Vidi fonton por Vt: E2

* reiru al [[La bona vorto de la tago]]
<hr>
<br>
<hr>
<br>
''radiko:'' esper-<br>
''baza vorto:'' ''' esper-i '''<br>

''difino: '' Pensi, ke estos bone, se io okazos; kun antauxgxojo atendi, ke io okazos; espereble: tio ofte signifas "ni esperu, ke ..." <br>

''ekzemploj:''  Ni laboru kaj esperu. — Espero panon ne donas. — Io ne atendita kaj ne esperita ofte venas subite. — Esperante, ke vi bone fartas, mi diras al vi "gxis reskribo". — Homo malesperas, Dio aperas. — Sxi estas nun en senespera stato. — Li esperigas al ni lian venon. <br>

''angle:'' to hope  <br>
''cxine:'' 希望，期待  <br>
''france:'' espérer, s'attendre à ; '''~o''' = (un, l') espoir, (une) espérance; '''~ita''' = espéré(e); '''~ant-e''' = en espérant; '''mal~i''' = désespérer; '''sen~a''' = désespéré(e), perdu(e), de perdition; '''~igi''' = faire espérer, donner l'espoir de.  <br>
''germane:'' hoffen <br>
''hispane:'' esperar, tener esperanza  <br>
''hungare:'' remél  <br>
''portugale:'' esperar (ter esperança); '''~o''' = esperança; '''~iga''' = alentador;  <br>
''ruse:'' надеяться; '''~o''' = надежда    <br>


<hr>
<br>
''radiko:'' esper-ant-<br>
''baza vorto:'' '''Esper-ant-o  '''<br>

''difino: '' Cxi tiu lingvo. <br>

''ekzemploj:'' Iu, kiu nune esperas, estas nomata "esperanto2. — La nomon Esperanto oni donis al la internacia lingvo, kiun kreis L. Zamenhof en 1887. — Doktoro Esperanto estis la kasxnomo, kiun Zamenhof prenis por subskribi la Unuan Libron. — Mi skribas Esperantan tekston. — En niaj retaj babil-kunvenoj ni parolas Esperante. <br>

''angle:'' Esperanto  <br>
''cxine:'' 世界语，又称国际语  <br>
''france:'' (l') espéranto ; '''~a''' = de l'espéranto, d'espéranto; '''~e''' = en espéranto.  <br>
''germane:'' Esperanto <br>
''hispane:''  esperanto, que tiene esperanza <br>
''hungare:'' eszperantó  <br>
''portugale:'' a língua Esperanto  <br>
''ruse:'' эсперанто   <br>


<hr>
<br>
''radiko:'' esper-ant-ist-<br>
''baza vorto:'' '''esper-ant-ist-o  '''<br>

''difino: '' Iu, kiu sxatas/ parolas/ skribas/ legas Esperanton kaj eventuale sxatus, ke pli da homoj parolu gxin. <br>

''ekzemploj:'' Kelkaj homoj kalkulis du milionojn da esperantistoj en la mondo fine de la 20a jarcento. — Cxiun dek-kvinan de decembro oni organizas esperantistan feston. — La esperantistaro vivas en Esperantujo /Esperanto-lando. <br>

''angle:'' Esperantist, Esperanto-speaker  <br>
''cxine:''  世界语学者 <br>
''france:'' Mot à mot : ce qui est-adepte-en train de-espérer = un espérantiste ; '''~a''' = espérantiste; '''~aro''' = le monde des espérantistes. <br>
''germane:'' Esperanto-Sprecher, Esperantist  <br>
''hispane:'' hablante de esperanto  <br>
''hungare:'' eszperantista  <br>
''portugale:'' esperantista  <br>
''ruse:''  эсперантист;  '''~a''' = эсперантистский <br>


<hr>
<br>
''radiko:'' esplor-<br>
''baza vorto:'' '''esplor-i  '''<br>

''difino: '' Rigardi, por malkovri ion nekonatan aux kasxitan. <br>

''ekzemploj:'' Al cxevalo donacita oni busxon ne esploras. — Esploristoj veturis por esplori nekonatan landon. — Por fremda koro ne ekzistas esploro. — Kiu okupigxos pri esplorado de cxi tiu mistero? — Sxi rigardis nin per esplorema rigardo. — Li ne volis doni la informojn, sed ni sukcesis esplori, por trovi ilin.  <br>

