Vt: P3
- reiru al La bona vorto de la tago
radiko: pom-
baza vorto: pom-o
difino: Pli-malpli globforma frukto manĝebla kun tre firma karno, de pom-arbo.
ekzemploj: La patro donis al mi dolĉan pomon. — En la ĝardeno ĉiuj pomarboj staris en plena beleco de florado. — Ĉu vi volas pomsukon aŭ pomvinon? — Evo proponis pomon al Adamo.
angle: an apple
ĉine: 苹果；例：Eva proponis pomon al Adamo. 夏娃交给亚当一个苹果；La patro donis al mi dolĉan pomon.父给我一个甜苹果； En la ĝardeno ĉiuj pomarboj staris en plena beleco de florado. 在花园里每颗果树都盛开美丽的花朵； Ĉu vi volas pomsukon? 你要苹果吗？
france: (une) pomme; ~suko = jus de pomme; ~vino = (du) cidre; ~arbo = (un) pommier.
germane: Apfel
hispane: manzana
hungare: alma
portugale: maçã; ~arbo, ~ujo = macieira; suker~o = fruta-do-conde; ter~o = batatinha, batata-inglesa
ruse: яблоко;~а = яблочный
radiko: popol-
baza vorto: popol-o
difino: Homoj kiuj sentas sin samaj, ofte kun la sama lingvo; tiuj homoj de iu lando, kiuj ne estas regantoj, sed regatoj.
ekzemploj: Ni esperu la tutan homaran kunfratiĝon de ĉiuj popoloj. — Ĉiuj aliaj popoloj sentas la bezonon de lingvo internacia. — Proponi al ĉiuj interpopolan amikecon. — Necesas, ke ĉiuj sciu. Kriu tion al la tuta popolo.
angle: people (as in "the people" rather than in general)
ĉine: 人民，民族；例：Ni esperu la tutan homaran kunfratiĝon de ĉiuj popoloj. 不要期望所有人类的大结盟；Ĉiuj aliaj popoloj sentas la bezonon de lingvo internacia.每一个不同民族都感觉需畏有一国际语言； Proponi al ĉiuj interpopolan amikecon.提议（祝）民族间的友谊长存； Necesas, ke ĉiuj sciu. Kriu tion al la tuta popolo.有必要让大家知道，为全人类创造此物
france: (un) peuple ; ~a = du peuple, populaire; ~aĉo, ~amaso = (une, la) populace; ~ano = (un) homme du peuple; ~dir-o = (un) dicton, proverbe; ~isto = (un) populiste.
germane: Volk
hispane: pueblo (la gente; el pueblo), la población.
hungare: nép
portugale: povo; ~a = popular (relativo ao povo); ~aĉo, ~amaso = plebe, ralé, populacho; ~ano = homem do povo; ~isto = populista; ~diro = dito popular; ~nombrado = censo populacional;
ruse: народ; ~i = населять, заселять; ~а = народный
radiko: popular-
baza vorto: popular-a
difino: Popoleca; ŝatata de multaj homoj multloke; facile komprenebla por ne-fakuloj.
ekzemploj: Estis facile lerni la lingvon per tiu populara lernolibro. — La verkisto zorgas pri la populareco de sia verko por ke ĝin komprenu eĉ simplaj homoj. — Tiu opinio estas tre populara en la publiko, sed bedaŭrinde ĝi estas erara. — Post iom da tempo "lernu!" populariĝis. — lernu! popularigas Esperanton. — Mi okupiĝas pri popularigado de nova kuracmetodo. — Li estas tre populara aktoro. — Ŝi ĉiam estis nepopulara, sed ne malĝojis pro tio.
