Kiel registrite je 03:39, 17 Jun. 2025

(Trovebla ankaŭ en http://bonalingvo.info)

Jen provo redoni iom malsimplajn vortojn en Esperanto per pli simplaj. Esperanto estas lingvo kun krea povo, do uzu ĝin kree! Esprimu vin nuance, komprenige, ne per sensukaj piednotendaj vortaĵoj. Gustumu ĉi tie la potencon de la simplaj vortoj anstataŭ la proponojn de komplikantoj.

La listo estas nun konstruata. Se vi volas partopreni la konstruadon, bonvolu aliĝi al la listo la-bona-lingvo@googlegroups.com.

La listoj laŭ literoj estas estas trovebla ĉi tie: Simplaj samsignifaj vortoj - listoj

Vortoj

A

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

-ab-

-ab- → -instal·aĵ-, -uj-

abaĵuro

abaĵur·o → lamp·o·ŝirm·il·o

abako

abak·o → kalkul·il·o

abandoni

abandon·i → ced·i (al la asekur·kompani·o la difekt·it·a·n aĵ·o·n)

abato

abat·o [fun] ~ (krist·an·a) monaĥ·estr·o, monaĥ·ej·estr·o

abatiso

abatis·o → arb·o·bar·aĵ·o, trunk·o·bar·aĵ·o, baraĵ·o el de·hak·it·a·j arb·o·j (ĉefe por militaj celoj)

abdiki

abdik·i [3oa] ~ eks·iĝ·i, rezign·i pri, for·las·i, de·posten·iĝ·i

abdomeno

abdomen·o → ventr·o

aberacio

aberaci·o [zam] (en nefaka signifo) ~ de·voj·iĝ·o de la norm·o

abismo

abism·o [1oa] ~ profund·eg·o

abituro

abitur·o ~ lern·ej·fin·a diplom·o, gimnazi·a diplom·o (kiu ebligas eniri universitaton)

abituriento

abiturient·o [4oa] → lern·ej·fin·int·o, (en la senco de lernanto de la lasta lerneja jaro) last·jar·a lern·ant·o, lern·ej·fin·ont·o

abĵuri

abĵur·i → ĵur·e mal·agnosk·i, for·ĵur·i, for·proklam·i

ablacio

ablaci·o → for·ig·o, for·tranĉ·o

abnegacio

abnegaci·o [2oa] ~ for·ofer·o

abnorma

abnorm·a → ne·norm·a

aboli

abol·i → nulig·i, forig·i (oficial·e)

abolicii

abolici·i → nulig·i, forig·i (oficial·e)

aborigeno

aborigen·o → pra·loĝ·ant·o

aborti

abort·i ~ mis·nask·i; (en la senco 'la plano abortis') → fiask·i, mal·sukces·i, ruin·iĝ·i

abrogi

abrog·i → eks·valid·ig·i, for·ig·i, nul·ig·i (parolante pri leĝo)

abrogo

abrog·o → eks·valid·ig·o, for·ig·o, nul·ig·o (parolante pri leĝo)

abrogacii

abrogaci·i → eks·valid·ig·i, for·ig·i, nul·ig·i (parolante pri leĝo)

abrogacio

abrogaci·o → eks·valid·ig·o, for·ig·o, nul·ig·o (parolante pri leĝo)

absolvi

absolv·i [zam] ~ pek·liber·ig·i, mal·kondamn·i

acerba

acerb·a → (pri gusto de fruktoj kaj similaj) acid·(eg·)a; (pri sinteno al aliaj homoj) akr·a, mal·mild·a

acidometro

acidometr·o → acid·ec·mezur·il·o

adaĝo

adaĝ·o [teĥnika vorto, muziko] ~ mal·rapid·a muzik·pec·o

adaĝe

adaĝ·e ~ mal·rapid·e

adekvata

adekvata → (laŭ la kunteksto) taŭg·a, ĝust·a, konven·a, sufiĉ·a

adheri

adher·i → al·glu·iĝ·i

adhera

adher·a → al·glu·iĝ·a, glu·a

adip·

adip· (en sciencaj vortoj) → gras·o

adjekto

adjekt·o ~ adverb·aĵ·o

adjektivo

adjektiv·o [fun] ~ a·vort·o, ec·o·vort·o

adjudiki

adjudik·i → anonc·i konkurs·o·n (laŭ la signifo de malfemado de konkurso pri farota laboro/liverado); kontrakt·e komisi·i (transdoni laboron aŭ kontrakton pri liverado de varoj/servoj); al·juĝ·i (decidi pri la transdono de kontrakto pri laboro/liverado)

adjunkto

adjunkt·o [zam] ~ help·ofic·ist·o

administracio

administraci·o → administr·ad·o, administr·ej·o, administr·ant·ar·o, administr·a sistem·o; (en la senco de usona registaro) reg·ist·ar·o

administratoro

administrator·o [zam] → administr·ant·o, administr·ist·o

adoleski

adolesk·i ~ plen·kresk(-ad)-i, (seks·e) matur·iĝ·i, jun·i

adoleskanto

adolesk·ant·o ~ kresk·ant·o, dek·kelk·jar·ul·o, matur·iĝ·ant·o, plen·kresk·ant·o, jun·ul·o

adolesko

adolesk·o ~ kresk·aĝ·o, plen·kresk·ad·o, (seks·a) matur·iĝ·o, matur·iĝ·aĝ·o, jun·ec·o

adoleskulo

adolesk·ul·o ~ kresk·ant·o, dek·kelk·jar·ul·o, matur·iĝ·ant·o, plen·kresk·ant·o, jun·ul·o

adolto

adolt·o → plen·kresk·ul·o, plen·aĝ·ul·o [fun], plen·kresk·int·o

adulario

adulari·o → lun·ŝton·o

adversa

advers·a → kontraŭ·a, kontraŭ·ag·a

adversulo

advers·ul·o → kontraŭ·ul·o

aerobia

aerobi·a → oksigen·bezon·a, oksigen·uz·a

aerodino

aerodin·o → flug·maŝin·o (pli pez•a ol aer•o)

aerodromo

aerodrom·o → flug·haven·a kur·ej·o, aviad·il·a kur·ej·o

aerolito

aerolit·o [1oa] → meteor·ŝton·o

aeronaŭto

aeronaŭt·o → flug·balon·ist·o

aeronaŭtiko

aeronaŭtik·o → aer·vetur·scienc·o; aer·vetur·ad·o

aeroplano

aeroplan·o [3oa] → aviad·il·o

aerostato

aerostat·o [zam] ~ (flug•)balon·o

afekcii

afekci·i (en pluraj sencoj) → efik·i je/al

afekcio

afekci·o [zam] → mal·san·o

afero

afer·o [fun] (en la senco de konkreta aĵo) → aĵ·o

Afganistano

Afganistan·o → Afgan·uj·o

afidavito

afidavit·o → ĵur·deklar·o, ĵur·atest·o

aforismo

aforism·o [1oa] ~ dir·aĵ·o, sentenc·o [fun]

afranko

afrank·o [1oa] ~ send·o·kost·o, poŝt·mark·o

afrikato

afrikat·o → ek·frot·a son·o, ek·frot·a konsonant·o, eksplod·frot·a konsonant·o

afro-

afro- (kiel mallongigita vorto por Afriko) → afrik-

afusto

afust·o [1oa] ~ paf·il·port·il·o, paf·il·sub·ten·il·o

agariko

agarik·o → (en la ĝenerala senco de fungo) fung·o

agendo

agend·o [zam] → (se temas pri listo de diskutendaĵoj) tag·ord·o; (se temas pri libreto por noti farendaĵojn) tag·libr·o

agento

agent·o (en gramatiko) → ag·ant·o

agnostikismo

agnostikism·o → sen·sci·ism·o

agnostik·a ~ sen·sci·a|

agnostik·ul·o ~ Sen·sci·ul·o

agoro

agor·o → plac·o, forum·o

agorafobio

agorafobi·o ~ tim·eg·o pri mal·ferm·it·ec·o

agrara

agrar·a [en esprimoj kiel 'agrara reformo'] → kamp·o·posed·a, kamp·organiz·a

agresiva

agresiv·a → agres·a, agres·em·a

agri-

agr·i [uzata kiel elemento en ŝajne kunmetitaj vortoj] → (kultiv·at·a aŭ kultiv·ebl·a) kamp·o

agrikulturo

agrikultur·o [zam] ~ ter·kultiv·ad·o (inkluzive de bestbredado)

agrikulturisto

agrikultur·ist·o [zam] ~ ter·kultiv·ist·o

agro

agr·o → (kultiv·at·a aŭ kultiv·ebl·a) kamp·o

agronomo

agronom·o [7oa] → ter·kultiv·o·scienc·ist·o, agronomi·ist·o

agronomio

agronomi·o [1oa] ~ ter·kultiv·o·scienc·o

aideso

aides·o → aidos·o

ajuto

ajut·o → el·flu·regul·il·o

akceli

akcel·i [fun] ~ (pli·)rapid·ig·i

akcizo

akciz·o [1oa] ~ (ĉiutaga lingvo) impost·o

akĉento

akĉent·o → " (speciala, (sia)landa, fremda, ...) el·parol·manier·o"

aklimatizi

aklimatiz·i [zam] → al·klimat·ig·i, al·kutim·ig·i

akneo

akne·o → akno·mal·san·o

aknozo

akn·oz·o → akno·mal·san·o

akolito

akolit·o → pastr·o·help·ant·o, mes ·help·ant·o

akomodi

akomod·i [zam] → al·ĝust·ig·i, adapt·i

akomodiĝi

akomod·iĝ·i → alĝust·iĝ·i, adapt·iĝ·i

akrediti

akredit·i (en la senco de 'agnoski', 'akcepti') → agnosk·i, (oficial·e) akcept·i

akribio

akribi·o → preciz·ec·o, preciz·em·o

akronimo

akronim·o → (komenc·liter·a, precipe parolebla) mal·long·ig·o

aktinidio

aktinidi·o ~ kivi•frukt•uj•o

akumulatoro

akumulator·o → (ĉiutaga lingvo) elektr·uj·o, elektr·o·konserv·uj·o

akustiko

akustik•o → (laŭ la kunteksto) son•scienc•o; son•kvalit•o; son•trans•don•o

akuŝologio

akuŝologi·o → akuŝ·o·scienc·o, nasko·o·scienc·o

akuta

akut•a [2oa] ~ (pri ideoj, diroj) sagac•a, (pri anguloj) akr•a, (pri malsanoj) subit•a

akvario

akvari·o [1oa] ~ fiŝ·uj·o

-al

-al → -ost·o (aŭ aliaj vortoj laŭ la signifo)

alo

al·o → flug·il·o, flug·il·um·o, flank·o, flank·ul·o, flank·lud·ant·o (pied·pilk·lud·ant·o en unu flank·o), padel·o (ĉiu el la lamenoj de helico), foli·o (en la kazo de floroj kaj fruktoj)

aldo

ald·o [2oa] (en la senco de 'alda violono') ~ ald·a violon·o

aleatora

aleator·a → hazard·a; hazard·ec·a

alelo

alel·o → gen·vari·aĵ·o

alelopatio

alelopati·o → veget·aĵ·a mis·akord·o

alero

aler·o → (super·pord·a) tegment·et·o, vent·o·tegment·o, kontraŭ·pluv·a tegment·o

alfa

alfa (greka litero) ~ grek·a a; (kiel vicmontrilo ofte) unu·a, (en la okazo de bestoj) ĉef·a, reg·ant·a

alglui

al·glu·i (en komputilaj laboroj) ~ en·met·i, en·ig·i, en·glu·i

alial

alial → ali·kial·e Ssv plio 3

aliam

aliam → ali·temp·e, ali·foj·e, ali·okaz·e Ssv plio 3

alianco

alianc·o → (inter·)lig·o

alie

alie (en la senco de 'aliloke') → ali·lok·e Ssv plio 3

aliel

aliel → alie, ali·manier·e Ssv plio 3

alies

alies → de iu ali·a, de ali·a (hom·o), ali·ul·a Ssv plio 3

alimento

aliment·o (en la okazo de eksgeedziĝo) → sub·ten·pag·o, viv·ten·dev·o

aliom

aliom → ali·kvant·e Ssv plio 3

aliu

aliu → ali·ul·o Ssv plio 3

alklimatizi

aklimatiz·i [zam] → al·klimat·ig·i, al·kutim·ig·i

alofono

alofon·o ~ (lingv·o·son-)vari·aĵ·o, ali·son·o

aloktono

alokton·o → ekster·nask·it·o, ekster·ul·o

alopato

alopat·o → mal·homeopati·ist·o, mal·homeopati·a kurac·ist·o (vidu la linion pri "aleopatio" por detaloj)

alopatio

alopati·o → (por la nuntempa uzo fare de homeopatiemuloj) mal·homeopati·o (temas pri tiu medicina sistemo, kiun oni kutime nomas "scienca medicino" au "moderna medicino"); (por la origina uzo fare de Hahnemann) ali·efik·a medicin·o

alt

alt → je la potenc·o de, mem·obl·e, je la ...·a mem·obl·o

alterglobalismo

alterglobalism·o → ali·mond·ism·o, alternativ·a tut·mond·iĝ·o

alternatoro

alternator·o → altern·ig·il·o, altern·elektr·ig·il·o

altimetro

altimetr·o → alt·mezur·il·o

altometro

alt·o·metr·o → alt·mezur·il·o

altometro

alt·o·metr·o → alt·mezur·il·o

altometrio

alt·o·metr·i·o → alt·mezurad·o

altruismo

altruism·o → bon·far·ad·o

altruisto

altruist·o → bon·far·ant·o

alveolaro

alveolar·o → dent·o·karn·a son·o

alveolito

alveolit·o → alveol·inflam·o

amara

amar·a [4oa] ~ mal·dolĉ·a, mal·ĝoj·a

ambasadorejo

ambasador·ej·o [1oa] ~ ambasad·ej·o, ambasad·o

ambasadoro

ambasador·o [1oa] ~ ambasad·estr·o

ambulanco

ambulanc·o ~ mal·san·ul·ej·a vetur·il·o, sav·aŭtomobil·o.

ambigua

ambigu·a → du·senc·a, plur·senc·a, dub·senc·a

amen!

amen! [zam] ~ ver·e, cert·e, tiel est·u! (kiel ekkrio)

ameno

amen·o [zam] → aprob·o, konsent·o

amendo

amend-o [9oa] ~ ŝanĝ-o-propon-o

amnezio

amnezi·o → memor·perd·o

amnio

amni·o → ĉirkaŭ·fet·a membran·o

amoko

amok·o → murd·em·o, mort·ig·em·frenez·o

amorfa

amorf·a [zam] → sen·form·a, sen·struktur·a; ne·kristal·a

amori

amor·i ~ (am-)seks·um·i

amortizi

amortiz·i (en la senco 'malfortigi vibrojn') → vibr·o·sorb·i

amortizilo

amortiz·il·o → vibr·o·sorb·il·o

amplifi

amplif·i → fort·ig·i, pli·fort·ig·i, (se temas pri sono) laŭt·ig·i

amplifiki

amplifik·i → fort·ig·i, pli·fort·ig·i, (se temas pri sono) laŭt·ig·i

amplifikatoro

amplifikator·o → fort·ig·il·o, pli·fort·ig·il·o, (se temas pri sono) laŭt·ig·il·o

ampolo

ampol·o ~ ard·lamp·o

anaeroba

anaerob·a → ne·oksigen·bezon·a, sen·oksigen·a

anaerobia

anaerobi·a → ne·oksigen·bezon·a, sen·oksigen·a

anafilaksio

anafilaksi·o → alergi·eg·o, alergi·a super·reag·o

anafilakta

anafilakt·a → alergi·eg·a (ŝok·o)

anakronismo

anakronism·o [2oa] ~ epok·erar·o, temp·erar·o

analfabeta

analfabet·a [zam] → ne·leg·o·sci·a, sen·alfabet·a, skrib·mal·kler·a

analfabeto

analfabet·o [zam] → ne·lego·sci·ul·o, sen·alfabet·ul·o, skrib·mal·kler·ul·o, ne·leg·kapabl·ul·o

analoj

anal·o·j → laŭ·jar·a historio, laŭ·jar·a kronik·o

analekto

analekt·o → el·o·j, dir·o·j

analgeziko

analgezik·o → kontraŭ·dolor·ilo, dolor·mild·ig·il·o, kontraŭ·dolor·a pilol·o

analgezio

analgez·io → dolor·ne·sent·ec·o

analitiko

analitik·o [zam] → analiz·o, (matematik·a) analiz·o, (geometri·a) analiz·o. Vidu krome ssv plio 1

analogio

analogi·o → analog·ec·o,analog·aĵ·o

anarkio

anarki·o → anarĥi·o

anarĥio

anarĥi·o [3oa] ~ sen·reg·ec·o

anatomio

anatomi·o [1oa] ~ korp·o·struktur·o, korp·a struktur·o; (en ĝenerala senco) struktur·o

anemio

anemi·o [zam] ~ mank·o de ruĝ·a·j ĉel·o·j

anestez-i

anestez·i ~ sen·sent·ig·i

angio

angi·o ~ korp·a tub·et·o

anglicismo

anglicism•o [zam] --> angl•aĵ•o, angl•a vort•o, angl•a dir•manier•o

anihilo

anihil·o → neni·iĝ·o, neni·iĝ·o, mal·aper·o

anihilacio

anihil·aci·o → neni·ig·o,neni·iĝ·o.

animacio

animaci·o → mov·bild·ar·o; (kiam temas pri desegnofilmo) desegn·o·film·o

animalo

animal·o [8oa] → best·o

animeo

anime·o → (japan·stil·a) desegn·o·film·o

ankro

ankr·o (en la senco de turnebla kerno de dinamomaŝino aŭ elektromotoro) → rotaci·kern·o, turn·iĝ·kern·o

anksio

anksi·o → mal·trankvil·ec·o, angor·o (laŭ la intenseco)

anomalio

anomali·o [2oa] → ne·normal·aĵ·o

anonima

anonim·a [1oa] ~ sen·nom·a, sen·person·ec·a (parolante pri, ekzemple, stilo). (Vidu ankaŭ 1oa: anonim-a).

anormala

anormal·a [zam] → ne·normal·a

anso

ans·o [zam] → ten·il·o, pren·il·o

ante

ante (uzata kiel prepozicio anstataŭ 'de') → de

anti-

anti- → kontraŭ-, mal-, ne- (laŭ la signifo)

antibiotiko

antibiotik·o [9oa] ~ kontraŭ·bakteri·a substanc·o

antibiozo

antibioz·o → antibiotik·a efik·o, antibiotik·a ag·ad·o, kontraŭ·bakteri·a ag·ad·o

antidoto

antidot·o → kontraŭ·venen·o, (en figura senco) kontraŭ·rimed·o, kurac·il·o

antikristo

anti·krist·o → kontraŭ·krist·o; mal·krist·o (laŭ la intencita signifo)

antimaterio

antimateri·o → kontraŭ·materi·o, mal·materi·o, invers·a materi·o

antimilitarismo

anti·militar·ism·o → kontraŭ·milit·em·ism·o

antioksidanto

antioksidant·o → kontraŭ·oksid·il·o

antipatio

antipati·o [1oa] → mal·simpati·o

antisemita

antisemit·a [zam] kontraŭ·jud·a, kontraŭ·ŝem·id·a

antisemito

antisemit·o [zam] → kontraŭ·jud·ul·o, kontraŭ·ŝem·id·ul·o

antisepsa

antiseps·a → kontraŭ·infekt·a, sen·infekt·ig·a

antitokso

antitoks·o → kontraŭ·venen·o

antitoksino

antitoksin·o → kontraŭ·venen·o

antologio

antologi·o [2oa] ~ (elekt·it·a) verk·ar·o

antro

antr·o → kavern·o, grot·o

antropo

antrop·o (en sciencaj vortoj) → hom·o, hom·simil·a

antropogena

antropogen·a → hom·kaŭz·at·a, hom·kaŭz·it·a

antropogenezo

antropogenez·o → hom·ek·est·o

antropoida

antropoid·a → hom·simil·a

antropologo

antropolog·o [7oa] ~ antropologi·ist·o, hom·sciencisto, hom·stud·ant·o

antropologio

antropologi·o [1oa] ~ hom·scienc·o, hom·esplor·o

antropomorfa

antropomorf·a → hom·aspekt·a, hom·form·a

antropomorf·ism·o → hom form·ism·o

antroponimo

antroponim·o → hom·nom·o

antroponimio

antroponimi·o → hom·nom·o·scienc·o

anunciacio

anunciaci·o (kristana religio) [fun] ~ anonc·o (al Maria)

apo

ap·o → aplik·aĵ·o, program·et·o

apelo

apel·o → nom·vok·o

apendicito

apendicit·o → apendic·inflam·o

aperta

apert·a → mal·ferm·it·a, sub·ĉiel·a, publik·a

aperti

apert·i → mal·ferm·i, est·i mal·ferm·it·a

aperturo

apertur·o [6oa] ~ → tru·o, mal·ferm·aĵ·o

apetito

apetit·o [fun] ~ (en la ĉiutaga lingvo ankaŭ) manĝ·em·o

aplikaĵo

aplikaĵ·o (en la senco de "malgranda programo intalebla sur lerta poŝtelefono") ~ program·et·o

apodikta

apodikt·a → ne·refut·ebl·a

apostato

apostat·o [zam]→ for·las·int·o de religi·o, de·fal·int·o (de religi·o aŭ politik·a parti·o)

apoteozo

apoteoz·o [2oa] ~ di·ig·o, glor·ig·o, triumf·o

apozicio

apozici·o [2oa] → apud·met·o

apreci

aprec·i → ŝat·i, aprez·i. Vidu Ssv plio 8.

apreti

apret·i → fin·pret·ig·i, fin·pri·labor·i, fin·bon·ig·i, fin·trakt·i, fin·polur·i

apreturo

apretur·o → fin·pret·ig·il·o

aprezi

aprez·i ~ ŝat·i, admir·i. Vidu Ssv plio 8.

aprilo

april·o [fun] ~ la 4·a monat·o

Aprutio

Apruti·o → Abruc·o

aptenodito

aptenodit·o → grand·a pingven·o, grand·pingven·o

apterigo

apterig·o ~ kivi·o (la birdo)

apunto

apunt·o → mank·ant·a·j mon·er·o·j (por finpagi la precizan prezon), mon·er·proviz·o (ekzemple: la pasaĝeroj devas mem havigi la apunton, aĉetante sian bileton).

arakido

arakid·o → ter·nuks·o

arasao

arasa·o → gujav·et·o

arbedo

arbed·o → trunk·arbust·o, tuf·arbust·o

arealo

are·al·o → viv·are·o, loĝ·lok·o

ario

ari·o [1oa] ~ (komunlingve) melodi·o

ariero

arier·o → mal·antaŭ·o. Vidu ankaŭ Ssv plio 17

ariergardo

arier·gard·o (en la armea signifo) → mal·antaŭ·a taĉment·o, mal·antaŭ·ir·ant·o·j

arierulo

arier·ul·o (en piedpilkado) → defend·ant·o

arieso

aries·o → vir·ŝaf·o

arĥaika

arĥaik·a [3oa] ~ mal·nov·iĝ·int·a

arĥaismo

arĥaism·o [8oa] ~ mal·nov·aĵ·o

arĥeologio

arĥeologi·o [3oa] ~ antikv·o·scienc·o

arĥi-

arĥi- → ĉef-

arĥipelago

arĥipelag·o [3oa] ~ insul·ar·o

arkaika

arkaik·a [3oa] ~ arĥaik·a

arkaismo

arkaism·o [8oa] ~ arĥaism·o, arĥaik·aĵ·o, mal·nov·aĵ·o

arkano

arkan·o → mister·o

arkanĝelo

arkanĝel·o → ĉef·anĝel·o

arkeologio

arkeologi·o [3oa] ~ arĥeologi·o [3oa]

arketipo

arketip·o → pra·tip·o, ĉef·tip·o

arki-

arki- → ĉef-

arkipelago

arkipelag·o [3oa] ~ insul·ar·o

arkitekto

arkitekt·o [3oa] ~ arĥitektur·ist·o, konstru·desegn·ist·o

arkitekturo

arkitektur·o [8oa] → arĥitektur·o [fun], konstru·desegn·ad·o

armistico

armistic·o ~ milit·halt·ig·o, milit·halt·ig·a kontrakt-o

arondisemento

arondisement·o → sub·distrikt·o

arsenalo

arsenal·o → arm·il·ej·o; arm·il·ar·o; (en la senco de la itala vorto arsenale) ŝip·far·ej·o

artefarita

art·e·far·it·a [fun] ~ hom·far·it·a

artiklo

artikl·o → var·o, komerc·aĵ·o

ascendi

ascend·i → supr·e·n·ir·i, al·supr·i

ASEAN

ASEAN ~ Asean-o ~ Asoan-o (Mallongigo por Asocio de Sud-Orient-Aziaj Nacioj, angle Association of Southeast Asian Nations, ASEAN )

asfiksii

asfiksi·i → sufok·i

asidua

asidu·a → diligent·a, daŭr·e ag·ant·a

asimili

asimil·i [2oa]~ en·sorb·i, en·pren·i, al·propr·ig·i, mal·fremd·ig·i, igi laŭa, intern·ig·i, unu·ec·ig·i, simil·ig·i

asistanto

asist·ant·o [8oa] ~ help·ant·o

asonanco

asonanc·o → son·simil·ec·o, kvazaŭ·rim·o, son·ripet·ad·o

aspekti

aspekt·i ~ el·rigard·i

aspergi

asperg·i [2oa] ~ akv·um·i, sur·verŝ·i, akvo·verŝ·i, akvo·don·i

aspra

aspr·a → mal·glat·a, rasp·a

asteroido

asteroid·o → planed·et·o

astro

astr·o [1oa] ~ (en komuna lingvo plej ofte) stel·o, (en scienca lingvo) kosm·a objekt·o

astrologo

astrolog·o ~ stel·diven·ist·o, stel·aŭgur·ist·o, astr·o·diven·ist·o

astrologio

astrologi·o ~ stel·diven·o, stel·aŭgur·ad·o, astr·o·diven·ad·o

astronaŭto

astronaŭt·o ~ kosm·o·vojaĝ·ist·o

astronaŭtiko

astronaŭt·ik·o → kosm·o·vojaĝ·ad·o; kosm·o·vojaĝ·scienc·o

astronomo

astronom·o [1oa] → astr·o·scienc·ist·o

astronomio

astronomi·o [1oa] → astr·o·scienc·o

ate

ate (prepozicio) → fare de

atavismo

atavismo [2oa] ~ pra·hered·aĵ·o

ateismo

ateism·o [2oa] ~ sen·di·ism·o, di·ne·ism·o

ateisto

ateist·o [3oa] ~ ne·kred·ant·o, ne·kred·ul·o, di·ne·ant·o, sen·di·ul·o

ateliero

atelier·o → (laŭ la situacio) verk·ej·o, art·verk·ej·o, labor·grup·o, man·labor·ej·o, meti·ej·o

ateljero

ateljer·o → labor·grup·o, man·labor·ej·o

atenui

atenu·i → mal·fort·ig·i

atlaso

atlas·o (en la signifo de maparo) [8oa] ~ map·ar·o

atlas·o (kiel ŝtofo) [2oa] → saten·o

-atoro

-ator·o → -ant·o, -ist·o, -il·o, maŝin·o (laŭ la signifo en la unuopa okazo)

atrakcio

atrakci·o → (turism·a) al·log·aĵ·o, amuz·park·a lud·o, program·er·o en variete·a spektakl·o

atraktiva

atraktiv·a → al·log·a

aŭbado

aŭbad·o → maten·ruĝ·a/maten·a serenad·o

aŭdi-

aŭdi- → aŭd-

aŭdicio

aŭdici·o → prov·o, prov·o·prezent·ad·o

aŭdio-

aŭdio- → aŭd-

aŭdito

aŭdit·o → revizi·ad·o, kontrol·ad·o (de kont·o·j), ekster·a kontrol·ad·o

aŭditorio

aŭditorio [2oa] ~ koncert-ej-o, preleg-ej-o

aŭguro

aŭgur·o ~ antaŭ·diven·o, antaŭ·sign·o

aŭgusto

aŭgust·o [fun] ~ la 8·a monato

aŭkcii

aŭkci·i [1oa] ~ konkur·e vend·i

aŭriklo

aŭrikl•o → orel•konk•o

aŭspicio

aŭspici·o [zam] → sub·ten·o

aŭstera

aŭster·a → sever·mor·a

aŭstrala

aŭstral·a (en la senco de 'suda') → sud·a

aŭtarcio

aŭtarci·o → ekonomi·a mem·sufiĉ·o/sen·depend·ec·o, mem·produkt·ad·o, ferm·it·a ekonomi·o

aŭtarkio

aŭtarki·o → politik·a sen·depend·ec·o, mem·reg·ad·o

aŭtentika

aŭtentik·a [1oa]~ ver·a, ver·ec·a, ver·aĵ·a

aŭtisto

aŭtist·o (en la senco de persono aŭtisma) → aŭtism·ul·o, mem·centr·ul·o, en·ferm·ul·o

aŭto-

aŭto- (en sciencaj vortoj) → mem, mem·funkci·a

aŭtodidakte

aŭtodidakt·e [zam]→ mem·lern·e, mem·instru·e

aŭtodidakto

aŭtodidakt·o [zam] → mem·instru·it·o, mem·lern·ant·o

aŭtodidaktismo

aŭtodidaktism·o [zam]→ mem·lern·ad·o

aŭtofagio

aŭtofagi·o → mem·manĝ·ad·o, mem·konsum·ad·o

aŭtokrato

aŭtokrat·o [2oa] ~ sol·reg·ist·o, sol·reg·ant·o

aŭtokratio

aŭtokrati·o [3oa] ~ sol·reg·o, sol·reg·ad·o, sol·reg·ec·o

aŭtoktono

aŭtokton·o → pra·loĝ·ant·o, indiĝen·o

aŭtomacio

aŭtomaci·o → aŭtomat·ig·o

aŭtonoma

aŭtonom·a [4oa] ~ mem·star·a, mem·reg·a

aŭtonomio

aŭtonomi·o → mem·star·ec·o, mem·reg·ec·o

aŭtoro

aŭtor·o [fun] ~ verk·int·o, kre·int·o.

aŭtostrado

aŭto·strad·o → aŭto·voj·o

aŭtoŝoseo

aŭto·ŝose·o [8oa - 3oa] ~ aŭto·voj·o

avalo

aval·o → garanti·o

avano

avan·o → antaŭ·o

avanulo

avan·ul·o (en piedpilkado) → atak·ant·o

avanci

avanc·i → (en la senco 'moviĝi antaŭen') antaŭ·e·n·ir·i: (en la senco 'ricevi pli altan rangon') rang·alt·iĝ·i

avangardo

avan·gard·o → (en la armea signifo) antaŭ·taĉment·o, antaŭ·ir·ant·o·j; (en la artisma signifo) pionir·o

avataro

avatar·o → rol·figur·o

averaĝo

averaĝ·o → mez·nombr·o, mez·um·o

averio

averi·o [en asekuroj] → difekt·o

averso

avers·o → antaŭ·flank·o

avio

avi·o → aviad·il·o

B

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

babordo

babord·o ~ mal·dekstr·a flank·o (de ŝip·o)

bagaĝo

bagaĝ·o → pak·aĵ·o, pak·aĵ·ar·o

bagno

bagn·o → pun·labor·ej·o

bagro

bagr·o → fos·maŝin·o, skrap·maŝin·o

bajadero

bajader·o ~ hind·a danc·ist·in·o

bajto

bajt·o → bit·ok·o

bakalaŭro

bakalaŭr·o (en la senco de lernej-fininto) → lern·ej·fin·int·o, abiturient·o

bakŝiŝo

bakŝiŝ·o ~ ŝmir·mon·o, dank·mon·o, trink·mon·o

baktericido

baktericid·o → bakteri·mort·ig·aĵ·o, bakteri·mort·ig·il·o

balanco

balanc·o (en la senco de 'ekvilibro') → ekvilibr·o

balancilo

balanc·il·o (en la senco de stango sur kies ekstremaĵoj sidas infanoj por ludi) → baskul·o

balancumi

balanc·um·i (en la signifo de marŝado sur kablo restante en ekvilibro) → ekvilibr·um·i

balancelo

balancel·o ~ vel·ŝip·et·o

baled-o

baled·o ~ balet·o [6oa]

balistiko

balistik·o → paf(-aĵ·o)-scienc·o

baloti

balot·i [2oa] ~ voĉ·don·i (per voĉ·don·il·o)

balotilo

balot·il·o [2oa] ~ voĉ·don·il·o

baltika

baltik·a → balt·a

balustro

balustr·o ~ (balustrad·a) kolon·et·o

bando

band·o (en la senco de muzikistaro) → muzik·ist·ar·o

banero

baner·o (en komputado) → banderol·o, reklam·bend·o

bangalo

bangal·o → (unu·etaĝ·a) (feri·)dom·(et·)o

bankedo

banked·o ~ festen·o

bankiero

bankier·o → bank·estr·o, bank·posed·ant·o

bankizo

bankiz·o → glaci·tavol·eg·o

banuso

banus·o → (orient·eŭrop·a) vic·reĝ·o

Barato

Barat·o ~ Hind·uj·o

baraterio

barateri·o → fraŭd·o (de ŝip·estr·o / de ŝip·an·ar·o)

barbio

barbi·o → barb·fiŝ·o

barbiro

barbir·o [fun] ~ friz·ist·o por viroj, barb·ist·o

barĉo

barĉ·o → (slav·a) ruĝ·bet·a sup·o

bareliefo

barelief·o [3oa] ~ mal·alt·relief·o

baremo

barem·o → kalkul·tabel·o

bariero

barier·o [3oa] ~ bar·il·o, bar·o

barko

bark·o [fun] ~ boat·et·o [fun]

barkano

barkan·o ~ lun·ark·form·a sabl·o·mont·et·o

barometro

barometr·o ~ (aer·)prem·mezur·il·o

barto

bart·o → balen·lamen·o, balen·ost·o [fun]

basa

bas·a → mal·alt·a, mal·fru·a (en la okazo de 'Basa Imperio')

basbalo

basbal·o → baz·o·pilk·ad·o, staci·a pilk·lud·o

basebalo

basebal·o → baz·pilk·ad·o

baseno

basen·o (en la senco de naĝejo) ~ naĝ·ej·o

basiero

basier·o → kurz·o·fal·a spekul·ant·o

basketbalo

basketbal·o → korb·o·pilk·ad·o

baterio

bateri·o [1oa] (en la elektra senco) ~ pil·o [5oa]; pil·ar·o

baterio [1oa] (en la senco de tamburaro) → tambur·ar·o

batrako

batrak·o → sen·vost·ul·o; amfibi·o

batuo

batu·o → pel·ĉas·ad·o

baŭmi

baŭm·i → star·iĝ·i (parolante pri ĉevalo)

bavi

bav·i → saliv·um·i

bavo

bav·o → saliv·um·o, ŝaŭm·o, muk·o (en difinitaj bestaj kuntekstoj); saliv·aĉ·o (se oni volas prezenti malŝatan nuancon)

bavuro

bavur·o → el·star·aĵ·o, ne·glat·aĵ·o

bazbalo

bazbal·o → baz·pilk·o

bei

be·i → (ŝaf·e) blek·i

bebo

beb·o [8oa] ~ infan·et·o, suĉ·infan·o

beletro

beletr·o [9oa] ~ bel·literatur·o, literatur·a art·o

beletristiko

beletristik·o [1oa] → beletr·o [9oa]

belfrido

belfrid·o → urb·o·tur·o, gard·o·tur·o, gvat·o·tur·o, alarm·a tur·o/alarm·o·tur·o

Belgrado

Belgrad·o → Beograd·o

bendo

bend·o [8oa] ~ (en la geografiaj esprimoj: ekzemple bendo de Gazao) stri·o [fun]; (se temas pri ŝtofo) ruband-o [fun]

benefico

benefico → (En la senco de subtena pago pro senlaboreco aŭ alia kialo) sub·ten·a pag·o/help·o; (Eklezia posteno provizita per rento) eklezi·a posten·o; (Avantaĝo konsentita de la leĝo en certaj okazoj: absolvita pro benefico de dubo, se pruvoj ne estas sufiĉe fortaj) mank·o de pruv·o·j: (Prezentado (spektaklo, sportludo, koncerto ktp), kies profitoj venas al unu aktoro, aŭ al filantropia entrepreno) bon·far·a prezent·ad·o

benigna

benign·a → ne·grav·a, ne·danĝer·a

benko

benk·o [fun] → (en esprimoj kiel 'Okcidenta benko') bord·o, river·bord·o; (en esprimoj kiel 'glaci-benko') tavol·o; (en esprimoj kiel 'hanringo-benko') ar·o

berbero

berber·o ~ amaziĥ·o

berserko

berserk·o → (skandinav·a) furioz·a batal·ant·o

bestia

besti·a → best·ec·a

bestio

besti·o → best·o, best·ul·o, best·a hom·o, sovaĝa besto

bestselero

bestseler·o → plej vend·at·a libr·o

beta

beta (greka litero) ~ greka bo

Bharato

Bharat·o → Barat·o

bi-

bi- → du-, ambaŭ

biaso

bias·o → antaŭ·prefer·o

bibliofila

bibliofil·a → libr·o·ŝat·ant·a, libr·em·a

bibliofilo

bibliofil·o → libr·o·kolekt·ant·o, libr·o·ŝat·ant·o, libr·o·am·ant·o

bibliofilio

bibliofili·o → libr·o·am·em·o, linr·o·kolekt·ad·o

bibliografo

bibliograf·o [7oa] ~ fak·ul·o pri libr·o·j

bibliografio

bibliografi·o [2oa] ~ referenc·o·j, font·ar·o, font·o·list·o

bibliomanio

bibliomani·o → libr·o·mani·o

biblioteko

bibliotek·o [1oa] ~ libr·ej·o, libr·o·ten·ej·o, libr·ar·ej·o

bido

bid·o → pilk·et·o, glob·et·o

bideo

bide·o → sid·kuv·o, sid·pelv·o

bienalo

bienal·o → du·jar·a prezent·ad·o

bifsteko

bifstek·o ~ bov·tranĉ·aĵ·o

bijekcio

bijekci·o ~ dis·sur·ĵet·o, ĉio·n·cel·ant·a unu·al·unu·funkci·o, funkci·o unu·al·unu kaj sur·a

bilabialo

bilabial·o → du·lip·a konsonant·o

bilaterala

bilateral·a → du·flank·a

bildstrio

bild·stri·o [1oa+fun] ~ bild·rakont·o

biliono

bilion·o (en la senco de 1.000.000.000.000) ~ mil miliard·o·j. Vidu Ssv plio 20

bilion·o [zam] (en la senco de 1.000.000.000) → miliard·o. Vidu Ssv plio 20

bio-

bio- → viv-, vivaĵ-

biodegradado

biodegradado → dis⋅iĝ⋅o, dis⋅er⋅iĝ⋅o

biodiverseco

biodivers·ec·o → biologi·a divers·ec·o, viv-(aĵ-)divers·ec·o

biografo

biograf·o [7oa] ~ verk·ist·o de viv·pri·skrib·o, viv·pri·skrib·verk·ist·o

biografio

biografi·o [2oa] ~ viv·pri·skrib·o

biogramo

biogram·o → viv·pri·skrib·o

biologio

biologi·o [1oa] ~ viv(·aĵ)·scienco

biontologio

biontologi·o → viv·scienc·o, biologi·o

biorubo

biorub·o → viv·aĵ·o·rub·o, hum·ig·ebl·a rub·o

biotito

biotit·o → blank·a glim·o

biri

bir·i → lok·determin·i, navigaci·i

birilo

bir·il·o → lok·determin·il·o; (por ilo kiu kombinas lokdeterminadon kaj vojplanadon) navigaci·il·o

bis

bis! ~ re·e!, de·nov·e!

bisako

bisak·o → du·sak·o, du·poŝ·a sak·o

bisekci

bisekc·i → du·sekc·i, du·on·sekc·i, tranĉ·i je du partoj

biseksa

bi·seks·a → du·seks·a, ambaŭ·seks·a

biskoto

biskot·o → pan·biskvito

bislamo

bislam·o → la bislam·a lingv·o

bizara

bizar·a ~ strang·a, ekster·ordinar·a

bizneso

biznes·o → komerc·o, negoc·o

blagi

blag·i ~ ŝerc·e mensog·i:

blami

blam·i → kulp·ig·i, riproĉ·i

blazo

blaz·o → (haŭta) vezik(et)o

blendo

blend·o → kiras·o

blend·i → kiras·i, proviz·i per kiras·o

blinda

blind·a (en la senco de "senfenestra") → sen·fenestr·a

blino

blin·o → rus·a pat·kuk·o

blinko

blink·o → intermit·a lum·o

blinkilo

blink-il-o (de aŭtomobilo k.s.) → direkt·o·montr·il·o

blogo

blog·o ~ ret·a tag·libr·o, ret·tag·libr·o, ret·o·tag·libr·o

blokhaŭso

blokhaŭs·o → (mal·grand·a) fortik·aĵ·o; kiras·it·a paf·ej·o

blufi

bluf·i [9oa] ~ ŝajn·ig·i (en kartoludo), mensog·e tromp·i

bluĝino

bluĝin·o → (blu·a) ĝinz·o; ĝinz·o·ŝtof·o

boaco

boac·o [9oa] ~ nord·a cerv·o [fun]

bobo

bob·o → sport·glit·vetur·il·o, sport·sled·o

bobelo

bobel·o → vezik·o [fun], aer·vezik·o

bobo-

bo·bo- ~ uzebla duobligo de la prefikso "bo-", sed, se ekzistas ebleco miskompreni, oni prefere priskribu la celatan rilaton, ekzemple por bobofrato: edzo de bofratino aŭ edzo de fratino de bofrato, ktp.