''angle:'' to research, explore, study  <br>
''cxine:''  探索，侦察，研究 <br>
''france:'' examiner, étudier, scruter, explorer ; '''~o''' = (une) recherche; '''~ad-o''' = (une) étude, investigation, exploration; '''~ a''' = explorateur(-trice) ; '''~e''' = à la découverte; '''~ema''' = chercheur(-euse), désireux(-euse) de s'instruire; '''~isto''' = (un) explorateur. <br>
''germane:'' erforschen, erkunden <br>
''hispane:'' explorar, investigar  <br>
''hungare:'' kutat, vizsgál  <br>
''portugale:''  pesquisar, estudar, explorar; '''~o, ~ado''' = pesquisa, exploração; '''~isto''' = explorador, pesquiador <br>
''ruse:''  исследовать, изучать, обследовать; '''~o''' = исследование, изучение, обследование; '''~a''' = исследовательский  <br>


<hr>
<br>
''radiko:'' esprim-<br>
''baza vorto:'' '''esprim-i  '''<br>

''difino: '' Vortigi, vortumi; montri per movoj aux per vizagxo siajn sentojn kaj pensojn. <br>

''ekzemploj:'' Vi rajtas esprimi vian opinion. — En sxiaj okuloj mi vidis esprimon de timo. — La esprimado de sentoj estas tre facila en Esperanto. — Nia lingvo estas tre esprimpova. — Vi ecx ne imagas, kion mi sentas, tio estas neesprimebla. — Lia rigardo estis esprimplena. — Senesprima vizagxo montris, ke sxi malsanas.  <br>

''angle:'' to express; '''~o''' = an expression  <br>
''cxine:''  表达，说明 <br>
''france:'' exprimer ; '''~o''' = (une) expression; '''~ad-o''' = l'expression; '''~igxi''' = s'exprimer; '''~pov-a''' = expressive; '''ne~ebla''' = inexprimable, indicible; '''sen~a''' = inexpressif(-ive). <br>
''germane:'' ausdrücken (in Wort, Ton, Schrift und Bild) <br>
''hispane:''  expresar <br>
''hungare:'' kifejez  <br>
''portugale:'' esprimir, expressar; '''~a, ~pova''' = expressivo; '''~o''' = expressão; '''~ajxo''' = expressão matemática; '''ne~ebla''' = inexprimível; '''sen~a''' = inexpressivo; '''~igxi''' = esprimir-se, expressar-se; '''~ricxa''' = expressivo (rico em expressões)  <br>
''ruse:'' выражать, выразить; '''~o''' = выражение   <br>


<hr>
<br>
''radiko:'' est-<br>
''baza vorto:'' '''est-i  '''<br>

''difino: ''  Esti -a; esti -o; esti -e]; identi; ekzisti; trovigxi. <br>

''ekzemploj:'' Kiu vi estas? — Jen estas tempo. — Neniu estas cxi tie. — La vetero estas varma, ja vere varmas. — Mia domo estis konstruita antaux dek jaroj. — Uzu tempon estantan, antauxvidu estontan, memoru estintan. — La forestanto cxiam estas malprava. — Ni ambaux cxeestis tie je la oka.  <br>

''angle:'' to be  <br>
''cxine:''  是 <br>
''france:'' être ; '''~as''' = il y a, c'est ; '''~o''' = (l')être, existence ; '''~a''' = ontologique; '''~anta''' = qui est, présent(e); '''~inta''' = passée, ayant été; '''~onta''' = futur(e); '''for~ant-o''' = (un) absent; '''cxe~i''' = être présent. <br>
''germane:''  sein (das Verb/Tätigkeitswort) <br>
''hispane:'' ser, estar  <br>
''hungare:''  van <br>
''portugale:''  ser; estar; haver; '''~o, ~ado''' = existência; '''~ajxo''' = ser, ente, entidade; '''~ulo''' = ser vivo; '''~inta''' = passado (que foi); '''~anta''' = presente (que é); '''~onta''' = futuro (que será); '''~onteco''' = futuro; '''cxe~i''' = estar presente; '''for~i''' = estar ausente <br>
''ruse:'' 1) быть, являться, 2) употребляется также в качестве глагола-связки в сложных сказуемых и в качестве вспомогательного глагола при образовании сложных времён; в ряде случаев на русский язык не переводится  <br>


