I sonetti del Belli/La sonetoj de Beli: Malsamoj inter versioj

El La bona lingvo
Iri al: navigado, serĉi
 
(47 mezaj versioj de la sama uzanto ne montriĝas)
Linio 12: Linio 12:
 
<br>
 
<br>
  
 +
[[La konsolanto]]<br>
 
[[Edukado]]<br>
 
[[Edukado]]<br>
 +
[[Rememoro]]<br>
 
[[Mondo-kreado]]<br>
 
[[Mondo-kreado]]<br>
 +
[[Kaino]]<br>
 +
[[Tortur-ŝnuro ĉe la Korso]]<br>
 
[[Morto certas, hor' malcertas]]<br>
 
[[Morto certas, hor' malcertas]]<br>
 +
[[La tago de la lasta juĝo]]<br>
 +
[[Fortuno, kaj dormu]]<br>
 +
[[La bona familio]]<br>
 +
[[La aresto]]<br>
 
[[Vaganto nokte, iranto morten]]<br>
 
[[Vaganto nokte, iranto morten]]<br>
 +
[[La memorigilo]]<br>
 
[[Vidvineco]]<br>
 
[[Vidvineco]]<br>
 +
[[La leŭtenanto]]<br>
 +
[[La sankta jaro]]<br>
 +
[[La koboldoj]]<br>
 +
[[La butikisto]]<br>
 +
[[La gustoj]]<br>
 
[[La dekreto pri la trinkejoj]]<br>
 
[[La dekreto pri la trinkejoj]]<br>
 +
[[La kara kariero]]<br>
 +
[[Vero estas unu]]<br>
 +
[[La bona tago de nova jaro]]<br>
 +
[[La patro de la sanktuloj]]<br>
 +
[[La patrino de sanktulinoj]]<br>
 
[[Revivigitaj mortintoj]]<br>
 
[[Revivigitaj mortintoj]]<br>
 
[[La patrino de la ŝtelisteto]]<br>
 
[[La patrino de la ŝtelisteto]]<br>
 
[[Homa vivo]]<br>
 
[[Homa vivo]]<br>
 +
[[La kafej-mastro fizolofo]]<br>
 +
[[La konsento]]<br>
 
[[Malriĉa patrino]]<br>
 
[[Malriĉa patrino]]<br>
 +
[[Io paroli pri morto, alio morti]]<br>
 +
[[La ekzekutisto]]<br>
 +
[[La vendoplaco Navona]]<br>
 +
[[La testamento de la paskulo]]<br>
 +
[[La vikarioj]]<br>
 +
[[La bapto de la filo]]<br>
 +
[[La bonaj soldatoj]]<br>
 
[[La ŝuldoj]]<br>
 
[[La ŝuldoj]]<br>
 +
[[La kuiristo]]<br>
 +
[[Beleco]]<br>
 +
[[La malpentanto]]<br>
 +
[[Ĉu Papo ridas?]]<br>
 +
[[La elekto de la Papo]]<br>
 +
[[La maljunuloj]]<br>
 
[[La papo ĉe Di-servoj]]<br>
 
[[La papo ĉe Di-servoj]]<br>
 +
[[Nuntempa tekniko]]<br>
 +
[[La malriĉa familio]]<br>
 +
[[La murmurado de Juliano]]<br>
 +
[[La sekreto]]<br>
 +
[[Morto kaj ties vosto]]<br>
 +
[[Labor-sekretoj]]<br>
 +
[[Vapor-kaleŝoj]]<br>
 +
[[La balancil-ludo de la estraro]]<br>
 +
[[La soldatoj]]<br>
 +
[[La babil-turo]]<br>
 
[[Min tiklas, aĉa tio, scideziroj]]<br>
 
[[Min tiklas, aĉa tio, scideziroj]]<br>
 
+
[[Novtipa vizito]]<br>
<hr>
+
[[Sen titolo]]<br>
 
+
 
+
<TABLE>
+
<TR>
+
<TD>
+
 
+
'''Er caffettiere fisolofo'''
+
 
+
L’ommini de sto Monno sò ll’istesso<br>
+
che vvaghi de caffè nner mascinino:<br>
+
c’uno prima, uno doppo, e un antro appresso,<br>
+
tutti cuanti però vvanno a un distino.<br>
+
 
+
Spesso muteno sito, e ccaccia spesso<br>
+
er vago grosso er vago piccinino,<br>
+
e ss’incarzeno tutti in zu l’ingresso<br>
+
der ferro che li sfraggne in porverino.<br>
+
 
+
E ll’ommini accusí vviveno ar Monno<br>
+
misticati pe mmano de la sorte<br>
+
che sse li ggira tutti in tonno in tonno;<br>
+
 