bohemio

bohemi·o (kiel vivstilo) → sen·zorg·a, ne·konform·ism·a viv·o

boji

boj·i [fun] ~ (hund·e) blek·i

bokalo

bokal·o --> vitr·a uj·o, konfit·uj·o, konserv·o·vaz·o

boksi

boks·i [1oa], [zam] ~ pugn·o·batal·i, pugn·ad·i

bolilo

bol·il·o (ujo por boligi akvon) ~ bol·ig·il·o, bol·uj·o.

boluso

bolus·o → (grand·a) pilol·o, pilol·eg·o

bombardi

bombard·i [1oa] ~ bomb·i [20a]

bonifiko

bonifik·o → al·don·a/krom·a avantaĝ·o, prez·o·redukt·o (laŭ Krause), donac·o, kompens·o, krom·salajr·o

bonzo

bonz·o [sla] (en figura senco: "neestiminda altrangulo") → moŝt·ul·o

boreala

boreal·a [zam] → nord·a

borno

born·o → klem·o

boso

bos·o → ĝib·o

bosko

bosk·o [2oa] ~ (bel·e aranĝ·it·a) arb·ar·et·o

botaniko

botanik·o [1oa] ~ kresk·aĵ·o·scienc·o

braceleto

bracelet·o [2oa] ~ ornam·a brak·ring·o/pied·ring·o, ĉirkaŭ·man·o

brakicefal-o

brakicefal·o → mal·long·kap·ul·o, larĝ·kap·ul·o

brankardo

brankard·o hom·port·il·o

brava

brav·a (en la senco de obeema, trankvila) → obe·em·a, trankvil·a, bon·kondut·a; (al artistoj) bril·e, lert·e

bravisime

bravisim·e [zam] → bon·eg·e, lert·eg·e

bravuro

bravuro ~ (en muzika senco) lert·ec·o; (en la senco de fanfaronaĵo) fanfaron·aĵ·o

Brazilio

Brazili·o (ĉef-urbo de Brazilo) → Braziljo

breloko

brelok·o → ornam·aĵ·et·o,

brevo

brev·o [zam] → pap·a leter·o

breviero

brevier·o [zam] → (katolik·a) pastr·a preĝ·o·libr·o, preĝ·libr·o

brezi

brez·i → ek·rost·e stuf·i

brioĉo

brioĉ·o → (franc·stil·a, dolĉ·a) lakt·o·bulk·o; lun·ark·a bulk·o, lun·ark·a kuk·o (por la matenmanĝa kuko/bulko nomata "croissant" en pluraj etnaj lingvoj)

brizo

briz·o → vent·et·o

brodkasti

brodkast·i → dis·send·i (per radi·o, televid·o)

brumo

brum·o → mal·dens·a nebul·o, nebul·et·o

bruna

brun·a [fun] (en 'brunaj haroj') ~ nigr·a

brunĉo

brunĉ·o → fru·tag·manĝ·o, maten·tag·manĝ·o, mez·maten·manĝ·o

bruska

brusk·a → mal·mild·a, sen·pacienc·a, akr·a, mal·ĝentil·a

brutala

brutal·a → krud·aĉ·a, kruel·a, per·fort·a

brutalo

brutal·o → krud·aĉ·ul·o, kruel·ul·o, per·fort·ul·o

brutto

brutt·o [zam] → mal·net·a pez·o

budeno

buden·o → sang·o·kolbas·o

budĝeto

budĝet·o [3oa] → buĝet•o [8oa]

Budho

Budh·o ~ Buda·o

budhismo

budh·ism·o ~ buda·ism·o

BuenosAjreso

Buenos·Ajres·o ~ Bon·aer·o

bufono

bufon·o → amuz·ist·o

bugri

bugr·i → anus·fik·i, pug·seks·um·i

bujabeso

bujabes·o → (provenc·a) fiŝ·sup·o

bukceno

bukcen·o → (en la senco de antikva trumpeto) (rom·a) trumpet·o; (en la senco de mara molusko kun spirala konko) mar·helik·o

bukmekro

bukmekr·o → vet·perist·o

buldozo

buldoz·o ~ ŝov·traktor·o, fos·vetur·il·o

buleo

bule·o ~ pap·a/reĝ·a dekret·o

bulio

buli·o → amik·a renkont·iĝ·o, (en sporto) en·lud·ig·o

bullo

bull·o → pap·a/reĝ·a dekreto

bunta

bunt·a → mult·kolor·a, plur·kolor·a, divers·kolor·a, vari·kolor·a

burasko

burask·o → ŝtorm·o

burgo

burg·o → (fortik·ig·it·a) kastel·o, fortik·aĵ·o

burgrafo

burgraf·o → kastel·graf·o

buroo

buro·o → ofic·ej·o, estr·ar·o

burso

burs·o → mon·uj·o

busolo

busol·o → kompas·o

buti

but·i → ter·um·i, kovr·i per ter·o (kreskaĵon)

buteo

bute·o (en la meĥanika senco) --> halt·ig·il·o, gvid·rel·o

C

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

C

C (por indiki numeron laŭ la latina metodo) → 100, 100·a

campo

camp·o → (besto-)pied·o, man·aĉ·o

Cejlono

Cejlon·o → Srilank·o

celiakio

celiaki·o → gluten·mal·san·o, gluten·ne·toler·o

celebri

celebr·i [zam], (ekster la kampo de religiaj ritoj) ~ fest·i, solen·ig·i

celibato

celibat·o → sen·edz·ec·o, ne·edz·iĝ·o

celulo

celul·o → ĉel·o

cendo

cend·o ~ cent·on·o de dolar·o, eŭr·o, gulden·o [aŭ ankaŭ de aliaj mon-unuoj]

centenario

centenari·o → cent·jar·iĝ·o, jar·cent·o

centi-

centi- → centono [rimarko: en la vorto 'centimetro' kaj similaj 'centi' estas parto de unu tuta radiko 'centimetr-' kaj similaj]

centimo

centim·o ~ cent·on·o/cend·o de frank·o

centralo

central·o [8oa] ~ (en la senco de energi-produktejo) energi·ej·o, (en la senco de elektroproduktejo aŭ distribuejo) elektr·o·produkt·ej·o, centr-a elektr-ej-o, (en la senco de centra telefonejo) centr-a telefon-ej-o

centralizi

centraliz·i [3oa] ~ centr·igi

centrifuga

centrifug·a → de·centr·a

centripeta

centripet·a → al·centr·a

cerealo

cereal·o → gren·o, maten·gren·aĵ·o (en la senco de grenoj manĝataj en la mateno ofte kun lakto)

cerebelo

cerebel·o → et·cerb·o, cerb·et·o

cerebro

cerebr·o → grand·cerb·o, eg·cerb·o

certa

cert•a (tuj antaŭ substantivo, kiam ne temas pri certeco, sendubeco) → iu, forlaso de "certa"

cerumeno

cerumen•o → orel•vaks•o

ci

ci [fun] (uzata kiel ordinara pronomo en amikaj rilatoj) → vi

cianoforo

cianofor·o → blu·pigment·ĉel·o, blu·pigment·o·ĉel·o, blu·pigment·a ĉel·o

ciber·

ciber· → ret·a

cibernetiko

cibernetik·o → kibernetik·o

cicero

cicer·o → ciceron·a liter·spec·o

cico

cic·o [9oa] ~ mam·pint·o

cicumo

cic·um·o ~ suĉ·il·o

ciklo

cikl·o (kiam temas pri veturilo) → velociped·o, (en kunmetaĵoj) -bicikl·o, -rad·il·o (vidu la liniojn pri "motorciklo", "unuciklo" kaj "triciklo")

ciklono

ciklon·o → kirl·o·ŝtorm·o

cimo

cim·o (komputile) → (program-)erar·o

cipo

cipo tomb·o·ŝton·o, lim·ŝton·o, voj·o·ŝton·o (laŭ la kunteksto)

cirkonspekta

cirkonspekt·a → sin·gard·em·a

cirkuli

cirkul·i [3oa] ~ trafik·i

(kurta) cirkvito

(kurt·a) cirkvit·o → fuŝ·kontakt·o, tuŝ·kontakt·o

cis

cis → mal·trans, ĉi·flank·e de

cit-

cit-/cit-o [en sciencaj vortoj] --> ĉel-o

citologio

citologi·o → ĉel·biologi·o

civila

civil·a [1oa] ~ (rilata al civitanoj) civit·an·a; (interna al komunumo) (inter·)civit·an·a, intern·a; (nearmea) ne·arme·a; (nereligia) ne·religi·a

civilizacio

civilizaci·o [3oa] ~ civiliz·o [fun], civiliz·aĵ·o

cunamo

cunam·o ~ (mar·a) ond·eg·o

cunamio

cunami·o → (mar·a) ond·eg·o

Ĉ

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

Ĉadio

Ĉad·i·o → Ĉad·o

ĉaledo

ĉaled·o → mont·a lign·o·dom·(et·)o

ĉampano

ĉampan·o [fun] ~ (ĉampanj·a/franc·a) ŝaum·vin·o

ĉampinjono

ĉampinjon·o (en la ĝenerala senco de 'fungo') → fung·o

ĉampionado

ĉampion·ad·o → (en la senco de serio de ludoj por akiri la titolon de ĉampiono) turnir·o, ĉampion·um·o

ĉanto

ĉant·o → parol·kant·o, mez·epok·a preĝ·ej·a kant·o

ĉarelo

ĉarel·o → lev·ĉar·o

ĉardo

ĉard·o → hungar·a gast·ej·o

ĉarlatani

ĉarlatan·i [fun] ~ (mensog·e) tromp·i

ĉeftero

ĉef·ter·o ~ kontinent·a ter·o, firm·a ter·o

ĉefurbo

ĉef·urb·o ~ reg·urb·o

ĉenilo

ĉenil·o → raŭp·form·a ornam·aĵ·o

(amata) ĉevaleto

(am·at·a) ĉeval·et·o [zam] [sla] ~ prefer·at·a tem·o, am·at·a ŝat·okup·o. Vidu ssv plio 10.

ĉi

ĉi (sola kaj ne kunligita kun la apuda vorto, kiel ekzemple en 'ĉi libro', do, esence je la loko de 'ĉi tiu') → ĉi tiu

ĉibuko

ĉibuk·o → turk·a pip·o

ĉiĉerono

ĉiĉeron·o ~ urbo·gvid·ant·o/-ist·o

ĉipa

ĉip·a → mal·multe·kost·a, et·kost·a

ĉipo

ĉip·o → integr·a cirkvit·o, ic·o

mikroĉipo

mikroĉip·o → integr·a cirkvit·o, ic·o

ĉipso

ĉips·o (pri manĝaĵetoj) → flok·o, (se temas pri terpomoj) ter·pom·flok·o, (se temas pri maizo) (sal·a) maiz·flok·o, (se temas pri tiuj chips, kiuj angle nomiĝas tortilla chips) maiz·pan·a flok·o. ; (laŭ la signifo, kiun "chips" havas en kelkaj landoj) ter·pom·fingr·o

ĉirpi

ĉirp·i [zam] ~ (insekt·e) bru·i

ĉizojo

ĉizoj·o → lad·tond·il·o

ĉuro

ĉur·o [sla] ~ (hom·a) sperm·o

D

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

dabingo

dabing·o → ĉin·a pat·kuk·o

daĉo

daĉ·o → (rus·a) feri·dom·o

daimio

daimi·o ~ japan·a feŭd·estr·o

dajmono

dajmon·o → demon·o

daltonismo

daltonism·o [zam] → kolor·blind·ec·o; ruĝ·verd·blind·ec·o (kiel plej ofte priparolata formo de kolorblindeco en la komuna lingvo)

damo

dam·o (sinjorino, nobela sinjorino, karto en kart-ludoj) → sinjor·in·o, reĝ·in·o (en kart-ludoj)

damaĝi

damaĝ·i → mal·util·i, difekt·i

damaskeni

damasken·i → ornam·i per or·o aŭ juvel·o·j, damask·um·i

damni

damn·i ~ mal·ben·i

dampi

damp·i (muziko) → mild·ig·i, sufok·ig·i, laŭt·mal·pli·ig·i

dampilo

dampil·o → (aŭtomobilo) fum·tub·o; (ĝenerale) bru·/son·sorb·il·o

dank' al

dank' al → dank·e al

darfi

darf·i → rajt·i, pov·i, est·i permes·it·a, hav·i ebl·o·n

dariolo

dariol·o → frit·it·a pasto·poŝ·o kun intern·a dolĉ·aĵ·o

datao

data·o → inform·o/-er·o, don·it·aĵ·o

dateno

daten·o ~ inform·o/-er·o, don·it·aĵ·o

datumo

datum·o ~ inform·o/-ero, don·it·aĵ·o

daŭbo

daŭbo → barel·a tabul·o

daŭfeno

daŭfen·o → hered·ont·a reĝ·id·o, kron·princ·o

dazibaŭo

dazibaŭ·o ~ afiŝ·o, ĉin·a mur·afiŝ·o

debila

debil·a → mal·fort·a, sen·fort·a

debuti

debut·i [zam] → si·n prezent·i, komenc·i, unu·e aper·i (uzata por aktoroj kaj spektakloj)

decembro

decembr·o [fun] ~ la 12·a monat·o

deci-

deci- → dekono [rimarko: en la vorto 'decimetro' kaj similaj 'deci' estas parto de unu tuta radiko 'decimetr-' kaj similaj]

decimo

decim·o ~ dek·a interval·o, dekt·o. Vidu ssv plio 9.

decimala

decimal·a [2oa] ~ dek·um·a

defaŭlta

defaŭlt·a → implic·it·a, norm·a, antaŭ·fiks·it·a/agord·it·a, ĉef·a (kiam temas pri elekto inter pluraj eblecoj)

defetisto

defetist·o → mal·venk·ist·o, mal·venk·ul·o

definitiva

definitiv·a [1oa] ~ fin·a, mal·provizor·a, ne·ŝanĝ·ebl·a, firm·e decid·it·a

deflori

deflor·i → mal·virg·ig·i

degni

degn·i → (komplez·e/toler·e) bon·vol·i, komplez·i, bon·vol·e konsent·i

deismo

deism·o [zam] → di·ism·o, di·kred·o, kred·o je la ekzist·o de ne·inter·ag·ant·a di·o

dekado

dekad·o [zam] → (laŭ la kunteksto) tag·dek·o; jar·dek·o; (en matematiko) dek•obl•o-interval•o.

dekalogo

dekalog·o [zam] → dek ordon·o·j (religi·a·j)

deklami

deklam·i [1oa] ~ laŭt·leg·i

deklaracio

deklaraci·o [3oa] ~ deklar·o

dekokti

dekokt·i [zam] → bol·kuir·i, bol·solv·i

dekoracio

dekoraci·o [3oa] (en la senco teatra scenaranĝo) ~ scen·fon·o, scen·aranĝ·o

dekoracio

dekoraci·o [3oa] (se ne temas pri teatra dekoracio) → ornam·o [fun]

dekoracio

dekoraci•o [3oa] (en la senco de honorinsigno) → honor•insign•o

dekori

dekor·i → dekoraci·i (en la teatra senco); ornam·i (en ĝenerala senco).

delegacio

delegaci·o [3oa] ~ deleg·it·ar·o [1oa]

delekti

delekt·i → plezur·ig·i

delico

delic·o → plezur·o, intens·a plezur·o

demagogo

demagog·o [2oa] ~ popol·ist·o

demagogio

demagogi·o [3oa] ~ popol·ism·o, demagog·ec·o, demagog·em·o

demarkacio

demarkaci·o → lim·fiks·ad·o, lim·o

demarŝo

demarŝ·o → esplor·o, inter·ven·o, solv·prov·o, oficial·a ag·o

demenco

demenc·o → (mal·jun·ul·a) mis·rezon· ad·o

dementi

dement·i → mal·konfirm·i, mal·prav·ig·i

demisii

demisi·i ~ eks·iĝ·i, rezign·i, eks·ofic·iĝi; deklar·i eks·iĝ·o·n

demokrato

demokrat·o [2oa] ~ demokrati·(ism·)an·o, demokrati·ul·o [demokrati·o estas en la 8oa]

demonstri

demonstr·i → montr·i, klar·ig·i, pruv·i (laŭ la signifo en la unuopaj okazoj)

demonstracio

demonstraci·o [3oa] ~ montr·ad·o, pruv·ad·o, manifestaci·o (laŭ la signifo en la unuopaj okazoj)

demoralizi

demoraliz·i → sen·kuraĝ·igi

denco

denc·o (muziko) → danc·o

dendrologio

dendrologi·o → arb·o·scienc·o

dendrokronologo

dendrokronolog·o → arb·o·ring·o·fak·ul·o

dendrokronologio

dendrokronologi·o → arb·o·ring·o·stud·ad·o

denominatoro

denominator·o → divid·ant·o

denove

de·nov·e [fun] ~ re·e, nov·e, re·foj·e

dentalo

dental·o → dent·a konsonant·o

deontologio

deontologi·o → profesi·a etik·o

departemento

departement·o [2oa] → (laŭ la administra signifo en Francujo) distrikt·o, distrikt·ar·o

depeŝo

depeŝ·o [1oa] ~ mesaĝ·o, rapida mesaĝ·o

deploji

deploj·i → dis·met·i

depost

de·post → de antaŭ

depresio

depresi·o (pri ekonomio) mal·prosper·o; (pri homa malsano) sen·vigl·ec·o

deprimi

deprim·i ~ sen·energi·ig·i, sen·kuraĝ·ig·i, mal·vigl·ig·i

deputito

deputit·o [fun] ~ parlament·an·o

dermatologo

dermatolog·o ~ haŭt·kurac·ist·o, haŭt·ist·o

desaponti

desapont·i → sen·iluzi·ig·i

desapontiĝi

desapont·iĝ·i → sen·iluzi·iĝ·i, el·rev·iĝ·i, dis·rev·iĝ·i

descendi

descend·i → mal·supr·e·n·ir·i, de·supr·i

desinfekti

desinfekt·i → mal·infekt·i, sen·infekt·ig·i.

desinfektado

desinfekt·ad·o → mal·infekt·ad·o, sen·infejt·ig·o

desinfektaĵo

desinfekt·aĵ·o → mal·infekt·aĵ·o, sen·infekt·ig·aĵ·o

desinfektilo

desinfekt·il·o → mal·infekt·il·o, sen·infekt·ig·il·o

desperi

desper·i → mal·esper·i, sen·esper·i, sen·esper·iĝ·i

despoto

despot·o [1oa] → tiran·o

detergi

detergi → lav·pur·ig·i

deterganto

deterg·ant·o → lav·pur·ig·il·o, lav·pulvor·o, lesiv·o

detergento

detergent·o → lav·pur·ig·il·o, lav·pulvor·o, lesiv·o

detekti

detekt·i → trov·i, mal·kovr·i, (en elektroniko) mal·modul·i

detektor-o

detektor·o → mal·kovr·il·o (ofte en 'metal-malkovrilo')

detonacio

detonacio· → eksplod·o

devanci

devanc·i → preter·pas·i, post·las·i

devii

devi·i [zam] → de·voj·iĝ·i; devi·o (en statistiko) → diferenc·o, dis·ec·o

devizo

deviz·o (en senco financa pri fremda mono) → fremd·a mon·o, fremd·a ĉek·o, fremd·a valut·o

dezajni

dezajn·i → fason·i, projekt·i, aspekt·ig·i. Vidu Ssv plio 21

dezajno

dezajn·o → fason·o, aspekt·o; fason·ad·o, projekt·ad·o, aspekt·ig·ad·o, form·kre·ad·o. Vidu Ssv plio 21

dharmo

dharm·o → darm·o

diabeto

diabet·o [2oa] ~ suker·mal·san·o

diafana

diafan·a tra·lum·ebl·a

diagramo

diagram·o ~ grafik·aĵ·o

diaklazo

diaklaz·o → rok·fend·iĝ·o, ter·tavol·romp·iĝ·o

diakrita

diakrit·a → disting·a, util·a por disting·i

diakrita signo

diakrit·a sign·o → krom·sign·o, al·sign·o, super·sign·o (en Esperanto, kaj en aliaj lingvoj), sub·sign·o, apud·sign·o, tra·sign·o (en aliaj lingvoj)

diakrona

diakron·a → tra·temp·a

dializo

dializo 9en la komuna lingvo) sang·o·lav·ad·o

diapozitivo

diapozitiv·o → lum·bild·o

diatopa

diatop·a → tra·lok·a

dieto

diet·o (parlamento aŭ politika kunveno en kelkaj epokoj kaj landoj) → parlament·o

didaskalio

didaskali·o → klar·ig·o, klar·ig·a tekst·o, pri·skrib·o (en foto)

dificila

dificil·a → mal·facil·a

diglosio

diglosi·o ~ lingv·a du·obl·ec·o, lingv·a du·norm·ec·o

digresio

digresi·o → de·voj·iĝ·o, for·vag·o de la tem·o

diĝesto

diĝest·o → re·sum·o

diĝita

diĝit·a → cifer·ec·a

diĥotoma

diĥotom·a: vidu ĉe: dikotom·a

dikotoma

dikotom·a → du·branĉ·a

dikotomia

dikotomi·a → du·branĉ·a

dikotomio

dikotomi·o → dis·du·ec·o, dis·du·iĝ·o

diktato

diktat·o [zam] → trud·ordon·o

dilo

dil·o → lign·a tabul·o, trab·et·o

dilui

dilu·i → mal·koncentr·i

diluvo

diluv·o [4oa] ~ super·akv·o, inund·o

dimorfa

dimorf·a → du·form·a

dimorf·ec·o → du·form·ec·o

dimorf·ism·o → du·form·ism·o

dinamiko

dinamik·o [2oa] ~ fort·o·mov·o·scienc·o

diocezo

diocez·o → episkop·a distrikt·o (katolika)

dioksido

dioksid·o ~ du·okasid·o

diplomato

diplomat·o [fun] ~ diplomati·ist·o

dipsomaniulo

dipsomani·ul·o → drink·ul·o, drink·o·mani·ul·o

direkcio

direkci·o [zam] → direkt·ist·ar·o, estr·ar·o, direktor·ar·o, direkt·a ar·o

direktoro

direktor·o ~ direkt·ist·o

dirigento

dirigent·o ~ orkestr·estr·o, ĥor·estr·o, muzik·estr·o, orkestr·o·direkt·ist·o

dirko

dirk·o ~ ŝtel·mal·ŝlos·il·o, hok·mal·ŝlos·il·o

dirlididi

dirlididi! → ba! [zam], bagatele!

dirta

dirt·a → mal·pur·eg·a

disciplino

disciplin·o (en la senco de sporta fako) → sport·a fak·o

disdegni

disdegn·i → mal·estim·i

disertacio

disertaci·o [zam]~ disertaĵ·o

disertacii

disertaci·i [zam] ~ disert·i

disidento

disident·o → ali·pens·ul·o

disipi

disip·i → mal·ŝpar·i, for·neni·ig·i

disleksio

disleksi·o → leg·problem·o·j, vort·blind·ec·o

diskedo

disked·o → disk·et·o

diskoo

disko·o (muziko) → disk·ej·a muzik·o

diskografio

diskografi·o → disk·o·j, disk·ar·o, disk·o·list·o, el·don·it·a·j disk·o·j

diskordo

diskord·o → mal·konkord·o, mal·harmoni·o

diskoteko

diskotek·o → danc·ej·o, disk·ej·o, disk·o·danc·ej·o; disk·o·kolekt·o (analoge al 'biblioteko')

diskrecio

diskreci·o → bon·trov·o

diskrediti

diskredit·i [zam] → mis·fam·ig·i, mal·bon·fam·ig·i

diskurso

diskurs·o --> parol·ad·o, tekst·o, rezon·ad·o

diskursiva

diskursiv·a → mal·intuici·a

disleksio

disleksi·o → vort·blind·ec·o

dismo

dism·o → dek·on·impost·o, dek·on·aĵ·o

disocii

disoci·i → mal·kombin·i, dis·ig·i

disonanco

disonanc·o → mis·harmoni·o, mis·akord·o, (muzike) dis·son·ec·o, dis·son·aĵ·o.

dispensi

dispens·i → liber·ig·i, sen·dev·ig·i, sen·ŝarĝ·ig·i

dispensario

dispensari·o → sen·pag·a kurac·ej·o

dispozicio

dispozici·o → (maniero laŭ kiu io estas dismetita) dis·met·o; (juraj preskriboj aŭ reguloj) norm·o; (natura emo) em·o

dista

dist·a → mal·proksim·a

disteismo

disteism·o → mal·bon·di·ism·o, malic·di·ism·o

distiko

distik·o → vers·du·o

diurno

diurn·o → tag·nokt·o, tag·o, 24 hor·o·j

diverĝi

diverĝ·i [zam] → (laŭ la signifo en la konkretaj okazoj) dis·ir·i, dis·iĝ·i, streb·i dis·iĝ·i, mal·sam·i, mal·akord·i; (matematike) mal-konverĝ-i

divizoro

divizor·o ~ divid·il·o, divid·ant·o, divid·ant·a nombro

divorco

divorc·o → eks·ge·edz·iĝ·o, divid·iĝ·o

dizajni

dizajn·i → fason·i, projekt·i, aspekt·ig·i. Vidu Ssv plio 21

dizajno

dizajn·o → fason·o, aspekt·o; fason·ad·o, projekt·ad·o, aspekt·ig·ad·o, form·kre·ad·o. Vidu Ssv plio 21

djablo

djabl·o → mal·alt·a ĉar·et·o

docento

docent·o ~ universitat·a instru·ist·o

dojeno

dojen·o → plej·aĝ·ul·o

doko

dok·o [4oa] ~ ŝip·ripar·a basen·o, have·a basen·o

dokumentario

dokumentari·o → ne·fikci·a film·o, dokument·a film·o, raport·a film·o

dokta

dokt·a → kler·a, kler·eg·a, sci·plen·a

doktoro

doktor·o (de la eklezio) → kler·ul·o, majstr-o de la kred-o

dolo

dol·o → krim·intenc·o, tromp·intenc·o

domajno

domajn·o → ret·nom·o; (en komunlingva uzo) kamp·o

domeno

domen·o → ret·nom·o

domicilo

domicil·o → loĝ·lok·o

domini

domin·i → super·reg·i

dompti

dompt·i → dres·i, mal·sovaĝ·ig·i

donacio

donaci·o → mon·donac·o

dorika

dorik·a → dor·a

dragono

dragon·o (mita besto) → drak·o

draĝeo

draĝe·o → suker·migdal·o

drajvo

drajv·o (en komputiloj) → pel·il·o

drakona

drakon·a → sever·eg·a

dramaturgio

dramaturgi·o [zam] → dram·verk·ad·o, dram·art·o

dramaturgo

dramaturg·o → dram·ist·o, dram·verk·ist·o

dresi

dres·i [fun] ~ mal·sovaĝ·ig·i

drezino

drezin·o ~ rel·ĉar·o

driado

driad·o → arb·a nimf·o, arb·o·nimf·o, arb·o·fe·o

drilo

dril·o ~ bor·il·o

drivi

driv·i [9oa] ~ liber·e flos·i, de·voj·e flos·i

drogmano

drogman·o → interpret·ist·o, buŝ·traduk·ist·o

drola

drol·a → strang·a, amuz·e strang·a, amuz·a, rid·ind·a, ŝerc·em·a

drono

dron·o → sen·pilot·a aviad·il·o, flug·robot·o

droŝko

droŝk·o → (lu·)kaleŝ·(et·)o

drumo

drum·o → frap·il·ar·o, tambur·ar·o

duala

dual·a → du·ec·a

dualismo

dualism·o [2oa] → du·ism·o

dubelo

dubel·o ~ ŝraŭb·baz·o, ŝraŭb·ten·il·o, ŝraŭb·firm·ig·il·o, en·ŝraŭb·material·o

dubli

dubl·i → voĉ·traduk·i, son·traduk·i, duobl·um·i

dukto

dukt·o → konduk·tub·o; (en kelkaj okazoj, ĉefe en medicino) tub·et·o

dueto

duet·o [1oa] ~ (en la senco de du kun-ludantoj aŭ kun-kantantoj) du·op·o, du·o; (en la senco de verko por du) du·op·aĵ·o

dumpingo

dumping·o → sub·kost·a vend·ad·o, ŝut·vend·ad·o

sociala dumpingo

social·a dumping·o → mal·alt·kost·a dung·ad·o

duno

dun·o ~ sabl·o·mont·(et·)o

duonpatrino

du·on·patr·in·o ~ vic·patr·in·o

dupo

dup·o → tromp·ebl·ul·o

dura

dur·a → mal·mol·a

durdisko

dur·disk·o → mal·mol·a disk·o, fiks·it·a disk·o

dura palato

dur·a palat·o → ost·a palat·o

duzo

duz·o ~ flu·aĵ·akcel·a tub·o

DVD

DVD ~ lum·disk·eg·o

E

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

easto

east·o → orient·o

ebo

eb·o → mal·alt·a tajd·o

ebleco

ebl·ec·o [fun] → ebl·aĵ·o, ebl·o (en la okazo de io, kio estas elektebla: vi havas du eblojn, iri tuj aŭ iri morgaŭ)

ebria

ebri·a [1oa] ~ mal·sobr·a [fun]

editoro

editor·o → redakt·ant/int/ont·o

editorialo

editorial·o → ĉef·artikol·o

edro

edr·o (en geometrio) → fac·o [8oa]

eduki

eduk·i [en la senco de instrui] → instru·i

efemera

efemer·a [3oa] ~ mal·long·e·daŭr·a

eferveski

efervesk·i → ek·bol·ant·a, vigl·a, gaj·e vigl·a (laŭ la kunteksto)

egocentrismo

ego·centr·ism·o → mem·centr·ec·o

egoismo

egoism·o [1oa] ~ mem·ism·o, mi·ec·o, mi·ism·o, mem·centr·ec·o

egoisto

egoist·o [1oa] → mem·ist·o, mi·ist·o, mem·centr·ist·o, egoism·ul·o

egotismo

egotism·o → mem·centr·ec·o, egoism·o

egzameno

egzamen·o → ekzamen·o

eĝo

eĝ·o (en la komuna lingvo) → rand·o, angul·rand·o

eĥografio

eĥografi·o ~ eĥo·bild·ig·o, eĥo·bild·o (la rezulto); eĥokardiografo; eĥokardiograf·o ~ eĥo·kor·bild·ig·il·o; eĥokardiografio; eĥokardiografi·o ~ eĥo·kor·bild·ig·o
eĥokardiogramo: eĥokardiogram·o ~ eĥo·kor·bildoj

ejektivo

ejektiv·o → (aer·)el·ĵet·a konsonant·o

ekliptiko

ekliptik·o [zam] → ter·orbit·o

eko-

eko- → ekologia

ekonomio

ekonomi·o [1oa] (en la senco de ŝparado) ~ ŝpar·o, ŝpar·ad·o. ŝpar·em·o

ekonomiko

ekonomik·o → ekonomi·scienc·o

ekscesi

ekscesi [2oa] ~ tro·e far·i, tro far·i

ekscizi

eksciz·i → for·tranĉ·i

ekskludi

eksklud·i → ekskluziv·i

ekskuzi

ekskuz·i → sen·kulp·ig·i, pardon·i

ekskuzo

ekskuz·o → sen·kulp·ig·o, pretekst·o

senekskuza

sen·ekskuz·a → ne·pardon·ind·a, ne·prav·ig·ebl·a

ekslibriso

ekslibris·o → libr·o·mark·o, posed·ant·o·mark·o, posed·ant·o·slip·o

eksonimo

eksonim·o → ekster·a lok·nom·o

eksoskeleto

eksoskelet·o → ekster·a skelet·o

ekspansio

ekspansi·o [zam] → pli·vast·iĝ·o, pli·etend·iĝ·o

ekspekti

ekspekt·i → atend·i, antaŭ·vid·i

ekspektori

ekspektor·i → kraĉ·i

eksperimenti

eksperiment·i [1oa] (en la senco de 'sperti') → spert·i

eksperto

ekspert·o → fak·ul·o, spert·ul·o

ekspertizo

ekspertiz·o → raport·o, (valor-)taks·o

eksplici

eksplic·i → mal·implic·i, klar·e esprim·i

eksplicita

eksplic·it·a → mal·implic·it·a, klar·a, klar·esprim·a

ekspliki

eksplik·i → klar·ig·i

eksponi

ekspon·i → ekspozici·i

ekspozi

ekspoz·i → ekspozici·i

ekspresa

ekspres·a [1oa] ~ rapid·a, rekt·a

ekspresionismo

ekspresionism·o → esprim·ism·o

ekstradicio

ekstradici·o → trans·don·o (de krim·int·o)

ekstrakto

ekstrakt·o [1oa] ~ el·tir·aĵ·o

ekstraktadi

ekstrakt·ad·i [1oa] ~ el·ig·i, el·tir·i

ekstravaganco

ekstravaganc·o [zam] ~ ne·komun·a strang·aĵ·o, kondut·strang·ec·o

ekto-

ekto· ekster· , ekstera·a

ekumena

ekumen·a → Evitinda pro tro multaj signifoj! Jen kelkaj el ili, laŭ la kunteksto: tut·mond·a, tut·katolik·a, tut·ortodoks·a, tut·krist·an·a, tut·religi·a, ĉiu·religi·a, inter·religi·a, religi·unu·iĝ·a, universal·a, ĝeneral·a

ekumenismo

ekumen·ism·o → Vidu indikon ĉe "ekumen·a". Lau la kunteksto: tut·krist·an·ism·o, inter·religi·ism·o, religi·unu·iĝ·ism·o

ekumeno

ekumen·o → Vidu indikon ĉe "ekumen·a". Lau la kunteksto: tut·a mond·o, mond·o

ekvalizi

ekvaliz·i (muziko) ~ egaligi

ekvilibro

ekvilibr·o [2oa] ~ egal·pez·o, sam·pez·o

ekvinokso

ekvinoks·o → tag··nokt·egal·ec·o, nokt·egal·ec·o

ekvivalenta

ekvivalent·a [zam] ~ sam·valor·a, egal·valor·a

ekzakta

ekzakt·a (en la senco de "preciza") → preciz·a

ekzakt·a (en faka uzo en la senco de "absolute preciza") [4oa] ~ absolut·e preciz·a

ekzalti

ekzalt·i [zam] → entuziasm·ig·i, tro·vigl·ig·i

ekzegezo

ekzegez·o [zam] → klar·ig·o, interpret·o

ekzekuta

ekzekut·a (por direktoro, komitato) → plen·um·a

ekzekutivo

ekzekutiv·o → plen·um·a pov·o

ekzekutiva

ekzekutiv·a → plen·um·a

ekzo-

ekzo-· → ekster·, ekstera·a

ekzistencialismo

ekzistencialism·o → ekzist·ad·ism·o

ekzistencialisto

ekzistencialist·o → ekzist·ad·ist·o

ekzotera

ekzoter·a → publik·a, publik·e instru·at·a

ekzotika

ekzotik ·a ~ ekzot·a, al·;og·e fremd·a

elo

el·o [zam] → angl·a bier·o

elano

elan·o → impuls·o, impet·o

elektrokardiografo

elektro·kardiograf·o ~ elektro·kor·bat·aparat·o, elektro·kor·stri·aparat·o, elektro·kor·spur·il·o, elektro·kor·registr·il·o

elektrokardiogramo

elektro·kardiogram·o ~ elektro·kor·bat·linio, elekto·kor·stri·o, elektro·kor·spur·o, elektro·kor·registr·aĵ·o

elektronika

elektronik·a [8oa] (krom en okazoj kiam ĝi signifas: funkcianta per elektraj signaloj aŭ iel rilata al elektroniko) → (laŭ la kunteksto) elektron·a, elektron·scienc·a, komput·il·a

elektroskopo

elektroskop·o → elektr·o·mezur·il·o

elimini

elimin·i → for·ig·i

elipso

elips·o [1oa] (en literaturo) → (vort·o·)el·las·o ; (pri geometria formo en la komunuza lingvo) ~ oval·o.

elkavatoro

el·kav·atoro → fos·maŝin·o

elvokiva

el·vok·iv·a → el·vok·a, el·vok·pov·a

emajlo

emajl·o (en komputil-retaj aferoj) → ret·mesaĝ·o

emancipi

emancip·i [1oa] ~ liber·ig·i

embargi

embarg·i → mal·permes·i (foriri, komerci, ktp.)