<hr>
<br>
''radiko:'' est-ont-ec-<br>
''baza vorto:'' '''est-ont-ec-o  '''<br>

''difino: '' Tio, kio havas la kvaliton esti poste; la osa tempo, la tempo, kiu venos, la estonta tempo. <br>

''ekzemploj:'' La estonteco, tio estas la posta tempo, la venonta tempo. — Kiam mi rigardas mian filon, mi pensas pri lia estonteco/estonta tempo. — Mi esperas, ke Esperanto estontece/en la estonta tempo estos la dua lingvo por cxiuj.  <br>

''angle:'' the future  <br>
''cxine:'' 未来  <br>
''france:'' Mot à mot : ce qui est - qualitatif de-prêt à-être = (un, le) futur ; '''~a''' = (pli simple os-a) = futur(e) ; '''~e''' = à l'avenir (pli simple os-e). <br>
''germane:'' Zukunft <br>
''hispane:'' futuro  <br>
''hungare:'' jövő  <br>
''portugale:'' futuro  <br>
''ruse:'' будущее; '''~е''' = в будущем    <br>


<hr>
<br>
''radiko:'' -estr-<br>
''baza vorto:'' '''estr-o '''<br>

''difino: '' Homo, kiu gvidas, regas, prezidas. <br>

''ekzemploj:''  La estro ne konsentas. — La estro de lernejo estas lernejestro. — La subestro komandis al mi resti cxi tie. — Li estras metode. — La sxipestro kriis: "La virinoj kaj infanoj unue". — La estraranoj estigis komisionon. — Nia urbestro inauxguris la novan parkejon.  <br>

''angle:'' a leader, chief, boss, commander  <br>
''cxine:'' 表示主人，首领的后缀  <br>
''france:'' (un) chef, maître, commandant ; '''~i''' = être le maître, commander; '''sxip~o''' = (un) capitaine (de bateau); '''~ar-ano''' = (un) membre de la direction; '''urb~o''' = (un) maire. <br>
''germane:'' Chef, Leiter, Vormann <br>
''hispane:'' jefe, director  <br>
''hungare:'' vezető, vezér, főnök  <br>
''portugale:'' sufixo que indica líder ou chefe; '''~i''' = liderar, chefiar, dirigir, comandar; '''~ado''' = chefia, liderança; '''~aro''' = diretoria, chefia (pessoas); '''~arano''' = membro de diretoria; '''lernej~o''' = diretor de escola; '''urb~o''' = prefeito  <br>
''ruse:'' cуффикс, обозначающий начальника, управителя (например: sxipestro - капитан корабля; urbestro - градоначальник); '''~о''' = начальник, руководитель, глава   <br>


<hr>
<br>
''radiko:'' -et-<br>
''baza vorto:'' ''' (-)et-a '''<br>

''difino:'' Malgranda (aux malforta), de pli malalta grado ol, sufikso, kiu sxangxas la signifon de radiko al pli malgranda ideo, kun mildiga nuanco kelkfoje. <br>

''ekzemploj:'' Mi deziras nur etan pecon da pano. — Tiu dometo placxas al mi. — Mi sidas sur segxo kaj tenas la piedojn sur benketo. — Post la mangxado mi ne vere dormis, tamen iom dormetis. — La etulino cxarme ridetis al mi. — Turnu dekstren en la strateto. — La akvo estas nek varma, nek malvarma, nur varmeta. <br>

''angle:'' When added to word it makes it smaller: domo (house) > dometo (cottage); knabo (boy) > knabeto (little boy, toddler)  <br>
''cxine:'' 表示小的后缀  <br>
''france:''  petit(e) , de plus petit grade, ''suffixe diminutif, exemple '': '''dom~o''' = (une) maisonnette, '''varm~a''' = tiède, '''rid~i''' = sourire; '''strat~o''' = (une) ruelle.<br>
''germane:'' Diese Nachsilbe kennzeichnet eine Verminderung, Verkleinerung: lago = ein See, '''lag~o''' = ein Teich. <br>
''hispane:''  sufijo que denota diminutivo <br>
''hungare:''  Kicsinyítő képző. <br>
''portugale:'' sufixo que indica pequeno tamanho ou intensidade; '''~a''' = pequeno; '''dorm~i''' = cochilar; '''rid~i''' = sorrir;  '''strat~o''' = ruela; '''urb~o''' = cidadezinha; '''varm~a''' = morno, tépido  <br>
''ruse:''  суффикс, обозначающий уменьшение, ослабление (например: dometo - домик, varmeta - тёпленький, rideti - улыбаться); '''~а''' = небольшой, маленький, мелкий  <br>