+
e mmovennose oggnuno, o ppiano, o fforte,<br>
+
senza capillo mai caleno a ffonno<br>
+
pe ccascà nne la gola de la Morte.<br>
+
 
+
1833 01 22
+
 
+
</TD>
+
<TD>
+
 
+
'''La kafej-mastro fizolofo'''(1)
+
+
La homoj en la mondo agas same<br>
+
kiel kaf-grajnoj en la muelilo,<br>
+
ĉar unu post la alia, rekte, lame<br>
+
aliras ĉiuj al destin-similo.<br>
+
 
+
Okazas loko-ŝanĝoj ofte drame,<br>
+
malgrandan ŝovas granda kun facilo<br>
+
sed ĉiuj amasiĝas laŭprograme,<br>
+
ĉe pulvoriga, dispremanta ilo.<br>
+
 
+
Tiele vivas homoj en ĉi-mondo<br>
+
intermiksitaj fare de la sorto,<br>
+
kaj kirle laŭ rutina ronda rondo.<br>
+
 
+
Moviĝas ili lace aŭ kun forto,<br>
+
sed ja sen scio, laŭ alfunda ondo,<br>
+
por fali en la faŭkon de la morto.<br>
+
 
+
1833 01 22
+
 
+
</TD>
+
</TR>
+
</TABLE>
+
 
+
(1) Popola kaj ofta kripligo de la vorto ''filozofo''.
+
 
+
<hr>
+
 
+
<TABLE>
+
<TR>
+
<TD>
+
 
+
'''Er Conzento'''
+
 
+
Pe avé mmesso accusí ppe mmattería<br>
+
’na mano a Ddorotea sotto la vesta,<br>
+
c’era da dàmme una fujjetta in testa<br>
+
e mmannà ssottosopra l’ostaria?<br>
+
 
+
Dímmelo tu: perch’è ffatta la festa?<br>
+
pe stà un po’ da cristiani in alegria:<br>
+
pe mmaggnà, bbeve, e rride in compaggnia:<br>
+
e nnò ppe offenne Iddio, pe ffà la cresta.<br>
+
 
+
S’averebbe d’annà cco li cortelli<br>
+
duncue addosso ar cristiano oggni momento!<br>
+
Semo fratelli, o nnun zemo fratelli?<br>
+
 
+
Cuant’ar conzento, io je lo do er conzento;<br>
+
ma er nun avejje sfranto li granelli,<br>
+
cuesto è, ccumpare mio, cuer che mme pento.<br>
+
 
+
1833 01 23
+
 
+
</TD>
+
<TD>
+
 
+
'''La konsento'''(1)
+
 
+
Ĉar mian manon, tamen nur petole,<br>
+
mi metis sub la Dorotea-n veston,<br>
+
ĉu prave fari en trinkej' proteston.<br>
+
kaj per vin-kruĉo bati min malmole?<br>
+
 
+
Vi diru: kial do aranĝi feston?<br>
+
Por ke kristanoj ĝoju tre laŭvole,<br>
+
por manĝi, trinki, ridi eĉ frivole<br>
+
kaj paci sen ofebdi Di-majeston.<br>
+
 
+
Ĉu devas per tranĉiloj ni, per batoj<br>
+
trafi kristanojn  en ĉiu momento?<br>
+
Ĉu ni ne estas ĉiuj same fratoj?<br>
+
 
+
Plenplen mi konsteas pri konsento.<br>
+
tamen prem-rompo de liaj nask-aparatoj<br>
+
ne faris mi al li: jen mia pento!<br>
+
 
+
1833 01 23
+
 
+
</TD>
+
</TR>
+
</TABLE>
+
(1) Temas pri la konsento donenda en la juĝejo por forigi la punon de la ofendinto.
+
 
+
<hr>
+
 
+
<TABLE>
+
<TR>
+
<TD>
+
''' Er mercato de Piazza Navona'''
+
+
Ch’er mercoledì a mmercato, ggente mie, <br>
+
sce siino ferravecchi e scatolari,  <br>
+
rigattieri, spazzini, bbicchierari, <br>
+
stracciaroli e ttant’antre marcanzie,  <br>
+
 
+
nun c’è ggnente da dì. Ma ste scanzie  <br>
+
de libbri, e sti libbracci, e sti libbrari,  <br>
+
che cce vienghen’ a ffà? ccosa sc’impari  <br>
+
da tanti libbri e ttante libbrarie? <br>
+
 
+
Tu pijja un libbro a ppanza vòta, e ddoppo  <br>
+
che ll’hai tienuto per cquarc’ora in mano,  <br>
+
dimme s’hai fame o ss’hai maggnato troppo. <br>
+
 