embrazuro

embrazur·o [zam] → paf·fenestr·et·o

emerituro

emeritur·o [zam] → pensi·o

emigri

emigr·i [zam] → el·migr·i

emigracio

emigraci·o [zam] → el·migr·int·ar·o, el·migr·int·a komunumo, el·migrado

emisii

emisi·i → (en la senco eldoni monon, bank-biletojn) el·don·i; (en la senco de ellasado de radioj kaj similaj en fiziko) el·las·i, el·send·i, el·ig·i. (en la senco de radia aŭ televida dissendo) dis·send·o

emoĝio

emoĝi·o → bild·sign·o

empatio

empati·o → kun·sent·(ad·)o, sent·o·kompren·o

empiro

empir·o → imperi·a stil·o

empireo

empire·o → la plej alt·a ĉiel·o

empireŭmo

empireŭm·o → brul·odor·o

encefalo

encefal·o → cerb·o

encikliko

enciklik·o → pap·a rond·leter·o

emisii

emisii → (laŭ la signifo en la unuopaj okazoj) el·don·i, el·las·i, el·ig·i

endo-

endo· → en·, intern·a

endemia

endemi·a → lok·a, region·a

endemio

endemio [zam] → lok·a mal·san·o, lok·a ripet·a mal·san·o

endokrina

endokrin·a → hormon·a, hormon•el•las•a

endokrinologo

endokrinolog•o → hormon•scienc•ist•o; hormon•kurac•ist•o

endokrinologio

endokrinologi•o → hormon•scienc•o

endonimo

endonim·o → intern·a lok·nom·o

endosi

trans·don·i → ĉek·o·n; garanti·i (lsŭ la signifo)

endoskeleto

endoskelet·o → intern·a skelet·o, en·a skelet·o

engaĝi

engaĝ·i (en la senco de dungi) → dung·i

engaĝ·iĝ·i (en la senso de dediĉi sin al io) → si·n dediĉ·i, dediĉ·iĝ·i

englo

engl·o (en la senco de ano de ĝermana tribo) → angl·o

engraŭlo

engraŭl·o [zam] → sardel·o

enjekcio

enjekci·o ~ dis·ĵet·o, unu·al·unu·funkci·o

enologo

enolog·o → vin·fak·ul·o, vin·scienc·ist·o

enorma

enorm·a ~ grand·eg·a, ne·norm·e grand·a

ensemblo

ensembl·o → muzik·grup·o

entalpio

entalpi·o ~ varm·o·en·hav·o, energi·en·havo

entento

entent·o → inter·konsent·o [inter regnoj]]

entjero

entjer·o → plen·a nombro

ento

ent·o → ekzist·aĵ·o

entomologio

entomologi·o [2oa] ~ insekto·scienc·o

entreo

entre·o → antaŭ·manĝ·o, en·ir·plad·o, komenc·a plad·o, (en Usono) ĉef·plad·o

enumeracio

enumeraci·o → list·ig·o

envulti

envult·i → en·sorĉ·i

enzimo

enzim·o ~ (en la ĝenerala lingvo) ferment·o

eosto

eost·o → orient·o

eparkio

eparki·o → episkopa distrikto (ortodoksa religio)

epicentro

epicentr·o (de tertremoj) → surfac·a centr·o

epidemio

epidemi·o (1oa) ~ amas·infekt·iĝmiddot;o

epigrafo

epigraf·o ~ sur·skrib·aĵ·o

epika

epik·a → epope·a, hero·a

epistakso

epistaks·o → naz·o·sang·ad·o

epistemologio

epistemologi·o → sci·teori·o, fiolozofi·o de scienc·o

epistolo

epistol·o → leter·o ,(vers·a) leter·o

epitafo

epitaf·o → tomb·o·skrib·o, sur·tomb·a fraz·o

epitalamo

epitalam·o → ge·edz·iĝ·a kant·o

epiteto

epitet·o [1oa] ~ adjektiv·aĵ·o, ec·o·vort·aĵ·o

epitomo

epitom·o [zam] → resum·o, resum·a lerno·libr·o, eltiraĵ·o

epizootio

epizooti·o → best·a epidemi·o

eposo

epos·o [zam] → epope·o

erco

erc·o → mineral·o, min·aĵ·o

erekcio

erekci·o (de la peniso) → erekt·iĝ·o

eritrocito

eritrocit·o ~ ruĝ·a sang·o·ĉel·o

eritroforo

eritrofor·o → ruĝ·pigment·ĉel·o, ruĝ·pigment·o·ĉel·o, ruĝ·pigment·a ĉel·o

erodi

erod·i → for·frot·i, mal·akr·ig·i

erota

erot·a → erotik·a

erozii

erozi·i → for·frot·i, mal·akr·ig·i

erudi

erud·i → kler·ig·i

erudicio

erudici·o [3oa] ~ (profund·a kaj divers·fak·a) kler·ec·o

erudiciulo

erudici·ul·o ~ kler·ul·o

esameno

esamen·o → abel·svarm·o, abel·ar·o

-esk-

-esk- → -ec-

eskalo

eskal·o → ŝtup·et·ar·o; (ŝiraĵo kun formo de ŝtupetaro en maŝŝtofo) dis·maŝ·iĝ·o, maŝ·o·fal·o

eskaladi

eskal·ad·i → grimp·i

eskalatoro

eskalator·o → rul·ŝtup·ar·o

eskarpeno

eskarpen·o → danco·ŝu·o

eskulo

eskul•o → ĉeval•kaŝtan•uj•o

eskvizita

eskvizit·a → rafin·it·a, eg·e bon·kvalit·a, bon·gust·eg·a, rav·a [fun]

esoterika

esoterik·a → esoter·a

Esperantio

Esperanti·o → Esperant·uj·o

esperantofono

esperanto·fon·o → esperanto·parol·ant·o

esperantologo

esperantolog·o → Esperant·o-fak·ul·o, Esperant·o-scienc·ist·o, esperantologi·ist·o

esperantologio

esperantologi·o ~ Esperant·o-scienc·o

esplanado

esplanad·o → mal·ferm·it·a eben·aĵ·o, plac·o, promen·ej·o

establo

establ·o [4oa] (en la signifo de 'organizaĵo) ~ organiz·aĵ·o

estiel

estiel → kiel

estetiko

estetiko ~ bel·ec·stud·o, bel·ec·scienc·o

estrado

estrad·o [1oa] → podi-o [4oa]

eŝafodo

eŝafod·o [fun] ~ mort·ig·pod·i·o

etalono

etalon·o → norm·aĵ·o, kompar·a indik·o

etato

etat·o [fun] ~ list·o, tabel·o

etimo

etim·o→ font·vort·o, pra·vort·o, origin·vort·o, vort·font·o

etimologo

etimolog·o [7oa] ~ vort·de·ven·scienc·ist·o, vort·de·ven·fak·ul·o, vort·histori·ist·o

etimologio

etimologi·o [2oa] ~ vort·de·ven·scienc·o, vort·histori·o, vort·de·ven·o, deven·o (de vort·o), vort·font·o

etiologio

etiologi·o [1oa] ~ kaŭzo·scienc·o, kaŭzo·stud·o (precipe pri malsanoj)

etno

etn·o → naci·o, gent·o

etnografo

etnograf·o [7oa] ~ etn·o·grafi·ist·o, etn·o·scienc·ist·o, gent·o·ersplor·ant·o

etnografio

etnografi·o [2oa] ~ etno·scienc·o, popol·pri·skrib·o, gent·o·esplor·o

etnologo

etnolog·o → etn·o·scienc·ist·o

etnologio

etnologi·o [9oa] ~ etn·o·scienc·o

etnonimo

etnonim·o → etn·o·nom·o, gent·a nom·o

etologio

etologi·o [zam] ~ kondut·o·scienc·o

eŭfemismo

eŭfemism·o [zam] ~ pli·bel·ig·a ĉirkaŭ·dir·o, evit·esprim·o, ĉirkaŭ·parolo, ĉirkaŭ·skrib·o, bon·vort·o, pur·a lingv·aĵ·o,

eŭfonie

eŭfoni·e → bel·son·e

eŭforio

eŭfori·o → ĝoj·o·sent·o, bon·fart·o·sent·o

eŭkaristio

eŭkaristi·o ~ eŭĥaristi·o [komunlingve ankaŭ] komuni·o

eŭritmio

eŭritmi·o ~ bel·ritm·a danc·o, sent-esprim-a danco

eŭro-

eŭro- (kiel mallongigita vorto por Eŭropo) → eŭrop-

eŭteismo

eŭteism·o → bon·di·ism·o

evakui

evaku·i → (militiste forlasi okupitan teritorion) for·las·i; (perforte, por la bono de la enloĝantoj, forigi tiujn enloĝantojn el iu loko) ali·lok·ig·i, for·ig·i, for·sendi.

evento

event·o [8oa] ~ okaz·aĵ·o

evolucio

evoluci·o [3oa] ~ evolu·o

evolu·iĝ·i [en la senco 'Iompostiome disvolviĝi'] → evolu·i

-eza

-ez·a (por lingvoj, ekzemple: angleza) → -a

F

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

facio

faci·o → vizaĝ·o, (ĉe bestoj) muzel·o; (en medicino ankaŭ) aspekt·o

fadi

fad·i → mal·fort·iĝ·ad·i

fado

fad·o (portugala muziko) → fadu·o

fajlo

fajl·o (en komputiloj) → dosier·o, dokument·o

fajna

fajn·a → subtil·a, delikat·a

fajnajta

fajnajt·a → lim·hav·a, lim·ig·it·a, fin·hava

faksimilo

faksimil·o ~ kopio

fakultato

fakultat·o [1oa] ~ fak·ar·o (en universitato)

fakultativa

fakultativ·a → liber·vol·a, ne·dev·ig·a

falafelo

falafel·o ~ kiker·bul·o. Vidu ssv plio 12.

falsa

fals·a → (en la senco 'falsita') fals·it·a, (en la senco 'malvera') mal·ver·a, ne·aŭtent·a

fals·a (rilate al kantado) → mis·agord·a, mis·a

falto

falt·o [zam] → (en komunuza senco, parolante pri haŭto) sulk·o, sulk·et·o, haŭt·sulk·o

falva

falv·a → hel·flav·fel·a

familiara

familiar·a [2oa] ~ → ne·formal·a, mal·formal·a, sen·ceremoni·a, sen·ĝen·a

fano

fan·o → sub·ten·ant·o, favor·ant·o, fanatik·ul·o, fervor·ul·o, entuziasm·ul·o, zelot·o, adept·o Vidu Ssv plio 23 - fano; (en la signifo de rizaĵo laŭ la uzo de ĉinaj esperantistoj) riz·aĵ·o

fanagalo

fanagal·o → la fanagal·a (lingv·o)

fandi

fand·i (en la senso de "fari objekton per verŝado de fandita substanco en muldilon") → gis·i, fand·muld·i

fanfaroni

fanfaron·i ~ (mensoge) tro igi

fanto

fant·o (en kartludo) → paĝi·o, knab·o, bub·o, soldat·o

fantasmo

fantasm·o → imag·at·a scen·ar·o, fantazi·aĵ·o

fantasto

fantast·o → magi·rakont·o

far

far → far·e de

farmacio

farmaci·o ~ apotek·o, apotek·o·fako/scienco

farmakologio

farmakologi·o [zam] → kurac·il·o·scienc·o

farniento

farnient·o → neni·far·ad·o

fasado

fasad·o [1oa] ~ front·o, antaŭ·a part·o, vizaĝ·o

fascini

fascin·i → rav·i, sorĉ·i, ĉarm·eg·i, interes·eg·i, al·log·eg·i. Vidu Ssv plio fascini.

fatamorgano

fatamorgan·o [zam] → miraĝ·o

fatraso

fatras·o ~ aĉ·aĵ·ar·o, for·ĵet·ind·aĵ·o, ne·util·aĵ·o

faŭlto

faŭlt·o → ter·ŝov·iĝ·o; (en la faka lingvo) tavol·ŝov·iĝ·o, tavol·dis·iĝ·o<

faŭno

faŭn·o → best·ar·o

favelo

favel·o → (mizer·a) lad·kvartal·o, (mizer·a) kvartal·aĉ·o

febla

febl·a → mal·fort·a, mal·stabil·a; romp·iĝ·em·a

februaro

februaro ~ la 2·a monat·o

federacio

federaci·o [1oa] ~ feder·aĵ·o

federala

federal·a → feder·a

femala

femal·a → in(seks)-a

femalo

femal·o → in·o, vir·in·o

femina

femin·a → in·a, vir·in·a

femino

femin·o → vir·in·o

feminismo

feminism·o [2oa] ~ in·ism·o, vir·in·ism·o

feministo

feminist·o [2oa] ~ in·ist·o, vir·in·ist·o

femuralo

femural·o → femur·ost·o

feno

fen·o → (pri vento) alp·a varm·a vent·o; (pri harsekigilo) har·sek·ig·il·o

feroca

feroc·a → kruel·eg·a, sovaĝ·e kruel·a

fetoro

fetor·o → fi·odor·o, odor·aĉ·o, mal·bon·odor·o

fiakro

fiakr·o [2oa] ~ lu·kaleŝ·o, lu·vetur·il·o

fiasko

fiask·o [1oa] ~ mal·sukces·o

fibrilacio
fibrilaci·o ~ sen·ord·a kor·vibr·ad·o

fiĉo

fiĉ·o → lud·mark·o

fiki

fiki [sla] ~ seks·um·i

prifiki

pri·fik·i [sla] → malic·e tromp·i

fiksa

fiks·a (en la senco de 'fiksita') → sen·mov·a

fiktiva

fiktiv·a [1oa] → fikci·a [4oa]

-fila

-fil·a → -em·a, -am·a (ekzemplo: ruso·fil·a -> rus·em·a/rus·am·a)

filamento

filament·o → metal·faden·o

filandr o

filandr·o → arane·a faden·o

filantropio

filantropi·a → hom·am·a

filatelo

filatel·o ~ filatel·io ~ poŝt·mark·kolekt·ad·o

filatelio

filateli·o ~ filatel·o ~ poŝt·mark·kolekt·ad·o

filio

fili·o [3oa] ~ branĉ·ofic·ej·o/kompani·o

filmoteko

filmotek·o → film·arĥiv·ej·o

filologo

filolog·o [1oa] ~ filologi·ist·o, lingv·o·scienc·ist·o

filologio

filologi·o [1oa] ~ tekst·o·scienc·o, lingv·o·scienc·o, scienc·o pri lingv·o·j, histori·o de lingv·o·j (la senco varias laŭ la landoj)

filozofo

filozof·o [1oa] ~ filozofi·ist·o

financo

financ·o ~ mon/spez situacio/regado

finia

fini·a → fin·hav·a

finio

fini·o → fin·hav·a nombr·o / punkt·o / kvant·o

finiŝo

finiŝ·o → fin·streĉ·o, fin·a pen·o, fin·a impet·o

Finnlando

Finn·land·o → Finland·o, Suom·uj·o

finno

finn·o → finland·an·o, suom·o

Aparta noto pri ĉi tiuj du radikoj: "Pri ĉi tiu punkto diskutantoj pri simplaj samsignifaj vortoj esprimis fortajn, kontraŭajn opiniojn".

finsemajno

fin·semajn·o → semajn·fin·o

finto

finto· → ŝajn·atak·o

firmo

firm·o [fun] (en la senco de komerca entrepreno) → firma·o. Vidu fun: firm-o.

firmamento

firmament·o → ĉiel·a volb·o, ĉiel·o

firsto

first·o → pint·o

fisio

fisi·o → kern·fend·iĝ·o, (kiam oni volas esprimi ke ĝin kaŭzis homa agado) kern·fend·o

fiŝkultuto

fiŝ·kultur·o → fiŝbred·ad·o

fito

fit/fit-o [en sciencaj vortoj] --> kresk-aĵ-o

fitneso

fitnes·o → (korp·a) bon·fart·o, trejniteco; (korp·o·)trejn·ad·o, gimnastik·o, korp·san·ig·o

fitnesejo

fitnes·ej·o → (korp·o·)trejn·ej·o, gimnastik·ej·o

fitoterapio

fitoterapi·o → veget·aĵ·kurac·ad·o

fizika

fizik·a [zam] ~ (en la senco 'materia' aŭ 'korpa') materi·a, korp·a

fizioterapio

fizioterapi·o → korp·kurac·ad·o, per·gimnastik·kurac·ad·o

flagrilo

flagr·il·o ~ spark·o·baston·et·o

flar-tabako

flar·taba·ko ~ naz·tabak·o

flaŭro

flaŭr·o → veget·aĵ·ar·o, plant·ar·o; (en la senco de mikroboj en la korpo) mikrob·ar·o

flebo

fleb·o → sang·o·suĉ·a kul·o

flebotomo

flebotom·o → sang·el·tir·o

flebotomio

flebotomi·o → sang·el·tir·o

flebotomisto

flebotom·ist·o → sang·el·tir·ist·o

flebotomiisto

flebotomi·ist·o → sang·el·tir·ist·o

fleŝo

fleŝ·o → karn·o

floto

flot·o → ŝip·ar·o, mar·arme·o

fluida

fluid·a (en la senco de "nesolida", do "fluida ('likva'), gasa aŭ plasma") → flu·aĵ·a

fluidaĵo

fluid·aĵ·o (en la senco de "nesolidaĵo", do "fluidaĵo ('likvaĵo'), gaso aŭ plasmo") → flu·aĵ·o

fluido

fluid·o (en la senco de "nesolidaĵo", do "fluidaĵo ('likvaĵo'), gaso aŭ plasmo") → flu·aĵ·o

fluso

flus·o ~ al·flu·o

flutero

fluter·o ~ (kor·a) tro·puls·ad·o

fokolaro

fokolar·o → fajr·uj·o (en ĉiuj sencoj)

fola

fol·a → frenez-(et)-a

-fono

-fon·o → -parol·ant·o (ekzemplo: esperanto-fon-o → esperanto-parol-ant-o)

fonduso

fondus·o → fond·aĵ·o

fonemo

fonem·o ~ (disting·o·pov·a aŭ signif·a) parol·son·o, son·tip·o, son·unu·o

fonemiko

fonem(·)ik·o ~ scienc·o pri parol·son·o·j, fonem·scienc·o

fonetiko

fonetik·o [1oa] ~ parol·son·scienc·o, el·parol·a scienc·o, prononc·o·scienc·o

fonio

foni·o → son·a komunik·(ad·)o

fonoforo

fonofor·o → aŭd·il·(et·)o·j, aŭd·help·il· o·j

fonografo

fonograf·o [2oa] ~ cilindr·o·turn·il·o

fonologio

fonologi·o ~ fonem·scienc·o, scienc·o pri parol·son·o·j, fonem·scienc·o, parol·son·a sistem·o (de lingv·o)

forci

forc·i → kultiv·i en kultiv·dom·o

forcejo

forc·ej·o → kultiv·dom·o

forceja efiko

forc·ej·a efik·o → kultiv·dom·a efik·o

formato

format·o (en uzo rilate al komputilaj dosieroj) → form·o, inform·aranĝ·o

formiato

formiato ~ sal·o de formik·a acid·o

formikao

formika·o → glim·past·o

fornelo

fornelo → kuir·il·o, kuir·aparat·o, kuir·forn·o

forsto

forst·o → (kultiv·)arb·ar·o

forstista

forst·ist·a → (kultiv·)arb·ar·ist·a

fortreso

fortres·o → fortik·aĵ·o

fortuno

fortun·o → bon·a ŝanc·o

forumo

forum·o [2oa] ~ (en retaj kuntekstoj)diskut·ej·o

foruo

foru·o → tradici·a leĝ·o, lok·a leĝ·ar·o (ĉefe en Hispanujo)

forvardi

forvard·i → plu·send·i

fotelo

fotel·o ~ brak·seĝ·o

fotogena

fotogen·a → bel·e fot·ebl·a, fot·oplaĉ·a, fot·o·taŭg·a, fot·ind·a

fotopletismografio

fotopletismografi·o ~ per·lum·a sang·o·kvant·o·mezur·ad·o

fotovoltaika

fotovoltaik·a → sun·elektr·a

fotovoltaika panelo

fotovoltaik·a panel·o → sun·panel·o, sun·energi·a kolekt·il·o

fotri

fotr·i → seks·um·i; (en aliaj kuntekstoj) tedaĉ·i; difekt·i.

fragila

fragil·a → romp·iĝ·em·a, malforta, facil·e rompebla

framo

fram·o [9oa] → kadr·o, kadr·ec·a trab·ar·o

franĉizo

franĉiz·o → (en asekuroj) propr·a risk·o, ne·asekur·it·a part·o, mem·pag·end·a part·o; (en komerco) lu·don·ad·o/pren·ad·o de komerc·a nom·o

frankofono

frankofon·o → franc·lingv·an·o

franzi

franz·i → piĉ·lek·i

fratrio

fratri·o (en la ĝenerala lingvo) ~ (grek·a) famili·ar·o, klan·o, frat·ar·o

fraŭdi

fraŭd·i → tromp·ŝtel·i, fals·i

frazeologio

frazeologi·o [zam] → fraz·ar·o, fraz·aranĝ·o, (en la senco de "proverbaro") proverb·ar·o (Ni ne malrekomendas la uzon de la vorto en la senco de "scienco de kutimaj vort·aranĝoj")

frekvenco

frekvenc·o ~ vibr·o·nombr·o (en fiziko), oft·ec·o, oft·o (en la ĝenerala lingvo kaj en statistika lingvo)

frekventi

frekvent·i → vizit·ad·i

fri

fri → afrank·e al, inkluziv·e (kost·o·j·n por/ĝis)

frida

frid·a → mal·varm·a, (metafore. ekzemple fridsange:) sen·emoci·a

fridkamiono

frid·kamion·o → frost·kamion·o, frost·uj·kamion·o, glaci·kamion·o, mal·varm·kamion·o

fridujo

frid·uj·o → mal·varm·ujo, mal·varm·ŝrank·o

frikativo

frikativ·o → frot·a son·o, frot·a konsonant·o

frikulo

frik·ul·o → escept·ul·o, de·voj·iĝ·ul·o, mal·dand·o

fripono

fripon·o ~ tromp·ist·o, tromp·ant·o

frisbio

frisbi·o → ŝveb·disk·o

friska

frisk·a → mal·varm·et·a, agrabl·e mal·varm·a

fristiko

fristik·o → maten·manĝ·o

fritoj

frit·o·j → ter·pom·fingr·o·j, frit·it·a·j ter·pom·o·j

froko

frok·o → monaĥ·a rob·o

frondo

frondo → branĉ·et·o

frontala

frontal·a → frunt·a, antaŭ·a

ftiro

ftir·o → pub·o·pedik·o

ftizo

ftiz·o [fun] ~ pulm·a tuberkuloz·o

ftiziatrio

ftiziatri·o → ftiz·o·kurac·ad·o, ftiz·o·esplor·ad·o

fuelo

fuel·o → brul·aĵ·o (por motor·o·j), brul·material·o, energi·font·o

fuero

fuer·o (vidu ankaŭ la formon 'foruo') → tradici·a leĝ·o, lok·a leĝ·ar·o (ĉefe en Hispanujo)

funelo

funelo [fun]~ en·verŝ·il·o

funiklo

funikl·o [umbilika] → ŝnur·o, ŝnur·et·o

furgono

furgon·o → ŝarĝ·vetur·il·o, kamion·et·o

futo

fut·o [fun] ~ pied·o (uzata kiel mezuro de longeco en kelkaj landoj en kelkaj epokoj)

futbalo

futbal·o → pied·pilk·ad·o, asoci·a pied·pilk·ad·o; (kiel verbo oni rajtas uzi) pied·pilk·(ad)·i

futsalo

futsal·o → hal·o·pied·pilk·ad·o, salon·pied·pilk·o

futuro

futur·o ~ os·temp·o, est·ont·a temp·o, os·o

fuzelaĝo

fuzelaĝ·o → korp·o (de aviad·il·o)

fuzio

fuzi·o → kern·fand·iĝ·o, (kiam oni volas esprimi, ke ĝin kaŭzis homa agado) kern·fand·o

G

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

gago

gag·o → humur·a skeĉ·o

gaĝo

gaĝ·o → garanti·aĵ·o

gaki

gak·i → anser·e blek·i

galimatio

galimati·o → mis·parol·o, konfuz·aĵ·o

galiono

galion·o → galer·o [1oa]

gallo

gall·o → gaŭl·o

galvanoskopo

galvanoskop·o → elektr·o·flu·mezur·il·o

gamo

gam·o [fun] → (en la komununuza lingvo) ĉiom·o, tut·a seri·o: (pri muziko) ton·skal·o,ton·si·n·sekv·o.

gambo

gamb·o → krur·o

gapi

gap·i ~ mir·e rigard·i, rigard·i kun mal·ferm·it·a buŝ·o, sen·kompren·e rigard·i

gareno

garen·o → sabl·a kunikl·a are·o

garni

garn·i [3oa]→ (laŭ la kunteksto) ornam·i, ornam·i, proviz·i per

gasakvo

gas·akv·o → gas·trink·aĵ·o, trink·aĵ·o kun gas·o

gasojlo

gasojl·o → dizel·ole·o, dizel·petrol·o, (NE uzu en la senco de 'benzino')

gasolino

gasolin·o → benzin·o

gasometro

gasometr·o [zam] → gas·o·rezerv·uj·o; (en la senco de gas-mezurilo) gas·mezur·il·o

gastro

gastr·o → stomak·o

gastropodo

gastropod·o ~ ventr·o·pied·ul·o

gatjo

gatj·o → vir·kalson·et·o aŭ tip·a vilaĝ·an·a krur·jup·o

gaŭĉo

gaŭĉ·o → (sud··amerika) rajd•paŝt•ist•o, (sud·amerik·a rajd·ant·a) bov·ist·o/bov·gard·ist·o

gaŭĝo

gaŭĝ·o → sond·il·o, mezur·il·o

gazolino

gazolin·o → benzin·o

gazono

gazon·o → herb·o·tapiŝ·o, herb·et·ej·o, herb·o·bed·o, bel·herb·ej·o, razen·o. Vidu Ssv plio 6.

gejo

gej·o ~ sam·seks·em·ul·o

gelo

gel·o → frost·o

gemuta

gemut·a → agrabl·a, hejm·ec·a

generalisimo

generalisim·o → ĉef·general·o

generatoro

generator·o → (elektr·o·)gener·il·o;

vent·generator·o → vent·a gener·il·o

genetika

genetik·a → gen·a

genezo

genez·o → viv·est·iĝo, ek·est·o

genocido

genocid·o → popol·murd·o, gent·o·murd·ad·o

genomo

genom·o → gen·ar·o

genro

genr·o [9oa] (en gramatiko) ~ (seks·baz·it·a / anim·ec·baz·it·a) (substantiv·/vort·)klas·o, (gramatik·a) seks·o.

genr·o [9oa] (pri bestoj kaj kreskaĵoj) ~ spec·ar·o

genr·o (en la senco de 'socia sekso') → (soci·a) seks·o, (soci·a) seks·rol·o, seks·an· ec·o

gento

gent·o [fun] (en antikva Romo) ~ famili·ar·o, famili·grup·o

geo-

geo- (en sciencaj kaj teĥnikaj vortoj) → ter·o, mond·o, tut·mond·a

geocentra

geocentr·a → ter·centr·a

geodezio

geodezi·o → ter·glob· mezurado, mond·o·mezur·ad·o

geografo

geograf·o [7oa] → geografi·ist·o

geokaŝado

geokaŝ·ad·o → tut·mond·a kaŝ·ad·o

geokaŝanto

geokaŝ·ant·o → tut·mond·a kaŝ·ant·o

geologo

geolog·o [3oa] ~ ter·scienc·ist·o, geologi·ist·o

geologio

geologi·o ~ ter·scienco, grund·scienc·o, grund·stud·o, scienc·o pri ter·natur·o/kvalit·o

geomancio

geomanci·o → per·ter·a diven·ad·o

geometro

geometr·o [7oa] → geometri·ist·o, ter·mezur·ist·o, kamp·o·mezur·ist·o, konstru·teĥnik·ist·o

geometrio

geometri·o [1oa] ~ form·o·scienc·o, mezur·scienc·o

geomorfologio

geomorfologi·o → ter·form·o·scienc·o

geriatro

geriatr•o → mal•jun•ul•kurac•ist•o, mal•jun•kurac•ist•o

geriatrio

geriatri•o → mal•jun•ul•medicin•o, mal•jun•kurac•art•o

gerontologio

gerontologi•o → mal•jun•ec•o•scienc•o

getto

gett·o → get·o, jud·a kvartal·o, apart·a kvartal·o

ghetto

ghett·o → get·o, jud·a kvartal·o, apart·a kvartal·o

giga-

giga- (en la ĝeneral lingvo) ~ miliard·o

giganto

gigant·o ~ grand·eg·ul·o, eg·ul·o

Gigeso

Giges·o ~ Gig·o (reĝo en la greka mitologio, kiu havis ringon, kiu igis la posedanton nevidebla)

giko

gik•o → stud•em•ul•o, (komput•/teĥnik•)fantatik•ul•o/mani•ul•o/obsed•at•o, kod•um•ul•o

gimnazio

gimnazi·o ~ mez·a lern·ej·o, mez·lern·ej·o, super·a mez·lern·ej·o

ginekologo

ginekolog·o ~ vir·in·kurac·ist·o, por·vir·ina·a kurac·ist·o, por·in·a kurac·ist·o, kurac·ist·o de vir·in·o·j

gingivalo

gingival·o → gingiv·a konsonant·o

gingivo

gingiv-o ~ dent·o·karn·o

giri

gir·i → turn·iĝ·i

giso

gis·o (en la senco de "fera alojo kun relative multe da karbono") → gis·fer·o

gjako

gjak•o → grunt•bov•o, tibet•a bov•o (vidu ankaŭ ĉe "poefago")

glaco

glac·o → spegul·vitr·o

glacoviŝilo

glac·o·viŝ·il·o → vitr·o·viŝ·il·o

glacea

glace·a → bril·polur·it·a, bril·a (papero)

glaĉero

glaĉer·o → glaci·river·o, (en la ĝenerala lingvo) glaci·ej·o, (en urboj) glaci·glit·ej·o

glatiso

glatis·o → glaci·o, glaci·tavol·o

glaŭka

glaŭk·a → blu·verd·a

glebo

gleb·o → ter·bul·o

glisi

glis·i ~ flug·ŝveb·i

globala

global·a → tut·mond·a, glob·a

globaliĝo

global·iĝ·o → tut·mond·iĝ·o, tut·mond·ig·o

globalizo

globaliz·o → tut·mond·iĝ·o, tut·mond·ig·o

globulo

globul·o ~ sang·o·ĉel·o

globuso

globus·o [zam] → ter·glob·o, ter·glob·et·o

glupo

glup·o → stult·ul·o

glutamato
glutamat·o → umam·o

gluteo

glute·o → sid·vang·o

gofri

gofr·i → brul·stamp·i

gojo

goj·o → ne·jud·o, ne·hebre·o

goldeno

golden·o (kiel nomo de pomspeco) --> or·a, bon·gust·a/flav·a, bon·gust·a pom·o (se oni nepre volas asimili tiun nomon per tradukado)

goŝisto

goŝ·ist·o → mal·dekstr·eg·ul·o

graco

grac·o (faka vorto, religia) ~ di·favor·o (montras la korfavoron de Dio); di·help·o (montras la laŭpetan dian intervenon)

gracila

gracil·a → mal·fort·a, mal·fortik·a, mal·dik·eg·a

graf-

graf- → skrib-, pri·skrib-

grafitio

grafiti·o ~ mur·skrib·aĵ·o, mur·pentr·aĵ·o, pentr·o·skrib·aĵ·o

grafologo

grafolog·o ~ skrib·esploranto, man·skrib·analiz·ist·o

grafologio

grafologi·o ~ skrib·esplor·o, man·skrib·analiz·o

grafomano

grafoman·o → skrib·mani·ul·o, skrib·em·ul·o

grafomanio

grafomani·o → skrib·mani·o, skrib·em·o

graki

grak·i ~ (korve) blek·i/kant·i

gramofono

gramofono ~ disk·o·turn·il·o, disk·o·leg·il·o

granolo

granol·o → (mal·grand·a) pilol·o, grajn·et·o

granulo

granul·o → (mal·grand·a) pilol·o, grajn·et·o

grateni

graten·i ~ krust·bak·i, krust·ig·e bak·i, krust·um·i

gratenita

graten·it·a ~ kun (fromaĝ·a / pan·er·a) krust·o, krust·bak·it·a

gratenaĵo

graten·aĵ·o ~ krust·bak·aĵ·o

gratifiko

gratifik·o → (dank·a) aŭ (instig·a) rekompenc·o, krom·salajr·o, krom·rekompenc·o

graŭ

graŭ → dank·e al

graŭli

graŭl·i → (ĉe hundo) grumbl·i; (muzike)raŭk·e/grinc·e son·i

grefo

gref·o → ung·eg·o

grejso

grejs·o (en la signifo de 'sabloŝtono) → sabl·o·ŝton·o, sabl·o·ŝton·aĵ·o

grenato

grenat·o → granat·ŝton·o

greso

gres·o → herb·o, paŝt·herb·o

grimpoframo

grimp·o·fram·o → grimp·o·stang·o·j

grioto

griot·o → acid·a ĉeriz·o

grivo

griv·o → lardo·pec·et·o, lardo·rost·aĵ·o

groba

grob·a → ne·rafinit·a, grand·a

groco

groc·o → dek·du·o da dek·du·o·j, 144

grondi

grond·i → grund·i (pri ŝipo, kiu restas implikita en la malalta fundo de maro aŭ rivero)

gropo

grop·o → (best·a) dors·o

grumo

grum·o → serv·ist·(et·)o

grumbli

grumbl·i ~ murmur·(eg·)i

grundologo

grund·olog·o → grund·o·scienc·ist·o, grund·o·stud·ant·o

grundologio

grund·ologi·o → grund·o·scienc·o, grund·o·stud·o

grunti

grunt·i ~ (porke-)bleki

gubernatoro

gubernator·o → provinc·estr·o, reg·ist·o

gubernio

guberni·o [2oa] ~ provinc·o

guberniestro

guberni·estr·o (parolante pri Usono) → sub·ŝtat·estr·o

gufujo

guf·uj·o [sla] ~ (nokt·a) te·trink·ej·o (en junularaj renkontiĝoj).

gugli

gugl·i ~ ret·serĉ·i

gulaŝo

gulaŝ·o ~ hungar·a bov·viand·aĵ·o

guno

gun·o → jun·bov·in·o

gurdo

gurd·o ~ turn·orgen·et·o

guruo

guru·o ~ (en religia senco) spirit·a majstr·o, spirit·a gvid·ant·o; (en ĝenerala senco) majstr·o, gvid·ant·o; (en la financa kampo) spert·ul·o.

gvardio

gvardi·o ~ gard·ist·ar·o

gvardiano

gvardi·an·o → gard·ist·o

gvati

gvat·i ~ kaŝ·e observ·i

gvidoro

gvidor·o → gvid·ant·o, gvid·ist·o

Ĝ

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

ĝaino

ĝain·o (religio) → ĝajn·o

ĝelo

ĝel·o → gelaten·o

ĝemelo

ĝemel·o [4oa] ~ du·nask·it·o

ĝemela urbo

ĝemel·a urb·o ~ partner·a urb·o

ĝemina

ĝemin·a → du·op·a

ĝenio

ĝeni·o → fe·o, kobold·o

ĝentlemano

ĝentleman·o → nobl·ul·o, kavalir·o, ĝentil·ul·o

ĝermo

ĝerm·o (en la senco de malsaniga mikrobo) → mal·san·ig·a mikrob·o

ĝino

ĝin·o (koboldo en arabaj landoj) → fe·o, kobold·o

ĝinso

ĝins·o → ĝinz·o

ĝisosta

ĝis·ost·a [sla] ~ fort·e konvink·it·a; (pri Esperanto) obstin·a/plen-plena; tut-tuta; tut-kora esper·ant·ist·o

ĝisostulo

ĝis·ost·ul·o. Vidu ĝisosta.

H

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

habiliti

habilit·i → rajt·ig·i, kapabl·ig·i

habitato

habitat·o → viv·ej·o, viv·are·o, kresk·ej·o, loĝ·lok·o

haĉi

haĉ·i → strek·et·um·i

hagiografio

hagiografi·o → sankt·ul·viv·o

halanĝo

halanĝ·o → ŝerc·galimati·o, sen·senc·a parol·ad·o

haleluja

haleluja ~ goj·u, jubil·u!, viv·u!, Glor·u la Sinjor·o·n! (laŭ la katolika tradicio), Glor·u la etern·ul·o·n! (laŭ la zamenhofa traduko de la Biblio), Glor·u Jave·o·n!, glor·u/laŭd·u Di·o·n.

halfo

half·o (sporto) → centr·ul·o, ŝirm·ant·o, defend·ant·o

ha lo!

ha lo! → saluton!, hola!

halo!

halo! → salut·o·n!, hola!

haloo

halo·o → lum·ring·o

halukso

halukso → pied·a dik·fingr·o

hamburgero

hamburger·o ~ hamburg·aĵ·o, hamburg·a sandviĉ·o

handbalo

handbal·o → man·pilk·ad·o

handikapo

handikap·o (en sportaj konkursoj) → egal·ig·a (mal·)avantaĝ·o; (ĝenerale) mal·avantaĝ·o, ne·kapabl·o, difekt·o, invalid·ec·o

handikapulo

handikap·ul·o (pri homo kun malavantaĝoj) → mal·avantaĝ·ul·o, ne·kapabl·ul·o, difekt·it·o, invalid·o

hanti

hant·i → terur·i. fantom(·ad)·i (ĉe iu/ie aŭ ion/iun), vizit·ad·i (fare de fantomoj), aper·ad·i (ĉe iu/ie), persekut·i, turment(·ad)·i

hant·at·a → fantom·plen·a, fantom·vizit·at·a, (figure) turment·at·a

hapakso

hapakso → unu·foj·a vort·o

harakiro

harakir·o japan·feŭd·a mem·mort·ig·o

hardi

hard·i ~ mal·mol·ig·i

hardvaro

hardvar·o → aparat·ar·o

harmonizi

harmoniz·i → harmoni·ig·i, al·don·i harmoni·a·j·n voĉ·o·j·n

hasti

hast·i → rapid·i,rapid·eg·i

haŝio

haŝi·o → manĝ·o·baston·(et·)o

hati

hat·i → mal·am·i, mal·am·eg·i

haŭli

haŭl·i → ŝnur·tir·i

haŭso

haŭs·o → prosper·a ekonomi·o

haŭsiero

haŭsier·o → kurz·alt·iĝ·a spekul·ant·o

haŭzo

haŭz·o (muziko) ~ dom·muzik·o

hebeta

hebet·a → mal·saĝ·a

hedonismo

hedonism·o -> plezur·ism·o, ĝu·ism·o

hedonisto

hedonist·o -> plezur·ist·o, ĝu·ist·o

heĝo

heĝ·o ~ arbust·a bar·il·o, (ĉirkaŭ·)bar·il·o, (plekt·o·)bar·il·o

hej

hej → salut·o·n!

hejmpaĝo

hejm·paĝ·o → (en la senco de 'kolekto de retpaĝoj ĉe unu TTT-adreso/servilo') ret·paĝ·ar·o, ret·ej·o (en la senco de 'ĉefa/komenca paĝo de retpaĝaro') ĉef·paĝ·o, en·ir·paĝ·o

hekatombo

hekatomb·o [1oa] ~ buĉ·ofer·o; amas·mort·ig·o, amas·buĉ·ad·o

hekt-

hekt- (en scienc-teĥnikaj vortoj) → cento da

hekto-

hekto- (en scienc-teĥnikaj vortoj) → cento da

hektika

hektik·a → febr·a, febr·e vari·ant·a

hektografo

hektograf·o [zam] ~ (mal·nov·a) mult·obl·ig·il·o

helianto

heliant·o → sun·flor·o

heliocentrismo

helio·centr·ism·o → sun·o·centr·ism·o

heloto

helot·o → antikv·a grek·a sklav·o

hemat-

hemat- (en scienc-teĥnikaj vortoj) → sang-

hematemezo

hematemez·o → sang·o·vom·ad·o

hematio

hemati·o ~ ruĝ·a sang·o·ĉel·o

hemi-

hemi- → du·on-

hemianopsio

hemianopsi·o du·on·ne·vid(·pov·)o, du·on·ne·vid·(kapabl·)o

hemiplegio

hemiplegi·o → unu·flank·a paraliz·o

hemisfero

hemisfer·o → du·on·sfer·o, du·on·glob·o

hemoragio

hemoragi·o → sang·ad·o

heni

hen·i → (ĉeval·e) blek·i

heno

hen·o (en la senco de 'malamo') → mal-am-o

henoteismo

henoteism·o → unu·di·ism·o kun ali·a·j di·o·j, unu·di·ador·o kun akcept·o de la ekzist·o de ali·a·j di·oj

hepatiko

hepatik·o → hepat·herb·o

hepatito

hepatit·o ~ hepat·inflam·o

heraldiko

heraldik·o → blazon·fak·o

herdo

herd·o → greg·o, cerv·ar·o, ktp...

hermeta

hermet·a [zam] → ne·tra·las·a, perfekt·e ferm·it·a

hermetika

hermetik·a [zam] → ne·tra·las·a, perfekt·e ferm·it·a

heterogena

heterogen·a [zam] → mal·sam-(natur-)a

hiato

hiat·o → (en gramatiko) vokal·dis·ec·o; (en aliaj fakoj laŭ la kunteksto) fend·o, breĉ·o, paŭz·o, inter·romp·o, interval·o, mal·ferm·aĵ·o

hibrida

hibrid·a ~ miks·it·a

hibrido

hibrid·o [zam] ~ du·ras·ul·o, miks·ras·ul·o

hibriso

hibris·o → tro·a mem·fid·o

hida

hid·a → mal·bel·eg·a

hidalgo

hidalg·o ~ hispan·a nobel·o

hidranto

hidrant·o → prem·akvo·tub·o

hidro-

hidro- → akvo-

hidrodinamiko

hidrodinamik·o ~ flu·scienc·o

hidrofila

hidrofil·a → akv·o·sorb·a

hidrogeologio

hidrogeologi·o → grund·akv·a scienc·o

hidrologo

hidrolog·o → akv·o·scienc·ist·o

hidrologio

hidrologi·o → akv·o·scienc·o, akv·o·stud·o

hidroplano

hidroplan·o ~ mar·aviad·il·o

hidrostatiko

hidrostatik·o ~ scienc·o pri ne·mov·iĝ·ant·a·j flu·aĵ·o·j

hidroterapio

hidroterapi·o → akv·o·kurac·ad·o

hieratika

hieratik·a → religi·a, pastr·a

hieroglifo

hieroglif·o ~ egipt·a skrib·sign·o

higrometro

higrometr·o ~ mal·sek·ec·o·mezur·il·o

hiko

hik·o → mal·facil·aĵ·o

Hindujo

Hind·uj·o [zam] ~ Barat·o

hinĝo

hinĝ·o → pord·hok·o

hiper-

hiper- → super-

hiperbolo

hiperbol·o (en nefaka uzo) → tro·ig·o

hipertensio

hipertensi·o → tro·a sang·o·prem·o

hipertermio

hipertermi·o → super·a (korp·o-)temperatur·o, alt·a (korp·o-)varm·o

hipo-

hipo- → sub

hipocentro

hipocentr·o (de tertremo) → sub·ter·a centr·o

hipodromo

hipodrom•o → ĉeval•kur•ej•o

hipogeo

hipoge •o → sub•ter•a pra•tomb•o

hipogrifo

hipogrif•o ~ ĉeval•grif•o

hipokastano

hipokastan•o ~ (por la arbo) (komun•a) ĉeval•kaŝtan•uj•o; (por la frukto) (komun•a) ĉeval•kaŝtan•o

hipokaŝtano

hipokaŝtan•o ~ (por la arbo) (komun•a) ĉeval•kaŝtan•uj•o; (por la frukto) (komun•a) ĉeval•kaŝtan•o

hipokondrio

hipokondri·o → mal·san·imag·em·o

hipotensio

hipotensi·o → sub·norm·a sang·o·prem·o

hipotenuzo

hipotenuz·o → long·a later·o, kontraŭ·ort·a later·o

hipotermio

hipotermi·o → sub·norm·a (korp·o-)temperatur·o, sub·norm·a (korp·o-)varm·o

hisi

his·i → lev·i, supr·e·n·tir·i

hoakso

hoaks·o → blag·o, mistifik·o

hobalo

hobal·o → mirho

hobio

hobi·o → ŝat·okup·o

hodogo

hodog·o → kolbas•bulk•o

hodometro

hodometr·o → paŝ·mezur·il·o, distanc·mezur·il·o

hojo

hoj·o → pioĉ·et·o

hola

hola → salut·o·n!