<hr>
<br>
''radiko:'' etagx-<br>
''baza vorto:'' '''etagx-o'''<br>

''difino: '' Cxiuj ejoj de domo, kiuj estas je la sama nivelo. <br>

''ekzemploj:'' Je kioma etagxo vi logxas? — La domego havas dek etagxojn. — La dua etagxo estas malpli brua ol la teretagxo. — Tiu trietagxa domo enhavas du interetagxojn. — Bonvolu etagxi tiujn malsimilajn librojn sur la bretojn.   <br>

''angle:'' floor, story, storey  <br>
''cxine:'' 阶，楼层  <br>
''france:'' (un) étage; '''~i''' = étager; '''ter~o''' = rez-de-chaussée; '''inter~o''' = entresol, mezzanine; '''tri~a''' = de trois étages.   <br>
''germane:'' Etage, Stockwerk <br>
''hispane:'' piso (hotel o edifício)  <br>
''hungare:'' emelet, szint  <br>
''portugale:'' andar (de casa, prédio); '''du~a''' = de dois andares; '''inter~o''' = sobreloja; '''ter~o''' = andar térreo  <br>
''ruse:'' этаж, ярус   <br>


<hr>
<br>
''radiko:'' etiked-<br>
''baza vorto:'' '''etiked-o  '''<br>

''difino: '' Peco de papero aux kartono, fiksita sur aux al io, aux gluebla al io por montri enhavon, specon, adreson kaj tiel plu. <br>

''ekzemploj:'' La prezo estis skribita sur etikedo. — Li kolektas la vinbotelajn etikedojn kaj la  posxtkartojn. — La skatoloj estas etikeditaj en pluraj euxropaj lingvoj. — Cxu vi etikedis la vendajxojn.  <br>
 
''angle:'' a label  <br>
''cxine:''  礼仪，格式，张贴卷 <br>
''france:'' (une) étiquette ; '''~i''' = étiqueter. <br>
''germane:'' Etikett  <br>
''hispane:'' etiqueta  <br>
''hungare:'' etikett, illem  <br>
''portugale:'' rótulo, etiqueta; '''~i''' = etiquetar  <br>
''ruse:'' этикетка, ярлык, наклейка; '''~i''' = снабдить этикеткой   <br>


<hr>
<br>
''radiko:'' etos-<br>
''baza vorto:'' '''etos-o  '''<br>

''difino: '' Komuna sento, pro estado en iu grupo aux pro la cxirkauxajxo. <br>

''ekzemploj:'' La etoso de la kunveno estis agrabla. — Ni festis en enfumita atmosfero, tamen en gxoja etoso. — Jen etosa muziko, kiun mi konsilas al vi.  <br>

''angle:'' ambience, atmosphere  <br>
''cxine:'' 气氛  <br>
''france:'' (une, l') atmosphère, ambiance; '''~a''' = d'ambiance.  <br>
''germane:'' Stimmung, Stimmungslage <br>
''hispane:'' ambiente, atmósfera  <br>
''hungare:'' étosz, légkör  <br>
''portugale:'' ambiente (psicológico), atmosfera grupal  <br>
''ruse:'' дух, атмосфера  <br>


<hr>
<br>
''radiko:'' euxr-<br>
''baza vorto:'' '''euxr-o  '''<br>

''difino: '' Mon-unuo de la euxropa mon-unuigxo. <br>

''ekzemploj:'' Kiom da euxroj restas al vi? — Nune unu euxro pli valoras ol unu dolaro. — Nun oni povas pagi per euxroj en multaj euxropaj landoj. — Cxu vi pagas per euxroj? Tio kostas cent dudek euxrojn kaj kvindek centonojn.  <br>

