Vidi fonton por Ĝustaj solvoj de ĉi tiu ekzerco

* eiru al [[Ekzerco 2.9.2]]
<hr>
<br>

Tamaro de Kartvelujo - solvo<br>
(artikolo mallongigita kaj adaptita el la teksto en Vikipedio)


Tamaro de Kartvelujo (1160-1213)<Br>
თამარი "Tamar"<br>
estis mezepoka regxino de Kartvelujo. Sxia regado dauxris de 1184 gxis 1213, kaj estas konsiderata “ora periodo” kiam la kartvela regno havis sian plej grandan disvastigxon (gxi superregis la tutan Kauxkazon) kaj florantan kulturon.

Tamaro estis proklamita heredonto kaj kunreganto de sia patro la regxo Georgo III en 1178, sed sxi alfrontis seriozan kontrauxstaron de la aristokrataro tuj post lia morto. Tamen, Tamaro sukcesis superi la opozicion kaj komencis viglan eksteran politikon. Kun la apogo de potenca armea elito, Tamaro povis konstrui, sur la sukcesoj de siaj antauxuloj, imperion kiu regadis Kauxkazon gxis sia falo pro la mongolaj atakoj du jardekojn post sxia morto.

La rilato de Tamaro kun tiu periodo de politika kaj kultura revivigxo, kune kun sxia rolo kiel ina reganto, kondukis al sxiaj idealigo kaj romantikigo. Sxi restas grava simbolo en la kartvela popola kulturo kaj estis ankaux sanktigita de la kartvela eklezio.



[Bildo ne aperanta cxi tie]

La regxino Tamaro kaj sxia patro Georgo III<br>
(restauxrita murpentrajxo de la monahxejo Betanio)



Kiam Tamaro estis juna, sxia patro Georgo III devis fronti ribelan frakcion inter la nobelaro, kiu intencis eltronigi lin favore al lia nevo. Georgo sukcesis subpremi la ribelon kaj komencis perfortan kampanjon kontraux la defiaj aristokrataj familioj. Poste li vokis Tamaron partopreni kun li en la regado kaj kronis sxin kiel kunreganton en 1178. Per tiu ago, la regxo provis malhelpi ajnan disputon post sia morto kaj rajtigi al siaj posteuloj teni la tronon de Kartvelujo. Samtempe li suprenigis virojn el la nenobelaj klasoj por teni la aristokrataron for de la centra potenco.

Dum ses jaroj, Tamaro estis kunreganto kun sia patro. Kiam li mortis en 1184, sxi pluregis sola kaj estis kronita duan fojon. Sxi heredis suficxe fortan regnon, tamen estis konsiderinda kontrauxstaro al sxia surtronigxo. Tio estis reago parte kontraux la subpremaj politikoj de sxia patro, sed krome pro sxia ineco oni perceptis sxajnan malforton.

Cxar Kartvelujo neniam antauxe havis inan reganton, parto de la aristokrataro pridubis la lauxlegxecon de Tamaro, dum aliaj provis ekspluati sxiajn junecon kaj supozatan malforton por postuli pli grandan auxtonomecon por si mem. La vigla agado de la influhava onklino de Tamaro, la regxino Rusudan, kaj de la kartvela patriarko Mihxaelo IV Mirianisdze estis decidaj por pravigi la rajton de Tamaro je la trono. Tamen, la juna regxino plurmaniere estis devigata cedi al la aristokrataro. Sxi devis rekompenci la Patriarkon nomumante lin kanceliero, tiel lokante lin cxe la pinto de la eklezia kaj laika hierarhxioj.

Tamaro estis devigata cedi al postuloj forigi funkciulojn elektitajn de sxia patro, precipe tiujn de  nenobela deveno. Sxi ankaux ne sukcesis superi aliajn provojn limigi sxiajn povojn. Krome sxi devis akcepti edzon truditan al sxi de la nobelaro. Laux la tiutempaj ideoj, estis necese ke sxi edzinigxu por doni gvidanton al la armeo, kaj por ke sxi produktu heredonton. La nobeloj elektis la princon Jurij, kaj tiu elekto estis aprobita ankaux de sxia onklino Rusudan. La princo venis al Kartvelujo por edzigxi kun la regxino en 1185. Jurij montrigxis kapabla soldato, sed li havis malfacilan personecon kaj baldaux venis en konflikton kun sia edzino. La strecxaj rilatoj inter la geedzoj estis reflekto de akra lukto inter partioj en la kortego, kie Tamaro cxiam pli forte asertis siajn rajtojn kiel reganta regxino. Post la morto de la patriarko kaj kanceliero Mihxaelo, la regxino nomumis sian propran subtenanton, Anton Glonistavisdze, kiel kancelieron. Sxi promociis ankaux aliajn lojalajn nobelojn, tiel iom post iom fortigante sian propran pozicion.

En 1187, Tamaro persvadis la nobelan konsilantaron aprobi sxian eksgeedzigxon. Sxia eksedzo Jurij faris du provojn pri pucxo, kun la helpo de kelkaj kartvelaj aristokratoj, kiuj esperis limigi la kreskantan potencon de Tamaro. Tiuj provoj malsukcesis. Tamaro mem elektis sian duan edzon. Li estis la princo 	Davido Soslan, kapabla armea komandanto kaj grava subtenanto de Tamaro. Tamaro kaj Davido havis du infanojn. En 1191 la regxino naskis filon, Georgon, la estontan regxon Georgo IV. Sxia filino, Rusudan, estis naskita cx. 1193. Sxi postsekvos sian fraton kiel reganto de Kartvelujo.

Firmiginte sian pozicion, kaj trovinte fidindajn subtenantojn, Tamaro dauxrigis la sukcesan politikon de ekstera disvastigxo komencitan de sxiaj antauxuloj. Iom post iom Kartvelujo konkeris la tutan regionon, kaj komercado, tributoj kaj milito-rabajxoj alportis ricxajxojn al la regno kaj kortego. Ekzistas dirajxo, laux kiu “la kamparanoj vivis kiel nobeloj, la nobeloj kiel princoj, kaj la princoj kiel regxoj”.

Tamaro postvivis sian edzon, Davidon Soslan, kaj antaux sia propra morto sxi kronis sian filon, Georgon, kiel kunreganton. Post sxia morto ekestis legendoj pri la loko de sxia entombigo: laux unu versio, sxiaj restajxoj estis entombigitaj en la Sankta Lando.

Jam dum sxia propra vivo, la regado de Tamaro estis vidata kiel “ora epoko”, kun Tamaro mem kiel centra punkto. Pluraj mezepokaj kartvelaj poetoj, inter ili Sxota Rustaveli, atribuis al Tamaro la inspiron por siaj verkoj. Drama sceno el la epopea poemo Kavaliro en tigra felo, en kiu la regxo Rostevan kronas sian filinon Tinatin, pensigas pri Georgo III kiu vokis sian filinon al kunregado. En la poemo aperas la verso: “Leonido estas bona, cxu ina cxu malina” (aux, en la Esperanta traduko de Zurab Makasxvili: “La geidoj de leonoj egalrajtaj estas cxiam.”)