holdo

hold·o → (fund·a) ŝip·intern·o

holdingo

holding·o → tegment·a firma·o

holmo

holm·o → mont·et·o

holonimo

holonim·o → vort·o por la tut·o, tut·o·vort·o

homeopato

homeopat·o [7oa] ~ homeopati·a kurac·ist·o, homeopati·ist·o

homilio

homili·o → predik·o

homo-

homo- → sam-

homofobio

homofobi·o → kontraŭ•sam•seks•em•o, kontraŭ·gej·ec·o

homofobia

homofobi a → kontraŭ·gej·a, kontraŭ·sam·seks·am·a

homofono

homofon·o → sam·son·a vort·o

homogena

homogen·a [zam] ~ sam·ec·a, egal·kvalit·a

homografo

homograf·o → sam·skrib·a vort·o

homologa

homologa → sam·a

homonimo

homonimo [1oa] → sam·form·a vort·o, plur·signif·a vort·o

hop!

hop! [zam] ~ bon·e!, bel·e! (diritaj por substreki sukcese faratan aŭ faritan faron, kiel en la proverbo "ne diru hop! antaŭ la salto.")

hop! (ek-krio por instigi al saltado, kurado, ktp.) → ek!, nun!

hoplito
hoplit·o → antikv·a grek·a soldat·o

hordo

hord·o [zam] ~ nomad·a trib·o, invad·ant·ar·o, band·aĉ·o

hororo

horor·o → (laŭ la kunteksto kaj la intencata signifo oni povas uzi unu el ĉi tiuj vortoj aŭ kombinon de ili) tim·eg·o, terur·o, abomen·o

horoskopo

horoskopo ~ stel·aŭgur·il·o, stel·diven·o, astro·diven·o

hortikultur-o

hortikultur·o → plant·kultiv·ad·o, plant·kultiv·a scienc·o, ĝarden(·kultiv)·ad·o,frukto·ĝarden·ad·o

horto

hort·o → frukto·ĝarden·o

horzonozo

hor·zon·oz·o → hor·zon·a konfuz·o, hor·zon·a lac·o, hor·zon·sufer·o, sufer·o pro hor·diferenc·o, problem·o pro hor·diferenc·o, konfuz·o pro hor·zon·diferenc·o, temp·o·ŝanĝ·o, hor·o·ŝanĝ·o

hosana

hosana ~ viv·u! glor·o·n!

hoso

hoso → mol·a tub·o

hospitalo

hospital·o [1oa] ~ mal·san·ul·ej·o

hotdogo

hotdog·o → kolbas•bulk•o

hulo

hul•o → mar•balanc•iĝ•ad•o

huligano

huligan·o ~ tumult•ist•o, sport•a tumult•ist•o, tumult•(am/em/kre)•ul•o, frakas•ist•o

humana

human·a [1oa] ~ hom·a, hom·ec·a, hom·am·a (laŭ la senco)

humaneco

human·ec·o [1oa] ~ hom·ec·o, hom·am·o

humanitara

humanitar·a → hom·a, hom·am·a, hom·help·a, hom·cel·a (en esprimoj kiel 'homcela helpo'), hom·rilat·a (en esprimoj kiel 'homa/homrilata katastrofo')

humida

humid·a [8oa] → mal·sek·et·a; (parolante pri aero) mal·sek·a

humoro

humor·o ~ anim·stat·o

humuro

humur·o ~ ŝerc·em·o, ŝerc·o, sprit·o

humuso

humus·o ~ kiker·kaĉ·o, kiker·krem·o

hupi

hup·i → (avert·)son·i/ig·i

hurli

hurli → (lup·e, laŭt·e) blek·i, kri·i

hurti

hurt·i → al·bat·iĝ·eg·i

Ĥ

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

ĥarismo

ĥarism·o → (religie) spirit·a grac·o; (ĝenerale) influ·kapabl·o

ĥarisma

ĥarism·a → hom·influ·a

ĥato

ĥat·o pajl·o·kovr·it·a dom·o

ĥiroptero

ĥiropter·o → vespert·o

ĥirurgio

ĥirurgi·o ~ kurac·ad·o per operaci·o

plastia ĥirurgio

plasti·a ĥirurgi·o → korp·o·form·a operaci·o

I

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

-i-

-i- → -uj-, -land- (por land-nomoj), -scienc- (por sciencoj)

I

I (por indiki numeron laŭ la latina metodo) ~ 1, 1·a

II

II (por indiki numeron laŭ la latina metodo) ~ 2, 2·a

III

III (por indiki numeron laŭ la latina metodo) ~ 3, 3·a

IV

IV (por indiki numeron laŭ la latina metodo) ~ 4, 4·a

IX

IX (por indiki numeron laŭ la latina metodo) ~ 9, 9·a

-icido

-icid·o → -mort·ig·aĵ·o, mort·ig·il·o

-iĉ-

-iĉ- (ne-oficiala sufikso) → vir-, vir·a

ideografio

ideografi•o [3oa] ~ vort•(er•)sign•o•skrib•o

ideogramo

ideogram·o → (en ĝenerala nefaka lingvo - ne aplikebla al konkretaj skribsistemoj, kiel la antikva egipta aŭ la ĉina, kiuj konsistas el l kombino de pluraj signo-specoj) ide·o·sign·o; vort·(er·)o·sign·o

ideologio

ideologi·o ~ ide·ar·o, ide·o·sistem·o, ism·o

idiolekto

idiolekt·o → person·a lingv·o·versi·o

idiomaĵo

idiom·aĵ·o [2oa] ~ lingv·o·apart·aĵ·o

idiosinkrazio

idiosinkrazi·o → (laŭ PIV, en psiĥologio) individua sinteno, individua trajto; (en medicino) individua reago, nenormala reago; (en lingvoscienco) individua esprimmaniero, unuopula parolmaniero; (eraraj uzoj laŭ aliaj lingvoj) person·a strang·aĵ·o (anglece); tro·reag·em·o (italece)

idiotismo

idiotism·o [3oa] ~ lingv·o·apart·aĵ·o

iglo

igl·o ~ neĝ·o·dom·o

iĥtiofagio

iĥtiofagi·o → fiŝ·o·manĝ·ad·o

iĥtiologo

iĥtiolog·o → fiŝ·o·scienc·ist·o

iĥtiologio

iĥtiologi·o → fiŝ·o·scienc·o

iĥtiokolo

iĥtiokol·o [fun] ~ fiŝ·glu·o

-ik-

·ik· (ne-oficiala sufikso) → ·scienc·, ·fak·, ·art·

ikono

ikon·o → bild·o (laŭ la kunteksto 'religia bildo de la ortodoksa eklezio' aŭ 'bildosimbolo')

ikonoklasto

ikonoklast·o → (religi·a) bild·o·romp·ant·o

iktero

ikter·o → flav·iĝ·o, flav·mal·san·o, flav·iĝ·mal·san·o

ilegala

ilegal·a → kontraŭ·leĝ·a, ekster·leĝ·a

ilio

ilio ~ intest•ost•o

iliumo

iliumo ~ intest•ost•o

iljo

iljo ~ intest•ost•o

imagino

imagin·o (en la kampo de insektoj) ~ fin·stadi·a insekt·o

imaginaro

imaginar·o → imag·at·a nombr·o

imbecilo

imbecil·o → (komunlingve) stult·ul·o

impakto

impakt·o → kolizi·o, bat·o; efik·o (laŭ la kuntekstoj)

imperativo

imperativ·o ~ ordon·a mod·o

imperialo

imperial·o → supr·a·nivel·a·j sid·lok·o·j

imperialismo

imperialism·o [3oa] → imperi·ism·o

imperialisto

imperialist·o → imperi·ist·o

impertinenta

impertinent·a ~ mal·respekt·a

implementi

implement·i → efektiv·ig·i, plen·um·i

implici

implic·i ~ en·hav·i, sub·kompren·ig·i, kun·tren·i

implodi

implod·i → intern·e·n dis·fal·i

imploziva (konsonanto)

imploziv·a (konsonanto) → mal·eksplod·a (konsonanto)

importi

importi [1oa] ~ en·port·i

impresionismo

impresionism·o → impres·ism·o

impresionisto

impresionist·o → impres·ist·o

imprimaturo

imprimatur·o → pres·permes·o

inamika

inamik·a → mal·amik·a

inanicio

inanici·o → (komunlingve) (mal·san·o pro) nutraĵo·mank·o

inaŭguri

inaŭgur·i ~ mal·ferm·i, komenc·i

inaŭguracio

inaŭguraci·o [3oa] ~ mal·ferm·i, komenc·i, inaŭgur·ad·o [4oa]

incendio

incendi·o → brul·o, dom·brul·o, brul·eg·o

incesto

incest·o ~ interparenc·a seks·um·ad·o, sang·adult·o

incidento

incident·o → okaz·aĵ·o

incizivo

inciziv·o → tranĉ·o·dent·o

indiano

indian·o (indiĝeno en Norda Ameriko) [zam] ~ indiĝen·a uson·an·o, indiĝen·a kanad·an·o, indiĝen·a meksik·an·o, indiĝen·a nord·amerik·an·o (laŭ la priparolata situacio)

indico

indic·o ~ numer·a indik·aĵ·o, karakteriz·aĵ·o

indiĝeno

indiĝen·o [4oa] ~ pra·loĝ·ant·o

indikativo

indikativ·o ~ ĝeneral·a mod·o, indik·a mod·o, montr·a mod·o

individualismo

individualism·o → individu·ism·o

indulgenco

indulgenc·o (faka vorto, religia) ~ pek·liber·ig·o

inercio

inerci·o [zam] → inert·o [4oa], inert·ec·o, ne·ŝanĝ·em·o, mal·vigl·ec·o

infarkto

(kor·)infarkt·o ~ kor·atak·o

infinita

infinit·a → sen·fin·a

infinito

infinit·o → sen·fin·ec·o

infinitezimo

infinitezim·o → sen·fin·ec·on·o

inflamo

inflam·o [4oa] ~ brul·um·o

infloresko

infloresk·o → flor·ar·o, flor·et·ar·o, sam·tig·a flor·ar·o

influenco

influenc·o (medicino) → grip·o

informacio

informaci·o → inform·o·kvant·o, inform·valor·o, inform·o

informadiko

inform·ad·ik·o → komput·ad·o, komput·o·scienc·o

informatiko

informatik·o → komput·ad·o, komput·o·scienc·o

infra·

infra· → sub·

infre

infre → mal·supr·e

infraruĝa

infraruĝ·a → trans·ruĝ·a

infrastrukturo

infrastruktur·o → baz·a struktur·o, baz·a·j serv·o·j, baz·a·j instal·aĵ·o·j

ingoto

ingot·o → (metal·)brik·o

inĝenia

inĝeni·a → el·trov·em·a

inĝenierio

inĝenieri·o → inĝenier·art·o, inĝenier·ad·o

inhibi

inhib·i → (komunuza lingvo) mal·helpi; (en ĥemio, biologio, medicino) sub·prem·i

inici

inic·i → en·konduk·i (en sekton, misteron, kaj similajn)

inicialo

inicial·o → komenc·liter·o

iniciativo

iniciativ·o → (laŭ la kunteksto) iniciat·o, iniciat·em·o

iniciatoro

iniciator·o → iniciat·int·o

inimika

inimik·a → mal·amik·a

inkandeski

inkandesk·i → (blank·)ard·i, lum·varm·eg·i

inkandeska lampo

inkandesk·a lamp·o --> ard·lamp·o

inklinacio

inklinaci·o (en astronomio kaj ĝenerale) → klin·angul·o

inkludi

inklud·i → inkluziv·i [2oa]. en·hav·i

inkludo

inkud·o → ambos·ost·o

inkluziva

inkluziv·a [2oa] ~ en·ten·a, en·hav·ant·a

inkubo

inkub·o [zam] → prem·sonĝ·o, (en praaj tekstoj) vir·a diabl·o

inkubatoro

inkubator·o → kov·il·o

inkvizitoro

inkvizitor·o [1oa] ~ inkvizici·ist·o

inocento

inocent·o → sen·kulp·ul·o

inovacio

inovaci·o → nov·ig·o

inserti

insert·i → greft·i

insinui

insinu·i → sub·kompren·ig·i, sub·sugest·ibr>

insolacio

insolaci·o → sun·frap·o, sun·bat·o

instanco

instanc·o [2oa] ~ (en la senco de unua, dua, lasta juĝ-grado) juĝ·grad·o

instepo

instep·o → pied·supr·o, pied·dors·o

instrumento

instrument·o [1oa] → (en la komuna lingvo) il·o; (pri muziko-instrumento) muzik·il·o

insurekcio

insurekci·o → ek·ribel·o

insurgento

insurgent·o → ek·ribel·ant·o

integra

integr·a → tut·a, komplet·a, sen·difekt·a

integri

integr·i (en la socia senco enpreni eksterulojn en la socion) → en·pren·i, kun·ig·i, en·sorb·i, en·soci·ig·i

integriĝi

integr·iĝ·i (en la senco 'iĝi parto de tuto') → kun·iĝ·i

integrala

integral·a (pri faruno, pano kaj similaj) → tut·grajn·a, plen·grajn·a

interezo

interez·o [zam] ~ rent·um·o

interferi

interfer·i → inter·i, inter·ad·i, inter·ag·i, mis·inter·ag·i

interfono

interfon·o → pord·a telefon·o, intern·a telefon·o, inter·parol·il·o

interjekcio

interjekci·o ~ ek·kri·o

interkomo

interkom·o → pord·a telefon·o, intern·a telefon·o, inter·parol·il·o

internacia

inter·naci·a (kiam ne temas pri rilatoj inter nacioj, sed pri pli ĝenerala uzo de la vorto) ~ tut·mond·a, inter·ŝtat·a, inter·land·a, inter·gent·a, plur·ŝtat·a, plur·land·a, plur·gent·a

interogacio

interogaci·o → parlament·a demand·o

interogativo

interogativ·o → demand·a vort·o

intra-

intra- (en sciencaj kaj teĥnikaj vortoj) → en-, intern·a

inundi

inund·i [4oa] ~ super-akv-i [fun], sub-akv-ig-i

inverti

invert·i (en muziko kaj en ĥemio) → invers·ig·i

investi

invest·i [zam] (en la signifo 'solene enoficigi') → (solen·e) en·ofic·ig·i

investituro

investitur·o → en·ofic·ig·o

invoki

invok·i (juro) → al·vok·i (kiel atest·ant·o), montr·i (jur·a·n) baz·o·n por postul·o

-io

-io (landonomoj) → -uj·o, land·o

iredenta

iredent·a → ne liber·ig·it·a, ne·re·unu·ig·it·a

iredentismo

iredent·ism·o → re·unu·iĝ·ism·o

iredentisto

iredent·ist·o → re·unu·iĝ·ist·o

iridoforo

iridofor·o → iriz·pigment·ĉel·o, iriz·pigment·o·ĉel·o, iriz·pigment·a ĉel·o

iriti

irit·i → ĝen·i, koler·ig·i

irizi

iriz·i → ĉiel·ark·e kolor·i

iskio

iski·o ~ isĥi·o, sid·ost·o

iskiato

iskiat·o → isĥi·a/sid·ost·a nerv·o

iskiatalgio

iskiatalgi·o → isĥi·a/sid·ost·a nerv·o·dolor·o

iskiatiko

iskiatik·o → isĥi·a/sid·ost·a nerv·o, isĥi·a/sid·ost·a nerv·o·dolor·o (laŭ la kunteskto)

-istan-

-istan- (en la okazo de centr-aziaj landoj) → -land-, -uj-.

-istik-

-istik- (ne-oficiala sufikso) → -scienc-, -fak-, -art-

iŝi

iŝi → ili

-it-

-it- (por inflamo de korpaj organoj) → inflam·o

itemo

item·o (enketoj kaj similaj) → punkto

itinero

itiner·o → voj·o, vojaĝ·o, voj·plan·o, vojaĝ·plan·o

-iv-

-iv- → -pov-, -em-, aŭ nenio, se la radiko estas ag·karaktera. Vidu Ssv plio 19

ivi

ivi → vi ĉiu·j

-iz-

-iz- → -ig-, proviz·i per. Vidu Ssv plio 19

izo-

izo- (en scienco kaj teĥniko) ~ sam·a, egal·a

J

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

jakto

jakt·o ~ jaĥt·o ~ plezur·ŝip·o

januaro

januar·o ~ la 1·a monat·o

jeno

jen·o (japana mon-unuo) → en·o

jeto

jet·o → re·ag·aviad·il·o

jetsocieto

jet·societ·o → pint·ul·o·j, ŝajn·elit·o, last·mod·a/rapid·flug·a riĉ·ul·ar·o

jetularo

jet·ul·ar·o → pint·ul·o·j, ŝajn·elit·o, last·mod·a/rapid·flug·a riĉ·ul·ar·o

jido

jid·o (en la senco de lingvo) → la jid·a (lingv·o)

jonio

joni·o → vagin·o (en la hindisma religio ankaŭ religia simbolo)

joviala

jovial·a → gaj·em·a

jubili

jubil·i → ĝoj·eg·i

judo

jud·o [3oa] ~ hebre·o [fun]

judaismo

judaism·o [3oa] ~ hebre;ism·o

judezmo

judezm·o → la jud·hispan·a (lingvo)

jufto

juft·o → rus·a led·o

julio

juli·o ~ la 7·a monat·o

junio

juni·o ~ la 6·a monat·o

junto

junt·o → kun·ig(·aĵ)·o, inter·fiks(·aĵ)·o

junti

junt·i → kun·ig·i, inter·fiks·i

jurisprudenco

jurisprudenc·o → jur·o·scienc·o; jur·o (validaj leĝoj); juĝ·ist·a·j decid·kolekt·o

jurto

jurt·o ~ ger·o (mongola nomo por jurto)

justico

justic·o → (en la senco de justeco) just·ec·o, (en la senco de ŝtata juĝ-funkcio) juĝ·sistem·o, juĝ·ist·ar·o, juĝ·ministr·o

Ĵ

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

ĵaluzio

ĵaluzi·o ~ fenestr·o·krad·o, fenestr·o·ŝirm·il·o, fenestr·o·kovr·il·o

ĵerzo

ĵerz•o (kiel ŝtofo) ~ trik•it•a ŝtof•o, trik•ŝtof•o

ĵerz•o (kiel lana vesto) → pulover•o

ĵetono

ĵeton·o → (en ludoj) lud·mark·o, en aliaj okazoj) mon·mark·o, disk·et·o

ĵigo

ĵig·o → kun·met·enigm·o

ĵinglo

ĵingl·o → son·simbol·o,son·emblem·o

ĵingoismo

ĵingo·ism·o ~ (japan·a) milit·em·o, milit·neces·ism·o, milit·insist·ism·o

ĵinso

ĵins·o → ĝinz·o

ĵupano

ĵupan·o → bien·estr·o

ĵurio

ĵuri·o → juĝ·ant·ar·o

ĵurnalo

ĵurnal·o [1oa] → gazet·o; tag·gazet·o; revu·o; tag·libr·o

K

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

k

k (por kaj) → kaj

kabineto

kabinet·o [5oa] ~ (kiel labor-ĉambro de profesiuloj) labor·ĉambr·o, stud·ĉambr·o; (kiel ekspoziciejo) ekspozici·ej·o; (kiel ministraro) ministr·ar·o, ministr·a konsil·ant·ar·o.

kaco

kac·o [sla] ~ penis·o

kaĉaloto

kaĉalot·o → ambr·o·balen·o

kadeto

kadet·o ~ lern·ant·oficir·o

kadr-o

kadr·o (en la senco de funkciulo, direktoro, gvidanto en firmao/oficejo) → funkci·ul·o, gvid·ant·o, direkt·ant·o

kafeterio

kafeteri·o → (mem·serv·a) manĝ·ej·o

kaĥekta

kaĥekta → mal·san·e mal·dik-(eg)-a, (mal·san·e) mal·fort·a, mal·dik·a kaj mal·fort·a

kaĥeksio

kaĥeksi·o → mal·san·ec·a mal·dik·iĝ·o, (mal·san·ec·a) mal·fort·ec·o, mal·dik·ec·o kaj mal·fort·ec·o

kaĵoli

kaĵol·i → el·flat·i, (pri·)dorlot·i, ĉirkaŭ·flat·i, flat·um·i

kakofonio

kakofoni·o → mis·harmoni·o, mal·bel·son·aĵ/ec·o, son·aĉ·o

kakotrofio

kakotrofi·o → mis·nutr·ad·o

kalcitri

kalcitr·i → kontraŭ·star-(eg-)i

kalifo

kalif·o ~ ĥalif·o

kalkeo

kalke·o → traduk·prunt·o, paŭs·aĵ·o

kalkuluso

kalkulus·o → (organik·deven·a) ŝton·et·o (en la korpo), korp·o·ŝton·o

kalmo

kalm·o → mar·a trankvil·o

kalorimetr-o

kalorimetr·o → varm·o·mezur·il·o

kalorimetrio

kalorimetri·o → varm·o·mezur·ad·o

kalumeto

kalumet·o ~ pac·pip·o

kamerao

kamera·o → film·il·o, fot·il·o; (por la senluma kesteto en tia ilo) kamer·o

kamiono

kamion·o ~ ŝarĝ·aŭt·o

kampingo

kamping·o → tend·ar·o, tend·um·ej·o

kampuso

kampus·o → universitat·a teren·o

kamufli

kamufl·i → kaŝ·mask·i, kaŝ·vest·i

kando

kand·o [fun] (en la senco de 'bombono') → bombon·o, dolĉ·aĵ·o

kanelo

kanel·o [zam] (en muziko) ~ sulk·et·o de disk·o

kanistro

kanistr·o → fer·skatol·o, lad·skatol·o, fer·a uj·o, benzin·uj·o

kanono

kanon·o [1oa] (armilo) ~ paf·il·eg·o

kanon·o [1oa] (en ekleziaj esprimoj) → leĝ·o, list·o, akcept·ita tekst·ar·o (laŭ la kunteksto)

kanon·o (kiel muzikaĵo) → ĉen·kant·o, rad·a kant·o

kanoniero

kanonier·o → pafil·eg·ŝip·o, paf·ŝip·o

kanonigi

kanon·ig·i → deklar·i sankt·a, sankt·ul·ig·i, sankt·ig·i

kanonizi

kanoniz·i → deklar·i sankt·a, sankt·ul·ig·i, sankt·ig·i

kanpo

kanp·o ~ ĉin·a medicin·o

kantino

kantin·o [zam] → (labor·ist·a) manĝ·ej·o

kantono

kanton·o (ekster Svislando) → distrikto

kantrio

kantri·o (muziko)→ kamp·ar·an·a muzik·o

kanzono

kanzon·o (en la senco de 'kanto') → kant-o, kant-et-o, kant-aĵ-o

kanzon·o (se uzata kun nuanco malsama al 'kanto') → kant·vers·aĵ·o, vers·kant·o, melodi·a kant·o

kaperi

kaper·i → (en ĝenerala senco) for·kapt·i, for·rab·i, for·port·i, for·konduk·i; (en malnova teĥnika senco) rajt·ig·it·e pirat·i

kapilaro

kapilar·o ~ har·dik·a tub·et·o

kapotasto

kapotast·o (en kord-muzikiloj) → ~ mov·ebl·a sel·o

kapsulo

kapsul·o [fun] (kuracaĵoj) ~ pilol·o

(varm)kapulo vidu ĉe la kapvorto varmkapulo en la litero V.

kaputa

kaput·a → romp·it·a, difekt·it·a

kara

kar·a (en la senco de 'multekosta') → mult·e·kost·a

karakterizi

karakteriz·i [1oa] ~ montr·i/don·i karakter·o·n

karaktro

karaktr·o → sign·o, skrib·sign·o, pres·liter·o
karaktraro: karaktr·ar·o → sign·ar·o, liter·tip·o (komputado)

kardi-

kardi- → kor-

kardigano

kardigan·o → trik·jak o

kardino

kardin·o → pord·o·hok·o

kardinalo

kardinal·o → (en matematiko) kvant·o·nombr·o; (en lingvoscienco) kvant·a nombr·o·vort·o, baz·a nombr·o·vort·o

kardinala

kardinal·a → (pri vokaloj/konsonantoj) baz·a; (ĝenerale pri ventoj, principoj, virtoj, ktp.) ĉef·a, baz·a, fundament·a

kardiografo

kardiograf·o ~ kor·bat·aparat·o, kor·stri·aparat·o, kor·spur·il·o, kor·registr·il·o

kardiogramo

kardiogram·o ~ kor·bat·linio, kor·stri·o, kor·spur·o, kor·registr·aĵ·o

kardiologo

kardiolog·o ~ kor·kurac·ist·o, kor·fak·ul·o, kor·ist·o

kardiologio

kardiologi·o ~ kor·medicin·o, kor·kurac·ad·o, kor·scienc·o, kor·stud·o, kor·fak·o

kardiopatio

kardiopati·o ~ kor·mal·sano

karenco

karenc·o → mank·o, mal·hav·o, mal·sufiĉ·o; for·permes·o (laŭ la signifo de la germana Karenz)

kargo

karg·o → ŝarĝ·o (de var·o·j), transport·at·a·j var·o·j

karisma

karism·a → hom·influ·a

karolo

karol·o → (krist·nask·a) kant·o, religi·a fest·o·kant·o

karoo

karo·o (kart-ludo) ~ romb·o, kvadrat·o

kartografo

kartograf·o [7oa] ~ map·ist·o

kartografio

kartografi·o [2oa] ~ map·scienc·o, map·far·ad·o

kartuno

kartun·o → (se temas pri filmo) desegno·film·o, bild·film·o, bild·rakont·o,desegn·it·a film·o, (se temas pri unuopa desegnaĵo) bild·ŝerc·o, ŝerc·bild·o

kasacii
·

kasaci·i → kort·um·e nul·ig·i

kasacia

kasaci·a → kort·um·e nul·ig·a

kasacio

kasaci·o → kort·um·a nul·ig·o

kaseto

kaset·o ~ kased·o

kastaneo

kastane·o → kaŝtan·uj·o

kastrumo

kastrum·o → rom·a tend·ar·o

kasuleto

kasulet·o → franc·a fazeol·aĵ·o

kaŝmiro

kaŝmir·o (kiam uzata por speco de lano) → kaŝmir·a lan·o

kataklismo

kataklism·o → katastrof·o, katastrof·eg·o

katarso

katars·o → pur·iĝ·o

katguto

katguto ~ ĥirurgi·a faden·o

kateto

katet·o → ort·a later·o, ĉe·ort·a later·o

kaŭ

kaŭ → kaj aŭ

kaŭstika

kaŭstik·a → hist·o·detru·a, mord·a, brul·vund·a

kavalkado

kavalkad·o [zam] → rajd·promen·ad·o

kazo

kaz·o (en ĉiuj negramatikaj uzoj) ~ okaz·o (en la senco de okazaĵo), problem·o (en la senco de, ekzemple, konscienc-problemo), (juĝ-)afer·o (en jura senco), individu·a mal·san·o (en medicina senco); specimeno (en la senco de studo de specimeno, case study)

kazuo

kazu·o → konscienc·okaz·o

KD

KD ~ lum·disk·o

kekso

keks·o → biskvit·o, kuk·et·o

kemio

kemi·o [8oa] → ĥemi·o [fun]

kep

kep → kiel eble plej

kepre

kepr·e → kiel eble plej rapide

kero

ker·o (kartludo) ~ koro

kestrelo

kestrel·o → tur·falk·o

kiber-

kiber- → ret·a, inter·ret·a, komputil·a

kidnapi

kidnap·i → for·rab·i

kiki

kik·i → pied·bat·i (pilkon aŭ simile en pilkaj k.s. ludoj)

kilo

kil·o [fun] (en ŝipo) ~ fund·a ŝip·trab·o

kilo-

kilo- (en scienc-teĥnikaj vortoj) → mil

kinematiko

kinematik·o → mov·o·scienc·o

kineta energio

kinet·a energi·o → mov·energi·o, mov·iĝ·ec·a energi·o

kinezo-

kinezo- &rarr mov·iĝ·o

kinezopatio

kinezopati·o → vetur·mal·san·o

kinezoterapio

kinezoterapi·o → mov·kurac·ad·o

kinezoterapio

kinezoterapeŭt·o → mov·kurac·ist·o

kinezoterapio

kinezoterapi·ist·o → mov·kurac·ist·o

kirko

kirk·o ~ (krist·an·a) preĝ·ej·o

kiromancio

kiromanci·o → man·aŭgur·ad·o

kiromanci→ist.o → man→aŭgur→ist→o

kiroptero

kiropter·o → vespert·o

kirurgio

kirurgi·o ~ ĥirurgi·o ~ kurac·ad·o per operaci·o

kivo

kiv·o ~ kivi·frukt·o

klaktivismo

klaktivism·o → klak·akvtiv·ism·o

klami

klam·i → kri·i, aklam·i

klano

klan·o → (pri samtotemanoj, skotoj aŭ irlandanoj) gent·o, (en politiko) parti·et·o, sekt·o

klandestina

klandestin·a → kaŝ·a, ekster·leĝ·a

klaroskuro

klaroskur·o → lum·kontrast·o

klasifiki

klasifik·i [3oa] ~ klas·i, en·klas·ig·i

klaŭno

klaŭn·o [zam] ~ amuz·ist·o, rid·ig·ist·o, pajac·o [zam]

klaŭzo

klaŭz-o → (specif·kondiĉ·a) kontrakt·er·o, paragraf-o, norm-o, er-o de kontrakt-o, kondiĉ-o (laŭ la kunteksto)

kleo

kle·o → muzik·a ŝlos·il·o

klefo

klef·o → muzik·a ŝlos·il·o

kleptomano

kleptoman·o → ŝtel·mani·ul·o

kleptomanio

kleptomani·o → ŝtel·mani·o

kleriko

klerik·o → pastr·o, eklezi·ul·o

klerikala

klerikal·a -> eklezi·ism·a, pastr·ism·a

klerikalismo

klerikal·ism·o -> eklezi·ism·o, pastr·ism·o

klifo

klif·o → (mar·bord·a) krut·aĵ·o. rok·mur·o

kliki

klik·i (en komputado) → al·klak·i, klak·i

kliko

klik·o → grup·o, (en multaj okazoj) band·o, grup·aĉ·o, fi·grup·o; (en la senco de unudirekta meĥanika blokilo) klink·o

klimatizi

klimatiz·i → aer·regul·ig·i, mal·hejt·i

klimatizilo

klimatiz·il·o → aer·regul·ig·il·o, mal·hejt·il·o

klimatologio

klimatologi·o → klimat·o·scienc·o

klipo

klip·o → (parolante pri film-arto) (film·)pec·et·o, film·et·o, muzik·film-(et)-o; (parolante pri paperkuntenilo) paper·kun·ten·il·o, paper·fiks·il·o

klivi

kliv·i → (laŭ·tavol·e) fend·i, split·i, dis·tavol·ig·i

klostrofobio

klostrofobi·o → en·ferm·iĝ·angor·o, (ne·raci·a) tim·eg·o pri ferm·it·a·j spaco·j

klozeto

klozet·o → neces·ej·o; neces·seĝ·o, neces·ej·a seĝ·o

kluki

kluki ~ (kokine) bleki/kanti

knajpo

knajp·o [esp] → (german·ec·a) trink·ej·o. Vidu esp: knajpo.

knali

knal·i → eksplod·i, klak·i (en la okazo de vipobato), paf·bru·i

knedlo

knedl·o ~ past·o·bul·o

knedliko

knedlik·o ~ past·o·bul·o

knelo

knel·o ~ fiŝ/viand·bul·et·o

knufli

knufl·i → ĉirkaŭ·brak·um·i, kares·i

koalicio

koalici·o → inter·konsent·o [inter partioj aŭ ŝtatoj]]

koĉero

koĉer·o → kaleŝ·ist·o, lu·vetur·ig·ist·o

KoDo

KoDo ~ lum·disk·o

kofrujo

kofr·uj·o ~ pak·aĵ·uj·o

kogni

kogn·i → ek·kon·i, re·kon·i, percept·i,sci·i

kogna

kogn·a → mens·a, kon·a

kogna scienco

kogn·a scienc·o → mens·o·scienc·o

kohorto

kohorto (en ĝenerala senco) hom·amas·o

koiti

koiti → seks·um·i

kojlo

kojlo ~ dik·a intest·o

kojono

kojon·o → testik·o

kokeriki

kokeriki ~ (vir·kok·e) blek·i, kok·blek·i

kokri

kokr•i → (am•rilat•e/seks•e) mal•fidel•i/tromp·i/perfid·i

koktajlo

koktajl·o → koktel·o

kolaciono

kolacion·o → maten·manĝ·o, post·tag·mez·a manĝ·et·o

kolaĝo

kolaĝ·o → (bild·a/muzik·a) kun·glu·aĵ·o

kolaziono

kolazion·o → maten·manĝ·o, post·tag·mez·a manĝ·et·o

kolecisto

kolecist·o → gal·vezik·o, gal·uj·o

koledoko

koledok·o → gal·dukt·o, gal·flu·ej·o

kolegio

kolegi·o (en la franca lerneja sistemo) → (unu·a) mez·grad·a lern·ej·o

kolekcio

kolekci·o → kolekt·o, kolekt·aĵ·o

kolerika

kolerik·a → (se temas pri kolero) koler·em·a; (laŭ la ĝenerala konduto, en psika signifo) impuls·iĝ·em·a; (laŭ la antikva medicino) gal·humor·a

koliero

kolier·o ~ kol·ring·o, kol·ĉen·o, perl·o·kol·ĉen·o

kolokvo

kolokv·o → kun·ven·o, diskut·forum·o

koloro

kolor·o (en kart-ludoj) → emblem·o

koltro

koltr·o → plug·il·a vertikal·a tranĉo·pec·o, plug·il·steven·o

kolumno

kolumn·o (en la senco de artikolo en ĵurnalo) ~ kolon·o, ese·o, kolon·ese·o, ese·kolon·o

koluzio

koluzi·o → kontraŭ·leĝ·a/sekret·a inter·konsent·o

komasacio

komasaci·o → ter·pec·kun·ig·o

komentarii

komentari·i [fun] ~ koment·i [9oa] ~ pri·not·i, pri·parol·i

komikso

komiks·o → bild·rakont·o, bild·ŝerc·o

komisiono

komision·o [4oa] ~ komisi·it·ar·o

komitativo

komitativ·o → kun·ec·kaz·o

(cerba) komocio

(cerb·a) komoci·o → (cerb·o·)sku·o/sku·iĝ·o/ŝok·(eg·)o

kompakta disko

kompakt·a disk·o ~ lum·disk·o

kompano

kompan·o → kamarad·o, kun·ul·o, kun·viv·ul·o, sam·labor·ul·o

komparacio

komparaci·o (en gramatiko) ~ (lingv·a) kompar·ad·o [??]

komplementa

komplement·a (en senco ne-gramatika) → komplet·ig·a

komplico

komplic·o → kun·krim·ant·o, fi·help·ant·o, sam·ag·ul·o, sam·fi·ul·o

komplika

komplik·a (en la senco de 'malsimpla') → mal·simpl·a, mal·facil·a, komplik·it·a (Normale 'komplika' signifas "rilata al 'komplikado'.) 1oa: komplik-i

komponi

komponi ~ muzik verki

komponisto

kompon·ist·o ~ muzik·verk·ist·o

kompoŝto

kompoŝt•o → (maturiĝanta) hum•ig•at•aĵ•o, (maturiĝinta) hum•ig•it•aĵ•o

kompromiso

kompromis·o (en la uzo de hispanlingvaj kaj portugallingvaj esperantistoj) → sin·dev·ig·o, dev·o

kompromiti

kompromit·i (en la uzo de hispanlingvaj esperantistoj) → si·n dev·ig·i

kompunda

kompund·a → kun·ig·it·a, du·part·a, plur·part·a

komputiko

komput·ik·o → komput·ad·o, komput·scienc·o

komputatoro

komputator·o → komput·il·o

komputero

komputer·o → komput·il·o

komputoro

komputor·o → komput·il·o

komunikacio

komunikaci·o → komunik·ad·o, komunik·aĵ·o (laŭ la kunteksto)

konatulo

kon·at·ul·o → kon·at·o

koncedi

konced·i [8oa] ~ al·las·i, konsent·i, prav·ig·i, deklar·i prav·a/e

koncentra

koncentr·a → sam·centr·a

konĉerto

konĉert·o → koncert·o

konfederacio

konfederaci·o [2oa] → konfeder·o

konfesi

konfes·i [fun] (en la signifo 'partopreni je religio') ~ part·o·pren·i (religion)

konfesio

konfesi·o → (krist·an·a) religi·o

konfirmacio

konfirmaci·o (kristana religio) → (kred·o·)konfirm·o

konfronti

konfront·i → (en jura senco) kontraŭ·met·i; (en aliaj kuntekstoj laŭ la senco) kompar·i, inter·al·front·i, front·i si·n

kongrui

kongru·i [en komputiloj] ~ kun·funkci·i; [en aliaj fakoj] sam ·dimensi·i, sam·form·i

konjugi

konjug·i (uzebla nur en senco gramatika)→ konjugaci·i <br

konjunkcio

konjunkci·o ~ lig·vort·o

konkludi

konklud·i (en la senco "fini") → fin·i

konkubino

konkubin·o (aldona edzino en la antikveco) → krom·edz·in·o, krom·vir·in·o

konkubo

konkub·o (needziĝinta kunloĝanto en la nuntempo) → kun·ul·o, viv·kun·ul·o, kvazaŭ·edz·o.

konkurenco

konkurenc·o [3oa] ~ (komerc·a) konkur·ad·o

konosamento

konosament·o → ŝarĝ·atest·o, kvitanc·o

konotacio

konotaci·o → kun·signif·o

konsenso

konsens-o --> inter-konsent-o, aprob-o

konservativa

konservativ·a [3oa] (pri politika partio) ~ konserv·em·a, konserv·ism·a

konsilio

konsili·o → konsil·ant·ar·o, konsil·ist·ar·o

konsistenco

konsistenc·o → koherec·o

konsomeo

konsome·o → buljon·o

konsonanco

konsonanc·o → sam·son·ec·o, son·akord·o

konsorcio

konsorci·o → (firma-)asoci·iĝ·o

konstelacio

konstelaci·o [zam] → stel·grup·o, kun·stel·ar·o

konstipi

konstip·i → mal·laks·ig·i

konstipiĝi

konstip·iĝ·i → mal·laks·i

konstitui

konstitu·i → konsist·ig·i, star·ig·i

konstruktiva

konstruktiv·a → konstru·a, progres·ig·a, help·a

kontaĝi

kontaĝ·i → infekt·i, trans·don·i mal·san·o·n

kontanta

kontant·a [fun] ~ mon·bilet·a, mon·er·a, per mon·bilet·o·j, per mon·er·o·j

konteksto

kontekst·o → kuntekst·o

kontempli

kontempli → medit·e konsider·(ad·)i,admir·e/rav·it·e rigard·i

kontenero

kontener·o ~ transport·uj·o

kontesti

kontest·i → diskut·e mal·akcept·i, rifuz·i, mal·konsent·i

kontingento

kontingent·o → (laŭ la kunteksto) kvant·o, part·o

kontingenti

kontingent·i → fiks·i lim·o·n, lim·ig·i

kontingentigi

kontingent·i·i → fiks·i lim·o·n, lim·ig·i

kontingenca

kontingenc·a → eventual·a

kontralto

kontralt·o [1oa] ~ ald·o

kontreo

kontre·o (muziko) → tradici·a uson·a muzik·o

kontribucio

kontribuci·o [3oa] ~ milit·kompens·o

kontroli

kontrol·i [fun] (en la senco de direkti kaj regi) → reg·i, direkt·i

kontumaco

kontumac·o (en juĝejoj) → mal·ĉe·est·o, ne·aper·o, ne·si·n·prezent·o

konuklo

konukl·o → ŝpin·baston·o

konvaleski

konvalesk·i → re·san·iĝ-(ad)-i

konvekcio

konvekci·o → kun·flu·ad·o, supr·e·n·vent·o, al·supr·a vent·o, supre·n·ir·ant·a varm·a aer·o

konvekti

konvekt·i → kun·flu·ig·i

konverĝi

konverĝ·i [zam] (ekster la matematika faklingvo) → (laŭ la signifo en la konkretaj okazoj)(al·)kun·ir·i, kun·flu·i, kun·iĝ·i, kun·cel·i, streb·i kun·iĝ·i

konversi

konvers·i ~ inter·parol·i

konversacii

konversaci·i [3oa] ~ inter·parol·i

konverti

konvert·i (en nereligia senco) → trans·form·i, trans·ig·i, trans·kod·ig·i

konvikti

konvikt·i → konstat·i (ies) kulp·o·n

konzerno

konzern·o → (firma·)kun·iĝ·o, (firma·)unu·iĝ·o

kooperi

kooper·i → kun·labor·i

koopti

koopt·i ~ al·elekt·i, en·elekt·i

koordini

koordin·i → kun·ord·ig·i

kopuli

kopul·i → amor·i, seks·um·i

kopulacii

kopulaci·i → seks·um·i

korako

korak·o → grand·a korv·o, korv·eg·o

koramiko

kor·amik·(in·)o (en la senco de amik(in)o, kun kiu oni havas amajn, eble ankaŭ seksajn, rilatojn) ~ am·amik·(in·)o, amat·(in ·)o

kordurojo

kordurojo → rip·hav·a velur·o, rip·velur·o

koregrafio

koregrafi·o → danc·aranĝ·ad·o, danc·kompon·ad·o

koregrafo

koregra·fo → danc·aranĝ·isto, danc·kompon·ist·o

korekta

korekt·a (en la senco de 'ĝusta', 'senerara', 'korektita') → ĝust·a, sen·erar·a (Normale "korekta" signifas "rilata al korektado".) (Vidu ankaŭ fun: korekt-i )

korespondi

korespond·a [fun] (en la senco de veturilo, kies ekiro okazas en tempo, kiu permesas al pasaĝero de alia alvenanta veturilo trafi ĝin) → kun·lig·a, koincid·a, plu·a.