+
Che ppredicava a la Missione er prete? <br>
+
“Li libbri non zò rrobba da cristiano: <br>
+
fijji, per ccarità, nnu li leggete”.  <br>
+
 
+
1834 03 20
+
 
+
</TD>
+
<TD>
+
 
+
'''La vendoplaco Navona'''(1)
+
 
+
Merkrede en la vendoplac' amiko,<br>
+
svarmas vendistoj de latun-skatoloj,<br>
+
brokantaĵoj, ĉifonoj, kaseroloj,<br>
+
kombiloj, sapo kaj pumiko:<br>
+
 
+
Ne mirige. Sed kial ĉi-trafiko<br>
+
de libroj, de broŝuroj, de titoloj?(2)<br>
+
Ĉu vendas ĉi-vendistoj de paroloj<br>
+
ion valoran por la viv-praktiko?<br>
+
 
+
Vi, ne manĝinte, prenu libron, do!<br>
+
Diru, post longa libroten' en mano,<br>
+
ĉu vi malsatas aŭ vi manĝis tro.<br>
+
 
+
Kion instruis pastro dum misio? (3)<br>
+
"Tute ne taŭgas libro por kristano:<br>
+
ne legu ilin, pro la am'de Dio."<br>
+
 
+
1834 03 20
+
 
+
</TD>
+
</TR>
+
</TABLE>
+
(1) Piazza Navona, Placo Navona, estas la nomo de tre fama placo en Romo.<br>
+
(2) La katolika eklezio estis tute kontraŭa al legado de libroj fare de la popolo, ĉar tiuj libroj povis enhavi liberalajn ideojn.<br>
+
(3) Misio en ĉi tiu kunteksto estas agado de specialaj pastroj, kiuj agis kiel misiistoj ĉe la loka popolo. Temos pri semajnoj kun religiaj predikoj.<br>
+
 
+
<hr>
+
 
+
<TABLE>
+
<TR>
+
<TD>
+
'''Er testamento der pasqualino'''
+
 
+
Torzetto l’ortolano a li Serpenti<br>
+
prometteva oggni sempre ar zu’ curato<br>
+
c’a la su’ morte j’avería lassato<br>
+
cinquanta scudi e ccert’antri ingredienti.<br>
+
 
+
Quanto, un ber giorno, lui casc’ammalato<br>
+
e ccurreveno ggià cquinisci o vventi<br>
+
tra pparenti e pparenti de parenti<br>
+
a mmostrajje un amore indemoniato.<br>
+
 
+
Ecchete che sse venne all’ojjo-santo;<br>
+
e ’r curato je disse in ne l’ontallo:<br>
+
«Ricordateve, fijjo, de quer tanto... »<br>
+
 
+
Torzetto allora uprí ddu’ lanternoni,<br>
+
e jj’arispose vispo com’un gallo:<br>
+
«Oggne oggne, e nnu mme roppe li cojjoni».<br>
+
 
+
1834 04 06
+
 
+
</TD>
+
<TD>
+
'''La testamento de la paskulo'''(1)
+
 
+
Stumpeto(2), legomisto ĉe l'Serpentoj(3),<br>
+
daŭre promesis al la vikario(4)<br>
+
lasi post mort' al li, eĉ kun alio,<br>
+
kvindek eskudojn pro laŭdevaj pentoj.<br>
+
 
+
Kiam malsanis li ĝis konvulsio,<br>
+
alkuris parencaro kaj eĉ gentoj<br>
+
parencaj de parencoj, kun am-sentoj<br>
+
montrataj per freneza emocio.<br>
+
 
+
Alvenis tempo de la Sankt-Oleo(5);<br>
+
dum krismo(6) diris estro de l' paroko:<br>
+
"Ho filo, ligas vin promes-obeo!"(7)<br>
+
 
+
Stumpet' malfermis siajn lampionojn(8)<br>
+
kaj tuj respondis vigla kiel koko:<br>
+
"Ŝmiru, ŝmiru, ne rompu la kojonojn!(9)<br>
+
 
+
1834 04 06
+
 
+
</TD>
+
</TR>
+
</TABLE>
+
(1) Paskulo estas maldiligenta katoliko, kiu konfesas sin nur en Pasko, do unu fojon dum la tuta jaro.<br>
+
(2) Stumpeto estas alnomo, kies signifo estas: malbela kiel stumpo de brasiko.<br>
+
(3) Serpentoj estas nomo de strato en Romo kaj de la ĉirkaŭa kvartalo.<br>
+
(4) Vikario estas alia nomo por parokestro.<br>
+
(5) Katolikoj estas "krismataj" (=ŝmirataj) per benita oleo okaze de mortiga malsano.<br>
+
(6) Ŝmirado.<br>
+
(7) Aludo al la promeso pri mono.<br>
+
(8) Grandaj okuloj.<br>
+
(9) "Rompi ies testikojn/kojonojn" estas itala dir-maniero signifanta "Forte ĝeni iun."<br>
+
 
