Kiel registrite je 21:42, 20 Nov. 2016



Honore al Gaŭdencjo Pizoni

Mi ree prezentas ĉi-sekve parton de la sonetoj de Ĝusepe Ĝoakino Beli [Giuseppe Gioachino Belli]. En la komenco mi metos tiujn, kiuj jam estis eldonitaj en la libro Elektitaj Sonetoj tradukitaj de Gaŭdencjo Pizoni [Gaudenzio Pisoni] kaj reviziitaj de mi mem. Mi plureviziis ilin ĉi tie surbaze de paperoj de Pizoni, kiujn la heredantoj bonvolis havigi al mi. Kompreneble nur mi respondecas pri ĉia miso, eraro, ktp. en ĉi tiu versio.

La defio estas, per piednotoj abundaj produkti ion, kion ankaŭ japanoj povas kompreni. Ni aparte serĉos japanajn legantojn. Japanaj legantoj bonvolu konsideri, ke ĉi tiuj poemoj estis verkitaj en la 19-a jarcento kaj ili rakontas la mondon, kiel oni komprenis ĝin tiam.



Edukado
Mondo-kreado
Morto certas, hor' malcertas
Vaganto nokte, iranto morten
Vidvineco
La dekreto pri la trinkejoj
Revivigitaj mortintoj
La patrino de la ŝtelisteto
Homa vivo
La kafej-mastro fizolofo
La konsento
Malriĉa patrino
La vendoplaco Navona
La bonaj soldatoj
La ŝuldoj
Ĉu Papo ridas?
La elekto de la Papo
La papo ĉe Di-servoj
La sekreto
Morto kaj ties vosto
Labor-sekretoj
Min tiklas, aĉa tio, scideziroj

Er testamento der pasqualino

Torzetto l’ortolano a li Serpenti
prometteva oggni sempre ar zu’ curato
c’a la su’ morte j’avería lassato
cinquanta scudi e ccert’antri ingredienti.

Quanto, un ber giorno, lui casc’ammalato
e ccurreveno ggià cquinisci o vventi
tra pparenti e pparenti de parenti
a mmostrajje un amore indemoniato.

Ecchete che sse venne all’ojjo-santo;
e ’r curato je disse in ne l’ontallo:
«Ricordateve, fijjo, de quer tanto... »

Torzetto allora uprí ddu’ lanternoni,
e jj’arispose vispo com’un gallo:
«Oggne oggne, e nnu mme roppe li cojjoni».

1834 04 06

La testamento de la paskulo(1)

Stumpeto(2), legomisto ĉe l'Serpentoj(3),
daŭre promesis al la vikario(4)
lasi post mort' al li, eĉ kun alio,
kvindek eskudojn pro laŭdevaj pentoj.

Kiam malsanis li ĝis konvulsio,
alkuris parencaro kaj eĉ gentoj
parencaj de parencoj, kun am-sentoj
montrataj per freneza emocio.

Alvenis tempo de la Sankt-Oleo(5);
dum krismo(6) diris estro de l' paroko:
"Ho filo, ligas vin promes-obeo!"(7)

Stumpet' malfermis siajn lampionojn(8)
kaj tuj respondis vigla kiel koko:
"Ŝmiru, ŝmiru, ne rompu la kojonojn!(9)

1834 04 06

(1) Paskulo estas maldiligenta katoliko, kiu konfesas sin nur en Pasko, do unu fojon dum la tuta jaro.
(2) Stumpeto estas alnomo, kies signifo estas: malbela kiel stumpo de brasiko.
(3) Serpentoj estas nomo de strato en Romo kaj de la ĉirkaŭa kvartalo.
(4) Vikario estas alia nomo por parokestro.
(5) Katolikoj estas "krismataj" (=ŝmirataj) per benita oleo okaze de mortiga malsano.
(6) Ŝmirado.
(7) Aludo al la promeso pri mono.
(8) Grandaj okuloj.
(9) "Rompi ies testikojn/kojonojn" estas itala dir-maniero signifanta "Forte ĝeni iun."


