Vt: B1
- reiru al La bona vorto de la tago
radiko: bon-
baza vorto: bon-a
difino: Kun la ĝustaj ecoj; kontentiganta.
ekzemploj: Li estas bona parolanto. — Bonan matenon! Bonan tagon! Bonan vojaĝon! — Mia onklino estas bona virino kun bonaj sentoj kaj bona koro. — La tranĉilo tranĉas bone. — Nu, bone, mi sekvos vian konsilon. — Ne repagu bonon (bonfaron) per malbono. — Pli granda bono estas malamiko de bono. — La bonuloj estas miaj amikoj kaj la malbonuloj estas miaj malamikoj. — En malbona vetero oni ne povas promeni. — Akcidento malbonigis la veturilon. — Estu bonvenaj en mia domo! — Bonvolu akcepti tiun donacon.
angle: good
ĉine: 好
france: bon(ne), propice ; ~o = le bien ; mal~o = (le) mal; ~e = bien, soit! ; mal~a = mauvais(e); ~eg·a = excellent(e); ~ven-o-n! = Bienvenue !; ~volu = veuillez, ayez l'amabilité.
germane: gut(e,r,s)
hispane: bueno
hungare: jó
portugale: bom; ~o = o bem; ~ega = ótimo; mal~a = ruim; ~kora = bondoso
ruse: хороший, славный, добротный; ~о = добро, благо; ~е = хорошо
radiko: botel-
baza vorto: botel-o
difino: (Ĉefe vitra) ujo kun malvasta malfermaĵo.
ekzemploj: La urbestro aranĝas grandajn tagmanĝojn, kie multa vino estas en multaj boteloj. — Trinku el ĉi tiu botelo. — La knabo ĉiam havis kun si en la veturilo grandegan botelon plenan de brando. — Varmbotelo estas botelo, kiu longe konservas sian enhavon varma aŭ malvarma. — La malgranda bebo/suĉ-infano uzis suĉ-botelon.
angle: a bottle
ĉine: 瓶子
france: (une) bouteille, (un) flacon; ~eto = (une) fiole; ~kolo = (un) goulot; en~igi = embouteiller; varm(izol)~o = (bouteille) thermos.
germane: Flasche
hispane: botella
hungare: palack
portugale: garrafa; ~ego = garrafão; ~eto = frasco, garrafinha; ~kolo = gargalo; ~ujo = engradado (para garrafas); en~igi = engarrafar; ~peco = caco de garrafa; ~malfermilo = abridor de garrafa
ruse: бутылка; ~а = бутылочный
radiko: bov-
baza vorto: bov-o
difino: Granda remaĉanta mambesto bredata por lakto kaj/aŭ viando; el ĝia haŭto oni faras ledon); bovino blekas tiel: "mu-u".
ekzemploj: Virbovoj tiras pezajn ĉarojn. — Bovinoj donas lakton. — Bovaĵo estas bova viando. — Bovido estas ido de bovo. — Eĉ plej nigra bovino donas lakton nur blankan. — La hejma afrika bovo diferencas de la sovaĝa per siaj malpli grandaj korpo kaj hufoj.
angle: a cow
ĉine: 牛
france: (un) bœuf ; ~a = bovin(e); ~in-o = (une) vache; ~ido = (un) veau; ~id-in-o = (une) génisse; ~ejo = (une) étable ; vir~o = (un) taureau.
germane: Rind
hispane: toro
hungare: marha, szarvasmarha; ~ino = tehén; virbovo = bika; eksvirbovo = ökör
portugale: bovino (o animal); ~a = bovino (qualidade); vir~o = touro; ~ino = vaca; ~ido: bezerro; ~aro = rebanho; ~ejo = curral, estábulo; ~aĵo = carne bovina; -idaĵo = carne de vitelo; eksvir~o = boi (castrado); ~rostaĵo = carne bovina assada
ruse: бык; ~а = бычий, коровий
radiko: brak-
baza vorto: brak-o
difino: Elstara parto de homa korpo, je kies fino estas mano; elstara movebla parto de aparato.
ekzemploj: Grandan paperujon mi portas sub la brako. — Ŝi paŝis ĉe la brako de sia edzo. — La mano, kuŝanta sur brako de la seĝo, tremetis. — Oni gvidas lin, brak-en-brak-e, laŭ la stratetoj de la provinca urbo. — Ŝi brakumas homojn tuj ĉe la renkontiĝo. — Estas tempo por ĉirkaŭbraki, kaj tempo por foriri de ĉirkaŭbrakado. — Brakringo estas ringo, kiun oni portas ĉe la brako.
angle: an arm (of a body or an object)
ĉine: 手腕
france: (un) bras ; ~a = du bras, brachial(e); ĉirkaŭ~i = ~umi = embrasser (prendre dans ses bras); antaŭ~o = (un, l') avant-bras; unu~ulo = (un) manchot.