angle: popular
ĉine:流行的，通俗的，全民喜欢的，有人气的；例：Estis facile lerni la lingvon per tiu populara lernolibro. 用此通俗的教科书学习此语言；La verkisto zorgas pri la populareco de sia verko por ke ĝin komprenu eĉ simplaj homoj. 作者设法使他的作品具有通俗性，让一般人民也能了解；Tiu opinio estas tre populara en la publiko, sed bedaŭrinde ĝi estas erara. 这个意见普徧为民众所知，可惜它是错误的； Post iom da tempo "lernu!" populariĝis.再不多久，Lernu会行起来； lernu! popularigas Esperanton. 学习，使世界语普及； Mi okupiĝas pri popularigado de nova kuracmetodo. 我致力于使此新的医法得以普及；Ŝi estas tre populara aktoro. 她是非常有人气的演员； Ŝi ĉiam estis nepopulara, sed ne malĝojis pro tio.她一直都没人气，但她不因此失望
france: populaire, accessible au grand public; ~ec-o = (la) popularité; ~iĝi = se populariser; ~igi = populariser; ~ig-ad-o = (la) popularisation; ne~a = impopulaire.
germane: populär(e,r,s), beliebt(e,r,s), allgemeinverständlich(e,r,s)
hispane: popular
hungare: népszerű
portugale: popular (acessível ao grande público ou amado por este); ~eco = popularidade; ~igi = popularizar; ~iĝi = popularizar-se; ~scienca = de ciência popular, de vulgarização científica; ne~a, mal~a = impopular
ruse: популярный, общедоступный; ~е = популярно, общедоступно
radiko: por
baza vorto: por
difino: Vorto, kiu montras celon, intencon, destinon, uzon, ricevanton; (esti por propono = ne kontraŭ); (por ke = celo de ago).
ekzemploj: Mi donis monon por vi. — Restis nenio por manĝi. — Por ĉiu ago venos tempo de pago. — Por kara amatino nenio estas tro bela. — Leĝo valoras por poste, sed ne por antaŭe. — Ĝi estas por mi nekompreneblaĵo. — Mi fidas vian porĉiaman amon. — Li preĝas, por ke ni vivu pace.
angle: for, in order to (A preposition showing purpose)
ĉine: 为；例：Mi donis monon por vi. 没给钱给她；- Restis nenio por manĝi.没有任何东西可以吃； Por ĉiu ago venos tempo de pago. 每一件鸻为有其报应； Por kara amatino nenio estas tro bela.为心宜的爱人没有太美的；Leĝo valoras por poste, sed ne por antaŭe.法律只管今后事，不论前事； Ĝi estas por mi volapukaĵo.它对我就如不合宜过气的人工语言
france: pour (tous sens sauf : à cause de), à (dans le but, la destination de); ~ĉiam-a = éternel(le); ~ ke = pour que.
germane: für (Die Präpositon zeigt, dass a. ein Ziel, eine Bestimmung oder Anpassung gemeint ist: prepari sin por festo ~ sich auf ein Fest vorbereiten / medikamento por malsanulo ~ ein Medikament für einen Kranken / esti sufiĉe bona por tasko ~ gut genug sein für eine Aufgabe, b. etwas Gegenstand eines Tausches oder Preis einer Ware ist: Por la pupo mi ricevis pilkon. ~ Für die Puppe bekam ich einen Ball. / Mi ŝuldas por du monatoj. ~ Ich schulde für 2 Monate. / Mi aĉetis librojn por 45,00 €. ~ Ich kaufte Bücher für 45,00 €., c. es sich um Personen handelt, für deren Zufriedenheit oder Gewinn man arbeitet oder die von der Handlung betroffen werden: voĉdoni por iu ~ für jemanden stimmen / aĉeti kukon por infanoj ~ Kuchen für Kinder kaufen / granda perdo por ni ~ ein großer Verlust für uns, d. eine Handlung einen zukünftigen Zeitraum betrifft:prunti libron por semajno ~ ein Buch für eine Woche leihen / forlasi por ĉiam ~ für immer verlassen.)
hispane: para
hungare: Elöljárószó: -nak, -nek, -ért, részére, számára (célhatározó).
portugale: para (finalidade, uso, recipiente); ~ ke = para que; ~ ĉiam = para sempre; ~ĉiama = eterno, perpétuo
ruse: для, к, на, за, ради (предлог, используемый для обозначении цели, предназначения) (например: ~ mi = для меня, libro ~ infanoj = книга для детей, sendi iun ~ helpo = отправить кого-то за помощью); ~ ke = для того чтобы
radiko: pord-
baza vorto: pord-o
difino: Malfermaĵo, tra kiu oni eniras kaj eliras domon aŭ ĉambron (fermebla); Tio, kio fermas la eniran (kaj eliran) malfermaĵon de domo aŭ ĉambro.