koridoro

koridor·o ~ ir·ej·o

korizo

koriz·o → naz·katar·o

korodi

korod·i → for·ronĝ·i, acid·rust·ig·i

korono

koron·o → sun·a kron·o, sun·kron·o

korporacio

korporaci·o [fun] (en la senco de akcia societo, firmao, kompanio) → akci··a societ·o, firma·o, kompani·o

korpuso

korpus·o (en la senco de kolekto de lingvaj materialoj) → tekst•ar•o; (kiam temas pri parollingvaj materialoj) parol•kolekt•o

korpusklo

korpuskl·o → korp·et·o, partikl·o, er·o

korsako

korsak·o → tatar·a vulp·o

korteza

kortez·a → kort·eg·um·a, kort·eg·ec·a, afabl·a, trobador·a

korupti

korupt·i ~ sub·aĉet·i

koruso

korus·o → ĥoro

kosmologo

kosmolog·o → kosm·o·scienc·ist·o

kosmologio

kosmologi·o [8oa] ~ univers·o·scienc·o, kosm·o·scienc·o

kosmonaŭto

kosmonaŭt·o ~ kosm·o·vojaĝ·ist·o, spac·ir·ant·o

kosmonaŭtiko

kosmonaŭt·ik·o → kosm·o·vojaĝ·ad·o; kosm·o·vojaĝ·scienc·o

kosmopolita

kosmopolit·a → tut·mond·a, tut·mond·ec·a,mond·civit·an·a.

koŝmaro

koŝmar·o → prem·sonĝ·o, sonĝ·aĉ·o, tim·ig·a sonĝ·o,terur·sonĝ·o, terur·sonĝ·o mis·sonĝ·o

Kotdivuaro

Kotdivuar·o → Ebur·Bord·o

koterio

koteri·o → klik·o, fi·kun·ul·ar·o

kovarda

kovard·a → mal·kuraĝ·a, mal·nobl·a

kozo

koz·o → aĵ·o (se materia), afer·o (se spirita, abstrakta)

krabli

krabl·i → mal·lert·e marŝ·i

kralo

kral·o → besto·kort·o, best·ej·o

krapfeno

krapfen·o → dolĉ·a frit·bul·o

kraŝi

kraŝ·i → frakas·iĝ·i

kraŭlo

kraŭl·o → ramp·ad·o

kreivo

kre·iv·o → kre·o·pov·o, kre·em·o

kremo

krem·o (en la senco de haŭtŝmiraĵo) ~ (haŭt·)ŝmir·aĵ·o

kremacii

kremaci·i ~ cindr·ig·i

kreolo

kreol·o (kiel lingvo) ~ kreol·a lingv·o

krepiti

krepit·i → krak·et·i

krescento

krescent·o → lun·ark·aĵ·o, lun·ark·o

krescenta bulko

krescent·a bulk·o → lun·ark·a bulk·o

krespo

kresp·o → pat·kuk·o

krevi

krev·i → [en la senco 'morti'] mort·i

krifo

krif·o → ung·eg·o

kriminala

kriminal·a [F] ~ krim·a, pri·krim·a

krino

krin·o → (se temas pri ŝtofo) ruband-o; har·eg·o

kripo

krip·o → trog·o [fun], krad·manĝ·uj·o, stal·trog·o; (se temas pri kristnaska sceno) krist·nask·a scen·o

kripta

kript·a → sekret·e konvenci·a, ĉifr·it·a

kripto

kript·o [2oa] ~ sub·preĝ·ej·a tomb·ej·o, sub·ter·a kapel·o/ preĝ·ej-(et-)o (laŭ la kunteksto)

kripto-

kripto- (en sciencaj vortoj) → kaŝ·it·a

kriptografio

kriptografi·o → ĉifr·teĥnik·o/teĥnik·ar·oskrib·ĉifr·ad·o

kriptologio

kriptologi·o → ĉifr·o·scienc·o

kriptonimo

kriptonim·o → kaŝ·nom·o

kristalografio

kristalografi·o → kristal·scienc·o

kristalografo

kristalograf·o → kristal·scienc·ist·o

kristanismo

krist·an·ism·o ~ krist·ism·o

krita

krit·a (en fiziko) → sojl·a, lim·a; (se enestas ideo pri danĝero) kriz·a

kritika

kritik·a (parolante pri transiraj statoj) → sojl·a, lim·a, kriz·a

kriulo

kriul·o (se uzata en ĝenerala senco kiel kreola lingvo) → kreol·a lingv·o

krizolito

krizolit·o → or·ŝton·o (ĝenerale), gem·o (ĝenerale), oliven·o (kiel mineralo), peridot·o (kiel juvelo)

kroĉo

kroĉ·o ~ ok·on·a not·o

kroki

krok·i → skiz·i

krokizi

krokiz·i → skiz·i

krokodili

krokodil·i [sla] ~ parol·i naci·lingv·e (inter esp-istoj)

kromo

krom·o (ĥemia elemento) → ĥrom·o

kromio

kromi·o (ĥemia elemento) → ĥrom·o

· kromatoforo

kromatofor·o → pigment·ĉel·o, pigment·o·ĉel·o, pigment·a ĉel·o, kolor·ĉel·o

kromtango

komtang·o → kore·a ost·o·buljon·o

kroniko

kronik·o [fun] (en la senco de gazeta artikolo) → kolumn·o, artikol·o

kronika

kronik•a [zam] (en la senco de longedaŭra ) → long•e•daŭr•a

kronologia

kronologi·a → laŭ·temp·a

kronologio

kronologi·o [2oa] ~ epok·scienc·o, scienc·o de/pri dat·difin·o

kronologie

kronologi·e → laŭ·temp·e

krozo

kroz·o ~ ŝip·vojaĝ·o

kruasano

kruasan·o ~ lun·ark·a bulk·o

krucifikso

krucifiks·o [1oa] ~ kruc·um·it·o, kruc·um·it·o·bild·o, kruc·o (laŭ la kunteksto)

ksantoforo

ksantofor·o → flav·pigment·ĉel·o, flav·pigment·o·ĉel·o, flav·pigment·a ĉel·o

ksenofobio

ksenofobi·o → fremd·ul·mal·am·eg·o

ksenofobo

ksenofob·o → fremd·ul·mal·am·ant·o

ksilografo

ksilograf·o → lign·o·gravur·ist·o

ksilografio

ksilografi·o → lign·o·gravur·aĵ·o

kuloto

kulot·o → pantalon·et·o

kulta

kult·a (en la senco de 'klera') → kler·a

kulturi

kultur·i (en la senco de laborado de la tero) → kultiv·i

kupreso

kupres·o → cipres·o

kurento

kurent·o → elektr·o, elektr·o·flu·o

kurfo

kurf·o → el·ir·mal·permes·o, dev·ig·a hejm·rest·ad·o,hejm·rest·ig·o

kurio

kuri·o (en la Vatikano) → (vatikana) administrantaro/registaro

kurorto

kurort·o → kurac·lok·o, feri·lok·o, ripoz·lok·o

kurso

kurs·o [1oa] (en la vetur-rilata senco) → voj·plan·o, voj·lini·o

kurs·o [1oa] (referenca prezo de valorpaperoj, valutoj aŭ varoj aŭ relativa valoro de valutoj) → kurz·o

kursoro

kursor·o → montr·il·o, indik·il·o<br<.

kurta

kurt·a → mal·long·a

kurta cirkvito

kurt·a cirkvit·o → fuŝ·kontakt·o, mal·long·a cirkvit·o, tuŝ·kontakt·o

kurtaĝo

kurtaĝ·o → makler·aĵ·o [fun]

kusineto

kusinet·o → glit·lagr·o, aks·tub·o

kuspi

kusp·i ~ kontraŭ·fald·i, kontraŭ·kares·i

kustardo

kustard·o → dolĉ·a saŭc·o, ov·a dolĉ·aĵ·o

kuto

kut·o → (en la signifo de ŝtofa vesto portata sur la kiraso) sur·kiras·a vest·o; (en la senco de fera, maŝa kiraso) maŝ·kiras·o.

kvaki

kvaki ~ (ran·e) blek·i

kvadriliono

kvadrilion·o → ???? Ni ne povis interkonsenti pri internacie valida samsignifa esprimo.

kvalifiki

kvalifik·i → konsider·i, taks·i, estim·i

kvarto

kvart·o (en muziko) ~ kvar·a interval·o. Vidu ssv plio 9

kvarterono

kvarteron·o → kvar·on·nigr·ul·o

kvarteto

kvartet·o [zam] ~ (en la senco de kvar kun-ludantoj aŭ kun-kantantoj) kvar·op·o, kvar·o; (en la senco de verko por kvar) kvar·op·aĵ·o

kvecalo

kvecal·o → kecal·o

kver-

kver· (en teĥnikaj esprimoj) → transvers·a [zam]

kveri

kver·i → (kolomb·e) blek·i/kant·i, kolomb·um·i

kvesti

kvest·i → kolekt·i (mon·o·n aŭ aĵ·o·j·n) (ĝenerale por religigaj celoj)

kviki

kvik·i → (mus·e) blek·i

kvinto

kvint·o (en muziko) ~ kvin·a interval·o. Vidu ssv plio 9.

kvoto

kvot·o → (laŭ la kunteksto) procent·aĵ·o, kvant·o

L

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dektsre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

l

l' ~ la (krom en poemoj estas preferinde ne elizii la finan vokalon, kion oni neniam faras en la parolata lingvo)

labelo

label·o (en difinitaj kuntekstoj) → kvalit·mark·o

labialo

labial·o → lip·a konsonant·o, lip·son·o

laĉo

laĉo [fun] ~ ŝu·lig·il·o, ŝu·ŝnur·et·o

lagero

lager·o → (hom·)koncentr·ej·o, (hom·)mort·ig·ej·o

lakona

lakon·a → mal·mult·vort·a

laktato

laktat·o ~ sal·o de lakt·a acid·o

lakuno

lakun·o → mal·plen·aĵ·o, mank·o·lok·o, mank·o

lamo

lam·o → (tibeta monaĥo) lama·o; (sudamerika besto) ljam·o

lancini

lancin·i → ad·e ek·dolor·i

lanĉi

lanĉ·i [9oa] ~ (komenc·e) en·uz·ig·i, iniciat·i, komenc·i, sur·merkat·ig·i, ek·funkci·ig·i, ek·kon·at·ig·i, ek·fam·ig·i (vidu 9oa: lanĉ·i)

langvoro

langvor·o → mal·vigl·o, (dolĉ·a) melankoli·o, pal·o, sen·fort·ec·o

lanta

lant·a → mal·rapid·a

laringalo

laringal·o → glot·a konsonant·o

laringito

laringit·o → laring·inflam·o

lasciva

lasciv·a → volupt·em·a

latenta

latent·a → ne·aktiv·a

latero

latero [4oa] (en geometrio) ~ flank·o [fun]

latifundio

latifundi→o → bien→eg→o

latino

latin·o (en la senco de lingvo) → latin·a lingv·o

latiso

latis·o → krad·o

latrino

latrin·o [zam] → (plej simpl·a) neces·ej·o

latrono

latron·o → ŝtel·ist·o, ŝtel·ist·eg·o

laŭdneso

laŭdnes·o (muziko) → laŭt·ec·o

laŭtlegi

laŭt·leg·i (en la senco de 'voĉe legi) ~ voĉ·leg·i

lavabo

lavab·o → lav·kuv·o, lavo·pelv·o, lav·uj·o

lavro

lavr·o (en ortodoksa religio) ~ monaĥ·ej·o

lazo

laz·o → kapt·o·ŝnur·o, maŝ·o·ŝnur·o

lazurito

lazurit·o → lazur·ŝton·o

lefta

left·a → politik·e mal·dekstr·a

legaco

legac·o → hered·aĵ·o al apart·a person·o

legacio

legaci·o → diplomat·a misi·o; (en la senco de 'legaco) legac·o

legala

legal·a → laŭ·leĝ·a

legitima

legitim·a (en la senco de 'laŭrajta') [3oa] → laŭ·rajt·a

leĝera

leĝer·a → mal·pez·a, mal·serioz·a, sen·prudent·a

lekcii

lekci·i ~ preleg·i (en universitat·o)

lekcio

lekci·o ~ (universitat·a) preleg·o

lekciisto

lekci·ist·o ~ universitat·a instru·ist·o

leksikografo

leksikograf·o → vort·ar·ist·o

leksikografia

leksikografi·a → vort·ar·scienc·o

leksikologo

leksikolog·o → vort·esplor·ist·o, vort·stud·ant·o

leksikologio

leksikologi·o → vort·scienc·o

leksikono

leksikon·o [fun] ~ vort·ar·o, teĥnik·a/fak·a termin·ar·o, termin·ar·o

lekto

lekt·o → manĝ·o·lit·o

lektoro

lektor·o ~ universitat·a instru·ist·o

leno

len·o (parto de strato, ŝoseo au aŭtovojo) → koridor·o, voj·o

(alteriĝa) leno

(alteriĝ·a) len·o → alteriĝ·a voj·o, alteriĝ·a kur·ej·o

leontodo

leontod·o [fun] ~ buter·flor·o (de la diablo) [zam]

letala

letal·a → mort·ig·a

leŭkoforo

leŭkofor·o → blank·pigment·ĉel·o, blank·pigment·o·ĉel·o, blank·pigment·a ĉel·o

leŭkojo

leŭkoj·o → levkoj·o

levanto

levant·o → mez·orient·o

levanteno

levanten·o → mez·orient·an·o

levitacio

levitaci·o → lev·iĝ·o, si·n·lev·ad·o, ŝveb·ad·o

levrelo

levrel·o → dorlot·lepor·hund·et·o

lezi

lez·i → (laŭ la signifo en la unuopa okazo) romp·i, difekt·i, mal·obe·i, mal·plen·um·i, mal·respekt·i, vund·i

liberala

liberala [2oa] (pri profesio kaj eduko) ~ kler·a, kler·ul·a, ne·teĥnik·a (pri profesio); (ĝeneral·e) kler·ig·a (pri eduko)

librotenado

libr·o·ten·ad·o ~ kont·ad·o

librotenanto

libr·o·ten·ant·o ~ kont·ist·o

librotenisto

libr·o·ten·ist·o ~ kont·ist·o

lici

lic·i → est·i permes·at·a

liceo

lice·o ~ mez·a lern·ej·o ATENTU: temas pri nomo, kiu indikas malsamajn lernejojn en malsamaj landoj. Se tio estas necesa, esploru pri ĉiu unuopa lando.

licenco

licenc·o (en la senco de 'permesilo') [8oa] → permes·il·o

lifa

lif·a → mal·dekstr·a

liki

lik·i ~ tra·las·i likv·aĵ·o·n

likva

likv·a ~ fluid·a [fun]

likvaĵo

likv·aĵ·o ~ fluid·aĵ·o

likvido

likvid·o (en lingvoscienco) → flu·a konsonant·o

likvo

likv·o [8oa] ~ fluid·aĵ·o

lila

lil·a → hel·viol·a, hel·malv·a, siring·o·kolor·a

liliputa

liliput·a [zam] → nan·a, et·a

limeso

limes·o → lim·valor·o (en matematiko), lim·o

limnologio

limnologi·o → scienc·o pri en·kontinent·a·j akv·ej·o·j, akv·ej·o·scienc·o

linda

lind·a → bel·et·a

lineara

linear·a (en matematiko) ~ lini·a

lineo

line·o → konduk·il·o de elektr·o aŭ telefon·a signal·o

lingamo

lingam·o → (sankt·a) penis·o (en hindisma religio ankaŭ religia simbolo)

lingvafrankao

lingvafranka·o (en la ĝenerala senco de "interlingvo") → inter·lingv·o

lingviko

lingv·ik·o → lingv·o·scienc·o, lingv·o·studo

lingvistiko

lingvistik·o ~ lingv·o·scienc·o

linko

link·o (en la senco de reta kunligo) → lig·o, lig·il·o, lig·adres·o, kun·lig·o

lirli

lirl·i → mild·e flustr·i

(morta) litero

(mort·a) liter·o ~ sen·efik·a, van·a, sen·rezult·a afer·o

literatoro

literator·o → verk·ist·o

litiazo

litiaz·o → gal·ŝton·o, ren·ŝton·o, ŝton·et·o·j en la korp·o, ŝton·mal·san·o

litosfero

litosfer·o → rok·o·sfer·o (tert·glob·a)

liva

liv·a → mal·dekstr·a. Vidu Ssv plio 15

livida

livid·a → pal·e blank·et·a

lizi

liz·i → prunt·aĉet·i/prunt·vend·i, lu·aĉet·i/lu·vend·i

lizingo

lizing·o → lu·aĉet·o/lu·vend·o

lobio

lobi·o → prem·grup·o, influ·grup·o

lobii

lobi·i → (politik·e) prem(·ad)·i, (prem·grup·e) influ(·ad)·i, grup·prem·i

lobiado

lobi·ad·o → (politik·a) prem·ad·o, (prem·grup·a) influ·ad·o

logogramo

logogram·o → vort·(er·)o·sign·o

logoo

logo·o → emblem·o, mark·o, firma·a sign·o, var·a sign·o, firma·a emblem·o, var·a emblem·o.

logopedo

logoped·o → logopedi·ist·o

logotipo

logotip·o → emblem·o

loĝistiko

loĝistik·o ~ proviz·art·o, proviz·ad·o

lokalo

lokal·o → ejo

lokalizi

lokaliz·i → lok·um·i, lok·trov·i, lok·determin·i, trov·i lok·o·n de

lokaŭto

lokaŭt·o → (trud·it·a) labor·halt·ig·o

lokio

loki·o → post·nask·a el·flu·o

lokŝo

lokŝo: ter·pom·a pat·kuk·o

lokucio

lokuci·o → dir·manier·o, esprim·o

lombardo

lombard·o → garanti·prunt·o

lontana

lontan·a → mal·proksim·a

loza

loz·a ~ larĝ·a, mal·prem·at·a

lozanĝo

lozanĝ·o → pastel·o, fand·pilol·o

lucida

lucid·a → klar•pens•a,

kompren·kapabl·a, klar·a, klar·mens·a

luĝo

luĝ·o → glit·vetur·il(·et)·o, sled(·et)·o

lukri

lukr·i → gajn·i, per·labor·i (monon), super·gajn·i, el·gajn·i

luksacio

luksaci·o → el·artik·iĝ·o (Z), osto·difekt·iĝ·o

Luksemburgio

Luksemburgi·o → Luksemburg·o, la land·o Luksemburg·o

lukti

lukt·i [2oa], [zam] ~ batal/i [fun]

lumbago

lumbag·o → lumb·o·dolor·o

lumbalgio

lumbalgi·o → lumb·o·dolor·o

lunĉo

lunĉ·o → tag·manĝ·o, tag·manĝ·et·o, inter·manĝ·et·o

lupeo

lupe·o → grand·ig·a lens·o, grand·ig·il·o

lustracio

lustraci·o → pur·ig·o per ofer·o, ofer·ad·o, pur·ig·o, politik·a for·ig·o (de homoj apartenantaj al nedezirata partio)

M

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

maato

maat·o → ŝip·a sub·oficir·o

maceri

macer·i → solv·i, tremp·solv·i

maĉeto

maĉet·o → (arb·ar·)tranĉ·il·eg·o

maĉo

maĉ·o (en la senco de sporta ludo) → lud·o, konkurs·o, renkont·o, du·op·a lud·o

madono

madon·o [1oa] ~ di·patr·in·o, sankt·a patr·in·o; (pri pentraĵoj) di·patr·in·bild·o, virg·ul·in·bild·o

magazino

magazin·o → revu·o

magistrato

magistrato [zam] → urb·a konsil·ant·ar·o

magnetofono

magnetofon·o → sur·bend·ig·il·o, bend·o·registr·il·o,son·bend·il·o

magnitudo

magnitud·o → (en astroscienco) hel·ec·o; (en tertremscienco) ter·trem·fort·ec·o, Riĥter·grad·o

magra

magr·a → mal·dik·a, mal·gras·a, mal·abund·a

Mahometo

Mahomet·o → Muhamad·o

mahometano

mahometan·o → islam·an·o

maieŭtiko

maieŭtik·o → demand·a metod·o por trov·i la ver·o·n, esplor·metod·o, debat·metod·o, sokrat·a metod·o

majeŭtiko

majeŭtik·o → demand·a metod·o por trov·i la ver·o·n, esplor·metod·o, debat·metod·o, sokrat·a metod·o

majo

maj·o ~ la 5·a monat·o

majlo

majl·o → ret·mesaĝ·o

majordomo

majordom·o → ĉef·serv·ist·o

majoritato

majoritat·o → pli·mult·o, pli··o (kvanto da homoj), plen·aĝ·ec·o (rilate al aĝo)

majusklo

majuskl·o [9oa] ~ ĉef·liter·o, grand·liter·o

maĵora

maĵor·a (en ĝenerala senco) → pli grand·a, pli grav·a

maĵora tonalo

maĵor·a tonal·o → larĝa ton·kombin·o

maĵorio

maĵori·o → pli·mult·o

maĵoritato

maĵoritat·o → plen·kresk·ec·o

maketo

maket·o → model·o, et·model·o, model·aĵ·o

makiso

makis·o → (mediterane·a) arbust·aro

makleri

makler·i ~ per·i, per·ant·e vend·i

makro-

makro- → eg-, eg·a, grand-, grand·a, grand·skal·a

makrocefalo

makrocefal·o [zam] → ambr·o·balen·o

maksi-

maksi- → eg-, eg·a, grand-, grand·a, grand·eg·a

maksimo

maksim·o [3oa] → sentenc·o [fun]

maksimumo

maksimum·o [3oa] ~ plej·o

maleo

male·o → (lign·a) martel·o; martel·ost·o

malferma

mal·ferm·a → (ofte laŭsence) mal·ferm·it·a

malfinia

mal·fini·a → sen·fin·a

malfinio

mal·fini·o → sen·fin·ec·o

malfluso

mal·flus·o → re·flu·o, mal·flu·o

maligna

malign·a → mal·bon·a

maljam

mal·jam ~ ne antaŭ, ne pli fru·e ol, nur

maltiom

mal·tiom (en la senco de 'tiom malmulte') → tiom mal·mult·e

malversacio
malversaci:·o → sen·rajt·a al·propr·ig·o

mamografio

mamografi·o → mam·o·bild·ig·o, mam·o·bild·o

manaĝero

manaĝer·o → direkt·ant·o, direkt·ist·o, direktor·o, estr·o, organiz·ant·o, administr·ant·o, mastr·um·ant·o

manaĝi

manaĝ·i → direkt·i, administr·i, mastr·um·i, estr·i

manaĝmanto

manaĝmant·o → direkt·ad·o, estr·ad·o, gvid·ad·o, estr·ar·o, direkt·ist·ar·o, administr·ad·o, mastr·um·ado

mandato

mandat·o (en la senco de periodo) → mandat·period·o

mandiblo

mandibl·o → mal·supr·a makzel·o

mandorlo

mandorl·o → (migdal·form·a) glor·kron·o

mangao

manga·o → (japan·a) bild·rakont·o/bild·stri·o

manikuri

manikur·i → man·fleg·i

mantr-o

mantr·o ~ sankt·a formul·o, formul·ripet·ad·o

marabuto

marabut·o (en la senco de 'sanktejo') → marabut·ej·o. Vidu krome ssv plio 2

marasmo

marasm·o [2oa] ~ (medicine) sub·nutr·ad·o, konsum·iĝ·o

marasm·o (metafore, laŭ la kuteksto) → stagn·o, sen·aktiv·ec·o, ĥaos·o

marfrukto

mar·frukt·o ~ (manĝ·ebl·a, ne·fiŝ·a) mar·best·et·o, mar·aĵ·o

marini

marin·i ~ tremp·i

marisk-o

marisk·o → (manĝ·ebl·a, ne·fiŝ·a) mar·best·et·o, mar·frukt·o, mar·aĵ·o

marketo

market·o → merkat·o

marketingo

marketing·o → sur·merkat·ig·o; merkat·esplor·o

marmito

marmit·o → kuir·pot·o

marono

maron·o → (manĝ·ebl·a) kaŝtan·o

maroto

marot·o → ŝat·okup·o, amat·a ĉeval·et·o; (por redoni la signifon de la germana 'Marotte') mani·et·o. Vidu Ssv plio 10.

marsko

marsk·o → ŝlim·eben·aĵ·o

marto

mart·o ~ la 3·a monat·o

martirologo

martirolog·o → martir·o·list·o, martir·o·libr·o

masakri

masakr·i → amas·buĉ·i, amas·murd·i

masiva

masiv·a [fun] ~ solid·a, dens·a

masklo

maskl·o → vir·o, vir·seks·ul·o, vir·best·o

maskoto

maskot•o → (en la senco de bonŝanc-alportanto) (ul·a/best·a) talisman·o; (en la senco de ulo aŭ besto en emblemo) emblem·ul·o, emblem·best·o

matadoro

matador·o ~ bov·batal·ist·o, bov·mort·ig·ist·o

matĉo

matĉ·o (en la senco de sporta ludo) → lud·o, konkurs·o, renkont·o, du·op·a lud·o

matineo

matine·o → maten·a aŭ post·tag·mez·a prezent·ad·o/prezent·aĵ·o, tag·prezent·o

matriarka

matriark·a (en esprimoj kiel 'matriarka socio') ~ in·centr·a, vir·in·centr·a, in·reg·a

matrono

matron·o → edz·in·iĝ·int·a vir·in·o, matur·a vir·in·o, grav·a vir·in·o, respekt·ind·a vir·in·o

matroso

matros·o → mar·ist·o, arme·a mar ·ist·o

matutino

matutin·o → unu·a maten·a di·serv·o

mava

mav·a → mal·bon·a

mazuto

mazut·o ~ pez·a ole·o

meandro

meandr·o → (river·)kurb·(iĝ·)o

medo

med·o → miel·vin·o, miel·akv·o

media

medi·a (en la senco 'rilatanta al informiloj) → komunik·il·a, inform·il·a

mediaciisto

mediaci·ist·o (en la eŭropaj instancoj) → per·ist·o

mediato

mediat·o → (amas-)komunik·il·o, (amas-)inform·il·o

mediatoro

mediator·o (en la eŭropaj instancoj) → per·ist·o

medicino

medicin·o [1oa] ~ kurac·ad·o, kurac·scienc·o

medikamento

medikament·o [2oa] ~ kurac·il·o, medicin·aĵ·o, san·ig·il·o

Mefisto

Mefist·o (se uzata en la ĝenerala senco de 'diablo') ~ diabl·o

Mefistofelo

Mefistofel·o (se uzata en la ĝenerala senco de 'diablo') ~ diabl·o

mega-

mega- → milion·o (en scienc-teĥnikaj vortoj), eg·a, bel·a, grand·a (en komun-uzaj vortoj)

megalomanio

megalomani·o → gigant·o·mani·o

meki

mek·i→ (kapr·e) blek·i

mekko

mekko → meka·o

melanoforo

melanofor·o → nigr·a pigment·ĉel·o, nigr·a pigment·o·ĉel·o, nigr·a pigment·a ĉel·o

melomanio

melomani·o → muzik·em·o

memuaro

memuaro → ese·o, memor·aĵ·ar·o

men

men → malpli

menaĝerio

menaĝeri·o → best·ej·o

meneĝmento

meneĝment·o → mastr·um·ad·o, direkt·ad·o, estr·ad·o, gvid·ad·o, estr·ar·o, direkt·ist·ar·o

menstruo

menstru·o [9oa] ~ monat·aĵ·o [zam]

menŝo

menŝ·o [sla] → ĝen·ul·o; (se uzata admire) ruz·ul·o

mentaleco

mentalec·o → pens·manier·o

mentoro

mentor·o [2oa] ~ konsil·ant·o

menuvero

menuver·o → sciur·o·fel·o, sciur·fel·o

merdo

merd·o → fek·aĵ·o

meretrico

meretric·o → prostitu·it·in·o, publik·ul·in·o

mergi

merg·i → tut·tremp·i, en·akv·ig·i

meritokratio

meritokrati·o ~ merit·taks·ad·o, merit·ul·reg·o

merkatiko

merkatik·o → merkat·esplor·o/scienc·o

meronimo

meronim·o → vort·o por part·o de io, part·o·vort·o

meso

mes·o ~ di·serv·o [Ne validas la malo. 'Diservo' ne ĉiam estas 'meso']

mestizo

mestiz·o → du·on·indian·o

meta-

meta- → trans-

meteologio

meteologi·o → veter·o·scienc·o

meteorologio

meteorologi·o → veter·o·scienc·o

metodiko

metod·ik·o → metod·o·scienc·o

metodologio

metodologi·o → metod·ar·o, metod·sistem·o; metod·scienc·o

metonimio

metonimi·o → signif·o·ŝov·o, ali·signif·ig·o,signif·trans·ig·o (ekzemple: 'La kongreso' por 'La kongresanoj')

metro-

metro· (en sciencaj vortoj) → mezur·il·o

metrologio

metrologi·o → mezur·scienc·o; mezur·teĥnik·(ar·)o (laŭ la kunteksto)

metroo

metro·o → urb·a fer·voj·o

metropoliteno

metropoliten·o → urb·a fer·voj·o, sub·vagon·ar·o

metropolo

metropol·o [2oa] (en la senco de 'ĉefurbo') → ĉef·urb·o; (en la senco de granda urbo) ĉef·a urb·o

mi-

mi- (en medicinaj vortoj) → muskol-

miasmo

miasm·o [1oa] ~ mal·san·ig·a odoraĉ·o

miaŭi

miaŭ·i ~ (kat·e) blek·i

miceto

micet·o → fung·o

mido

mid·o → tag·mez·o

postmido

post·mid·o → post·tag·mez·o

mielmonato

miel·monat·o ~ post·edz·iĝ·a monat·o

miito

miit·o (en medicinaj vortoj) → muskol·inflam·o

mikado

mikad·o [zam] → japan·a imperi·estr·o

mikoto

mikot·o → fung·o

mikologio

mikologi·o → fungo·scienc·o, fungo·stud·o

mikro-

mikro- → et-, et·a, mal·grand·a, mal·grand·skal·a

mikrobiologio

mikrobiologi·o -> mikrob·scienc·o

mikrobo

mikroorganism·o → mikrob·o

mikrokosmo

mikrokosm·o → mond·et·o, et·mond·o, mal·grand·a mond·o

mikroondo

mikroond·o ~ et·ond·o

mikroonda forno

mikroond·a forn·o ~ (et·)ond·a forn·o, ond·o·forn·o, tuj·varm·ig·il·o

mikrorakonto

mikro·rakont·o → et·a rakont·o, mal·grand·a rakont·o

mikrotomo

mikro·tom·o → mal·dik·tranĉ·a aparat·o

miksi

miks·i [fun] ~ kun·ig·i (se reapartigebla)

mikspoto

miks·pot·o ~ (en la kuireja signifo) ·miks·it·a·j manĝ·aĵ·o·jn kun·kuir·it·a·j, pot·miks·aĵ·o; (en ĝenerala figura senco) hazard·a miks·aĵ·o.

milda

mild·a ~ mal·akr·a

milenio

mileni·o → jar·mil·o

mileniismo

mileni·ism·o → jar·mil·ism·o

milenariismo

milenari·ism·o → jar·mil·ism·o

mili-

mili- (en scienc-teĥnikaj vortoj) → mil·on·o

militarismo

militar·ism·o → milit·em·ism·o

militaristo

militar·ist·o → milit·em·ist·o

minca

minc·a → maldik·a

minestrono

minestron·o → (ital·a) legom·sup·o

mini-

mini- → -et-

minimumo

minimum·o [3oa] ~ mal·plej·o

ministerio

ministerio ~ ministr·ej·o, ministr·ar·o

minjona

minjon·a → bel·et·a, ĉarm·et·a, afab·let·a (pri infanoj, junuloj), agrabl·et·a (figure pri lokoj)

minjon·o → (et·)bel·ul·(in·)o, ĉarm·(et·)ul·(in·)o

minora

minor·a (en ĝenerala senco) → mal·pli grav·a, mal·pli grand·a, mal·pli ĉef·a

minoritato

minoritat·o ~ mal·pli·mult·o (ekzemple da homoj), ne·plen·aĝ·ec·o (rilate al aĝ-o)

minuskla

minuskl·a (ekster la litera kampo) → et·a, mal·grand·a

minusklo

minuskl·o [9oa] ~ mal·grand·liter·o, et·liter·o, mal·ĉef·liter·o

miokardio

miokardi·o → kor·muskol·o

miozoto

miozot·o → neforgesumin·o

miriapodo

miriapod·o → mil·pied·ul·o

miringo

miring·o → aŭd·membran·o

mitingo

miting·o → (politik·a) amas·kun·ven·o, renkont·iĝ·o

mitralo

mitral·o (en la senco de 'pafilo')→ maŝin·paf·il·o

mizantropo

mizantrop·o → hom·mal·am·ul·o, hom·mal·am·snt·o

mizerikordo

mizerikord·o → favor·kor·ec·o; (kiel faka vorto, religia) ~ pardon·em·o, kompat·em·o, kor·favor·o

mizogino

mizogin·o → (vir·)in·mal·am·ant·o, in·mal·estim·ant·o

misogeno

misogen·o → (vir·)in·mal·am·ant·o, in·mal·estim·ant·o

mjelo

mjel·o ~ spin·a medol·o

mobila (telefono)

mobil·a (telefon·o) → poŝ·telefon·o

mobilo

mobil·o → (kiel artaĵo) pend·art·aĵ·o, pendol·ar·o; (kiel amuzilo por beboj) (beb·a) pend·lud·il·o/pendol·ar·o

mocio

moci·o → (oficial·a) propon·o, (oficial·a) postul·o

moderatoro

moderator·o (en en atomkernenergia elektrofarejo) → moder·ig·aĵ·o; (en retaj listoj aŭ forumoj) mastr·um·ant·o, administr·ant·o

modli

modl·i → model·i, form·i, form·um·i

mojosa

mojos·a [sla] ~ modern·jun·stil·a, laŭ·mod·a, bon·eg·a, mal·aĉ·a, ŝat·ind·eg·a, bon·um·a

mokedo

moked·o → plen·plank·a tapiŝ·o

molaro

molar·o → maĉ·dent·o

mondialismo

mondialism·o → tut·mond·ism·o

monismo

monism·o (en filozofio, religio) → unu·ism·o

monitori

monitor·i → kontrol·ad·i je distanc·o, for·a kontrol·il·o

monitoro

monitor·o → ekran·o

mono-

mono- → unu-

monogamio

monogami·o → unu·ge·edz·iĝ·a sistem·o

monokromata

monokromat·a → unu·kolor·a

monoksido

monoksid·o ~ unu·oksid·o

monokulturo

monokultur·o → mal·divers·a kultiv·ad·o, unu·kultiv·ad·o, unu·ec·kultiv·ad·o, unu·spec·a kultiv·ad·o.

monolatrio

monolatri·o → unu·idol·ism·o

monologo

monolog·o [1oa] ~ (teatr·a) sol·parol·ad·o

monoteismo

monoteism·o ~ unu·di·ism·o, sol·di·ism·o

monoteisto

monoteist·o ~ unu·di·ist·o, sol·di·ist·o

monotona

monoton·a ~ unu·ton·a

mopedo

moped·o → (mal·grand·a) motor·bicikl·o

morbo

morb·o → mal·san·o

morfemiko

morfemik·o → (vort)·form·o·scienc·o, scienc·o de la vort·element·o·j, morfem·scienc·o

morfemo

morfem·o → vort·element·o

morfologio

morfologi·o → form·o, form·o·scienc·o, vort·element·scienc·o, scienc·o de la vort·element·o·j

morna

morn·a → prem·e mal·ĝoj·ig·a, mal·hel·a. kor·prem·a

moroza

moroz·a → mal·gaj·a

morta

mort·a (en la okazo de io jam antaŭe mortinta) → sen·viv·a, mort·int·a, mal·viv·a

(morta) angulo

(mort·a) angul·o → ne·vid·ebl·a

(morta) litero

(mort·a) liter·o ~ sen·efik·a, van·a, sen·rezult·a afer·o

mortala

mortal·a → mort·o·dev·a

mortalo

mortal·o → mort·o·dev·ul·o, mort·ont·o, mort·em·ul·o

mortosalto

mort·o·salt·o ~ cirkl·o·salt·o

moskatelo

moskatel•o → muskat•vin•o (vidu ankaŭ ĉe "muskatelo")

moskeo

moske·o ~ (islam·a) preĝ·ej·o

moskito

moskit·o [8oa] → kul·o

moslemo

moslem·o → islam·an·o

moto

mot·o [zam] → deviz·o

motivo

motiv·o [en muziko] → muzik·a tem·er·o

motivigi

motiv·ig·i → konvink·i, instig·i, inspir·i, em·ig·i

motokroso

motokros·o → ĉia·teren·o motor·vetur·ad·o

motorciklo

motorcikl·o ~ motor·bicikl·o

motuo

motu·o → la motu·a lingvo

movimento

movimento ~ part·o (de koncert·o, simfoni·o aŭ aliaj muzikaj prezentaĵoj), muzik·ĉapitr·o, muzik·verk·o·part·o

muari

muar·i → bril·ig·i

mucida

mucid·a → ŝim·odor·a, ŝim·gust·a

muestro

muestr·o → (statistik·a) el·pren·aĵ·o

muĝi

muĝi ~ (bov·e) blek·i

mukozo

mukoz·o → muk·membran·o

mulato

mulat·o ~ duon·blank·ul·o, du·on·nigr·a hom·o, miks·ras·ul·o

multipliki

multiplik·i [8oa] → obl·ig·i

mungi

mung·i → naz·blov·i, naz·pur·ig·i

muskatelo

muskatel·o ~ moskatel·o → muskat·vin·o

muskovito

muskovit·o → nigr·a glim·o

muslima

muslim·a → islam·a

mutili

mutil·i → stump·ig·i, kripl·ig·i, mis·form·i, difekt·i, amput·i

mutuala

mutual·a → inter·help·a, inter·asekura

mutual·ism·o → inter·help·ad·o, inter·asekur·ism·o

muzo

muz·o [1oa] ~ inspir·ant·in·o

muzikalo

muzikal·o → muzik·teatr·aĵ·o, muzik·a komedi·o

muzulmano

muzulman·o → islam·an·o

N

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

na

na → povas simple esti forlasita aŭ anstataŭigita per -n, -on aŭ je (ekzemplo: mi studis Chomsky/Chomsky·n/Chomsky·on/je Chomsky). Vidu ankaŭ je: https://tirifto.xwx.moe/eo/verkoj/eseoj/kiel-meti-akuzativon-al-fremdaj-nomoj.html

nabo

nab·o → rad·centr·o; (figure) centr·o

nadlo

nadl·o [8oa] ~ (kompas·)montr·il·o, indik·il·o; pik·il·o

najado

najad·o → river·a aŭ font·a nimfo.

najlizi

najliz·i → al·najl·i, najl·um·i

nano-

nano- (en scienc-teĥnikaj vortoj) → miliard·on·o

narkomano

narkoman·o → drog·ul·o, drog·mani·ul·o

natalitato

natalitat·o → nask·o·kvant·o, nask·em·o, nask·o·rilat·um·o

naturismo

natur·ism·o (en la senco de nudismo en la naturo) ~ nud·ism·o

naŭno

naŭn·o (en muziko) ~ naŭ·a interval·o, naŭt·o. Vidu ssv plio 9.