''angle:'' a Euro  <br>
''cxine:'' 欧元  <br>
''france:'' (un) euro , '''~e''' = en euro. <br>
''germane:'' Euro (das Zahlungsmittel) <br>
''hispane:'' euro  <br>
''hungare:''  euró <br>
''portugale:'' euro (moeda da União Europeia)  <br>
''ruse:''  евро  <br>

<hr>
<br>
''radiko:'' euxrop-<br>
''baza vorto:'' '''Euxrop-o  '''<br>

''difino:'' Parto de la kontinento norde de Afriko kaj okcidente de Azio. <br>

''ekzemploj:'' Francujo, Germanujo, Italujo estas sxtatoj de Euxropo. — En pluraj euxropaj landoj, oni povas pagi per euxroj. — La euxropanoj parolas multajn lingvojn. — Mi vizitis la Euxropan Parlamenton. — Laux la legendo Euxropo estis amatino de Zeuxso, la antikva greka Dio. <br>

''angle:'' Europe  <br>
''cxine:''  欧洲 <br>
''france:'' (l') Europe ; '''~a''' = européen(ne); '''(e)~ano''' = (un) européen. <br>
''germane:'' Europa <br>
''hispane:'' Europa  <br>
''hungare:'' Európa  <br>
''portugale:'' Europa; '''~a''' = europeu (relativo à Europa ou dela oriundo); '''~ano''' = europeu (pessoa nascida na Europa)  <br>
''ruse:'' Европа   <br>
 

<hr>
<br>
''radiko:'' eventual-<br>
''baza vorto:'' '''eventual-a  '''<br>

''difino: '' Povanta okazi aux ne okazi, laux ankoraux ne konataj cirkonstancoj. <br>

''ekzemploj:'' La eventuala profito de tiu cxi afero estas tre granda. — Mi skribos al vi, eventuale telefonos. — Tiu eventualajxo kauxzis malagrablajxojn en nia afero. — Mi ne pensas pri la eventualeco de la estonteco.  <br>

''angle:'' potential, prospective; '''~e''' = if need be, should the case arrive  <br>
''cxine:''  或许，可能生的 <br>
''france:'' éventuel(le) ; '''~e''' = éventuellement; '''~ajxo''' = (une) éventualité (concrète); '''~ec-o''' = l'éventualité, la contingence (possibilité).  <br>
''germane:'' eventuell(e,r,s) <br>
''hispane:'' eventual, potencial  <br>
''hungare:'' esetleges, eseti  <br>
''portugale:'' eventual, ocasional; '''~ajxo''' = eventualidade  <br>
''ruse:''  возможный, вероятный, случайный; '''~е''' = при случае, в случае чего    <br>
 

<hr>
<br>
''radiko:'' evolu-<br>
''baza vorto:'' ''' evolu-i '''<br>

''difino: '' Iom post iom aliformigxi, kreski. <br>

''ekzemploj:'' Esperanto evoluas laux natura kaj rekta vojo.  — Lia si-teno evoluis gxis ekstrema krueleco. — Militoj sxangxigxis pro evoluo de la militaj metodoj. — Evoluintaj landoj provas helpi al subevoluintaj landoj. — Ni dedicxis multe da fortoj por evoluigo de la pagxaro. — Ni devas evoluigi amikajn rilatojn inter niaj landoj. — Evoluismo estas teorio, laux kiu la besto-specoj originas el praformoj per evoluado. <br>

''angle:'' to evolve  <br>
''cxine:'' 进化，演化，发展  <br>
''france:'' évoluer ; '''~o, ~ad-o''' = (une,l')évolution ; '''~ig-a''', '''~ema''' = évolutif(-ive); '''~inta''' = évolué(e); '''~igi''' = faire évoluer; '''~ismo''' = évolutionnisme. <br>
''germane:'' sich entwickeln <br>
''hispane:'' evolucionar  <br>
''hungare:'' fejlődik  <br>
''portugale:'' evoluir; '''~o, ~ado''' = evolução; '''~igi''' = fazer evoluir  <br>
''ruse:''  развиваться, эволюционировать; '''~о''' = развитие; '''~а''' = эволюционный <br>

<hr>
* reiru al [[La bona vorto de la tago]]