ekzemploj: Se ĉiu ordigos antaŭ sia pordo, tiam en la tuta urbo estos ordo. — Sukcesa venkanto de pordoj malfermitaj. — En bona ordo, tra la pordo! — Tie estas la pordo al la ekstero. — La pordo estis ŝlosfermita, la pordan martelon la knabeto ne povis atingi. — Ili estas pord-al-pordaj vendistoj.
angle: a door
ĉine: 门；例：Se ĉiu ordigos antaŭ sia pordo, tiam en la tuta urbo estos ordo.如果每人管好自家门前，这个城市就会有秩序；Sukcesa venkanto de pordoj malfermitaj.致胜者的大门不敞开；- En bona ordo, tra la pordo! 以良好的秩序通过大门； Tie estas la alekstera pordo.这是出口的门；La pordo estis ŝlosfermita, 大门被钥匙锁闭；la pordan martelon la knabeto ne povis atingi. 门上的大衣小孩达不到； Ili estas pord-al-pordaj vendistoj.他们是挨家挨户的售货
france: (une) porte; ~a = de porte; ~eg-o = (un) portail, (une) grande porte; ~et-o = (un) portillon; ~isto = (un) concierge, portier; ~-al-~ad-o = (un, du) porte-à-porte; ~-al-~a = de porte-à-porte.
germane: Tür
hispane: puerta
hungare:ajtó
portugale: porta; ~a = da porta; ~ego = portão; ~isto = porteiro
ruse: дверь; ~а = дверной
radiko: port-
baza vorto: port-i
difino: Subteni pezan objekton (por ke ĝi ne malleviĝu); teni kaj movi al alia loko; havi kun si aŭ sur si.
ekzemploj: En la poŝo de mia pantalono mi portas monujon. — Li portas rozokoloran superveston. — Mi alportis al ŝi florojn. — Forportu vian havaĵon, mi ne plu elportas ĝin! — Unu hirundo (birdo kiu vintre iras en pli varmajn landojn) printempon ne alportas. — Metu vian bantukon sur la portilon. — Ŝi havis tri valizojn, tuj venis al ŝi portisto.
angle: to carry
ĉine: 携带；穿着，例：En la poŝo de mia pantalono mi portas monujon. 我裤子里的口袋放有钱包；- Li portas rozokoloran superveston.她穿着玫瑰色的上衣；Mi alportadis al ŝi florojn. 我为你带来花朵；Forportu vian havaĵon, mi ne plu elportas ĝin! 把你的东西带走，我已经无法忍爱它了； Unu hirundo (birdo kiu vintre iras en pli varmajn landojn) printempon ne alportas.一只燕子（冬天到温带地区的鸟）还不能把春天带来
france: porter; el~i = supporter; al~i = apporter; ~ebla = portatif(-ive), transportable; ~ilo = (un) support; ~isto = (un) porteur.
germane: tragen
hispane: llevar, cargar, portar, vestir
hungare: hoz, visz, szállít
portugale: carregar; levar; vestir (portar vestimenta); ~o, ~ado = transporte; ~ebla = portátil; ~ilo = suporte; maca, padiola; al~i = trazer; el~i = aguentar, tolerar; for~i = levar embora; kun~i = levar ou trazer consigo; sur~i = portar (roupa, adorno etc.); trans~i = transportar
ruse: нести, носить
radiko: posed-
baza vorto: posed-i
difino: Havi kiel sian propraĵon; havi plene por sia dispono.
ekzemploj: Li posedas eĉ kelkajn domojn. — Ne fidu heredon, fidu posedon. — Mi havas posedan dokumenton, mi estas la posedanto de tiu domo. — Ŝi ekposedis belan aŭton. — Bono posedata ne estas ŝatata. — Ne tuŝu! Tiu ĉi biciklo estas mia posedaĵo! — Ĉu vi jam bone posedas Esperanton? — Ĉiu monero du flankojn posedas.