navo

nav·o [1oa] (en la senco de ŝipo) → ŝip·o

navajo

navaj·o → navah·o

navedo

naved·o ~ glit·boben·o

naveda servo

naved·a serv·o → ir·re·ir·a serv·o, pram·ec·a serv·o

navigi

navig·i → (en la senco de ŝip-vojaĝado) ŝip·vetur·i, ŝip·i; (en la senco de trovado de la pozicio) navigaci·i

navigilo

navig·il·o → navigaci·il·o

navigacio

navigaci·o [3oa] (en la senco de ŝip-vojaĝado) ~ ŝip·ir·ad·o

nazala

nazal·a → naz·a

nazalo

nazal·o → naz·a konsonant·o

necesabo

neces·ab·o → neces·ej·a (sid·)kuv·o

nefometro

nefometr·o → nub·mezur·ad·o; dens·ec·o·mezur·ad·o

nefro

nefr·o → reno

nefrektomio

nefrektomi·o → ren·o·for·ig·o

nefrito

nefrit·o → ren·inflam·o

nefrologio

nefrologi·o → ren·esplor·o, ren·stud·o

nefrono

nefron·o → ren·o·unu·o

nefropatio

nefropati·o → ren·problem·o, ren·dolor·o, ren·mal·san·o

nefrozo

nefroz·o → ren·a mal·san·o

negacio

negaci·o → ne·ad·o, ne·a vort·o

negativa

negativ·a [2oa] (rilate al nombroj) ~ minus·a

negi

neg·i → ne·i

neglekti

neglekt·i [8oa] ~ ne zorg·i [fun], mal·zorg·i

negockarto

negoc·kart·o ~ vizit·kart·o

negro

negr·o [1oa] → nigr(·a·haŭt)·ul·o

negreto

negr·et·o → nigr·ul·et·o

nekrologo

nekrolog·o [3oa] ~ mort·raport·o, mort·anonc·o, mort·inform·o

neksta

nekst·a → sekv·a, post·a

nelge

nelg·e → antaŭ ne·long·e

nen

nen → neniel

neo-

neo- (en scienc-teĥnikaj vortoj) → nov-

neofrono

neofron·o → kadavr·o·grif·o

neolitiko

neolitik·o → nov·ŝton·epok·o

neologismo

neologism·o [2oa] ~ nov·a radik·o, nov·a vort·o, nov·a form·o, fremd·a vort·o

nepotismo

nepotism·o [2OA] ~ parenc·ism·o

nereido

nereid·o → mar·a nimf·o

nervoziĝi

nerv·oz·iĝ·i [8oa] ~ iĝ·i nerv·a, nerv·iĝ·i

netransitiva

ne·transitiv·a (verbo) [2oa] ~ ne·trans·ir·a

netto

nett·o [zam] → net·o (pri pezo), net·a pez·o

neŭro-

neŭro- (en scienc-teĥnikaj vortoj) → nerv-

neŭralgio

neŭralgi·o → nerv·o·dolor·o

neŭrologo

neŭrolog·o → nerv·ist·o

neŭrologio

neŭrologi·o → nerv·o·medicin·o, nerv·o·kurac·ad·o

nihilismo

nihilism·o [2oa] → neni·ism·o, nenio·ism·o

nihilisto

nihilist·o [2oa] → neni·ist·o, nenio·ist·o

nikotiano

nikotian·o (parolante pri la tabakplanto) → tabak(-plant)-o

niksino

niksin·o → akv·o·fe·in·o

nimbo

nimb·o → glor·kron·o

nito

nit·o → re·bat·najl·o

nitrogeno

nitrogen·o ~ azot·o [fun] Vidu Ssv plio 4

noci

noc·i → mal·util·i

nocio

noci·o → koncept·o, ide·o, sci·aĵ·o

noko

nok·o → (kuir·it·a) pasto/ter·pom·bul·et·o

nomenklaturo

nomenklatur·o → nom·ar·o

nomenklaturiko

nomenklaturik·o → scienc·o pri nom·ar·o·j

Nordio

Nordi·o → Nord·land·o·j

norena

noren·a (lingv·o) → mal·nov·skandinav·a (lingv·o)

normalo

normal·o → ort·ant·o

notico

notic·o → (mal·long·a) nov·aĵ·o, sci·ig·o

notora

notor·a → fam·a, kon·at·a

novembro

novembr·o[fun] ~ la 11·a monat·o

novico

novic·o (en la senco de lernanto por iĝi monaĥo) [fun] ~ monaĥ·iĝ·ont·o

novic·o (en ĝenerala senco) → nov·ul·o, sen·spert·ul·o

nukleo

nukle·o → kern·o, (fizike) atom·kern·o, (biologie) ĉel·kern·o

numeralo

numeral·o → nombr·o·vort·o

numeratoro

numerator·o → divid·at·o

nupto

nupt·o → ge·edz·iĝ·o, kun·edz·iĝ·o, kun·edz·in·iĝ·o

O

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

obeza

obez·a → tro·dik·a, dik·eg·a, super·pez·a

objektivo

objektiv·o → cel·o

obĵeti

obĵet·i → kontraŭ·dir·i, kontraŭ·i, tamen·i

oblato

oblat·o [fun] (en la senco de pola kristnaska vaflo) ~ (pol·a) krist·nask·a vafl·o. (en la senco de hostio) hosti·o, (en la senco de sigel-aĵo) sigel·il·o

oblonga

oblong·a → long·form·a

obscena

obscen·a → mal·ĉast·a, sen·pudor·a

obsedo

obsed·o → kor·prem·o, prem·zorg·o, inkub·(sonĝ)·o, mani·o.

obskura

obskur·a→ sen·lum·a, mal·lum·a, ne·kon·at·a, ne·fam·a

obsoleta

obsolet·a → eks·a, mal·nov·a, mal·aktual·a

obstaklo

obstakl·o [8oa] ~ mal·help·o, bar·o

obteni

obten·i → akir·i, ricev·i

obtuza

obtuz·a [3oa] ~ mal·akr·a

oceanologo

oceanolog·o → mar·scienc·ist·o

oceanologio

oceanologi·o → mar·scienc·o

ocelo

ocel·o → okul·o

odontalgio

odontalgi·o ~ dent·o·dolor·o

ofensivo

ofensiv·o → ĝeneral·a atak·o

-ofono

-ofon·o → (kiel en 'Esperantofono') parol·ant·o, lingv·an·o

ofsajde

ofsajd·e → trans·lim·e

ofsajdo

ofsajd·o → trans·lim·ec·o, trans·lim·iĝ·o; trans·lim·a pozici·o

oftalmito

oftalmit·o → okul·inflam·o

oftalmologo

oftalmolog·o → okul·kurac·ist·o, okul·ist·o

oftalmologio

oftalmologi·o → okul·medicin·o, okul·kurac·ad·o

oftalmometro

oftalmometr·o ~ korne·o·mezur·il·o

-oid-

-oid- → -simil-

o kej

o kej→ en ord·o!, en·ord·e!, jes!, bon·e!, ĝust·e!

okej

okej→ en ord·o!, en·ord·e!, jes!, bon·e!, ĝust·e!

OK!

OK! → bon·e! en ord·o!, en·ord·e!, jes!, ĝust·e!

okso

oks·o → vir·bov·o

oksimoro

oksimor·o → mem·kontraŭ·dir·o, (ŝajn·a) si·n·kontraŭ·dir·o, si·n·kontraŭ·dir·a esprim·o.

oktavo

oktav·o (en muziko) ~ ok·a interval·o, okt·o.

oktav·o (en la senco de periodo de ok tagoj) → ok tag·o·j, tag·ok·o.

oktobro

oktobr·o [fun] ~ la 10·a monat·o

okupacii

okupaci·i → (milit·e/uzurp·e) okup·i

okupacio

okupaci·o → (milit·a/uzurp·a) okup·ad·o

olda

old·a → maljun·a, mal·nov·a

olfakt-o

olfakt·o → flar·sent·um·o, flar·kapabl·o, flar·pov·o

oligarĥo

oligarĥ·o [7oa] ~ grup·reg·ant·o, kelk·reg·ist·o, kelk·reg·ant·o

oligarko

oligark·o [7oa] ~ oligarĥ·o

oligarkio

oligarki·o [3oa] ~ , grup·reg·o, kelk·reg·ad·o

olim

olim → iam, antaŭ·e, antaŭ·long·e

olimpiko

olimpik·o → olimpi·a·j lud·o·j

olimpikaj ludoj

olimpik·a·j lud·o·j → olimpi·a·j lud·o·j

-ologo

-olog·o → -scienc·ist·o, -fak·ul·o

-ologio

-ologi·o → -scienc·o, -fak·o

ombudsmano

ombudsman·o → civit·an·a defend·ant·o, (publik·a) rajt·o·protekt·ant·o

ompiro

ompir·o → lud·estr·o, arbitraci·ant·o, arbitraci·ul·o

onirika

onirik·a → sonĝ·a

onkologio

onkologi·o → tumor·scienc·o, tumor·medicin·o, kancer·scienc·o

onomastiko

onomastik·o → nom·scienc·o.

onomatopea

onomatope·a → son·imit·a, son·figur·a

ontologio

ontologi·o ~ est·o·teori·o, est·o·stud·ad·o

opaka

opak·a → ne·tra·vid·ebl·a, mal·diafan·a, lum·bar·a

opcio

opci·o → aĉet·o·rajt·o, elekt·ebl·o, ebl·o, elekt·ebl·aĵ·o, elekt·o·rajt·o

operaco

operac·o ~ agad·o

operacio

operaci·o (ekster la kuracista agado) ~ ag·ad·o

operklo

operkl·o → klap·form·a organ·o, ost·ec·a klap·o (en la homa korpo), ferm·o·klap·o, kovr·il·o (ĉe fruktoj, abel-ĉeloj, kaj similaj)

operkulo

operkul·o → klap·form·a organ·o, ost·ec·a klap·o (en la homa korpo), ferm·o·klap·o, kovr·il·o (ĉe fruktoj, abel-ĉeloj, kaj similaj)

oponi

opon·i [8oa] ~ kontraŭ·i, kontraŭ·star·i, opozici·i

opresi

opres·i → sub·prem·i

optima

optim·a → plej bon·a

optiko
optik·o[8oa] ~ lum·scienc·o; [laŭ la senco] okul·vitr·ist·o

opta

opt·a → vid·a

opto

opt·o → vid·pov·o

opuzigi

op·uz·ig·i ~ kun·uz·ig·i

oracio

oraci·o → funebr·a parolad·o; orator·aĵ·o

orala

oral·a → buŝ·a, voĉ·a, parol·a

oranĝerio

oranĝeri·o [zam] → vitr·a dom·o, forc·ej·o, ŝirm·o·dom·o

orbito

orbit·o [4oa] ~ (en anatomio) okul·kav·o

oreado

oread·o → mont·a nimf·o

ordo

ord·o (en la senco de grupo, societo, klaso de ŝtatanoj) → grup·o; societ·o; klas·o

orden-o

orden·o ~ (laŭ la signifo) honor·insign·o; societ·o/kun·ul·ar·o

ordini

ordin·i → pastr·ig·i

ordinalo

ordinal·o → (en lingvoscienco) ord·a nombr·o·vort·o; (en matematiko) ord·o·nombr·o

organoleptika

organoleptik·a → spert·ebl·a per la sent·um·o·j

orgojlo

orgojl·o → tro·fier·o, tro·mem·ŝat·o

orientiĝi

orient·iĝ·i ~ direkt·i si·n, trov·i si·a·n pozici·o·n

orientalismo

orientalism·o → orient·ism·o, orient·scienc·o, orient·land·ism·o

orientalisto

orientalist·o → orient·ist·o, orient·scienc·ist·o, orient·fak·ul·o

oriflamo

oriflamr·o → batalr·flagr·o

orkestro

orkestr·o [1oa] ~ muzik·ist·ar·o

ornamento

ornament·o → ornam·aĵ·o

ornitologo

ornitolog·o [7oa] ~ birdo·sciencisto/fakul·o

ornitologio

ornitologi·o [3oa] ~ birdo·scienc·o

ornitorinko

ornitorink·o ~ bek·mam·ul·o, anas·bek·a mam·ul·o

ortangulo

ortangul·o [8oa+fun]] ~ rekt·angul·o

orto-

orto- (en scienc-teĥnikaj vortoj) → rekt·a, normal·a

ortodencio

ortodenci·o → dent·ĝustigo

ortodontisto

ortodontis·to → buŝ·kurac·ist·o, dent·protez·ist·o

ortodoksa

ortodoks·a [2oa] (en senco nereligia) → ĝust·a·pens·a, tradici·a, rekt·instru·a, prav·a·kred·a

ortodoksio

ortodoksi·o → ortodoks·ism·o, ortodoks·ec·o

ortofonio

ortofoni·o ~ ĝust·a (el-)parol·o/prononc·o

ortofonisto

ortofonist·o → parol·kuracisto, dir·kuracisto

ortografio

ortografi·o [1oa] → ĝust·a skrib·ad·o

(ĝis)osta

ĝis·ost·a. Vidu ĝisosta en la litero Ĝ.

ostaĝigi

ostaĝ·ig·i → garanti·kapt·i

ostaĝo

ostaĝ·o → garanti·kapt·it·o, garanti·ul·o

osteopato

osteopat·o → ost·o·kurac·ist·o

ostopatio

ostopati·o → ost·o·dolor·o, ost·o·problem·o, ost·o·mal·san·o

oto

ot·o (en sciencaj vortoj) → orel·o

ota

ot·a (en sciencaj vortoj) → orel·a

otalgio

otalgi·o → orel·dolor·o

otito

otit·o → orel·inflam·o, mez·orel·inflam·o

otologio

otologi·o → orel·stud·o, orel·scienc·o

otorinolaringoiatro

otorinolaringoiatr·o → kurac·ist·o pri orel·o, naz·o kaj gorĝ·o

otorinolaringologio

otorinolaringologio → scienc·a stud·o pri orel·o, naz·o kaj gorĝ·o

otorinolaringologo

otorinolaringolog·o → kurac·ist·o pri orel·o, naz·o kaj gorĝ·o

otosalpingo

otosalping·o → Eŭstaki·a tub·o

ovala
oval·a ~ ov·o·form·a

ovri

ovr·i → mal·ferm·i

-oz-

-oz- → -abund-, -plen-, -riĉ- (en la komun-uzaj vortoj), mal·san-, inflam- (en vortoj de malsanoj).

P

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

paciento

pacient·o [1oa] ~ kurac·at·o

pacifismo

pacifism·o [3oa] ~ pac·ism·o, pac·am·o

pacifisto

pacifist·o [3oa] ~ pac·ist·o, pac·am·ant·o

pado

pad·o → voj·et·o, pas·ej·et·o

paĥidermo

paĥiderm·o → dik·haŭt·ul·o, dik·haŭt·a mam·ul·o

pajaco

pajac·o [zam] ~ amuz·ist·o, rid·ig·ist·o, klaŭn·o [zam]

pajnto

pajnt·o ~ duon·litr·o (mezurunuo por likvaĵoj en Britujo kaj aliaj anglalingvaj landoj proksimume egala al duona litro)

pakidermo

pakiderm·o → dik·haŭt·ul·o, dik·haŭt·a mam·ul·o

pakto

pakt·o → inter·konsent·o, kontrakt·o

Paktolo

paktol·o (uzata metafore) → riĉ·font·o

palaĉinko

palaĉink·o → pat·kuk·o

palato, dura

dur·a palat·o → ost·a palat·o

palatalo

palatal·o → palat·ost·o; palat·a son·o (laŭ la kunteksto)

palavro

palavr·o → (laŭ la kunteksto) diskut·ad·o, (inter)trakt·ad·o, babil·ad·o

paleo

paleo· (kiel prefikso en sciencaj vortoj) → pra·, mal·nov·

paleografo

paleograf·o [7oa] ~ pra·skrib·esplor·ist·o, esplor·ist·o de mal·nov·a skrib·

paleografio

paleografi·o [2oa] ~ pra·skrib·esplor·o, esplor·o de mal·nov·a skrib·

paleolitiko

paleolitik·o → pra·ŝton·epok·o, fru·ŝton·epok·o

paleontologo

paleontolog·o [7oa] ~ scienc·ist·o pri pra·viv·aĵ·o·j

paleontologio

paleontologi·o [2oa] ~ scienc·o pri pra·viv·aĵ·o·j

palio

pali·o → la pali·a lingv·o

paliativo

paliativ·o [zam] ~ dolor·mild·ig·il·o, simptom·kurac·il·o

paludismo

paludism·o → malari·o, marĉ·o·febr·o

pamfleto

pamflet·o [3oa] ~ kalumni·a, atak·a verk·et·o

pampo

pamp·o ~ sud·amerik·a eben·aĵ·o

panaceo

panace·o → universal·a kurac·il·o, ĉi·o·kurac·il·o

pandemio

pandemi·o ~ tut·mond·a mal·san·o

pandemonio

pandemoni·o → ĥaos·(a lok·)o, bru·eg·o, diabl·a lok·o

panenteismo

panenteism·o → ĉio·en·di·ism·o

paniki

panik·i (en la senco 'kaŭzi panikon') [2oa] → panik·ig·i, kaŭz·i panik·o·n

panteismo

panteism·o [2oa] → ĉie·di·ism·o

pantografo

pantograf·o [en elektraj trajnoj kaj en aŭtobusoj] → elektr·o·pren·il·o

pansi

pans·i → (kurac·e/protekt·e) kovr·i / ŝirm·i (vund·o·n)

pansaĵo

pans·aĵ·o → vund·kovr·il·o; kurac·bend·o

pretpansaĵo

pret·pans·aĵ·o → kurac·bend·o

papiamento

papiament·o → la papiament·a lingv·o

paro

par·o [fun] ~ du·op·o

para

para· (en sciencaj vortoj) → apud·a

parafo

paraf·o [2oa] ~ mal·long(-ig·it)-a sub·skrib·o, sub·sign·o, (en alia kunteksto) sub·skrib·ornamaĵo

parafi

paraf·i [2oa] ~ antaŭ·konfirm·i, (provizor·e) sub·skrib·i (mal·long·ig·it·e / komenc·liter·e), sub·sign·i, sub·skrib·et·i, (en alia kunteksto) ornam·i sub·skrib·o·n

parafrazo

parafraz·o [2oa] ~ ĉirkaŭ·fraz·o, ĉirkaŭ·skrib·o, ĉirkaŭ·diro, ĉirkaŭ·parolo

paralimpiko

paralimpik·o → krom·a·j olimpi·a·j lud·o·j

paraolimpiko

paraolimpik·o → krom·a·j olimpi·a·j lud·o·j, olimpi·a·j lud·o·j por mal·avantaĝ·ul·o·j

paranormala

paranormal·a → preter·norm·a, ekster·norm·a

parapeto

parapet·o → protekt·a balustr·ad·o, rand·mur·et·o

parati

parat·i (en 'piedpilkado') → halt·ig·i (la pilk·o·n), re·bat·i, re·puŝ·i, de·turn·i, mal·help·i

parcelo

parcel·o [zam] ~ ter·pec·o

paregorika

paregorik·a → dolor·mild·ig·a

parfeo

parfe·o → ŝaŭm·krem·a glaci·aĵ·o

pargeto

parget·o [fun] ~ lign·o·plank·o

parieto

pariet·o → vand·o

parkere

parker·e [fun] ~ (laŭ-)memor·e

parmezano

parmezan·o → parm·a fromaĝ·o

parodontologio

parodongtologio → ĉirkaŭ·dent·a kurac·ad·o

paroko

parok·o → paroĥ·o [fun]

parotido

parotid·o ~ saliv·a gland·o

parotidito

parotidit·o ~ mumps·o, saliv·gland·a inflam·o/ŝvel·o, orel·gland·a inflam·o/ŝvel·o

partikulara

partikular·a → apart·a

partio

parti·o (en ludoj) [fun] → lud·o

parti·o (pri geedziĝo) [fun] → taŭga, konvena ge·edziĝ·ont·o

partnero

partner·o ~ kun·ul·o, kun·far·ant·o (anstataŭ 'far-' oni enmetu la radikon taŭgan por la situacio: kun·komerc·ant·o, kun·loĝ·ant·o, ktp.)

parvenuo

parvenu·o → nov·riĉ·ul·o; (en la kazo de homo, kiu abrupte akiris rangaltiĝon) el·salt·ul·o [zam], nov·potenc·ul·o

paseo

pase·o → pas·int·a temp·o, pas·int·aĵ·o, pas·int·ec·o

pasiono

pasion·o (faka vorto, religia) ~ Jesu·a mort·o·sufer·o

paskvilo

paskvil·o [1oa] ~ akr·a, kalumni·a satir·o

paspartuo

paspartu·o → universal·a ŝlos·il·o, ĉef·ŝlos·il·o

pastoro

pastor·o ~ (protest·ant·a) pastr·o

pastoralo

pastoral·o [zam] → pri·paŝt·ist·a/pri·kamp·ar·a verk·o, paŝt·ist·o·medi·a verk·o (en konkretaj okazoj oni povas esti pli specifa, ekzemple paŝt·ist·o·med·ia simfoni·o)

patato

patat·o → batat·o, dolĉ·a ter·pom·o

paternalismo

paternalism·o → patr·ism·o, patr·a si·n·ten·o, tro·a protekt·em·o

patezo

patez·o → lok·a dialekt·o, lok·a lingv·aĵ·o

patogena

patogen·a → (en komunuza lingvo) ek·mal·san·ig·a, mal·san·ig·a

patognomonia

patognomoni·a → mal·san·indik·a

patologio

patologi·o [2oa] ~ mal·san·scienc·o

patologia

patologi·a (rilate al la stato de homoj) → mal·san·a, mal·san·ec·a

patrio

patri·o → patr·uj·o, patro·land·o

patriarka

patriark·a (patriarka socio kaj similaj) ~ vir·centr·a

patriarko

patriark·o (la patriarko Abrahamo) ~ famili·estr·o, reg·patr·o, fsmili·ar·o·patr·o

patronimo

patronim·o → patr·o·nom·o

paŭperismo

paŭperism·o → mal·riĉ·ec·o, mizer·o

paŭti

paŭt·i ~ mien·i mal·bon·humor·e, ofend·iĝ·grimac·i, koler·grimac·i, ĝen·grimac·et·i

pecajo

pecaj·o → ĉin·a brasik·o

pedagogio

pedagogi·o [4oa] ~ eduk·scienc·o

pederasto

pederast·o → sam·seks·em·ul·o, infan·em·ul·o, infan·erotik·ul·o

pederastio

pederasti·o → sam·seks·em·ec·o, infan·em·o, infan·erotik·em·o

pediatro

pediatr·o → infan·kurac·ist·o

pediatrio

pediatri·o → infan·medicin·o

pedikuri

pedikur·i → pied·fleg·i

pedofilo

pedofil·o ~ infan·seks·em·ul·o

pedofilio

pedofili·o ~ infan·seks·em·ec·o, infan·em·o, infan·erotik·em·o

pedologo

pedolog·o → infan·stud·ant·o, infan·scienc·ist·o; grund·o·scienc·ist·o (en la senco de grundosciencisto)

pedologio

pedologi·o → infan·stud·ad·o, infan·scienc·o; grund·o·scienc·o (en la senco de grundoscienco)

pejĝilo

pejĝil·o → poŝ·mesaĝ·il·o

pejorativa

pejorativ·a → mal·ŝat·esprim·a

peled-o

peled·o → (ĝenerale) bul·et·o; (brulmaterialo) lign·o·bul·et·o

pelet-o

pelet·o → (ĝenerale) bul·et·o; (brulmaterialo) lign·o·bul·et·o

pelilo

pel·il·o (en komputiloj) [fun] ~ stir·il·o, kontrolilo

pelmelo

pelmel·o → miks·konfuz·aĵ·o

pelvometrio

pelvometri·o → pelv·o·mezur·ad·o

penalo

penalo → rekt·a pun·pilk·paf·o (en piedpilka ludo)

penco

penc·o ~ cent·on·o/cend·o de pund· o

penio

peni·o → cent·on·o/cend·o [de kanada dolaro, brituja pundo, finlanda

marko...

penseo

pense·o → tri·kolor·et·o [zam]

pensionato

pensionat·o → fraŭl·in·hejm·o, knab·in·hejm·o

pepi

pep·i [fun] ~ (bird(-et-)e) blek·i/kant·i

peplomo

peplomo → plum·kovr·il·o, vat·kovr·il·o

percento

percent·o → procent·o, el·cent-(aĵ-)o

perceptiva

perceptiv·a → percept·a, percept·o·pov·a

performanco

performanc·o → (laŭ la kunteksto) efik•o, efik•ec•o, produkt•(o•kapabl•)o, funkci·ad·o, prezent·o, plen·um·o

periklo

perikl·o → danĝer·o

peripetio

peripetio → sort·o·turn·iĝ·o, (ne·atend·it·a) aventur·o

perkelto

perkelt·o → hungar·a saŭco·viand·o

perkuti

perkut·i → frap·i

perlono

perlon·o → (german·a) nilon·o, Perlon (varnomo)

perlueto

perluet·o → kaj·sign·o (&)

permanenta

permanent·a → daŭr·a, konstant·a

permeabla

permeabl·a → tra·las·a

pernio

perni·o → frost·inflam·o, frost·o·ŝvel·o

perono

peron·o [fun] ~ ekster·a ŝtup·ar·o

perpendikla

perpendikl·a → ort·a [8oa]

perpendiklo

perpendikl·o → ort·ant·o

perpendikulara

perpendikular·a [zam] → ort·a [8oa]

perpleksa

perpleks·a ~ konfuz·it·a, dub·ant·a, sen·konsil·a

persieno

persien·o → lat·ŝirm·il·o, (pers·a) fenestr·o·kovr·il·o, fenestr·o·ŝirm·il·o, rul·kurten·o

personalo

personal·o → pronom·o, person·a pronom·o; dung·it·ar·o, person·ar·o, (labor·)ist·ar·o

personalismo

personalism·o → person·ism·o

personeco

person·ec·o (en la signifo de "persono", "homo") → person·o, hom·o

personulo

person·ul·o → (grav·a) hom·o, person·o.

persvadi

persvad·i [9oa] ~ konvink·i [fun]

perturbi

perturb·i → mal·ord·ig·i, ĝen·i, mis·funkci·ig·i

peruko

peruk·o [1oa] ~ mal·ver·a har·ar·o, ne·ver·a har·ar·o

F pesko

pesk·o→ fiŝ·kapt·ad·o

peticio

petici·o → pet·skrib·o, pet·skrib·aĵ·o, pet·leter·o

petr-

petr- (en sciencaj vortoj) → ŝton-

petro

petr·o → ŝton·o, ŝton·aĵ·o

petrografio

petrografi·o → ŝton·scienc·o

perversa

pervers·a [zam] → laŭ la kunteksto) fi·a, abomen·a, ne·normal·a, mal·san·ec·a, kontraŭ·natur·a.malic·a [fun]

petrolo

petrol·o (en la senco de 'benzino por la aŭtomobilo') → benzin·o

pHmetro

pH·metr·o ~ acid·ec·o·mezur·il·o

piĉo

piĉ·o [sla] ~ vulv·o kaj/aŭ vagin·o

piedestalo

piedestal·o [fun] ~ sokl·o

piero

pier·o → mar·du·on·pont·o, en·ŝip·iĝ·ej·o

pietato

pietat·o → respekt·o, pi·ec·o

pigmento

pigment·o [zam] → kolor·ig·il·o

pigra

pigr·a [zam] → mal·labor·em·a, mal·diligent·a

piknometro

piknometr·o ~ dens·o·mezur·il·o

piko-

piko- (en scienc-teĥnikaj vortoj) ~ mil·miliard·on·o

pikselo

piksel•o (en komputiloj) [r15] → bild•er•o, bild•o•punkt•o, rastr•um•er•o

piktogramo

piktogram·o ~ bild·o, bild-simbol-o; vort-o-sign-o, bild·o·skrib·er·o (en kelkaj skrib-sistemoj)

pikturo

piktur·o → pentr·(o·)art·o

pilĉardo

pilĉard·o ~ sardin·o

piliero

pilier·o → sub·ten·kolon·o

pilorio

pilori·o → pun·kolon·o

pimpa

pimp·a → gaj·e log·a, gaj·log·a

pinastro

pinastr·o → mar·a pin·o, mar·pin·o

pindo

pind·o → duon·litr·o, pajnt·o

pinio

pini·o → ombrel·a pin·o

pinjato

pinjato → (kiel bombonpendaĵo) pend·ant·a bombon·uj·o; (kiel disbatita pupo) dis·bat·it·a pup·o; (kiel pinfruktaĵo) pin·frukt·o; (kiel festa ornamaĵo) festpaper·maĉ·aĵ·o.

pinka

pink·a → roz·kolor·a

pipelino

pipelin·o → naft·o·konduk·tub·o, flu·transport·tub·o, tub·ar·voj·o

pipistrelo

pipistrel·o → vespert·o

piranometro

piranometr·o → (duon·sfer·a) sun·radi·mezur·il·o

pirheliometro

pirheliometr·o → (rekt·a) sun·radi·mezur·il·o

piro-

piro- (en sciencaj kaj teĥnikaj vortoj) → fajr(·o)-

piromano

piroman·o → fajr·o·mani·ul·o

pirotekniko

piroteknik•o → fajr•art•o, fajr•teĥnik•o

piroteknikaĵo

piroteknik•aĵ•o → art•fajr•aĵ•o, fajr·o·flor·o·j

pita

pit·a → mal·grand·a, et·a, mal·grand·aĉ·a

pitĉo

pitĉ·o → ton·alt·o

pitoreska

pitoresk·a → bild·ec·a, pentr·aĵ·ec·a, pentr·ind·a, bildo·imag·ig·a

pizango

pizang·o [zam] → ne·dolĉ·a banan·o

placebo

placeb·o ~ ŝajn·kurac·il·o

plaĝo

plaĝ·o → (sabl·a) (mar-)bord·o, ban·bord·o, mar·bord·a ban·ej·o, sun(-um)-bord·o, turism·a bord·o, strand·o. Vidu Ssv plio 5.

plaki

plak·i → sur·lamen·ig·i

plakato

plakat·o → afiŝ·o

plano

plan·o → (en pentrado kaj metafore) eben·aĵ·o, tavol·o, (en la esprimo 'unua plano') mal·fon·o; (en filmo) scen·o

planetario

planetari·o → planed·ar·ej·o

planto

plant·o ~ kresk·aĵ·o, veget·aĵ·o

plasi

plas·i → met·i si·a·j·n ŝpar·aĵ·o·j·n

platbando

platband·o → flor·bed·o, border·o

platformo

platform·o (en politiko) → parti·a program·o, deklar·o; (en aŭtobusoj) star·ej·o; (en komputado)program·baz·o, inform·ej·o

platino

platin·o → platen·o

plebiscito

plebiscit·o → popol·voĉ·don·o, popol·konsult·o

-plegio

-plegi·o → -parali·zo

pleonasmo

pleonasm·o [2oa] ~ (lingv·a) tro·aĵ·o

plezuron!

plezur·o·n! (kiel diro en okazo de renkonto de novaj homoj) ~ Mi ĝoj·as! [renkonti vin/konatiĝi kun vi]

plonki

plonk·i (interreto) ~ ignor·i, for·ĵet·i

plozivo

ploziv·o → eksplod·a konsonant·o

pluki

pluk-i ~ deŝiri, rikolti (pri fruktoj, legomoj), depreni, eltiri; pinĉi (kordon de muzikilo); senplumigi, senharigi (ekzemple kokon)

plumo

plum·o [fun] (en la senco de 'skribilo') ~ skrib·il·o, ink·o·skrib·il·o, ink·o·plum·o (en la okazo de efektiva birdo-plumo uzata kiel skribilo)

plumono

plumon·o → plum·kovr·il·o, vat·kovr·il·o

plumpa

plump·a → mal·elegant·a, mal·graci·a

pluralo

plural·o [4oa] → plur·nombr·o, mult·e·nombr·o

plutokrato

plutokrat·o [7oa] ~ riĉ·ul·reg·ant·o, riĉ·ec·reg·ant·o, riĉ·reg·ant·o

ssv: P1 de pacifismo al plutokrato
ssv: P2 de pneŭo al puzlo

pneŭo

pneŭ·o → (rad·a) aer·bend·o

pneŭmo-

pneŭmo· → aer·, gas·

pneŭmata

pneŭmat·a → per·gas·a

pneŭmatiko

pneŭmatik·o (kun la signifo de certa radparto) → (rad·a) aer·bend·o

pneŭmatiko

pneŭmatik·o [1oa] (scienco) ~ gas·meĥanik·o

pneŭmono

pneŭmon·o → pulm·o

pneŭmonito

pneŭmonit·o → pulm·inflam·o

pneŭmonio

pneŭmoni·o → pulm·infekt·o

pneŭmopatio

pneŭmopati·o → pulm·mal·san·o

pobo

pob·o → ŝip·vost·o, poŭp·o

poĉi

poĉ·i → (pri ovoj) sen·ŝel·e bol·ig·i; (pli ĝenerale) bol·et·ig·i

podkasto

podkast·o → abon·ebl·a son·dokument·o, son·dosier·o

podologo

podolog·o → pied·o·kurac·ist·o;

podologio

podologi·o → pied·o·scienc·o;

poefago

poefag•o → grunt•bov•o, tibet•a bov•o (vidu ankaŭ ĉe "gjako")

poento

poento [fun] ~ valor·unu·o, taks·unu·o, unu·o

poeto

poet·o [1oa] ~ poem·verk·ist·o, poem·verk·ist·o, vers·ist·o

poezio

poezi·o [1oa] ~ poem·ec·o, poem·art·o, vers·ec·o, vers·art·o, poem·ar·o

poeziaĵo

poezi·aĵ·o ~ poem·o, vers·aĵ·o

pogromo

pogrom·o ~ amas·buĉ·ad·o (de malplimulto kaj aparte de judoj)

pojno

pojn·o → man·radik·o

poka

pok·a → mal·mult·a

poldero

polder·o → mar·marĉ·a kamp·o, sen·marĉ·ig·it·a kamp·ar·o

polekso

poleks·o → dik·fingr·o

polemologo

polemolog·o → milit·o·scienc·ist·o

polemologio

polemologi·o → milt·o·scienc·o, milit·o·stud·o

polenozo

polenoz·o → polen·alergi·o

polento

polent·o → maiz·kaĉ·o

poli-

poli- (en scienc-teĥnikaj vortoj) → mult-, plur-

poliandrio

poliandri·o → plur·edz·ec·o

poligamio

poligami·o [zam] ~ plur·edz·ec·o, plur·edz·in·ec·o

poliginio

poligini·o → plur·edz·in·ec·o

poligloto

poliglot·o [2oa] → mult·lingv·ul·o

poligono

poligon·o (kiel geometria termino) → plur·angul·o

polikulturo

polikultur·o → mult·kultiv·ad·o, plur·kultiv·ad·o

polimorfa

polimorf·a → plur·form·a

polimorf·ec·o → plur·form·ec·o

polimorfism·o → plur·form·ism·o

polio-

polio- (en scienc-teĥnikaj vortoj) → griz·a mjel·a substanc·o, mjel·o·substanc·o

polio

poli·o (por poliomjelito) → infan·a paraliz·o

poliomjelito

poliomjelit·o ~ infan·a paraliz·o

polipneo

polipne·o → rapid·a spir·ad·o

polisemio

polisemi·o → plur·signif·o, plur·signif·ec·o

politeismo

politeism·o ~ plur·di·ism·o, mult·di·ism·o

politeisto

politeist·o → plur·di·ist·o, plur·di·ism·an·o

polmo

polm·o → man·plat·o, man·kav·o

poltrono

poltron·o → mal·kuraĝ·ul·o

polucio

poluci·o (en la senco de nokta spermellaso sen koito) → (ne·vol·a) sperm·el·ig·o, sperm·el·flu·o,sperm·o·perd·o

polucio

poluci·o (en la senco de malpurigo de la medio) → medi·mal·pur·ig·o, polu·ad·o

pomo

pomo Ssv plio 22 - ter-pomo

pomelo

pomel·o → ten·il·o

pompono

pompon·o → kvast·o, bul·kvast·o, tuf·bul·o

poneo

pone·o → ĉeval·et·o, et·ras·a ĉeval·o

populacio

populaci·o (en statistiko) → (baz·a, esplor·at·a) tut·aĵ·o; statistik·a grup·o; loĝ·ant·ar·o

populismo

populism·o → popol·ism·o, popular·ism·o, demagogi·o

popo

pop·o ~ ortodoks·a pastr·o

poro

por·o [1oa] ~ tru(·et)·o, kav(·et)o

porĉo

porĉ·o → portik·o, portik·aĵ·o

poriĝo

poriĝ·o → aven·kaĉ·o

poroza

poroz·a → tru·et·hav·a, tralas(·em)·a

portalo

portal·o [2oa] → (ret·)pord·eg·o; pord·eg·o

posesivo

posesiv·o [zam] → posed·a vort·o, posed·a·pronom·o

postamento

postament·o [zam] → sokl·o

postea

poste·a → post·a

postiĉo

postiĉ·o → fals·aĵ·o, imit·aĵ·o

postkropo

post·krop·o [fun] → maĉ·o·stomak·o, post·stomak·o

postmido

post·mid·o → post·tag·mez·o

postulato

postulat·o → (provizor·a) asert·o,(provizor·a) tez·o, (provizor·a) hipotez·o, aksiom·o

postulati

postulat·i → tez·i, hipotez·i, propon·i; tez·i la ekzist·o·n de, hipotez·i la ekzist·o·n de, postul·i (ĉi-lasta estu uzata nur, se tiu uzo de "postuli" povas esti konsiderata figura uzo de la ĉefsignifo de "postuli")

(miks)poto

(miks)poto Vidu 'mikspoto' en la litero M.

potenciala

potencial·a (en la komuna lingvo por 'eventuale ebla') → ebl·a, eventual·a

poterno

potern·o → pord·o

poŭlo

poŭl•o → (akvo-)rezerv•ej•o (vidu ankaŭ ĉe "pullo")

povra

povr·a → bedaŭr·ind·a, kompat·ind·a

pozitiva

pozitiv·a [1oa] (rilate al nombroj) ~ super·nul·a, plus·a

pragamata

pragmat·a → praktik·a, real·ism·a

prato

prat·o → herb·ej·o

pre·

pre· (en scienc-teĥnikaj vortoj) → antaŭ·

preamblo

preambl·o → antaŭ·part·o, en·konduk·o, prezent·tekst·o

precedenco

precedenco [zam] → antaŭ·ekzempl·o

precedenca

sen·precedenc·a → (ĝis nun) ne·kon·at·a, antaŭ·e ne vid·it·a, sen·kompar·a, ne·kompar·ebl·a, sen antaŭ·aĵ·o, sen antaŭ·a simil·aĵ·o, sen·egal·a (lau la kunteksto)

precedento

precedent·o → antaŭ·ekzempl·o

precioza

precioz·a → (laŭ la kunteksto) afekt·o·plen·a, afekt·em·a, afekt·it·a, delikat·a, rafin·it·a; (en la senco de valorega) valor·eg·a

precipiti

precipit·i → (en la senco de veteraj fenomenoj) (al·)fal·i; (en ĥemio) sediment·i, mal·solv·iĝ·i (se la subjekto estas la nesolvotaĵo), mal·solv·ig·i (se la subjekto estas la homo kiu kaŭzas la precipiton)

precipitaĵo

precipit·aĵ·o → (veter·)al·fal·aĵ·o

predi

pred·i → ĉas·i, ĉas·akir·i

predo

pred·o → kapt·aĵ·o, ĉas·aĵ·o

prefaco

prefac·o → antaŭ·parol·o

preferi

prefer·i [fun] ~ pli·ŝat·i

prefiks'o

prefiks'o [fun]~ antaŭ·afiks·o, antaŭ·met·ebl·a vort·er·o, antaŭ·al·vort·o

premiero

premier·o → unu·a prezent·ad·o (teatraĵo aŭ filmo), ĉef·ministr·o (reg-ist-ar-a posten-o)

premiso

premis·o [2oa] ~ antaŭ·kondiĉ·o

preni

pren·i (en frazoj de la speco 'Mi prenas la vagonaron al la ĉefurbo') ~ ek·vetur·i per, vetur·i per, ir·i per, uz·i, util·ig·i

prepucio

prepuci·o [zam] ~ (penis·a) antaŭ·haŭt·o,antaŭ·penis·o

prerio

preri·o → herb·ej·o (se la emfazo estas pri la herbo), eben·aĵ·o (se la emfazo estas pri la vasteco kaj ebeneco), herb·eben·aĵ·o

pres-

pres- (rilate al gazetaro) → gazetara

preskripto

preskript·o → preter·temp·ec·o, ne·plu·pun·ebl·o, for·temp·iĝ·o

preskripta

preskript·a → preter·temp·a, ne·plu·pun·ebl·a

prestidigitatoro

pestidigitator·o → (lert·man·a) iluzi·ist·o, ĵongl·ist·o

prestidigiti

pestidigit·i → (lert·man·e) iluzi·i, ĵongl·i

preterito

preterit·o [2oa] → pas·int·a temp·o

preventi

prevent·i → mal·help·i, antaŭ·mal·help·i, mal·ebl·ig·i

preventa

prevent·a → (en la senco de milito) antaŭ·atak·a, mal·help·a

prezenco

prezenc·o → nun·temp·o

prezidento

prezident·o → (ŝtat-)prezid·ant·o

prezidio

prezidi·o → prezid·ej·o (se temas pri la fizika loko), prezidant·ar·o, estr·ar·o

primo

prim·o (en muziko) ~ unu·a (interval·o), unut·o. Vidu ssv plio 9.