+
<hr> 
+
 
+
<TABLE>
+
<TR>
+
<TD>
+
 
+
'''Li Vicarj'''
+
 
+
Cqua cc’è un vicario de Ddio nipotente:<br>
+
c’è un Vicario, vicario der vicario:<br>
+
e pper urtimo c’è un Vicereggente<br>
+
vicario der vicario der vicario.<br>
+
 
+
Ste distinzione cqui ttiettel’a mmente<br>
+
pe nnun sbajjà vvicario co vvicario:<br>
+
ché una cosa è vvicario solamente,<br>
+
antra cosa è vvicario de vicario.<br>
+
 
+
Ccusí er primo commanna sur ziconno,<br>
+
er ziconno sur terzo, e ttutti poi<br>
+
commanneno su ttutto er Mappamonno.<br>
+
 
+
Tira adesso le somme come vòi,<br>
+
smovi er pancotto, e ttroverai ner fonno<br>
+
che cchi ubbidissce semo sempre noi.<br>
+
 
+
1834 04 06
+
 
+
</TD>
+
<TD>
+
 
+
'''La vikarioj'''
+
 
+
Ekzistas vikari de la Sinjoro (1)<br>
+
kaj vikario de la vikario;<br>
+
jen poste vic-reganta monsinjoro,<br>
+
vic-vikari' de vica vikario (2).<br>
+
 
+
La diferencojn tenu en memoro:<br>
+
ne samas vikari' kaj vikario;<br>
+
alias vikario pro honoro, <br>
+
kaj vikario de la vikario.<br>
+
 
+
Ordonas la unua al la dua<br>
+
kaj tiel plu, ĝis vikari-patrolo<br>
+
kovras la mondon per regado brua.<br>
+
 
+
Cerbumu kaj esploru plu laŭ volo<br>
+
ĝis fine trafos vin ĉi-ver' instrua:<br>
+
nur obeanto estas la popolo.<br>
+
 
+
1834 04 06
+
 
+
</TD>
+
</TR>
+
</TABLE>
+
(1)''la Sinjoro'' laŭ la katolika esprimmaniero estas alia nomo por Dio aŭ Jesuo. La ludoj de la unua strofo baziĝas sur la fakto ke la Papo estas nomata ankaŭ reprezentnato de Dio sur la tero, vica Dio.<br>
+
(2) ''Vikario'' laŭ la esprimoj uzataj en la katolika eklezio estas vorto el la latina por viculo.<br>
+
 
+
<hr>
+
 
+
<TABLE>
+
<TR>
+
<TD>
+
 
+
'''Er battesimo der fijjo maschio'''
+
 
+
Cosa sò sti fibbioni sbrillantati,<br>
+
Sto bber cappello novo e sto vistito?<br>
+
Sta carrozza ch'edè ? cch'edè st'invito<br>
+
De confetti, de vino e dde ggelati?<br>
+
 
+
E li sparaggni tui l'hai massagrati,<br>
+
Cazzo-matto somaro sscimunito,<br>
+
Perché jjeri tu' mojje ha ppartorito<br>
+
Un zervitore ar Papa e a li su' frati?!<br>
+
 
+
Se fa ttant'alegria, ttanta bbardoria,<br>
+
Pe bbattezzà cchi fforzi è ccondannato,<br>
+
Prima de nassce , a cojje la scicoria!<br>
+
 
+
Poveri scechi! E nnun ve sete accorti<br>
+
Ch'er libbro de bbattesimi in sto Stato<br>
+
Se potería chiamà "llibbro de morti"?<br>
+
 
+
1834 05 22
+
 
+
</TD>
+
<TD>
+
'''La bapto de la filo'''(1)
+
 
+
Kial ĉi-bukoj, brilaj ŝajn-juveloj?<br>
+
La nova ĉapelo, ĉi tiu vesto?<br>
+
Kaleŝo eĉ, kaj invito al festo?<br>
+
Kial bombonoj, kaj eĉ vin-boteloj?<br>
+
 
+
Monujon vi masakris por ĉi-celoj,<br>
+
peniso stulta (2), sencerbulo, besto,<br>
+
nur ĉar naskiĝis viro en la nesto.<br>
+
Li servos Papojn kaj pastrajn la kelojn.<br>
+
 
+
Tiom da ĝojo, tiom da ebrio<br>
+
por destinito jam de bapto-dato<br>
+
al rikoltado nur de cikorio!(3)<br>
+
 