angle: to own, possess
ĉine: 拥有；例：Li posedas eĉ kelkajn domojn.他甚至拥有几栋房子； Ne fidu heredon, fidu posedon. 别相信继承，相信自己的拥有； Mi havas posedan dokumenton, ke tiu ĉi domo estas mia.我有资产文件，可证明这房子是我的； Ŝi ekposedis belan aŭton.她开始拥有一辆美丽的车子； Bono posedata ne estas ŝatata.拥有的财产不喜欢；Ne tuŝu! Tiu ĉi biciklo estas mia posedaĵo! 别碰，这脚踏车是我的财产；Ĉu vi jam bone posedas Esperanton? 你是否拥有世界语的能力； Ĉiu monero du flankojn posedas.每一个钱币都有两面
france: posséder ; ~o = (la) possession, jouissance (de); ~aĵo = (une) possession; ek~i = prendre possession; ~ant-o = (un) possesseur; sen~igi = déposséder.
germane: besitzen
hispane: poseer
hungare: birtokol, van neki
portugale: possuir, ter; ~o, ~ado = posse, possessão; ~a = relativo a posse; possessivo (gramática); ~aĵo = coisa possuída, bem, propriedade; ek~i = tomar posse (passar a possuir); ~anto = possuidor, dono, proprietário; ~igi = dar posse (de coisa); kun~anto = coproprietário; sen~igi = destituir, desapossar
ruse: владеть, обладать; ~о = владение, обладание
radiko: post
baza vorto: post
difino: Malantaŭ; pli malfrue ol; pli malantaŭe en vico; (mi faros tion poste: ne jam nun, ne tuj).
ekzemploj: Kiu venis post la manĝo, restas sen manĝo. — Ni atendu la postan prelegon. — Leĝo valoras por poste, sed ne por antaŭe. — Depost tempo nememorebla. — Antaŭparolo liberigas de postparolo. — Metu vian postaĵon (t.e.la du sidvangojn) meze de la seĝo.
angle: after
ĉine: 后，之后：例：Malantaŭ; pli malfrue ol;早，更早，更前； pli malantaŭe en vico请排后面; (mi faros tion poste: ne jam nun, ne tuj) 我之后会做，未曾做，非立即想做； postaĵo = pugo臀部
france: après ; ~a = postérieur(e), suivant(e) ; ~e = ensuite, puis; de~ = depuis; de~ kiam = depuis que; ~parol-o = (un) épilogue; ~skrib-o = (un) post-scriptum; ~aĵo = (un) postérieur
germane: nach
hispane: después, atrás
hungare: Elöljárószó: után.
portugale: após, depois de; atrás de; ~a = posterior, ulterior; ~e = depois; ~aĵo = parte posterior; nádegas, traseiro; garupa; post kiam = depois que; ~morgaŭ = depois de amanhã; ~skribo = pós-escrito; ~soni = retinir; retumbar; de~ = depois de (a partir do ocorrido); de~ kiam = depois que (a partir do ocorrido);
ruse: 1) после, за, через, спустя (о времени), 2) позади, сзади, за (о пространстве), 3) после (о значимости); ~е = 1) потом, затем, после, позже 2) позади, сзади (наречие)
radiko: postul-
baza vorto: postul-i
difino: Firme diri: "mi volas havi tion!" aŭ "faru tion!"; petegi; fari aŭ kaŭzi, ke io estas nemalhavebla; necesigi
ekzemploj: Ŝi postulis sian parton de posedaĵo. — Kion Dio ne donis, perforte ne postulu. — Mi ne metas postulojn al miaj amikoj. — Vi devas pagi nun, la pago estas tuj postulebla. — Li volas depostuli rajton vidi sian infanon. — Mi donis iomtempe al ŝi la libron kaj repostulos ĝin. — Tiu laboro postulos multe da tempo. — La postuloj por tiu laboro estas tro grandaj.
angle: to demand, require
ĉine: 要求，争取；例：Ŝi postulis sian parton de posedaĵo.她求分她的财产； Kion Dio ne donis, perforte ne postulu.上帝不给的别以力强求；Mi ne metas postulojn al miaj amikoj. 我对我的朋友没有要求； Vi devas pagi nun - la pago estas tuj postulebla. 你要立刻付款，因为付款是立刻生効； Li volas depostuli rajton vidi sian infanon.他要求收回见他子女的权利； Mi donis iomtempe al ŝi la libron kaj repostulos ĝin. 我暂借给她书本，之后再要回；iu laboro postulos multe da tempo.这工作要花很多时间；La postuloj por tiu laboro estas tro grandaj.这件工作所要求的太多
france: exiger, réclamer ; ~o = (une) exigence, pétition; ~ebla = exigible; ~ema = exigeant(e); de~i = revendiquer.