primara

primar·a → unu·a·rang·a

primavero

primaver·o → printemp·o

primuso

primus·o → varm·ig·il·o, kuir·il·et·o

printi

print·i → pres·i, el·pres·i (el komput·il·o), komputil·pres·i

prioritato

prioritat·o → antaŭ·rajt·o, antaŭ·rang·ec·o

prizono

prizon·o → mal·liber·ej·o

probabla

probabl·a [3oa] ~ ver·ŝajn·a

problematiko

problematik·o → problem·ar·o, mal·facil·aĵ·ar·o

procento

procent·o [fun] ~ (proporcio rilate al 100) el·cent·o, (en uzo kun nombro da %) cent·ono·(j).

proceso

proces·o [fun] ~ juĝ·afer·o

procezo

procez·o → si·n·sekv·o, evolu·o

prodo

prod·o → brav·ul·o, (mez·epok·a) kavalir·o

prodigi

prodig·i → mal·ŝpar·i, for·neni·ig·i, mal·avar·i

producento

producent•o → (film•)produkt•ad•estr•o

produktiva

produktiv·a → produkt·o·pov·a, produkt·i·pov·a

produktoro

produktor·o → (film·)produkt·ist·o

produto

produt·o → obl·aĵ·o, obl·ig·a rezult·o

profana

profan·a ~ ne·religi·a, laik·a, mal·sankt·a; profani; profan·i ~ mal·sankt·ig·i, mal·observ·i/perfid·i la sankt·ec·o·n de
profano: profan·o [3oa] ~ ne·religi·ul·o, hom·o ne·instru·it·a pri sankt·aĵ·o·j, ne·inic·it·o, laik·o, ne·kompetent·ul·o, ne-spert-ul-o

prohibi

prohib·i → malpermes·i

prokrasti

prokrast·i [fun] ~ mal·fru·igi, post·igi

prokuroro

prokuror·o ~ (en juĝejo) publik·a/ŝtat·a akuz·ist·o, (en aliaj okazoj) enket·ist·o.

prologo

prolog·o [10a] ~ en·konduk·o

prolongi

prolong·i → pli·daŭr·ig·i

prominenco

prominenc·o → el·star·aĵ·o

prominenta

prominent·a → el·star·a, pli/plej el·star·ant·a

promocii

promoci·i → (en senco komerca aŭ ĝenerala) antaŭ·e·n·ig·i, dis·vast·ig·i, stimul·i, akcel·i; (rang-altigi) rang·alt·ig·i

prompta

prompt·a → tuj·a, vigl·a, sen·prokrast·a

prompti

prompt·i → pret·i, est·i pret·a

promulgi

promulg·i → oficial·e el·doni, anonc·i

proni

pron·i → tord·i la brak·o·n mal·supr·e·n

prononci

prononc·i [3oa] ~ el·parol·i [fun]

propagi

propag·i → dis·vast·ig·i, dis·fam·ig·i

proparolanto

pro·parol·ant·o → por·parol·ant·o

propedeŭtiko

propedeŭtik·o [zam] → en·konduk·a instru·ad·o, prepar·a instruad·o, antaŭ·instru·o (en Esperanto oni uzas la koncepton ĉefe pri 'la propedeŭtika/lingvenkonduka valoro de Esperanto rilate al aliaj lingvoj')

proprieto

propriet·o ~ rajt·o, jur·a posed·rajt·o

proprietaĵo

propriet·aĵ·o ~ hav·aĵ·o, propr·aĵ·o

propulsi

propuls·i → (antaŭ·e·n·)pel·i (maŝinon)

proskribi

proskrib·i [zam] → ekzil·i, ekster·leĝ·ig·i, mal·permes·i

proskripcio

proskripci·o [zam] → ekzil·ad·o, ekste·leĝ·ig·ad·o, mal·permes·ad·o

prospektoro

prospektor·o → min·aĵ·esplor·ist·o

protagonisto

protagonist·o [2oa] ~ ĉef·rol·ant·o, ĉef·rol·ul·o

proto-

proto- → pra-, unu·a

prototipo

prototip·o [2oa] ~ pra·tip·o, prov·tip·o, pra·model·o, tip·o

provosto

provost·o → polic·estr·o: (en Usono) administr·ant·o de universitat·o

prozopopeo

prozopope·o → person·ig·o (paroligi ion aŭ mortinton kiel personon), arogant·ec·o, fier·ec·o (laŭ la senco uzata en kelkaj landoj)

pruo

pru·o → ŝip·kap·o, ŝip·antaŭ·o

pruda

prud·a [zam] → puritan·a, seks·e hont·em·a

pseŭdo-

pseŭdo· [zam] → ŝajn·, kvazaŭ·, mensog·a/e, mal·ver·a/e

pseŭdoafikso

pseŭdoafiks·o [zam+1oa]] → ŝajn·afiks·o

pseŭdonimo

pseŭdonim·o [2oa] ~ kaŝ·nom·o, plum·nom·o

psikiatro

psikiatr·o → psikiatri·ist·o, mens·o·kurac·ist.o

psikiatrio

psikiatri·i·o [zam] ~ menso·kurac·ad·o

psikogramo

psikogram·o → mens·test·a grafik·aĵ·o

psikolog.o [2oa] → psikologi·ist·o, mens·o·scienc·ist·o

psikologi.o [2oa] ~ mens·o·scienc·o

psik- → mens-, anim-, spirit-

ptarmiko

ptarmik·o → tern·ig·a herb·o

pubera

puber·a ~ seks·matur·a

pubio

pubi·o → pub·ost·o

pubiotomi-o

pubiotomi·o → tranĉ·o de la pub·ost·o

puĉo

puĉ·o → ŝtat·renvers·o

pudendo

pudend·o → intim·a part·o, privat·a·j part·o·j, sekret·a part·o, pub·region·o; (rilate al la 'pudenda nervo') pub·anus·a nerv·o

pudingo

puding·o [1oa] (en la senco de mola deserto kies ĉefa ingredienco estas lakto) → flaŭn·o

pugo

pug·o ~ post·aĵ·o, sid·vang·o·j

pulardo

pulard·o → dik·ig·it·a kok·in·o (manĝebla dum festotagoj, tipa en Francujo)

pulko

pulk·o ~ agav·vin·o

pullo

pull•o → (akv•o-)rezerv•ej•o (vidu ankaŭ ĉe "poŭlo")

pulovero

pulover•o ~ pulovr•o

pululi

pulul·i → svarm·i, mult·iĝ·i

punika

punik·a (lingvo aŭ simple kiel adjektivo) → kart·ag·a

puniko

punik·o (loĝanto de Kartago) → kartag·an·o

punkcii

punkci·i → el·tir·i (likv·aĵ·o·n) (ankaŭ en kuraca senco)

punkturo

punktur·o → pik·o (de la haŭto por kuracaj celoj)

puntilio

puntili·o → kapric·o, insist·o pro honor·, ofend·iĝ·em·o

pupo

pup·o (stadio de insekto dum la vivo) --> krizalid·o [zam] (ne nur por papilioj sed por ĉiuj insektoj)

pureo

pure·o ~ kaĉ·o

purpura

purpur·a [fun] ~ viol·kolor·a

putino

putin·o → prostitu·it·in·o, ĉies·ul·in·o, pag·ul·in·o

puzlo

puzlo → kun·met·enigm·o

R

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

rabbi

rabbi → raben·o

rabdo

rabd·o → diven·verg·o

rabdismo

rabd·ism·o → verg·o·diven·ad·o

rabdisto

rabd·ist·o → verg·o·diven·ist·o

rabdomancio

rabdomanci·o → verg·o·diven·ad·o

racionala

racional·a (en ĝenerala senco) → raci·a

racionalismo

racional·ism·o [2oa] → raci·ism·o

racionalo

racional·o → frakci·nombr·o, frakci·a, kvocient·a, rilat·a nombro

radiatoro

radiator·o [8oa] (por hejtado) ~ hejt·il·o

radiator·o [8oa] (uzata por malhelpi, ke motoro aŭ io alia trovarmiĝu) ~ mal·varm·ig·il·o, varm·pord·o

radikalo

radikal·o (en gramatiko) → radik·aĵ·o, vort·o·baz·o; (pri ĉina skribo 部首) fak·indik·aĵ·o, klar·ig·il·o

radiklo

radikl·o → nerv·radik·o

radiofono

radiofon·o → radi·o·ricev·il·o

radiofoni-o

radiofoni·o → radi·o·send·ad·o

radiografi

radiograf·i [9oa] ~ radi·o·bild·ig·i

radiologo

radiolog·o → radi·kurac·ist·o

radiologio

radiologi·o → radi·kurac·ad·o

radioskopio

radioskopi·o → per·radi·a esplor·ad·o

radioterapio

radi·o·terapi·o → radi·ad·o·kurac·ad·o

radiuso

radiuso (en la homa korpo) → antaŭ·brak·ost·o

raguo

ragu·o → (laŭ la kunteksto) stuf·aĵ·o; saŭc·o

raĝo

raĝ·o ~ hind·a reĝ·o aŭ princ·o

rajpi

rajp·i → frot·fiks·iĝ·i

raĵao

raĵa·o ~ hind·a reĝ·o

rako

rak·o → (en la okazo de bestmanĝujo) best·manĝ·uj·o; (en aliaj kuntekstoj) pakaĵ-tenilo, bombo-tenilo, ktp.

rakedo

raked·o (sporto) [9oa] → bat·il·o, tenis·bat·il·o

ramo

ram·o → mur·romp·a trab·o, romp·o·trab·o

ramplo

rampl·o → dekliv·aĵ·o, dekliv·a voj·o, dekliv·a tabul·o, en/el·ir·a voj·o

ramuro

ramur·o → (cerv·a·j) (branĉ·)korn·o·j, (cerv·a) korn·o·branĉ·ar·o

rangifero

rangifer·o ~ nord·a cerv·o

rankoro

rankor·o → ne·pardon·em·o, venĝo·dezir·o, mal·am·o

rankuno

rankun·o → ne·pardon·em·o, venĝo·dezir·o, mal·am·o

raporto

raport·o (en la senco de proporcio) → proporci·o, rilat·um·o

rara

rar·a → mal·oft·a, alt·valor·a (pro mal·oft·ec·o)

raslo

rasl·o → spir·bru·o

rastro

rastr·o → fos·il·o, pioĉ·o.

ratio

rati·o → proporci·o, rilat·um·o

ratifi

ratif·i → (leĝ·e) konfirm·i

ratifiki

ratif·i → (leĝ·e) konfirm·i

raŭfo

raŭf·o → (por·best·a) manĝ·uj·o

raŭndo

raŭnd·o ~ faz·o, stadi·o, rond·um·o, er-o, vic·o, ŝtup·o

raŭndejo

raŭnd·ej·o → aren·o

raŭto

raŭt·o → voj·plan·o, voj·o

ravino

ravin·o → krut·a val·et·o

razeno

razen·o ~ herb·o·tapiŝ·o, herb·et·ej·o, herb·o·bed·o

razio

razi·o → rab·atak·o, rab·kapt·ad·o, pri·rab·ad·o; (pri polica agado) amas·arest·ad·o

reakcio

reakci·o [3oa] → (en ĝenerala, nepolitika senco) re·ag·o

reala lernejo

real·a lern·ej·o → mez·lern·ej·o

rebo

reb·o → vin·ber·trunk·o

recesio

recesi·o → (en la komunuza lingvo) mal·kresk·o, mal·progres·o, mal·prosper·o, ekonomi·a kriz·o

recidivo

recidiv·o → re·mal·san·o, re·krim·o (depende de la kunteskto medicina aŭ jura)

recidivulo

recidiv·ul·o → re·mal·san·ul·o, re·krim·ul·o (depende de la kunteskto medicina aŭ jura)

reciti

recit·i [zam] → deklami

recitalo

recitalo ~ (unu·person·a) koncert·o, unu·person·a prezent·ad·o

redakcio

redakci·o [fun] ~ redakt·ej·o, redakt·ist·ar·o, redakt·aĵ·o, redakt·versi·o

redaktoro

redaktor·o [fun] ~ redakt·ist·o, redakt·ant·o

redempti

redempt·i → sav·i, el·aĉet·i

Redemptoro

Redemptor·o → Sav·int·o, el·aĉet·int·o

redundo

redund·o (en lingvistiko kaj en aliaj sciencoj) → super·sufiĉ·o, ripet·ec·o, (inform·)abund·o, balast·ec·o

redundanco

redundanc·o (en lingvistiko kaj en aliaj sciencoj) → super·sufiĉ·o, ripet·ec·o, (inform·)abund·o, balast·ec·o

reduto

redut·o [zam] → fortik·aĵ·et·o

reelo

reel·o → real·a nombr·o

refektorio

refektori·o → (monaĥ·ej·a) manĝ·ej·o

referato

referat·o [zam] → (scienc·a) raport·o, (stud·)raport·o

referendumo

referendum·o → popol·konsult·o, popol·voĉ·don·o, popol·decid·o

refleksio

refleksi·o → pri·pens·o

reflekti

reflekt·i [8oa] ~ spegul·i, re·ĵet·i, re·send·i, re·bril·i, re·radi·i

reflektoro

reflektor·o [zam] --> (ĝenerale) re·spegul·il·o; (astronomia ilo) spegul·a teleskop·o

reformacio

reformaci·o ~ (protest·ant·a) re·form·o, re·form·mov·ad·o

reformatoro

reformator·o → re·form·ant·o, re·form·ul·o, re·form·ism·an·o

refraktara

refraktar·a → fajr·el·ten·a, fajr·o·rezist·a, fajr·imun·a

refraktometro

refraktometr·o ~ refrakt·o·mezur·il·o

refraktoro

refraktor·o → (ĝenerale) refrakt·il·o; (astronomia ilo) lens·a teleskop·o

refreno

refren·o → re·kant·aĵ·o

regardi

regard·i → rigard·i (plej ofte simpla eraro), alt·e estim·i (foje)

regatto

regatt·o [zam] → boat·konkurs·o, boat·fest·o

regeneracio

regeneraci·o [zam] → re·gener·ad·o

regento

regent·o [4oa] ~ (provizor·a) reg·ant·o

regio

regi·o [zam] → (publik·a) administr·ad·o/mastr·um·ad·o, (publik·a) kompani·o

reglamenti

reglament·i [zam] → regul·ig·i

reglamento

reglament·o [zam] → regul·ar·o

regreso

regres·o → mal·progres·o, re·ven·o

regulatoro

regulator·o [zam] → regul·ig·il·o

rehabiliti

re(·)habilit·i → (en medicina senco) re·kapabl·ig·i, re·adapt·i; (en jura aŭ ĝenerala signifo) re·honor·i

rejŝo

rejŝ·o → proporci·o

rekcio

rekci·o (en lingvistiko) → reg·(ad)·o

reklamacio

reklamaci·o → plend·o

reklamacii

reklamaci·i → plend·i

rekogneski

rekognesk·i (en armea/milita signifo) → esplor·i

rekognoski

rekognosk·i (en armea/milita signifo) → esplor·i

rekomendita

rekomend·it·a (letero) → registr·it·a

rektifi

rektif·i [zam] → (ĥemie, mekanike) ĝust·ig·i, (elektre) sam·direkt·i, (geometrie) rekt·ig·i

rektifiki

rektifik·i → (ĥemie, mekanike) ĝust·ig·i, (elektre) sam·direkt·i, (geometrie) rekt·ig·i

rektumo

rektum·o → rekt·a intest·o

rekuperi

rekuper·i → re·akir·i, re·util·ig·i (laŭ la senco)

rekvizito

rekvizit·o [zam] → (en teatro) scen·ej·a il·ar·o, bezon·at·aĵ·o·j; (en ĝenerala senco laŭ iuj lingvoj) ec·o, bezon·at·a ec·o.

relajso

relajs·o ~ plu·send·il·o, ŝalt·il·o

relikvo

relikv·o → (restaĵo aŭ aĵo de sanktulo) sankt·a rest·aĵ·o; (pri bestoj aŭ vivsistemo) rest·aĵ·o

reluktanco

reluktanc·o ~ (komunlingve) magnet·a rezist·ad·o

remanenco

remanenc·o ~ (komunlingve) rest·ant·a magnet·ec·o

remburse

remburs·e → re·pag·e

remio

remi·o (en sporto) → egal·a rezult·o, nenies gajn·o

relingo

reling·o [en ŝipoj] → ferdek·a bar·il·o

remiso

remis·o (en sporto) → egal·a rezult·o, nenies gajn·o

remisa

remis·a (en sporto) → egal·a, sen·venk·a, sen·rezult·a, sen-decid-a, sen-venk-a

remito

remit·o → (en medicino) mal·pli·iĝ·o

remorki

remork·i → tren·i

remorko

remork·o → post·vetur·il·o, tren·vetur·il·o, post·ĉar·o, tren·ĉar·o

remtero

remter·o → (monaĥ·ej·a) manĝ·ej·o

rendimenta

rendiment•a → (parolante pri maŝino) efik•a, alt•efik•ec•a; (parolante pri la kvociento inter efikoj kaj kostoj de iu politika aŭ financa aranĝo) (kost-)efik•a

rendimento

rendiment•o → (parolante pri maŝino) efik•ec•o; (parolante pri la profito akirita per kapitalo) (kapital•)profit•o; (parolante pri la kvociento inter efikoj kaj kostoj de iu politika aŭ financa aranĝo) (kost-)efik•ec•o

renegato

renegat·o ~ kred·o·rifuz·ant·o (pri religio), trans·pas·ant·o al ali·a parti·o (en politiko)

rentabilitato

rentabilitat·o → profit·kapabl·o, profit·don·o

renoma

renom·a → (bon-)fam·a; kun bon·a reputaci·o

renomo

renom·o → fam·o, dis·kon·at·ec·o; (bon·a) reputaci·o

renonci

renonc·i → rezign·i

reologio

reologi·o → flu·ad·o·scienc·o

reparacio

reparaci·o → ŝuld·o·pag·o, kompens·o·pag·o, milit·kompens·o

repelenzo

repelenz·o → mal·al·log·il·o

repetitoro

repetitor·o → instru·ripet·ist·o, privat·a instru·ist·o

repliki

replik·i → respond·i

reportaĵo

reportaĵ·o → raport·aĵ·o

reportero

reporter·o [zam] → raport·ist·o

reporteraĵo

reporter·aĵ·o → raport·aĵ·o

represio

represi·o → sub·prem·o

repudii

repudi·i → for·send·i, eks·edz·(in·)ig·i, for·ig·i, eks·ig·i

resilienco

resilienc·o → (pri materialoj) elast·ec·o, rezist·kapabl·o; (psiĥologie) reag·kapabl·o

resolucio

resoluci·o (kiam temas pribildoj) → detal·ec·o, disting·o·pov·o, bild·er·dens·ec·o

resoluta

resolut·a → decid·int·a, firm·a, cert·a

resonanco

resonanc·o → kun·vibr·ad·o, son·ampleks·ig·o

respektive

respektiv·e (en la senco de "aŭ" aŭ "kaj") → aŭ, kaj (laŭ la kunteksto)

responsi

respons·i → respond·ec·i, respond·um·i

responsulo

respons·ul·o → respond·ec·ul·o

restaŭri

restaŭr·i → (en la senco: 'zorgi por ke artverko reakiru la originan formon') re·nov·ig·i, re·bon·ig·i, ripar·i; (en la senco: 'remeti sur la tronon reĝan dinastion') re·star·ig·i, re·en·konduk·i

restitui

restitu·i → re·don·i

restrikti

restrikt·i → lim·ig·i mal·vast·ig·i

resurco

resurc·o → rimed·o, riĉ·o·font·o, natur·riĉ·aĵ·o

resurekti

resurekt·i → re·viv·iĝ·i, re·lev·iĝ·i

resurso

resurs·o → rimed·o, riĉ·o·font·o, natur·riĉ·aĵ·o

retablo

retabl·o (faka vorto, religia) ~ (en·ĉiz·it·a) altar·bild·o,

retikulo

retikul·o → man·sak(-et-)o

retrati

retrat·i → re·pren·i (mon·o·n el bank·o)

retreto

retret·o → malantaŭen·ir·o

retro-

retro- → re·e·n, mal·antaŭ·e·n, dors·o·direkt·e, re-e

retrokuplado

retro·kupl·ad·o → re·korekt·o

retrospekte

retrospekt·e → re·rigard·e

revanĉo

revanĉ·o → (en sporta senco) venĝ·o·lud·o, (en ĝenerala senco en aliaj kampoj) venĝ·o

revanĉismo

revanĉ·ism·o (en politika senco) → (re·)venĝ·ism·o

reverso

revers·o → dors·o·flank·o

revuo

revuo [2oa] ~ (fak-/ese-/kritik-/semajn-)gazet·o

reziduo

rezidu·o → rest·aĵ·o

rezisti

rezist·i [4oa] ~ kontraŭ·star·i

rezistanco

rezistanc·o (pri elektro) → rezist·o·nivel·o, rezist·il·o (en elektraj cirkvitoj)

rezoluta

rezolut·a → firm·a, decid·int·a, cert·a

rezultato

rezultat·o [fun] ~ rezult·o

ri

ri → ŝi aŭ li, ŝi·li, ĝi

riceli

ricel·i → kaŝ·i ŝtel·aĵ·on

ricelisto

ricel·ist·o → ŝtel·aĵ·o·kaŝ·ist·o, fi·aĉet·ist·o

rifo

rif·o (en muziko) → ripet·fraz·o

rikoĉeti

rikoĉet·i → re·salt·i

rikordo

rikord·o → registr·aĵ·o

rilaksi

rilaks·i (en la senco trankviliĝi) → sen·streĉ·iĝ·i, mal·streĉ·iĝ·i

rilativo

rilativ·o (gramatiko) → k·tabel·vort·o

rimorso

rimors·o → konscienc·riproĉ·o

ringo

ring·o (en boksado) → boks·ej·o, boks·a podi·o, pugn·o·batal·a podi·o

rino-

rino- (en scienco) → naz·o

rinito

rinit·o → naz·katar·o, naz·mukoz·inflam·o, naz·inflam·o

rinologio

rinologi·o → naz·studo

rinoplastio

rinoplasti·o → naz·operaci·o

rinoskopio

rinoskopi·o → naz·esplor·ad·o

riporti

riporti → raport·i (en gazetoj, televido, ktp.)

riposti

riposti → re·bat·i

risurco

risurc·o → rimed·o

ritmenbluso

ritmenblus·o (en muziko) → ritm·o kaj blus·o

ritualo

ritual·o → rit·o, rit·ar·o

rivali

rival·i → (person·e/grup·e) konkur·i

riveli

rivel·i [8oa] → aper·ig·i, mal·kaŝ·i, mal·kovr·i

rivolui

rivolu·i [8oa] ~ ĉirkaŭ·ir·i

rizorio

rizori·o → rid·muskol·o

rizoto

rizot·o → (ital·a) riz·aĵ·o

robbo

robb·o → du·on·solid·a frukt·o·suk·o

robotiko

robotik·o → robot·o·scienc·o

rodi

rod·i → ronĝ·i

rojo

roj·o → river·et·o

rojalismo

rojalism·o [zam] → reĝ·ism·o

rojalisto

rojalist·o [1oa] ~ reĝ·ist·o, reĝ·ism·an·o

roko

rok·o (muzik-speco) ~ rokenrol·o

romancero

romancer·o → romanc·aro

romantismo

romantism·o → romantik·ism·o

rondaŭo

rondaŭ·o → rond·poem·o

rori

ror·i → leon·e blek·i

rosino

rosino → sek·vin·ber·o, sek·a vin·ber·o

roto

roto [fun] ~ taĉment·o

rotao

rota·o → Rota·o (nomo), pap·a juĝ·ej·o

rotacii

rotaci·i [90a] ~ turn·iĝ·i

rotatoro

rotator·o → rotaci·a aĵ·o, rotaci·a muskol·o

rotoro

rotor·o → (en la senco de helico) (vertikal·a) helic·o, lev··helico; (en la senco de turniĝanta stango) aks·o; (en la senco de turnebla kerno de dinamomaŝino aŭ elektromotoro) rotaci·kern·o, turn·iĝ·kern·o

roverso

rovers·o ~ re·fald·o, mal·antaŭ·o, mal·antaŭ·a flank·o

rubriko

rubriko [fun] ~ titol( et )o, artikolo, kolono

rudimento

rudiment·o → (lŭ l signifo) baz·a sci·o; rest·aĵ·o

rui

ru·i → tremp·i

rufa

ruf·a → ruĝ·e flav·a, ruĝ·flav·a

rufo

ruf·o → ferdek·a dom·o

ruĵo

ruĵo → lip·o·ŝmink·o, lip·ruĝ·o

rukuli

rukul·i → kolombe bleki/kanti, kolomb·um·i

rulsketiloj

rulsketil·o·j ~ rul·ŝu·o·j

rumoro

rumor·o → bru·o

rumsteko

rumstek·o → dors·a bov·tranĉ·aĵ·o

rundo

rund·o (en la kazo de armea aŭ polica patrolo) → patrol·rond·ir·o

rund·o (en la kazo de politika voĉdonado) → balot·ad·o

rungo

rung·o → stang·o·ŝtup·o

rura

rur·a → kamp·ar·a, mal·urb·a

ruro

rur·o → kamp·ar·o

rustika

rustik·a → kamp·ar·a, kamp·ar·ec·a, mal·urb·a

S

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

sa

sa (en la senco de 'saluton!') → salut·o·n!

sabeliko

sabelik·o ~ krisp·a foli·brasik·o

saboti

sabot·i ~ intenc·e difekt·i, sub·fos·i

sacerdoto

sacerdot·o [4oa] → pastr·o [fun]

sadhuo

sadhu·o → sadu·o

safena

safen·a ~ krur·vejn·a

sagitario

sagitari·o → ark·paf·ist·o

sakeo

sake·o ~ riz·vin·o

sakra

sakr·a (en la senco de 'sankta) → sankt·a

sakri

sakr·i → blasfem·i

sakrala

sakral·a → sankt·a, mal·profan·a

sakrilegia

sakrilegi·a [zam] → mal·respekt·a (pri religiaj aferoj)

sal

sal (en la senco de 'saluton!') → salut·o·n!

salamo

salam·o ~ spic·kolbas·o, sek·a kolbas·o (laŭbezone kun aldona specifiga vorto, ekzemple "hungara spickolbaso")

Saloniko

Salonik·o → Tesalonik·o

salpingo

salping·o → uter·a tub·o

salpingito

salpingit·o → uter·tub·a inflam·o

salsa

salsa (en la senco de 'saluton!') → salut·o·n!

saltiero

saltier·o → (long·a) kol·ĉen·o

salubra

salubr·a → san·ig·a, san·a, san·favor·a, ne·mal·san·ig·a

salveto

salvet·o → buŝ·tuk·o, saliv·tuk·o

samplo

sampl·o → (statistik·a) el·pren·aĵ·o

Samsono

Samson·o ~ Ŝimŝon·o

sanatorio

sanatori·o ~ san·iĝ·ej·o

sangadulto

sang·adult·o [malnova esprimo] ~ (en-)famili·a seks·um·ad·o, (en-)familia mal·ĉast·aĵ·o

sango malvarma

sang·o mal·varm·a (en la esprimo 'kun malvarma sango') ~ mem·reg·o (la antaŭa esprimo iĝas 'mem-reg-e')

sangvina

sangvin·a → gaj·humor·a (laŭ unu kompreno de la vorto); fajr·a, ard·a, impet·a (laŭ alia kompreno de la vorto)

sangvino

sangvin·o → ruĝ·krajon·a desegn·aĵ·o

sanitara

sanitar·a [zam] → pri·san·a

sankcio

sankci·o [fun] (en la senco de malpermeso, puno) → mal·permes·o, pun·o;(en la senco de aprobo) aprob·o

sanskrito

sanskrit·o [zam] → la sanskrit·a lingv·o

sapeo

sape·o → sub·fos·aĵ·o

sapero

saper·o → fos·soldat·o

saporo

sapor·o → gust·o, krom·gust·o

sarmento

sarment·o → vin·ber·branĉ·o

satisfakcio

satisfakci·o → kontent·o, (pri dueloj) ebl·o duel·i, (en religio) kompens·o pro pek·o·j

saturnalioj

saturnali·o·j → saturn·a(·j) fest·o(·j)

saŭdado

saŭdad·o → nostalgi·o, hejm·sopir·o

saŭno

saŭn·o ~ ŝvit·ban·ej·o

saŭrkraŭto

saŭrkraŭt·o → acid·a brasik·o

savi

sav·i (en komputado) → konserv·i

sbiro

sbir·o → fi·polic·ist·o, polic·ist·aĉ·o

scintigrafio

scintigrafi·o → bril·flagr·o·bild·ig·o

scintili

scintil·i → bril·flagr·i

scintilografio

scintigrafi·o → bril·flagr·o·bild·ig·o

seanco

seanc·o [zam] → kun·sid·o

secesio

secesi·o → (en internacia juro) dis·iĝ·o, apart·iĝ·o; (arta stilo de la komenco de la 20-a jarcento) ~ nov·art·o. Vidu Ssv plio 14.

sedativa

sedativ·a → trankvil·ig·a

sedativo

sedativ·o → trankvil·ig·il·o

sefo

sef·o → sekur·ŝrank·o

segregacio

segregaci·o → apart·ig·o (kun taŭga adjektivo laŭ la kunteksto)

seismo

seism·o → ter·trem·o

seismografo

seismograf·o → ter·trem·registr·il·o

seismogramo

seismogram·o → ter·trem·registr·aĵ·o

seismologo

seismolog·o → ter·trem·o·scienc·ist·o, ter·trem·fak·ul·o

seismologio

seismologi·o → ter·trem·o·scienc·o

sejmo

sejm·o (pola parlamento) → (pol·a) parlament·o

sejno

sejn·o → (akv·o·mez·a) tren·ret·o, tir·ret·o

sekretariato

sekretariat·o → sekretari·ej·o, sekretari·ar·o

seksto

sekst·o (en muziko) ~ ses·a interval·o, sest·o. Vidu ssv plio 9

sekulara

sekular·a → ne·religi·a, civitan·a

sekularizi

sekulariz·i [zam] → ig·i ne·religi·a

sekundo

sekund·o (en muziko) ~ du·a (interval·o), dut·o. Vidu ssv plio 9

sekundara

sekundar·a → du·a·rang·a

selekti

selekt·i → elekt·i, apart·ig·i; (pri bestobredado) bred·elekt·i, elekt·o·bred·i

selektiva

selekt·iv·a → dis·ig·kapabl·a

semaforo

semafor·o [2oa] ~ trafik·lum·o

semantiko

semantik·o → signifo·scienco

semestro

semestr·o → ses monat·o·j, ses·monat·a period·o, du·on·jar·o, jar·du·on·o; (pro influo de naciaj lingvoj, foje la intencata signifo povas esti alia, kaj tiam oni devas traduki laŭ la efektiva signifo)

semi-

semi- → du·on-

semido

semid·o [zam] ~ ŝem·id·o

semiotiko

semiotik·o → sign·o·scienc·o

Semiologio

semiologi·o → (en la senco de signoscienco) sign·o·scienc·o

semito

semit·o ~ ŝem·id·o

semolo

semol·o → (tritik·farun·a) gri·et·o

sencumo

senc·um·o (en matematika senco) → direkt·um·o

senila

senil·a → kaduk·a

senjoro

senjor·o → sinjor·o, mal·jun·a sinjor·o

senso

sens·o [8oa] ~ sent·il·o, sent·um·o

sensaco

sensac·o → re·ag·o, sent·um·ad·o

sensiva

sensiv·a → sent·em·a

sensivo

sensiv·o → sent·kapabl·o

sensora

sensor·a → sent·a, percept·a

sensorio

sensori·o → sent·il·centr·o

sensualismo

sensual·ism·o → sent·ism·o

sentenco

sentenc·o [fun] → (en la senco de 'frazo') fraz·o

sentinelo

sentinel·o → gard·ant·o, gard·o·star·ant·o

sentiva

sent·iv·a → sent·em·a, sent·i·pov ·a

sentiveco

sent·iv·ec·o → sent·em·ec·o, sent·o·pov·o

sentivigi

sent·iv·ig·i → sent·em·ig·i, sent·o·pov·ig·i

separi

separ·i → dis·ig·i

separeo

separe·o → apart·ej·o

separismo

separ·ism·o --> sen·depend·ism·o, (naci·ism·a) apart·iĝ·em·o

separatismo

separatism·o --> sen·depend·ism·o, (naci·ism·a) apart·iĝ·em·o

sepso

seps·o → infekt·(iĝ·)o, putr·iĝ·o

sepsa

seps·a → infekt·a, putr·ig·a

sepsemio

sepsemi·o → sang·o·venen·iĝ·o

septo

sept·o ~ mal·dik·a vand·et·o

septembro

septembr·o ~ la 9·a monat·o

septimo

septim·o ~ sep·a interval·o, sept·o. Vidu ssv plio 9.

sepulti

supult·i → en·tomb·ig·i

serendipo

serendip·o → (kapabl·o je) hazard·a mal·kovr·o, (kapabl·o je) hazard·a trov·o

seroterapio

seroterapi·o → ser·o·kurac·ad·o

serpo

serp·o → falĉ·il·et·o, rikolt·il·o; hak·tranĉ·il·o

servico

servic·o [fun] ~ teler·ar·o, manĝ·il·ar·o

servila

servil·a → tro·serv·em·a, serv·em·eg·a, humil·aĉ·a

serviro

servir·o (en sporto) → komenc·a bat·o, al·serv·o, prezent·o

seto

set·o (en tenis-ludado) → lud·ar·o, seri·o, lud·seri·o

setli

setl·i → ek·loĝ·i, fiks·loĝ·i, en·loĝ·iĝ·i, loĝ·establiĝ·i, koloni·i

siesto

siest·o ~ tag·dorm·(et·)o, dum·tag·a dorm·(et·)o, (post·)tag·mez·a dorm·(et·)o

siglo

sigl·o → nom·mal·long·ig·o

signaturo

signatur·o → sub·skrib·o, nom·sign·o, fald·o·mark·o

sikulo

sikul·o (malplimulto en Rumanujo) → sekel·o

silvestra

silvestr·a ~ jar·fin·a

Silvestro

Silvestr·o ~ jar·fin·o, jar·fin·a fest·o, jar·fin·a nokto

simpatii

simpati·i [1oa] ~ (en la senco de kunsento) kun·senti

simpozio

simpozi·o → (alt·nivel·a) diskut·forum·o, fak·ul·a kun·ven·o

simultana

simultan·a → sam·temp·a

sinagogo

sinagog·o ~ (hebre·a) preĝ·ej·o. Vidu ssv plio 11.

sindromo

sindrom·o → simptom·ar·o

sinestezio

sinestezi·o ~ sent·um·lig·iĝ·o, kun·sent·um·ad·o, (en literaturo) du·sent·um·a esprim·o, du·sent·um-(aĵ-)o

singularo

singular·o [8oa] ~ unu·nombr·o

sinistra

sinistr·a → mal·bon·aŭgur·a, tim·ind·a

sinistro

sinistr·o (en juro kaj asekuro) → akcident·o

sinki

sink·i → sub·akv·iĝ·i, al·fund·i, al·fund·iĝ·i, dron·i, mal·lev·iĝ·i, en·fal·i, pere·i (en la okazo de ŝipo)

sinkrona

sinkron·a (en lingvo-scienco kaj ĝenerale) → unu·temp·a, sam·temp·a

sinonimo

sinonimo [1oa] ~ sam·signif·vort·o

sintagmo

sintagm·o → fraz·er·o

sintonizi

sintoniz·i → agord·i (si·a·n aparat·o·n laŭ), en·ŝalt·i (en...)

sinuo

sinu·o → serpent·um·o, kurb·o, serpent·um·a kurb·o

sinusito

sinusit·o ~ vango·kavo·inflam·o ?????