+
Ĉu vi ne vidas, ho sencerbaj pintoj,<br>
+
ke bapto-libron en la papa ŝtato,<br>
+
ni povus nomi libro de mortintoj?(4)<br>
+
 
+
1834 05 22
+
 
+
</TD>
+
</TR>
+
</TABLE>
+
(1) En katolikaj landoj oni kutimas festi la bapton de infano kelkajn tagojn post la naskiĝo.<br>
+
(2) En la roma dialekto oni multe uzas vortojn rilatajn al la seksa kampo. "Peniso" estas dirata al homo stulta. Oni subkomprenas: (Vi estas kiel) peniso.<br>
+
(3) Rikolti kaj manĝi nur cikorion estas sinonimo pri mizera vivo. Cikorio estas herbo, kiun oni rikoltas en kampoj.<br>
+
(4) Baptoj kaj mortoj estis registritaj en librojn ĉe la preĝejoj.<br>
+
 
+
<hr>
+
 
+
<TABLE>
+
<TR>
+
<TD>
+
'''Li sordati bboni'''
+
 
+
Subbito c’un Zovrano de la terra<br>
+
crede c’un antro j’abbi tocco un fico,<br>
+
disce ar popolo suo: «Tu sei nimmico<br>
+
der tale o dder tar re: ffàjje la guerra».<br>
+
 
+
E er popolo, pe sfugge la galerra<br>
+
o cquarc’antra grazzietta che nnun dico,<br>
+
pijja lo schioppo, e vviaggia com’un prico<br>
+
che spedischino in Francia o in Inghirterra.<br>
+
 
+
Ccusí, pe li crapicci d’una corte<br>
+
ste pecore aritorneno a la stalla<br>
+
co mmezza testa e cco le gamme storte.<br>
+
 
+
E cco le vite sce se ggiuca a ppalla,<br>
+
come quela puttana de la morte<br>
+
nun vienissi da lei11 senza scercalla.<br>
+
 
+
1834 05 23
+
 
+
</TD>
+
<TD>
+
'''La bonaj soldatoj'''
+
 
+
Tuj kiam suvereno(1) sur la trono<br>
+
supozas sin rabita nur je briko(2)<br>
+
vokas la landon:"Jen la malamiko!<br>
+
Ek al milito por patruja bono!"<br>
+
 
+
Kaj tiam homoj sub karcerosprono<br>
+
kaj por evito de vivo-kompliko<br>
+
vojaĝas kun pafilo laŭ indiko<br>
+
kvazaŭ pakaĵ' al Moskvo aŭ Londono.<br>
+
 
+
Kaj pro kaprico reĝa en la fino<br>
+
revenas niaj ŝafoj al la stalo<br>
+
sen kruro, sen okul', kun leza spino.<br>
+
 
+
Per vivoj oni ludas je futbalo,<br>
+
kvazaŭ la morto, ega fi-putino,<br>
+
ne venus mem sen peto kaj kialo.<br>
+
 
+
1834 05 23
+
 
+
</TD>
+
</TR>
+
</TABLE>
+
(1) En ĉi tiu okazo severeno egalas reĝon.<br>
+
(2) Briko ĉi tie indikas malgrandaĵon.<br>
+
 
+
<hr>
+
 
+
<TABLE>
+
<TR>
+
<TD>
+
 
+
'''Le risate der Papa'''
+
 
+
Er Papa ride? Male, amico! È sseggno<br>
+
c’a mmomenti er zu’ popolo ha da piaggne.<br>
+
Le risatine de sto bbon padreggno<br>
+
pe nnoi fijjastri sò ssempre compaggne.<br>
+
             
+
Ste facciacce che pporteno er trireggno<br>
+
s’assomijjeno tutte a le castaggne:<br>
+
bbelle de fora, eppoi, pe ddio de leggno,<br>
+
muffe de drento e ppiene de magaggne.<br>
+
             
+
Er Papa ghiggna? Sce sò gguai per aria:<br>
+
tanto ppiú cch’er zu’ ride de sti tempi<br>
+
nun me pare una cosa nescessaria.<br>
+
             
+
Fijji mii cari, state bbene attenti.<br>
+
Sovrani in alegria sò bbrutti esempi.<br>
+
Chi rride cosa fa? Mmostra li denti.<br>
+
 
+
1834 11 17
+
 
+
</TD>
+
<TD>
+
'''Ĉu Papo ridas?'''
+
 
+
Ĉu Papo ridas? Ve al ni! La faro<br>
+
indikas, ke popolo lia ploras.<br>
+
De duonpatro la rideta knaro<br>
+
por ni, duongefiloj,(1) fisonoras.<br>
+
 