germane: verlangen
hispane: exigir
hungare: követel, kér
portugale: exigir, demandar, postular, reivindicar; ~o = exigência ~o, ~ado = demanda (comércio); ~ebla = exigível; ~ema = exigente; de~i = reivindicar; re~i = exigir de volta
ruse: требовать; ~о = требование
radiko: poŝ-
baza vorto: poŝ-o
difino: Saketo en vesto; io simila en aŭ sur io alia.
ekzemploj: Luksas la vesto, sed malplenas la poŝo. — El fremda poŝo oni pagas facile. — La libro estas simpla poŝa versio. — Li staris senmova, kun la manoj enpoŝe. — Li rapide enpoŝigis sian telefonon.
angle: pocket
ĉine:口袋：例：Luksa la vesto, sed malplena la poŝo.衣穿豪美，但口空空；- El fremda poŝo oni pagas facile.用别人的口袋付账不难； La libro estas simpla poŝa versio. 这本书是简易廿袋书的版本；Li staris senmova, kun la manoj enpoŝe. 他站着不动，把手插在口袋里；Li rapide enpoŝigis sian telefonon.他很快的扎电话放在口袋里
france: (une) poche; ~a = de poche; en~igi = empocher; ~telefono = (un) téléphone portatif, portable; ~tranĉ-ilo = (un) canif, couteau de poche; ~ŝtel-isto = (un) voleur à la tire, pick-pocket (en franglais).
germane: Tasche (in einem Kleidungsstück u.ä., vgl. "teko")
hispane: bolsillo
hungare: zseb
portugale: bolso, algibeira; ~a = de bolso; ~e, en~e = no bolso; el~igi = desembolsar; en~igi = embolsar; ~lampo = lanterna de bolso; ~libro = livro de bolso; ~libreto = caderneta; ~memorilo = pen drive (informática); ~oŝtelisto = punguista, batedor de carteira; ~telefono = telefone celular; ~tranĉilo = canivete; ~tuko = lenço; ~besto, ventro~ulo = marsupial
ruse: карман; ~а = карманный
radiko: poŝt-
baza vorto: poŝt-o
difino: Servo por transporti leterojn kaj pakaĵojn.
ekzemploj: La historio de la moderna poŝto komenciĝis en 1488. — Forportu la leteron al la poŝto kaj donu ĝin nur al la poŝtestro.— Li veturis per la poŝta ŝipo al la ĉefurbo. — La respondon sendu poŝte al la redakcio. — La letero vojaĝis aerpoŝte. — Li kolektas la poŝtmarkojn.
angle: mail, post
ĉine: 邮务；例：La historio de la moderna poŝto komenciĝis en 1488. 现代邮务的历史从1488年开始； Forportu la leteron al la poŝto kaj donu ĝin nur al la poŝtestro.把这封信拿到邮局且把把它丢到邮筒内；Li veturis per la poŝta ŝipo al la ĉefurbo. 他搭了邮轮回到首都； La respondon sendu poŝte al la redakcio. 回信请邮寄到编辑；La letero vojaĝis aerpoŝte.这封信是寄航空的
france: (la) poste ; ~a = postal(e) ; ~e = par la poste; ~isto = (un) facteur; ~estro = (un) receveur (des postes);~mark-o = (un) timbre poste; aer~e = par la poste aérienne.
germane: Post
hispane: correo
hungare: posta
portugale: correio; ~a = postal; ~e, per~e = pelo correio; ~estro = chefe do correio; ~adreso = endereço postal; ~kesto = caixa postal; ~oficejo = agência de correio; ~isto = funcionário do correio; ~marko = selo postal; ~repage = por reembolso postal; ~sako = mala postal; ~a ŝipo = paquete; aer~e, flug~e = por via aérea
ruse: почта; ~а = почтовый; ~е = почтой, по почте
radiko: pov-
baza vorto: pov-i
difino: Esti kapabla fari; havi eblecon, kapablon fari.