germane: Arm
hispane: brazo
hungare: kar
portugale: braço; ~a = braçal; antaŭ~o = antebraço; ĉirkaŭ~i,~umi = abraçar; sub~ = axila
ruse: рука (вся)
radiko: branĉ-
baza vorto: branĉ-o
difino: Ne-ĉefa ligna parto de arbo; ligna parto de arbusto; dividaĵo de io; fako (branĉo de scienco, de industrio,...)
ekzemploj: Tiu trunko havis tri branĉojn. — La branĉoj de rivero estas multaj. — Ĉi tiu arbo multe disvolvas sian densan branĉaron. — Sur la tombo estis granda disbranĉiĝinta tilio.
angle: a branch (of a tree or in the sense of an offshoot in a diagram)
ĉine: 分枝
france: (une) branche, ramification, (un) embranchement ; ~a = branchu(e); ~aro = (le) branchage, (la) ramure; sen~igi = ébrancher; ~iĝi = se ramifier; dis~iĝ-inta = à ramification séparée.
germane: Zweig
hispane: rama
hungare: ág
portugale: galho, ramo; filial; ramal; braço de rio; categoria; ~aro = ramagem
ruse: : 1) ветвь, ветка, сук; 2) отрасль, раздел
radiko: bret-
baza vorto: bret-o
difino: Tabulo kun larĝo malpli granda ol longo; horizontala tabulo, sur kiu oni metas aĵojn.
ekzemploj: Li montris al la libro-breto, sur kiu kuŝis malnovaj libroj. — Ĉu vi estis jam en la provizejo, kie fromaĝoj kuŝas sur la bretoj? — Knabo, kiu aranĝis librojn ĉe bretaro, plenumis la ordonon. — La altaj libro-bretaroj de publika biblioteko estas tre grandaj. — Sur la fenestro-breto staras floroj.
angle: shelf
ĉine: 板
france: (une) planche, tablette ; ~aro = (une) étagère.
germane: Brett (waagerecht angebracht für Bücher z.b.)
hispane:estante
hungare: polc
portugale: prateleira; ~aro = estante; en~igi = guardar em estante
ruse: полка
radiko: bril-
baza vorto: bril-i
difino: Radii aŭ reflekti lum-radiojn (brilas suno, oro kaj tiel plu).
ekzemploj: Brilas suno, oro, spegulo, polurita metalo, blanka neĝo. — Liaj okuloj brilis pro plezuro. — Ne ĉio brilanta estas diamanto. — (Figure) brilanta sukceso, festo, societo, stato, sano. — Ni ne lasu nin trompi per la brilo de la vortoj. — La steloj rebrilis en la lago. — La steloj trembrilis en la silenta nokto.
angle: to shine; ~a = bright, brilliant, shiny
ĉine: 光亮，~i 照亮
france: briller, (re)luire ; ~o = (un) éclat, chatoiement ; ~a = (re)luisant(e), brillant(e) ; ~e = avec éclat; ~eco = (la) brillance; ~eto = (une) lueur; re~o = (un) reflet; sen~a = terne, mat.
germane: glänzen, scheinen (wie die Sonne), strahlen
hispane: brillar, relucir
hungare: ragyog, süt
portugale: brilhar; ~a = brilhante, luzente; ~ega = resplandecente; ~eti = cintilar; ~aĵeto = lantejoula; ek~o = lampejo
ruse: блестеть, блистать, сверкать, светиться, гореть; ~о = блеск, сияние, сверкание, глянец, лоск; ~а = блестящий, сверкающий, великолепный; ~е = блестяще, блистательно, великолепно
radiko: bru-
baza vorto: bru-i
difino: Fari neklarajn (malagrablajn kaj laŭtajn) sonojn.
ekzemploj: Bruas la vento tra la arboj, la ondoj de la maro; bruas militkrioj tra la mondo. — Oni multe bruas/informas pri tiu libro. — Ne faru tian bruon! — Mi ne povas resti en ĉi tiu brua ĉambro. — Ne anoncu tion tre brue.