+
Antaŭ ĉi-vizaĝaĉoj kun tiaro(2)<br>
+
pri la kaŝtanaj fruktoj mi memoras,<br>
+
ŝel-belaj sed, pro dio de omaro(3),<br>
+
ŝimaj interne, kie vermoj boras. <br>
+
 
+
Ĉu li rikanas? Pesto en aero!<br>
+
Des pli ke en nuntempo lia rido<br>
+
ne havas eĉ kialon por apero.<br>
+
 
+
Karuloj, priatentu la eventojn:<br>
+
Se ridas suverenoj(4), jen insido!<br>
+
Ridantoj kion faras? Montras dentojn.<br>
+
 
+
1834 11 17
+
 
+
</TD>
+
</TR>
+
</TABLE>
+
 
+
(1) Duongefiloj ĉar ne vere traktataj kiel amataj gefiloj.<br>
+
(2) Ceremonia kapvesto de la papo, ornamita per tri kronoj.<br>
+
(3) Provo redoni la originalan ŝercon per esprimo preskaŭ samsona al "dio de homaro"<br>
+
(4)  Tiu, kiu en regno havas la plej superan povon. Ofte alia esprimo por 'reĝo'.<br>
+
+
<hr>
+
<TABLE>
+
<TR>
+
<TD>
+
'''La scerta der Papa'''
+
 
+
So' fornaciaro, si', so' fornaciaro,<br>
+
So' un cazzaccio, so' un tufo, so' un cojone<br>
+
Ma la ragione la capisco, a paro<br>
+
De chiunque sa intenne la ragione.<br>
+
 
+
Scejenno un Papa, sor dottor mio caro,<br>
+
Drent'a 'na settantina de persone,<br>
+
E manco sempre tante, e' caso raro<br>
+
Che s'azzecchino in lui qualita' bone.<br>
+
 
+
Perche' s'ha da crea' sempre un de loro?<br>
+
Perche' ogni tanto nun se fa' filice<br>
+
Un brav'omo che attenne ar su' lavoro?<br>
+
 
+
Mettemo caso: io sto abbottanno er vetro,<br>
+
Entra un Eminentissimo e mi dice:<br>
+
Titta, e' Papa lei: vienghi a San Pietro.<br>
+
 
+
1834 12 27
+
 
+
</TD>
+
<TD>
+
'''La elekto de la Papo'''(1)
+
 
+
Vitroblovisto, jes vitroblovisto,<br>
+
kaj malklerulo kiel, nu, kojono (2),<br>
+
sed mi rezoni povas sen asisto,<br>
+
kun iu ajn dotita je rezono.<br>
+
 
+
Okazas pap-elekto el la listo<br>
+
de nur sepdek' da homoj(3); la propono<br>
+
ne ĉiam trafas moŝton pro ekzisto<br>
+
en li de ĉiuj virtoj kaj de bono.<br>
+
 
+
Kial elekti nur el inter ili?<br>
+
Kial ne doni ĝustan rekompencon(4)<br>
+
al homo laboranta por utili?<br>
+
 
+
Ekzemple, vitron blovas mi; jen frapo,<br>
+
kaj jen ĉe la dompordo Eminenco(5):<br>
+
"Al Sankta Petro(6) ĉar vi estas Papo".<br>
+
 
+
1834 12 27
+
 
+
</TD>
+
</TR>
+
</TABLE>
+
 
+
(1) La Papo estas la supera estro de la katolika eklezio kaj ĝis la jaro 1870-a li esti la reganto de la urbo Romo kaj de la malgranda ŝtato Vatikano en centra Italujo.<br>
+
(2) La esprimo ''kojono'', alia vorto por ''testiko'', estas uzata en la roma dialekto por indiki stultulon.<br>
+
(3) La Papo estas kutime elektata nur inter la kardinaloj, kiuj estas malmultaj superaj funkciuloj de la katolika eklezio<br>
+
(4)La popolo pensis, ke la Papo vivas tre trankvilan vivon, kiu estus granda rekompenco por normala popolano.<br>
+
(5) Eminenco estis titolo per kiu oni indikis kaj vokis kardinalon. Fakte en Esperanto pli simple ĝi estas "Kardinala moŝto".<br>
+
(6) Sankta Petro en Romo estas la sidejo de la Papo.<br>
+
 
+
<hr>
+
 
+
<TABLE>
+
<TR>
+
<TD>
+
 
+
'''Er zegréto'''
+
 
+
Ner fà a l’amore un goccio de segreto<br>
+
quanto è ggustoso nun potete crede.<br>
+
Piú assai der testamento pe un erede,<br>
+
piú assai de li piselli co l’aneto.<br>
+
 