ekzemploj: Por povi, necesas kapabli. — Mi bonvolas, mi faros laŭ mia povo. — Ne vivu kiel vi volas, vivu kiel vi povas. — Mi estas tiel same senpova, kiel ĉiu alia persono. — Ne povas ĉiu homo esti papo (estro de la katolika eklezio) en la urbo Romo, ĉefa sidejo de la katolika eklezio. — Mi laŭpove provis fariĝi pli bona kaj taŭga homo. — Kiu devas, tiu povas.
angle: to be able
ĉine: 能；例：Por povi, necesas kapabli.要能干，先要有能力；Mi bonvolas, mi faros laŭ mia povo. 我愿意，会尽己之力； Ne vivu kiel vi volas, vivu kiel vi povas.不要以你的愿望生活，而是要以你的能力生活；Mi estas tiel same senpova, kiel ĉiu alia persono. 我和其他人一样能力；Ne povas ĉiu homo esti pap' en Romo.不可能每个人都是罗马的教宗；Mi laŭpove provis fariĝi pli bona kaj taŭga homo.我尽力可成为更好更有用的人； Kiu devas, tiu povas.谁要，谁就可以
france: pouvoir, avoir la force ou la possibilité de ; ~o = (le) pouvoir, (la) faculté; sen~a = faible, impotent(e); sen~eca = impuissant(e); ĉio~a = omnipotent(e); laŭ~e = autant que possible, selon ses capacités.
germane: können (Die körperliche Kraft, Geschiklichkeit, Fähigkeit, das Recht, die Macht, die Erlaubnis haben, etwas zu tun.)
hispane: poder (verbo), ser capáz de.
hungare: tud, bír, képes v.mire
portugale: poder, ser capaz de; ~o = poder, capacidade; ~a = potente, poderoso; aĉet~o = poder aquisitivo; ĉio~a = onipotente; laŭ~e = conforme puder; sci~i = poder (em decorrência de conhecimento); sen~a = impotente (que nada pode fazer); vivi~a = vivedouro, viável
ruse: мочь; ~о = возможность
radiko: pra-
baza vorto: pra-
difino: Antikva; (pri parencoj:) je distanco de unu plia nasko (praavo: patro de avo; pranepo: filo de nepo); (pri tempo:) (jam de) antaŭ tre, tre longa tempo (prahistorio, praarbaro).
ekzemploj: Ĉi tie oni enterigis miajn avojn kaj praavojn. — La norda popolo vikingoj havis praajn nordajn diojn. — La filoj, nepoj kaj pranepoj de reĝo estas reĝidoj. — La ejo, je la fino de la jaroj 1960 malkovrita tute hazarde de vilaĝano, havas praecon je 80 milionoj da jaroj!
angle: A prefix meaning long ago or a generation before X if talking about family relations; pratempo = in prehistoric times, in antiquity; prauloj = ancestors; praavo = great-grandfather.
ĉine: 原始的；例：Ĉi tie oni enterigis miajn avojn kaj praavojn.在此人们埋了我的父辈及祖先； La vikingoj havis praajn nordajn diojn. 维京人有他们原始的北方神；La filoj, nepoj kaj pranepoj de reĝo estas reĝidoj. 国王的孩子，孙子及曾孙都是王子； La ejo, je la fino de la jaroj 1960 malkovrita tute hazarde de vilaĝano, havas praecon je 80 milionoj da jaroj! 这地方，村民于1970年偶然发现有八千万年历史的原始痕迹；Ridante li diris : Atendu min antaŭ la domo de mia prapranepo!他以笑的口吻说：在我玄孙的门口等我吧！
france: ~a = de parenté éloignée, primitif(-ive) ; ~aj tempoj = temps plus éloigné; ~avo = (un) (bis)aïeul, arrière grand-père; ~nepo = (un) arrière petit-fils; ~ec-o = (une, l')antériorité, (un) éloignement futur; ~ulo = (un) ancêtre (ou descendant) lointain.
germane: Vor, Ur- (Die Vorsilbe zeigt etwas zeitlich weit Zurückliegendes: patro ~ ein Vater / prapatroj ~ Ahnen.)