—
angle: to be noisy; ~a noisy; ~o noise
ĉine: 吵，~i 发噪声
france: faire du bruit, retentir ; ~o = (un) bruit, tapage, son ; ~a = bruyant(e); ~ema = bruyant(e), tapageur(-euse); ~e = avec bruit, bruyamment; ~eg-o = vacarme, tintamarre; mal~a = silencieŭ(-euse).
germane: lärmen, ein lautes Geräusch erzeugen
hispane: hacer ruido
hungare: zörög, zakatol
portugale: fazer barulho, ruído; ~o = barulho, ruído; ~a, ~ema = barulhento, ruidoso; voĉ~ado = algazarra
ruse: шуметь; ~о = шум; ~а = шумный; ~е = шумно, с шумом
radiko: brun-
baza vorto: brun-a
difino: Kun koloro de malfreŝaj herboj aŭ malnova ligno.
ekzemploj: Io bruna havas koloron flave-ruĝe-nigran, kiel kafo aŭ kaŝtanoj. — La brunuloj estas pli multaj ol la blonduloj. — Kiaj pli plaĉas al vi ĉu brunulinoj aŭ blondulinoj? — Lia haŭto jam havis nuancon de sunbruno. — Mi sunbruniĝas sur la strando/plaĝo.
angle: brown; ~i to be brown; ~igi to make brown, to brown off (culinary)
ĉine: 褐色的
france: brun(e), marron ; ~o = le brun, le châtain, le marron (couleur); ~haŭta = bronzé(e); ~iĝi = brunir, bronzer; ~ulo = (un) brun.
germane: braun(e,r,s)
hispane: marrón, café (color)
hungare: barna
portugale: castanho, marrom; ~haŭta = moreno; ruĝ~ = alazão (cavalo); sun~ = bronzeado (pelo sol)
ruse: коричневый
radiko: brust-
baza vorto: brust-o
difino: Antaŭa parto de la korpo inter la brakoj, de la talio ĝis la kolo (interne estas la pulmoj).
ekzemploj: Brusta vesto estas parto de vesto, situanta ĉe la brusto. — La viro havis fortikan bruston. — Virina brusto surhavas mamojn.
angle: chest (anatomy), breast
ĉine: 胸
france (une) poitrine, (le) sein (homme), (la) gorge (femme) ; ~a pectoral(e)
germane: Brust
hispane: pecho
hungare: mell, kebel
portugale: peito, tórax
ruse: грудь
radiko: bulten-
baza vorto: bulten-o
difino: Regula informilo, ofte neluksa.
ekzemploj: La bulteno de nia Esperanto-asocio estas tre modesta. — Jen la du-monata bulteno de nia landa asocio. — Ĉiu grupo eldonas sian bultenon. — La bultena kovrilo estas kolora.
angle: a bulletin, a newsletter
ĉine: 公告，公报
france: (un) bulletin (périodique)
germane: Bulletin, Bekanntmachung
hispane: boletín, boletín de noticias
hungare: bulletin, értesítő, közlöny
portugale: boletim (informativo)
ruse: бюллетень, сводка, коммюнике
radiko: buŝ-
baza vorto: buŝ-o
difino: Parto de la kapo, per kiu oni manĝas kaj parolas.
ekzemploj: Buŝo de homo, bovo, leono, hundo, rato. — Ĉe ĉiu vorto, kiun vi diros, el via buŝo eliros aŭ floro aŭ multekosta ŝtono. — Ho, li kisu min per kisoj de sia buŝo! — Buŝa ekzameno estas pli facila ol skriba. — Buŝumo estas ilo por teni fermita la buŝon de bestoj kaj malhelpi la mordojn.
angle: mouth
ĉine: 嘴巴，口
france: (une) bouche, embouchure ; ~a = buccal(e), oral, verbal(e); ~e = de vive voix ; ~aĉ·o = (une) gueule; ~aĵo = (une) embouchure, (un) bec; ~umo = (une) muselière.
germane: Mund
hispane: boca
hungare: száj, pofa
portugale:boca; ~a = oral; ~ego = goela; en~igi = abocanhar; ~umo = mordaça
ruse: рот; ~а = ротовой, устный; ~е = устно
radiko: buton-
baza vorto: buton-o
difino: Malgranda aĵo por alkudro sur unu flanko de vesto, por fermi la veston, metante la butonon tra truo (butontruo) en alian flankon de la vesto.
ekzemploj: Butono de jako, de sako, de manumo, de ŝuo. — Butonumi surtuton pro malvarmo nun estas necese. — Malbutonumi estas disigi partojn de vesto eligante la butonojn el la fendoj. — Fendeto por enigi la butonon estas butontruo.
angle: button (in both the clothing and electronic senses)
ĉine: 扣子，纽扣，按纽
france: (un) bouton, pommeau ; ~umi = ~i = boutonner; ~truo = (une) boutonnière ; mal~i = déboutonner; prem~o = (une) pression.
germane: Knopf
hispane: botón
hungare: gomb
portugale: botão (roupa, aparelho, informática); cabeça de fósforo; castão de bengala; pŭador de gaveta; maçaneta; ~i, -umi = abotoar; prem~o = botão de pressão; turn~ = botão de girar (aparelho); ~truo = casa (de botão); ~ludo = jogo de botão
ruse: 1) пуговица; 2) кнопка; 3) бутон (цветочный)
- reiru al La bona vorto de la tago