+
Fàsse l’occhietto, stuzzicasse er piede,<br>
+
toccasse la manina pe ddereto,<br>
+
spasseggià ppe li tetti e pp’er canneto<br>
+
mentre er prossimo tuo sta in bona fede;<br>
+
 
+
dasse li rigaletti a la sordina,<br>
+
annà scarzi e a ttastone a mmezza notte<br>
+
eppoi fàcce l’indiani la matina...<br>
+
 
+
Io voría chiede a le perzone dotte<br>
+
per che mmotivo quer passa-e-ccammina<br>
+
e cquele furberie sò accusí jjotte.<br>
+
 
+
1836 03 30
+
 
+
</TD>
+
<TD>
+
 
+
'''La sekreto'''
+
 
+
En amindumo guto da sekreto<br>
+
estas afero certe tre agrabla,<br>
+
ol heredaĵo pli ĝojig-kapabla,<br>
+
bongusta pli ol pizoj kun aneto(1).<br>
+
 
+
Okulumado post piedtuŝeto,<br>
+
kaŝe reagi pro kares- afabla,<br>
+
promeni sur teras' aŭ kanej' sabla,<br>
+
trompi najbaran emon al enketo.<br>
+
 
+
Inter-ŝanĝi donacojn hom-evite,<br>
+
iri mur-palpe nokte kaj sen ŝuoj,<br>
+
poste naivi iom hipokrite...<br>
+
 
+
Ĉe kleruloj mi petus pri instruoj,<br>
+
por scii, kial simuladi sprite<br>
+
kaj daŭre ruzi estas tiaj ĝuoj.<br>
+
 
+
1836 03 30
+
 
+
</TD>
+
</TR>
+
</TABLE>
+
(1) Aneto estas herbo kun spicaj folioj.<br>
+
 
+
<hr>
+
 
+
<TABLE>
+
<TR>
+
<TD>
+
 
+
'''L’innustria der mestiere'''
+
 
+
Ve do pprima du’ essempi, eppoi me spiego.<br>
+
Che addopra in ne le cammere er pittore?<br>
+
colori senza colla. Er muratore?<br>
+
dà ccarcia senza carcia e ssenza sprego.<br>
+
 
+
Er cerarolo spaccia all’aventore<br>
+
cannelotti coll’anima de sego.<br>
+
Fin quer zervo-de-ddio de mastro Diego<br>
+
lavora leggno fresco e sse fa onore.<br>
+
 
+
Ecco: io dunque, che ssò mmatarazzaro,<br>
+
m’ingeggno co le scímisce, e a ’ggni letto<br>
+
ar men’ar meno sce ne ficco un paro.<br>
+
 
+
Lassa che ppoi la scimiscetta covi,<br>
+
e in cap’a un mese o ddua co sto ggiuchetto<br>
+
vedi si ffai li matarazzi novi.<br>
+
 
+
1843 08 13
+
 
+
</TD>
+
<TD>
+
 
+
'''Labor-sekretoj'''
+
 
+
Per du ekzemploj tuj mi estos klara<br>
+
kion ŝmiras sur vando la pentristo?<br>
+
Farbon sen glu'. Kaj lerta masonisto?<br>
+
Pri kalk' senkalka estas li malŝpara.<br>
+
 
+
De kandelisto ĉu la varkonsisto<br>
+
ne estas kandelar' el sebo ĉara?<br>
+
Eĉ Djego, Di-servanto senkompara,<br>
+
lignaĵon freŝan uzas kun persisto.<br>
+
 
+
Jen: mi metie faras la matracojn;<br>
+
du cimojn lasas mi en ĉiu lito<br>
+
kiam mi portos ilin en palacojn.<br>
+
 
+
Atendu nur dum cimoj kuŝas kove.<br>
+
Post du monatoj trafos min invito<br>
+
ke la matracojn faru mi denove.<br>
+
 
+
1843 08 13
+
 
+
</TD>
+
</TR>
+
</TABLE>
+
 
+
<hr>
+
 
+
<TABLE>
+
<TR>
+
<TD>
+
 
+
'''La morte co la coda'''
+
 
+
Cqua nun ze n’essce: o ssemo ggiacubbini,<br>
+
o ccredemo a la lègge der Ziggnore.<br>
+
Si cce credemo, o mminenti o ppaini,<br>
+
la morte è un passo cche vve ggela er core.<br>
+
 
+
Se curre a le commedie, a li festini,<br>
+
se va ppe l’ostarie, se fa l’amore,<br>
+
se trafica, s’impozzeno quadrini,<br>
+
se fa dd’oggn’erba un fasscio... eppoi se more!<br>
+
 