Li Vicarj

Cqua cc’è un vicario de Ddio nipotente:
c’è un Vicario, vicario der vicario:
e pper urtimo c’è un Vicereggente
vicario der vicario der vicario.

Ste distinzione cqui ttiettel’a mmente
pe nnun sbajjà vvicario co vvicario:
ché una cosa è vvicario solamente,
antra cosa è vvicario de vicario.

Ccusí er primo commanna sur ziconno,
er ziconno sur terzo, e ttutti poi
commanneno su ttutto er Mappamonno.

Tira adesso le somme come vòi,
smovi er pancotto, e ttroverai ner fonno
che cchi ubbidissce semo sempre noi.

1834 04 06

La vikarioj

Ekzistas vikari de la Sinjoro (1)
kaj vikario de la vikario;
jen poste vic-reganta monsinjoro,
vic-vikari' de vica vikario (2).

La diferencojn tenu en memoro:
ne samas vikari' kaj vikario;
alias vikario pro honoro,
kaj vikario de la vikario.

Ordonas la unua al la dua
kaj tiel plu, ĝis vikari-patrolo
kovras la mondon per regado brua.

Cerbumu kaj esploru plu laŭ volo
ĝis fine trafos vin ĉi-ver' instrua:
nur obeanto estas la popolo.

1834 04 06

(1)la Sinjoro laŭ la katolika esprimmaniero estas alia nomo por Dio aŭ Jesuo. La ludoj de la unua strofo baziĝas sur la fakto ke la Papo estas nomata ankaŭ reprezentnato de Dio sur la tero, vica Dio.
(2) Vikario laŭ la esprimoj uzataj en la katolika eklezio estas vorto el la latina por viculo.


Er battesimo der fijjo maschio

Cosa sò sti fibbioni sbrillantati,
Sto bber cappello novo e sto vistito?
Sta carrozza ch'edè ? cch'edè st'invito
De confetti, de vino e dde ggelati?

E li sparaggni tui l'hai massagrati,
Cazzo-matto somaro sscimunito,
Perché jjeri tu' mojje ha ppartorito
Un zervitore ar Papa e a li su' frati?!

Se fa ttant'alegria, ttanta bbardoria,
Pe bbattezzà cchi fforzi è ccondannato,
Prima de nassce , a cojje la scicoria!

Poveri scechi! E nnun ve sete accorti
Ch'er libbro de bbattesimi in sto Stato
Se potería chiamà "llibbro de morti"?

1834 05 22

La bapto de la filo(1)

Kial ĉi-bukoj, brilaj ŝajn-juveloj?
La nova ĉapelo, ĉi tiu vesto?
Kaleŝo eĉ, kaj invito al festo?
Kial bombonoj, kaj eĉ vin-boteloj?

Monujon vi masakris por ĉi-celoj,
peniso stulta (2), sencerbulo, besto,
nur ĉar naskiĝis viro en la nesto.
Li servos Papojn kaj pastrajn la kelojn.

Tiom da ĝojo, tiom da ebrio
por destinito jam de bapto-dato
al rikoltado nur de cikorio!(3)

Ĉu vi ne vidas, ho sencerbaj pintoj,
ke bapto-libron en la papa ŝtato,
ni povus nomi libro de mortintoj?(4)

1834 05 22

(1) En katolikaj landoj oni kutimas festi la bapton de infano kelkajn tagojn post la naskiĝo.
(2) En la roma dialekto oni multe uzas vortojn rilatajn al la seksa kampo. "Peniso" estas dirata al homo stulta. Oni subkomprenas: (Vi estas kiel) peniso.
(3) Rikolti kaj manĝi nur cikorion estas sinonimo pri mizera vivo. Cikorio estas herbo, kiun oni rikoltas en kampoj.
(4) Baptoj kaj mortoj estis registritaj en librojn ĉe la preĝejoj.