hispane: prefijo que indica antigüedad. (prahistorio = prehistoria)
hungare: Előtag: ős, ó.
portugale: prefixo que denota antiguidade ou distância adicional entre gerações; ~a = antigo; primevo; remoto; ~e = antigamente; ~eco = antiguidade; ~antaŭlasta = antepenúltimo; ~arbaro = floresta virgem; ~avo = bisavô; ~avo = tataravô; ~besto = animal extinto; ~bovo = auroque; ~filoj = descendentes; ~historio = pré-história; ~homo = troglodita; ~loĝanto = aborígine; ~nepo = bisneto; ~nepo = tataraneto; ~onklo = tio-avô; ~patroj, ~uloj = antepassados, ancestrais; ~tempo = antiguidade (época)
ruse: приставка, обозначающая 1) далёкую степень родства (например: ~avo = прадед), 2) доисторичность, большую давность, первобытность (например: ~arbaro = первобытный лес); ~а = первобытный, древний, доисторический, реликтовый
radiko: precip-
baza vorto: precip-a
difino: Ĉefa; plej grava; unuavice pripensinda.
ekzemploj: Nia precipa celo estas feliĉiĝi. — Sed precipe ŝi amas la rozojn. — Li ĵus atingis la precipan enirejon de la domego. — Li multe promesis precipe al la malriĉuloj.
angle: chiefly, principally, mainly, above all
ĉine: 主要的；例：Nia precipa celo estas feliĉiĝi. 我们的主要目标是简单化； Sed precipe ŝi amas la rozojn. 但她首爱的是玫瑰花； Li ĵus atingis la precipan enirejon de la domego. 他正到达此大庭院入口的大门；Li multe promesis precipe al la malriĉuloj.他主要对许多穷人做了承诺
france: principal(e), prédominant(e) ; ~e = principalement, essentiellement;
germane: besonder(e,r,s)hauptäschlich(e,r,s) (i.S.v vor allen anderen)
hispane: principal (lo más importante)
hungare: fő (legfőbb)
portugale: principal, predominante; ~e = principalmente, sobretudo
ruse: важнейший, главнейший, превалирующий; ~е = особенно, преимущественно, главным образом
radiko: preciz-
baza vorto: preciz-a
difino: Neniom pli, neniom malpli; tiel, kiel devas, kaj ne iomete alimaniere; precizema = kiu volas ĉion fari precize.
ekzemploj: Mi bezonas precizan adreson, por ke mi povu veni al vi. — Precizaj kalkuloj, bonaj amikoj. — Ni interkonsentis renkontiĝi precize je la deka horo. — La desegnisto estas fama pro la precizeco de siaj desegnoj. — La instruistino estis tre precizema, ŝi ĉiam postulis precizajn respondojn. — Ĉu vi povus precizigi la sencon de tiu ĉi vorto? — Via respondo estas tro malpreciza.
angle: accurately, exactly, precisely
ĉine: 精确，正确；例：Mi bezonas precizan adreson, por ke mi povu veni al vi. 我们需要正确地址，以便能去你那里；Precizaj kalkuloj, bonaj amikoj.朋友之间，账目清分；Ni interkonsentis renkontiĝi precize je la deka horo. 我们同意十点准时见面； La desegnisto estas fama pro la precizeco de siaj desegnoj.这个画家的成名是以其精准的画风；La instruistino estis tre precizema, ŝi ĉiam postulis precizajn respondojn. 这女老师非常明确，她经要求明确的答复； Ĉu vi povus precizigi la sencon de tiu ĉi vorto?你可以把这字的含义精确的说明吗？
france: précis(e); ~e = avec précision, précisément ; ~o = (une, la) précision; ~igi = préciser, rendre précis(e); ~iĝi = se préciser; mal~a = imprécis(e).
germane: präzis(e,r,s), genau(e,r,s)
hispane: preciso (adjetivo)
hungare: pontos
portugale: preciso, exato; ~e = precisamente, exatamente; ~o, ~eco = exatidão, precisão; ~ema = inclinado à precisão ; ~igi = precisar (explicar), especificar
ruse: точный, подробный; ~е = точно, подробно