+
E ddoppo? doppo viengheno li guai.<br>
+
Doppo sc’è ll’antra vita, un antro monno,<br>
+
che ddura sempre e nnun finissce mai!<br>
+
 
+
È un penziere quer mai, che tte squinterna!<br>
+
Eppuro, o bbene o mmale, o a ggalla o a ffonno,<br>
+
sta cana eternità ddev’èsse eterna!<br>
+
 
+
1846 04 26
+
 
+
</TD>
+
<TD>
+
 
+
'''Morto kaj ties vosto''' (1)
+
 
+
Ne estas solvo: esti jakobenoj (2) <br>
+
aŭ kredi ja la leĝo de l' Sinjoro. (3)<br>
+
Se kredas ni, ĉu pleb' ĉu suverenoj,<br>
+
mort' estas paŝo frosta por la koro.<br>
+
 
+
Ni kuras al teatroj, al festenoj,<br>
+
ni emas al trinkejoj, al amoro,<br>
+
ni vendas, amasiĝas la florenoj, (4)<br>
+
ni ĉion spitas kaj ... jen morto-horo!<br>
+
 
+
Kaj poste? Poste venas embaraso,<br>
+
estas alia mond', alia vivo,<br>
+
neniam ĉesas ties tempopaso.<br>
+
 
+
Nu, estas ĉi-"neniam" tro konsterna!<br>
+
Ĉar bone aŭ ne, kun aŭ sen motivo,<br>
+
restos ĉi hunda (5) eternec' eterna.<br>
+
 
+
1846 04 29
+
 
+
</TD>
+
</TR>
+
</TABLE>
+
 
+
(1) ''Vosto'' = tio, kio sekvas la morton.<Br>
+
(2) ''Jakobenoj'' en ĉi tiu kunteksto 'nekredantoj'.Normale temis pri politika partio kontraŭa al la eklezio.<br>
+
(3) ''Sinjoro'' estas Dio laŭ la kristana dirmaniero, alivorte 'Nia sinjoro', 'Nia reganto'. <br>
+
(4) ''Floreno'' estis nomo de mono en la pasinteco. <br>
+
(5) ''Hunda'' estas insulta adjektivo.<br>
+
 
+
<hr>
+

Nuna versio ekde 01:48, 15 Jan. 2017



Honore al Gaŭdencjo Pizoni

Mi ree prezentas ĉi-sekve parton de la sonetoj de Ĝusepe Ĝoakino Beli [Giuseppe Gioachino Belli]. En la komenco mi metos tiujn, kiuj jam estis eldonitaj en la libro Elektitaj Sonetoj tradukitaj de Gaŭdencjo Pizoni [Gaudenzio Pisoni] kaj reviziitaj de mi mem. Mi plureviziis ilin ĉi tie surbaze de paperoj de Pizoni, kiujn la heredantoj bonvolis havigi al mi. Kompreneble nur mi respondecas pri ĉia miso, eraro, ktp. en ĉi tiu versio.

La defio estas, per piednotoj abundaj produkti ion, kion ankaŭ japanoj povas kompreni. Ni aparte serĉos japanajn legantojn. Japanaj legantoj bonvolu konsideri, ke ĉi tiuj poemoj estis verkitaj en la 19-a jarcento kaj ili rakontas la mondon, kiel oni komprenis ĝin tiam.



La konsolanto
Edukado
Rememoro
Mondo-kreado
Kaino
Tortur-ŝnuro ĉe la Korso
Morto certas, hor' malcertas
La tago de la lasta juĝo
Fortuno, kaj dormu
La bona familio
La aresto
Vaganto nokte, iranto morten
La memorigilo
Vidvineco
La leŭtenanto
La sankta jaro
La koboldoj
La butikisto
La gustoj
La dekreto pri la trinkejoj
La kara kariero
Vero estas unu
La bona tago de nova jaro
La patro de la sanktuloj
La patrino de sanktulinoj
Revivigitaj mortintoj
La patrino de la ŝtelisteto
Homa vivo
La kafej-mastro fizolofo
La konsento
Malriĉa patrino
Io paroli pri morto, alio morti
La ekzekutisto
La vendoplaco Navona
La testamento de la paskulo
La vikarioj
La bapto de la filo
La bonaj soldatoj
La ŝuldoj
La kuiristo
Beleco
La malpentanto
Ĉu Papo ridas?
La elekto de la Papo
La maljunuloj
La papo ĉe Di-servoj
Nuntempa tekniko
La malriĉa familio
La murmurado de Juliano
La sekreto
Morto kaj ties vosto
Labor-sekretoj
Vapor-kaleŝoj
La balancil-ludo de la estraro
La soldatoj
La babil-turo
Min tiklas, aĉa tio, scideziroj
Novtipa vizito
Sen titolo