sinusoida

sinusoid·a → sinus·form·a

sinusoido

sinusoid·o → sinus·form·a kurb·o

siro

sir·o → (reĝ·a) moŝt·o

siroko

sirok·o → (vento en suda Eŭropo) varm·a sud·orient·a vent·o

sismo

sism·o → ter·trem·o

sismografo

sismograf·o → ter·trem·registr·il·o

sismogramo

sismogram·o → ter·trem·registr·aĵ·o

sismologo

sismolog·o → ter·trem·o·scienc·ist·o, ter·trem·fak·ul·o

sismologio

sismologi·o → ter·trem·o·scienc·o

sisopo

sisop·o → sistem·estr·o, (sistem·a) administr·ant·o

sito

sit·o → lok·o, ej·o, loĝ·lok·o, ret·ej·o

sitkomo

sitkom·o → komedi·o, situaci·a komedi·o, televid·a komedi·o

skabelo

skabelo → pied·ripoz·il·o, pied·seĝ·o, pied·apog·il·o

skafaldo

skafald·o ~ konstru·trab·ar·o

skalpo

skalp·o → kap·haŭt·o

skeleto

skelet·o [1oa] ~ (hom·a) ost·ar·o

sketi

sket·i → glit·kur·i

sketejo

sket·ej·o → glit·kur·ej·o

sketilo

sket·il·o → glit·il·o, glit·kur·il·o, glit·ŝu·o

skettabulo

sket·tabul·o → glit·tabul·o, rul·tabul·o

skipo

skipo → labor·ant·ar·o, taĉment·o, op·o

skoldi

skold·i → riproĉ·i, mal·laŭd-(eg)-i

skolopendro

skolopendr·o [zam] ~ (ne en faka uzado) cent·pied·ul·o

-skop-

-skop- → [kiel antaŭafikso aŭ postafikso] -detekt·il·o, observ·il·o, -mezur·il·o

-skopi·o → [kiel antaŭafikso aŭ postafikso] -detekt·ad·o, observ·ad·o, -mezur·ad·o

skopofilio

skopofili·o → (seks-)rigard·ism·o

skoriisto

skori·ist·o (en la senco de homo, kiu konkursas per motorbiciklo sur aparta vojo) → konkurs·voj·ist·o

skotero

skoter·o → motor·cikl·et·o

skovelo

skovel·o → cilindr·a bros·o

skrapgumo

skrap·gum·o [fun] ~ viŝ·gum·o

skripto

skript·o → (en la senco de teksto por filmo aŭ teatraĵo) scen·ar·o

skrutinio

skrutini·o → kontrol·o de voĉ·don·a·j rezult·o·j

skualo

skual·o → ek·vent·eg·o, subit·a vent·eg·o

skulpturo

skulptur·o → (laŭ la signifoj en la unuopaj kuntekstoj) skulpt·aĵ·o; skulpt·art·o; skulpt·ad·o

skuti

skut·i ~ paŝ·rul·i

skutilo

skut·il·o ~ paŝ·rul·il·o

skvaro

skvar·o → plac·o, ĝarden·plac·o, plac·et·o, plac·ĝarden·et·o

skvaŝo

skvaŝ·o → mur·tenis·o

slabo

slab·o → (marmor·a/ŝton·a/beton·a) plat·o/tabul·o

slajdo

slajd·o → lum·bild·o

slamo

slam·o → kvartal·aĉ·o, lad·vilaĝ·o

slango

slang·o [zam] → (en la senco de ĵargono, socia dialekto) ĵargon·o [1oa], soci·a dialekt·o; (en la senco de faklingv(aĵ)o) fak·lingv·(aĵ·)o. Vidu Ssv plio 16

slavono

slavon·o → la slavon·a lingv·o

slogano

slogan·o → frap·fraz·o

slumo

slum·o → kvartal·aĉ·o, lad·vilaĝ·o

smajlo

smajl·o → rid·et·o

smartfono

smartfon·o → telefon·o, poŝ·telefon·o

smogo

smog·o → fum·nebul·o

SMS

SMS → (telefon·a) mesaĝ·(et·)o, poŝ·mesaĝ·o, et·mesaĝ·o

snajpero

snajper·o → kaŝ·paf·ist·o, cel·paf·ist·o

snejlo

snejl·o → helik·o

snoba

snob·a → super·ec·a, klas·konsci·a

snufi

snuf·i → en·spir·i, en·naz·i

sob

sob → mal·supr·e·n, sub·e·n

socilingvistiko

soci·lingvistik·o → soci·lingv·o·scienc·o

sociologo

sociolog·o [3oa] ~ soci·scienc·ist·o

sociologio

sociologi·o [1oa] ~ soci·scienc·o

sodomii

sodomi·i → anus·e seks·um·i

sofistikita

sofistikit·a → rafin·it·a, teĥnik·e kompleks·a, mal·naiv·a, el·labor·it·a

softa

soft·a → mal·laŭt·a

softvaro

softvar·o → program·(ar·)o

soko

sok·o ~ plug·il·trab·o

solecismo

solecism·o [2oa] ~ (lingv·a) erar·o

solicitoro

solicitor·o → jur·a prokur·ist·o, advokat·asist·ant·o

solstico

solstic·o → sun·halt·o, sun·ekstrem·o, sun·turn·iĝ·o

solventa

solvent·a [4oa] ~ pag·o·kapabl·a, pag·o·pov·a

somato

somat·o (en sciencaj, medicinaj vortoj) → korp·o

sombra

sombr·a → mal·lum·et·a, mal·hel·a, mal·gaj·a, mal·gaj·ig·a

somiero

somier·o → matrac·ing·o, matrac·ten·il·o

somnolo

somnol·o → dorm·em·o, duon·dorm·o

somoso

somos·o (elparolo de SMS) → (telefon·a) mesaĝ·(et·)o, poŝ·mesaĝ·o, et·mesaĝ·o

sor

sor → supre·n

sori

sor·i → supre·n·ir·i, lev·iĝ·i

sordida

sordid·a → mal·pur·a, aĉ·a

sorobano

soroban·o &rarr japan·a kalkul·il·o

spaciala

spacial·a → spac·a, kosm·a

spagato

spagat·o → dis·krur·ad·o(gimnastiko)

spajro

spajr·o → tur·pint·o (de preĝ·ej·o)

spamo

spam·o → (ret·a) trud·mesaĝ·o

spami

spam·i → (ret·e) trud·mesaĝ·i

spamisto

spam·ist·o → (ret·a) trud·mesaĝ·ist·o

spano

span·o → (baza mezur-unuo) man·larĝ·o; (parolante pri konstruaĵo) apog·distanc·o; (ĝenerale) larĝ·o, ampleks·o

sparadrapo

sparadrap·o → plastr·o

sparko

spark·o → (elektr·a) fajr·er·o

specio

speci·o → (best·a aŭ kreskaĵa) spec·o

specialisto

special·ist·o [fun] ~ fak·ul·o

spektatoro

spektator·o → spekt·ant·o

spektro

spektr→o [1oa] → frekvenc→o→gam→o

spektroskopo

spektroskop·o → spektr·o·mezur·il·o

spekulacio

spekulaci·o [3oa] ~ spekul·ad·o

spekulacii

spekulaci·i (en la senco de provi diveni) → prov·i diven·i

spekulativa

spekulativ·a [3oa] ~ nur·teor·ia

spekulativi

spekulativ·i ~ teori·um·i

speleologio

speleologi·o → kavern·o·scienc·o

speleologo

speleolog·o → kavern·o·scienc·ist·o

spermato-

spermato- (en sciencaj vortoj) → sperm(·o)-

spermatocito

spermatocit·o → sperm·o·ge·patr·a ĉel·o

spermatogenezo

spermatogenez·o → sperm·o·ĉel·est·iĝ·o

spermatogonio

spermatogoni·o → sperm·o·font·a ĉel·o

spermofitoj
spermofit·o·j → sem·kresk·aĵ·o·j

spiranto

spirant·o → frot·a son·o, frot·a konsonant·o

spirituala

spiritual·a ~ spirit·a, spirit·ec·a

spiritualismo

spiritualism·o ~ spirit·em·ism·o, spirit·ec·ism·o

spoko

spok•o → (rad•)radi•o

sponsoro

sponsor·o ~ patron·o, kun·financ·ant·o, financ·a sub·ten·ant·o

spontana

spontan·a ~ natur·a, natur·e nask·it·a, natur·e aper·a, mem·nask·a, mem- aper·a

spontanea

spontane·a [3oa] ~ spontan·a

sporada

sporad ·a [zam] --> mal·oft·a, ne·oft·a, okaz·a, laŭ·okaz·a

sportiva

sportiv·a (en la senco de "havanta la bonajn kvalitojn de sporto")→ sport·a, sport·ec·a, lojal·a

spraji

spraj·i → ŝpruc·ig·i

sprinti

sprint·i → ek·kur·i

sproso

spros·o → ĝerm·o, burĝon·o, ĝerm·o·plant·o, plant·id·o

sputniko
sputnik·o → (art ·e·far·it·a) satelit·o; propra nomo de la unua tia satelito

staĝo

staĝ·o ~ kurs·o, kurs·et·o, trejn·labor·o

stako

stak·o → amas·o (malsamspecaj objektoj), kolumn·o (samspecaj aferoj unu sur la alia), ar·o

stalono

stalon·o → vir·ĉeval·o

stamfi

stamf·i ~ pied·bat·i koler·e, pied·prem·i

stamo

stam·o (en lingvistiko) → radik·o

stamĉelo

stam·ĉel·o → baz·a ĉel·o, font·o·ĉel·o, pra·ĉel·o

stanco

stanc·o → (en la signifo de "strofo") strof·o (la vorto "stanco" nur estu uzata kiel fakesprimo por certa italdevena speco de versaĵoj kun rimskemo abababcc); (en palaco) (ornam·it·a) ĉambr·eg·o

stando

stand·o → bud·o, inform·bud·o, ekspozici·a bud·o

standarda

standard·a (en la senco de 'norma') → norm·a

standardo

standard·o (en la senco de 'normo') → norm·o

-stan-

-stan- (en la okazo de centr-aziaj landoj) → -land-, -uj-

stapedo

staped·o → pied·ing·ost·o

staplo

stapl·o [zam] ~ stok·ej·o

starosto

starost·o → (pol·a) provinc·estr·o

starti

start·i [8oa] ~ ek·i, ek·ir·i, ek·funkci·i

stas

st·as → est·as

statiko

statik·o [zam] ~ ekvilibr·o·scienc·o

statisto

statist·o [zam] → figur·ant·o, et·rol·ant·o

stativo

stativ·o → star·ig·il·o

staturo

statur·o [1oa] ~ (hom·a) alt·ec·o

statuso

status·o → leĝ·a stat·o

steatito

stestit·o → sap·ŝton·o

steĥiometrio

steĥiometri·o → ĥemi·a kalkul·ad·o

steko

stek·o → viand·o·tranĉ·aĵ·o

stekiometrio

stekiometri·o → steĥiometri·o, ĥemi·a kalkul·ad·o

steleo

stele·o → tomb·o·ŝton·o, religi·a ŝton·o

stenografio

stenografi·o [3oa] → stenograf·ad·o, stenograf·sign·ar·o, stenograf·art·o (laŭ la kunteksto)

stereotipo

stereotip·o [zam] ~ kliŝ·o, ŝablon·o, kliŝ·ŝablon·o, ŝablon·kliŝ·o, ĝeneral·aĵ·o, mal·orginal·aĵ·o

sterila

steril·a ~ sen·frukt·a, sen·nask·a, sen·ĝerm·a

sternumo

sternum·o ~ brust·ost'o

stevardo

stevard·o ~ dum·fluga help·ist·o, dum·fluga help·ant·o, pasaĝer·pri·zorg·ant·o, aviadil·a help·ant·o

stif-

stif- → vic-, duon-, eduk-

stilistiko

stilistik·o [zam] → stil·scienc·o

stilzoj = altiriloj

stilz·o·j ~ alt·ir·il·o·j

stinka

stink·a → fi·odor·a, odor·aĉ·a, mal·bon·odor·a, haladz·a

stinki

stink·i → fi·odor·i, odor·aĉ·i, mal·bon·odor·i

stomato

stomat·o → buŝ·o

stomatologo

stomatolog·o → dent·ist·o, dent·kurac·ist·o, buŝ·kurac·ist·o

stompo

stomp·o → mal·dens·ig·il·o de lini·o·j

stop!

stop! → halt·u (ekkrio), punkt·o (en telegramoj)

stopi

stop·i → halt·ig·i

stori

stor·i (en komputiloj) → konserv·i

stovo

stov·o → varm·ig·il·o, varm·ig·forn·o, hejt·il·o

strando

strand·o ~ (sabl·a) (mar·)bord·o, ban·bord·o, mar·bord·a ban·ej·o, sun(-um)-bord·o, turism·a bord·o. Vidu Ssv plio 5.

strangoli

strangol·i [9oa] ~ sufok·prem·i, sufok·i

straso

stras·o → ŝajn·a juvel·o

stratumo

stratum·o → tavol·o

strejzelo

strejzel·o·j → (sur·)ŝut·aĵ·o (sur kukoj)

streso

stres·o → streĉ·o, (nerv·a, mens·a) (tro·)streĉ·(iĝ·)o

streta

stret·a → mal·larĝ·a

strikta

strikt·a [zam] → rigor·a, rigid·a (pri leĝ-o, kondut-o, ktp.), mal·larĝ·a, mal·vast·a, streĉ·it·a, streĉ·e al·ĝust·ig·it·a (pri vestoj)

stringi

string·i → ĉirkaŭ·prem·i

striptizo

striptiz·o → ekscit·nud·iĝ·o, incit·nud·iĝ·o

studento

student·o → (en la senco de lernanto en antaŭuniversitata lernejo) lern·ant·o; (ĝenerale) ~ universitat·a stud·ant·o

stukaĉo

stukaĉ·o → denunc·ul-(aĉ)-o

stulta

stult·a [2oa] ~ mal·saĝ·a

stumbli

stumbl·i ~ (pro mis•paŝ•o) fal·et·i, ŝancel•iĝ•i, mis·paŝ·i, fal·puŝ·iĝ·i; (en figura senco) erar·et·i, mis·paŝ·i

stuporo

stupor·o (en ĝenerala senco) → mir·eg·o, surpriz·eg·o, ŝok·iĝ·o, surpriz·o, konstern·o

stupro

stupr·o → seks·per·forto

sturmi

sturm·i ~ kur·atak·i

subgenro

sub·genr·o (pri bestoj kaj kreskaĵoj) → sub·spec·ar·o

subjunkcio

subjunkci·o ~ sub·ord·iga vort·o/lig·vort·o

sublima

sublim•a → bon•eg•a, nobl•eg•a

sublimato

sublimat·o [fun] ~ sublim·aĵ·o

subliminala

subliminal·a → sub·sojl·a, sub·konsci·a

submarino

submarin·o → sub·mar·ŝip·o

subreto

subret·o [zam] → serv·ist·in·o, ĉambristino (en teatraĵo), aktor-in-et-o, et-rol-ul-in-o, an-o de danc-ist-in-ar-o (en amuzaj teatraj spektakloj)

subsidiara

subsidiar·a ~ help·a, al·don·a, al·don·help·a, du·a·vic·a, mal·centr·e decid·it·a

subsidiareco

subsidiar·ec·o ~ mal·centr·a decid·pov·o

substantivo

substantiv·o [fun] ~ o·vort·o, nom·vort·o

substitui

substitu·i → anstataŭ·ig·i

substituo

substitu·o → anstataŭ·ig·ad·o

substituaĵo

substitu·aĵ·o → anstataŭ·aĵ·o

substituito

substitu·it·o → vic·ul·o

substrato

substrat·o → sub·tavol·o

subtaso

sub·tas·o ~ teler·et·o, sub·tas·aĵ·o

subtenebla (evoluo)

sub·ten·ebl·a → daŭr·i·pov·a, el·ten·ebl·a

subtitoloj

sub·titol·o·j (en filmoj) → sub·tekst·o·j

sufikso

sufiks·o ~ post·vort·er·o, post·afiks·o, post·al·vort·o

sufloro

suflor·o [1oa] ~ flustr·i, flustr·ist·o

suĝeto

suĝet·o (en filmoj, teatraĵoj, noveloj, kaj similaj) → intrig·o, rakont·o, tem·o

suicido

suicid·o → si·n·mort·ig·o

sukcedi

sukced·i → sekv·i, est·i hered·ant·o

sukoto

sukot·o (juda festo) → (fest·o de la) laŭb·o·j

sukubo

sukub·o → amor·diabl·in·o

sukuri

sukur·i → tuj·help·i, ek·help·i, ek·kurac·i, don·i unu·a·n help·o·n

sukuristo

sukur·ist·o → tuj·help·ist·o, ek·help·ist·o

superba

superb·a → impres·a, bel·eg·a

supermarkto

supermarkt·o → super·vend·ej·o, super·bazar·o, vend·ej·eg·o

supermerkato

super·merkat·o → super·vend·ej·o, super·bazar·o, vend·ej·eg·o

supini

supin·i → turn·i la antaŭ·brak·o·n al la ĉiel·o.

supla

supl·a → mal·rigid·a

surao

sura·o (de la Korano) → ĉapitr·o

surda

surd·a [zam] (en lingvistiko) → sen·voĉ·a, mal·sonor·a, obtuz·a

surfi

surf·i → ond·o·rajd·i, tabul·vel·i

surjekcio

surjekci·o ~ sur·ĵet·o, chi·o·n·cel·ant·a funkci·o, sur·a funkci·o

surogato

surogat·o → anstataŭ·il·o, anstataŭ·aĵ·o

suspendi

suspend·i → provizor·e halt·ig·i (funkciojn, efikon)

suspenso

suspens·o → streĉ·o, streĉ·atend·o

suspensio

suspensi·o (en la meĥanika senco) → risort·um·o

suspiri

suspir·i → ve·spir·i, sopir·ĝem·i

suturo

sutur·o → (kurac·ist·a) kun·kudr·o

suveniro

suvenir·o ~ memor·aĵ·o

suvereno

suveren·o → super·a reg·ant·o

suverena

suveren·a → si·n·reg·ant·a, sen·depend·a

suvereneco

suveren·ec·o → super·a reg·pov·o; sen·depend·ec· o

suzereno

suzeren·o → feŭd·a sinjor·o

svaga

svag·a → mal·preciz·a

svahilo

svahil·o → (la) svahil·a (lingv·o)

svelta

svelt·a → (bel·e) mal·dik·(et·)a

svetero

sveter·o → pulovr·o, trikot·jak·o, lan·a jak·o

svingilo

sving·il·o (en la senco de 'balancilo', 'pendolo') → balanc·il·o, pendol·o.

Ŝ

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

ŝablono

ŝablon·o → fiks·it·a skem·o, kliŝ·o, model·plat·o

ŝafto

ŝaft·o → pel·a aks·o, turn·o·aks·o

ŝakri

ŝakr·i→ kaŝ·e/ekster·leĝ·e komerc·i, ag·i en la nigr·a merkat·o

ŝalmo

ŝalm·o [fun] (en la senco de 'trinkopajlo') ~ trink·o·tig·o, trink·o·pajl·o

ŝamo

ŝam·o [fun] ~ ĉam·o·haŭt·o

ŝamoto

ŝamot·o → fajr·o·rezist·a material·o, fajr·o·el·ten·a argil·o

ŝampinjono

ŝampinjon·o (en la ĝenerala senco de 'fungo') → fung·o

ŝampuo

ŝampu·o ~ har·lav·aĵ·o, har·lav·il·o

ŝanelo

ŝanel·o → mar·a/river·a kanal·o, akv·o voj·o

'ŝari

ŝar·i (en la senco de 'komune posedi') → kun·hav·i; (en aliaj sencoj) far·i/kun·far·i, part·o·pren·i en, egal·porci·e far·i, porci·ig·i, kun·sent·i, simpati·i kun.

ŝargi'

ŝarg·i (en tekstoj pri komputiloj) al·ŝut·i, en·leg·i

ŝarifo

ŝarif·o ~ arab·a princ·o

ŝaŭro

ŝaŭr·o → pluv·o·verŝ·o, pluv·ek·verŝ·o (povas temi ankaŭ pri 'neĝo' aŭ 'hajlo')

ŝedo

ŝed·o → ŝirm·ej·o, kaban·o

ŝekelo

ŝekel·o → sikl·o

ŝerifo

ŝerif·o → ofic·ul·o (en Britujo la rolo de "ŝerifo" havas tre varian enhavon, ofte nur ceremonia), (ekster·urb·a) polic·estr·o (en Usono)

ŝerpo

ŝerp·o = port·ist·o, himalaj·a port·ist·o, mont·a port·ist·o; (aparta figura signifo: mal·alt·rang·a·j pret·ig·ant·o·j de grav·a·j inter·naci·amiddot;j konferencmiddot;o·j).

ŝiboleto

ŝibolet·o (en ĝenerala senco) → re·kon·vort·o, re·kon·il·o

ŝlagro

ŝlagr·o → sukces·a kant·o, furor·aĵ·o

ŝlemilo

ŝlemil·o → mal·bon·ŝanc·ul·o

ŝli

ŝli → ŝi aŭ li, ŝi•li

ŝkopo

ŝkop·o → sitel o [por forpeni akvon el boato]

ŝnurosalti

ŝnur·o·salt·i ~ salt·o·ŝnur·i

ŝorbeto

ŝorbet·o → frukt·o·glaci·aĵ·o

ŝorto

ŝort·o → pantalon·et·o, femur·pantalon·o, mal·long·a pantalon·o

ŝoso

ŝos·o → branĉ·id·o, ĝerm·o

ŝoseo

ŝose·o ~ vetur·voj·o, voj·o, voj·o por aŭtomobil·o·j

ŝoti

ŝot·i → paf·i, paf·ĵet·i (pilkon au similan aĵon cele al golejo aŭ simile)

ŝpalo

ŝpal·o ~ rel·trab·o

ŝpato

ŝpat·o [4oa] ~ plat·a fos·il·o

ŝproso

ŝpros·o → sulk·o·bret·o

ŝpuro

ŝpur·o → fervoj·a larĝ·o

ŝriki

ŝrik·i → akut·e kri·i

ŝtato

ŝtat·o → (en la senco de ĝenerala kunveno de delegitoj, kiel en 'Ŝtatoj Ĝeneralaj de Francujo') deleg·it·ar·o, parlament-o

ŝutro

ŝutr·o ~ fenestr·o·kovr·il·o, fenestr·o·ŝirm·il·o

ŝvabri

ŝvabr·i ~ lav·bala·i

T

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

tabernaklo

tabernakl·o → (sub-)tend·a templ·o, sankt·ej·o, (en nuntempaj preĝejoj) hosti·uj·a ŝrank·et·o, (juda festo) laŭb·o·j

tablojdo

tablojd·o → (plat·a) pilol·o

taĉo

taĉ·o (en piedpilk-ludo kaj similaj sportoj) → flank·a lini·o

tahino

tahin·o → sezam·a past·o

tajfuno

tajfun·o → tropik·a mar·ŝtorm·o

tajĝio

tajĝi·o (kiel batalarto) → tajĝi·a batal·art·o, tajĝi·batal·art·o

tajĝiĉuano

tajĝiĉuan·o (kiel batalarto) → tajĝi·a batal·art·o, tajĝi·batal·art·o

tajpi

tajp·i [8oa] ~ en·klav·i, maŝin·skrib·i

taki-

taki- → rapid-, rapid·a, rapid·e

taki

tak·i → ŝanĝ·i vent·o·flank·on, vel·e) zigzag·i kontraŭ·vent·e

takigrafo

takigraf·o → rapid·o·registr·il·o

takikardio

takikardi·o → kor·o·rapid·o, rapid·a kor·puls·ad·o, kor·rapid·o, rapid·a kor·bat·ad·o

takimetro

takimetr·o → rapid·o·mezur·il·o

takipneo

takipne·o → rapid·eg·a spir·ad·o

takso

taks·o (en la senco de 'imposto') → impost·o

taksio

taksi·o (en la senco de reago altira aŭ forpuŝa) → altir·for·puŝ·a reag·o

taksimetro

taksimetr·o → (taksi·a) (vetur-)prez·o·indik·il·o

taksono

takson·o ~ en·klas·ig·unu·o

taksonomio

taksonomi·o ~ en·klas·ig·scienc·o

taktismo

taktism·o → altir·for·puŝ·a reag·o

talibano

taliban·o ~ talib·o

talono

talon·o (ekonomio) → ĉek·stump·o

talvego

talveg·o ~ val·fund·a lini·o, akv·o·kolekt·a linio

tampono

tampon·o ~ ŝtop·vat·o

tantiemo

tantiem·o [zam] ~ elcent·aĵ·a pag·o, pag·o pro aŭtor·rajt·o, part·a profit·o pro verk·o

tapiserio

tapiseri·o → tapiŝ·o

tarda

tard·a → mal·fru·a

tartali

tartal·i → balbut·i, ripet·balbut·i

taŭro

taŭr·o → vir·bov·o

taŭtologio

taŭtologi·o → signif·ripet·o, sam·vort·ripet·o

taverno

tavern·o → trink·ej·o, gast·ej·o

teamo

team·o → lud·ant·ar·o

teatrofrapo

teatrofrapo → frap·a, sensaci·a, supriz·a, subit·a, drast·a, abrupt·a, dram·(ec·)a, intrig·o·ŝanĝ·a ŝanĝ·iĝ·o.

teĥnologio

teĥnologi·o [zam] → teĥnik·o·scienc·o, teĥnik·ar·o (laŭ la kuntekstoj)

teismo

teism·o [2oa] ~ di·ism·o, di·kred·o, kred·o je la ekzist·o de inter·ag·ant·a di·o

tekniko

teknik·o [3oa] ~ teĥnik·o

teko

tek·o → dokument·uj·o, valiz·et·o, paper·uj·o, man·sak·o

tekokomputilo

tek·o·komput·il·o → port·ebl·a komput·il·o, klap·o·komput·il·o

teknopatio

teknopati·o → labor·mal·san·o

tekstila

tekstil·a → teks·aĵ·a, ŝtof·a

teksturo

tekstur·o ~ teks·manier·o; surfac·a ec·o, surfac·o, tuŝ·aspekt·o; konsist·o, konsist·aranĝ·o, konsist·aspekt·o.

telefonio

telefoni·o → telefon·a fak·o

telekinezo

telekinez·o → per·pens·a mov·ad·o.

telekomandilo

telekomand·il·o → de·for·a reg·il·o, de·for·a ŝalt·il·o

telencefalo

telencefal·o → grand·cerb·o, eg·cerb·o, grand·a cerb·o

telepatio

telepati·o [9oa] ~ mens·inter·komunik·ad·o, mens·leg·ad·o

televizio

televizi·o → televid·a kompani·o, televid·o, televid·il·o

telfero

telfer·o → kabl·o·voj·o

tembro

tembr·o → ton·kolor·o, son·kvalit·o

temerara

temerar·a → sen·tim·a

temporalo

temporal·o → tempi·a ost·o

tenaca

tenac·a → mal·romp·iĝ·em·a

tenajlo

tenajl·o → (por aparta speco de metiistaj pinĉiloj) tir·pinĉ·il·o; (ĝenerale por metiistaj pinĉiloj) (meti·ist·a) pinĉ·il·o

tendro

tendr·o ~ karb·o·vagon·o de vapor·lokomotiv·o

tenebro

tenebr·o → mal·lum·o

tenera

tener·a [8oa] ~ delikat·a, varm·sent·a

tenoo

teno·o → japan·a regn·estr·o

tenso

tens·o → (gramatik·a) temp·o

tensio

tensi·o (en ĝenerala senco de streĉiteco) → streĉ·it·ec·o

teogonio

teogoni·o → di·a genealogi·o, nask·o·list·o de la di·o·j

teokrato

teokrat·o [7oa] ~ religi·reg·ant·o

teokratio

teokrati·o [7oa] ~ religi·reg·o

teologo

teolog·o [1oa] ~ di·fakulo, di·scienc·ist·o, di·esplor·ant·o

teologio

teologi·o [1oa] ~ di·stud·o, di·scienc·o, di·esplor·o

tepida

tepid·a → varm·et·a, duon·varm·a

ĉeftero

ĉef·ter·o ~ kontinent·a ter·o, firm·a ter·o

tera-

tera- (en scienc-teĥnikaj vortoj) ~ mil·miliard·o

terapio

terapi·o [1oa] ~ kurac·o, kurac·ad·o, kurac·rimed·o

terario

terari·o → ter·best·uj·o

terato

terat·o → monstr·o

teratatomo

teratatom·o → mal·simpl·a tumor·o

teratogena

teratogen·a → monstr·o·produkt·a

teratologio

teratologi·o → studo pri ne·norm·aĵ·o·j

terceto

tercet·o [1oa] ~ (en la senco de tri kun-ludantoj aŭ kun-kantantoj) tri-op-o, tri-o; (en la senco de verko por tri) tri-op-aĵ-o

tercio

terci·o (en muziko) ~ tri·a interval·o, trit·o. Vidu ssv plio 9.

terciana

tercian·a → tri·a·tag·a (febr·o)

terciara

terciar·a → tri·a·vic·a, tri·a·rang·a

termio

termi·o → (korp·o-)temperatur·o, (korp·o-)varm·o

termika

termik·a → varm·a, kontraŭ·varm·a, foj·e varm·konserv·a

terminalo

terminal·o → (en flug-haveno) flug·staci·o, (pri komputiloj) fin·aparat·o

terminale

terminal·a → last·a

terminologio

terminologi·o ~ termin·scienc·o, termin·stud·o, (en la senco de 'terminaro') termin·ar·o

termoj

term·o·j → varm·ban·ej·o·j (en la antikva Romo)

termo-

termo- → varm·o, varm·a

termobotelo

termobotel·o → varm·o·botel·o, varm·izol·a botel·o

termodinamiko

termodinamik·o ~ varm·o·scienc·o

termometro

termometr·o [1oa] ~ varm·o·mezur·il·o, temperatur·mezur·il·o

termometrio

termometri·o → varm·o·mezur·ad·o

termoso

termos·o → varm·o·botel·o, varm·izol·a botel·o

termosifono

termosifon·o → radiator·o, hejt·il·o

termostato

termostat·o → varm·o·reg·il·o

ternara

ternar·a → tri·element·a, tri·part·a

teroro

teror·o → mafi·a/religi·a/ŝtat·a/reĝim·a terur·o/ad·o

teroristo

terorist·o → mafi·a/religi·a/ŝtat·a/reĝim·a terur·ist·o

terpomo

terpomo Ssv plio 22 - ter-pomo

tetra-

tetra- (en sciencaj vortoj) → kvar-

tetralogio

tetralogi·o → kvar·part·a verk·o, teatr·aĵ·kvar·op·o

tetrarko

tetrark·o → kvar·on·estr·o, kvar·on·reg·ant·o, reg·o·kvar·op·an·o, kun·imperi·estr·o

tetrarkio

tetrarki·o → kvar·op·a kun·reg·ad·o; reg·o·kvar·op·o

tifeo

tife·o → tifa·o

tildo

tild·o ~ (kiel memstara signo) ond·o·sign·o; (kiel supersigno) ~ ond·a super·sign·o

timida

timid·a → tim·em·a, si·n·ĝen·a, mal·aplomb·a, hont·em·a, mem·fid·o·mank·a

timpano

timpan·o (anatomio) → aŭd·membran·o; (en la PIV-a signifo) mez·orel·a kav·o

tino

tin·o [zam] → (lign·a) kuv·o

tiom

tiom (en la senco de tiom multe) ~ tiom mult·e

tiom ... kiom [en la senco de 'tiel...kiel =komparo pri maniero ne pri kvanto] → tiel ...kiel

tiparo

tiparo ~ liter·ar·o

tipografo

tipograf·o ~ pres·ist·o

tipografio

tipografi·o ~ → pres·art·o, pres·ej·o (laŭ la kunteksto)

tiraljoro

tiraljor·o [zam] → (arme·a) cel·paf·ist·o, kaŝ·paf·ist·o

tizano

tizan·o ~ infuz·aĵ·o

tlaspo

tlasp·o → mon·er·a herb·o

toasto

toasto → rost·pan·o, rost·it·a pan·o, rost·ita·a pan·tranĉ·o,

tobogano

tobogan·o → sled·et·o; glit·ej·o (laŭ la senco en la konkreta situacio)

Togolo

Togol·o → Togoland·o

Toĥaro

Toĥar·o → la toĥar·a (lingv·o)

tokpisino

tokpisin·o → la tokpisin·a lingv·o

toksa

toks·a → venen·a

toksi

toks·i → venen·i, eni·ig·i venen·o·n

toksino

toksin·o → (mikrob·a) venen·o, (mikrob·a) venen·substanco

tokso

toks·o → venen·o, venen·a substanc·o

toksomanio

toksomani·o → drog·o·mis·uz·o

toksologio

toksologio → venen·scienc·o, venen·medicin·o

toleranco

toleranc·o → toler·o, akcept·ebl·o

-tomo

-tom·o (en medicino) ~ (kurac·ist·a) tranĉ·il·o

-tomio

-tomi·o (en medicino) ~ operaci·o

-tomizi

-tom·iz·i (en medicino) → operaci·i

tonalo

(maĵor·a) tonal·o → (larĝa) ton·kombin·o

topiko

topik·o → (en la senco de ‘temo’) tem·o; (en la senco de ‘loko’) lok·o

topinamburo

topinambur·o → ter·pir·o, brazil·deven·a ter·pom·o

toplisto

top·list·o → list·o de plej oft·e rigard·at·a·j paĝ·o·j, pint·o·list·o

topografo

topograf·o ~ map·scienc·isto

topografio

topografi·o ~ map·scienc·o

toponimo

toponim·o → lok·nom·o

toponimio

toponimi·o → lok·nom·o·scienc·o

toporo

topor·o → hak·il·o

toreado

tore·ad·o → bov·batal·lud·o

toreadoro

toreador·o → bov·batal·ist·o

toreisto

tore·ist·o → bov·batal·ist·o

torento

torent·o [1oa] ~ mont·a river·et·o, krut·a river·et·o, impet·a akv·o·flu·o.

tornado

tornado → vent·eg·o, kirl·a vent·o, funel·a vent·o

tornistro

tornistro ~ dors·o·sak·o

torporo

torpor·o → mal·vigl·ec·o, mal·ag·em·o, dorm·em·o

tortikolo

tortikol·o → kol·tord·iĝ·o, kol·a rigid·o, kol·dolor·o

totala

total·a → tut·a, en·tut·a, ĉiom·a, plen·a, komplet·a

totalismo

total·ism·o → tut·ism·o, totalitar·ism·o

totalisma

total·ism·a → tut·ism·a, totalitar·a

trabanto

trabant·o → satelit·o

tracei

trace-i --> (1 Desegni konstruotan vojon sur plano) plan-desegn-i vojon; (2 Marki konstruotan vojon sur la tereno per fostetoj aŭ markŝtonoj) mark-o-strek-i vojon; voj-strek-i; (3 Transdesegni efektivigotan planon sur laboraĵon) mark-o-strek-i laboraĵon, plan·strek·i.

tragika

tragik·a ~ tragedi·a

tragikomedio

tragikomedi·o → tragedi·a komedi·o, rid·ig·a tragedi·o, serioz·a-mal·serioz·a teatr·aĵ·o

trajno

trajn·o ~ vagon·ar·o

traktato

traktat·o ~ inter·ŝtat·a kontrakt·o, inter·ŝtat·a inter·konsent·o

trampo

tramp·o → vagabond·o, vag·ul·o, vag·ant·o, sen·hejm·ul·o, ĉifon·ul·o (se temas pri homo), vag·ant·a ŝip·o aŭ avi·ad·il·o (se temas pri ŝipoj aŭ aviadiloj)

trampolino

trampolin·o → (normale, se ilo por plonĝi en la akvon)salt·o·tabulo, (por indiki plastan surfacon, el kiu oni saltas) salt·o·tuk·o, salt·ad·o·tuk·o (la unua alternativo povus esti konfuzata kun la tukoj de la fajrobrigardo, en kiujn oni povas salti; sed tiujn ankaŭ eblas nomi "kaptotukoj")

transformatoro

transformator·o (pri elektro) → trans·form·il·o

transfuzi

transfuz·i → sang·al·don·o

transitiva

transitiv·a (verbo) ~ trans·ir·a

transmisii

transmisi·i → trans·ig·i, trans·send·i, per·i, komunik·i

transpiri

transpir·i → ŝvit·i, spir·i (por plantoj)

tra ra ra

tra ra ra → (sono imitanta rapidan senĉesan babiladon): bla-bla-bla!; (Bruo de rapida marŝo aŭ galopo) tra-ra-ra; (Senpacienca rifuzo plu aŭskulti) sufiĉ·e

traŭbo

traŭb·o → vin·ber·o

traŭmato

traŭmat·o → (en mensoscienco/psikologio) mens·a vund·o, psikologi·a vund·o, traŭm·o; (en la ĝenerala medicino) vund·o

traŭmatologo

traŭmatolog·o → vund·o·kurac·ist·o, vund·o·scienc·ist·o

traŭmatologio

traŭmatologi·o → vund·o·scienc·o, vund·o·kurac·ad·o

traŭmo

traŭm·o → (en mensoscienco/psikologio) mens·a vund·o, psikologi·a vund·o; (en la ĝenerala medicino) vund·o

travestii

travesti·i → ali·vest·i, (en literaturo) komik·e imit·i, parodi·i

trefo

trefo (en karto-lud-o) ~ tri·foli·o

trenco

trenco (muziko) → tranc·o·muziko

trenda

trend·a → laŭ·mod·a

trendo

trend·o → evolu·tendenc·o, mod·o

triciklo

tricikl·o → tri·rad·il·o, tri·rad·(a )bicikl·o

triĥo-

triĥo- (en sciencaj vortoj) → har·o

triĥomicetozo

triĥomicetoz·o → miceta har·mal·san·o

triĥopatio

triĥopati·o → har·mal·san·o

triĥoplazio

triĥoplazi·o → ne·normal·a har·kresk·ad·o

triĥozo

triĥoz·o → okula har·mal·san·o

triko-

triko- (en sciencaj vortoj) → har·o

trikomicetozo

trikomicetoz·o → miceta har·mal·san·o

trikopatio

trikopati·o → har·mal·san·o

trikoplazio

trikoplazi·o → ne·normal·a har·kresk·ad·o

trikozo

trikoz·o → har·mal·san·o

triliono

trilion·o (en la senco 10¹²) → mil miliard·o·j, bilion·o. Vidu Ssv plio 20

trilion·o (en la senco 10¹⁸) ~ miliard·o da miliard·o·j. Vidu Ssv plio 20

trilogio

trilogi·o ~ tri·part·a roman·o, tri·op·o, tri·libr·a seri·o, libr·o·tri·op·o, tri·seri·o, dram·ar·o, dram·tri·op·o (en la origina greka senco)

trimestro

trimestr·o → tri monat·o·j, tri·monat·a period·o, jar·kvar·on·o; (pro influo de naciaj lingvoj, foje la intencata signifo povas esti alia, kaj tiam oni devas traduki laŭ la efektiva signifo)

Trinitato

Trinitat·o → Tri·unu·o

trinitatano

trinitat·an·o → tri·unu·ist·o

trinkmono

trink·mon·o ~ dank·mon·o

trista

trist·a → mal·gaj·a, mal·ĝoj·a, mal·ĝoj·et·a

trivi

triv·i → el·uz·i

trobadoro

trobador·o ~ (mez·epok·a) kort·eg·a poet·o

trubadur·o [zam] ~ (mez·epok·a) kort·eg·a poet·o

troglodito

troglodit·o → kavern·u·lo

trojko

trojk·o ~ (en ĝenerala senco) tri·op·o, (en la senco de estraro) tri·person·a estr·ar·o, tri·op·a estr·ar·o

trolo

trol·o → (en fiŝkaptado) mar·fund·a tren·ret·o/tir·ret·o; (en interreto) (ret·a) ĝen·ul·o, disput·instig·ant·o, provok·ist·o.

troleo

trole·o [en autobusoj] → elektr·o·pren·il·o

tropo

trop·o → vort·figur·o, stil·figur·o

tropismo

tropism·o (en la senco de reago al altira aŭ forpuŝa forto) ~ al·tir·for·puŝ·a re·ag·o

trotuaro

trotuaro ~ paŝ·voj·o, paŝ·ej·o, hom·voj·o, por·hom·a voj·o

trovi

trov·i [fun] (en la senco de 'konsideri', 'opinii') ~ konsider·i, opini·i

tuĉo

tuĉ·o → ĉin·a ink·o

turneo

turne·o (teatro) ~ rond·ir·o, art·prezent·a rond·vojaĝ·o

turpa

turp·a → mal·bel·a, mal·bel·eg·a

U

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

uako

uak·o (preseraro en PIV por 'uoko') → ĉin·a pat·o, kurb·a pat·o, uok·o

ubikva

ubikv·a (pri vivaĵoj) → mult·medi·a

ublieto

ubliet·o → forges·kel·o, pun·kel·o

uesto

uest·o → okcident·o

ujutna

ujutn·a → ĉarm·a, komfort·a, bon·fart·a

-uk-

-uk- → kastr·it·a

ukazo

ukaz·o → (car·a) dekret·o, arbitr·a ordon·o

ulno

uln·o → kubut··osto

ultimato

ultimat·o [2oa] → last·a ofert·o

ultra·

ultra· → trans·, eg·, ekstrema

ultramaro

ultramar·o [zam] → intens·e/mal·hel·e blu·a farb·o/kolor·il·o, ĉiel·blu·a farb·o/kolor·il·o, ĉiel·blu·o.

ultraviola

ultraviol·a → trans·viol·a

ululi

ulul·i → ĝem·boj·eg·i (de hundoj aŭ lupoj), (strig·e) blek·i (de strigoj)), (plor·)kri·eg·i (lamentantaj homoj), (ĝoj-)kri·eg·i (ĝojantaj homoj), kri·eg·i (kantistoj).

umiko

umik•o → am•amik•o

un'

un' → unu

uncio

unci·o → neĝ·leopard·o

undino

undin·o → akv·o·fe·in·o

ungvento

ungvent·o → ŝmir·aĵ·o

unio

uni·o [zam] ~ unu·iĝ·o

unika

unik·a [3oa] ~ (unu) sol·a

unikorno

unikorn·o → unu·korn·ul·o

unito

unit·o → unu·o

unitaria

unitari·a → unu·ism·a, unu·ist·a

unitara

unitar·a → unu·ism·a, unu·ist·a

unitariano

unitari·an·o → unu·ist·o

unitariismo

unitari·ism·o → unu·ism·o

unitarismo

unitar·ism·o → unu·ism·o

unkti

unkt·i → sankt·ole·i, ŝmir·i (per ole·o)

unuciklo

unu·cikl·o → unu·rad·il·o, unu·rad·(a )bicikl·o

unusencuma

unu·senc·um·a (strat·o) → unu·direkt·a (strat·o)

uoko

uok·o ~ ĉin·a pat·o, kurb·a pat·o

uranismo

uran·ism·o [arĥ] → ambaŭ·seks·em·o, (vir·a) samseks·em·o

urbanizi

urbaniz·i → urb-(ec-)ig·i

urduo

urdu·o → la urdu·a lingv·o

uretro

uretr·o → urin·kanal·o

urlio

urli·o → mumps·o, saliv·gland·a inflam·o/ŝvel·o, (ĉe-)orel·gland·a inflam·o/ŝvel·o

utrikulario

utrikulari·o → vezik·a herb·o

uvo

uv·o → vin·ber·o

uverturo

uvertur·o [1oa] → (muzik·a) mal·ferm·o

uzanco

uzanc·o → uz·o, uz·ad·o, uz·kutim·o

uzino

uzin·o → fabrik·o [fun], (meĥanik·ist·a) ripar·ej·o, metal·pri·labor·ej·o

uzurpatoro

uzurpator·o → uzurp·ant·o, uzurp·int·o (laŭ la kunteksto)

Ŭ

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

ŭato

ŭat·o → ???? [ni ne venis al interkonsento, kiun formon ni rekomendu inter uato, ŭato, vato]

ŭesto

ŭest·o → okcident·o

V

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

V

V (por indiki numeron laŭ la latina metodo) → 5, 5·a

vaĉi

vaĉ·i → gard·i, gard·o·star·i

vado

vad·o (en la senco de seka fundo de la maro post defluo de la tajda pinto) → tajd·o·fund·o, de·flu·sek·fundo

vademekumo

vademekum·o → man·libr·o, gvid·libr·o, poŝ·help·libr·(et·)o.

vafro

vafr·o → vafl·o

vagabondo

vagabond·o ~ vag·ul·o, vag·ant·o

vajco

vajc·o → ŝraŭb·ten·il·o, ŝraŭb·makzel·o

vaka

vak·a [1oa] ~ mal·plen·a

vakero

vaker·o → rajd•paŝt•ist•o, (rajdanta) bov·ist·o/bov·gard·ist·o

valer-

valer- → valerat-

valerato

valerat·o ~ sal·o de valerian·a acid·o

valeto

valet·o → (vir-)ĉambr·ist·o

valga

valg·a ~ kurb·a·krur·a

valuto

valut·o [9oa] ~ mon·unu·o

vampo

vamp·o → vampir·in·o

vanui

vanu·i → mal·aper·i

varapo

varap·o → rok·grimp·ad·o

variablo

variabl·o → vari·ant·o

varianto

variant·o [2oa] → vari·aĵ·o

varietato

varietat·o → vari·aĵ·o

varieteo

variete·o → vari·a spektakl·o, vari·a amuz·aĵ·o, (en la okazo de uzo por la loko de la spektaklo) teatroamuz·kant·ej·o

varleto

varlet·o (laborado de metalo) → ten·pec·o

varmkapulo

varm·kap·ul·o ~ flam·iĝ·em·ul·o

varmobotelo

varm·o·botel·o (kaŭĉuka ujo por varmigi la liton) ~ varm·akva sako

varpo

varp·o ~ laŭ·long·a (tekso-)faden·ar·o

vasko

vask·o → (fontan·a) konk·eg·o

vatro

vatr·o → varm·trans·ig·il·o, hejt·il·o

vatto

vatt·o → ???? [ni ne venis al interkonsento, kiun formon ni rekomendu inter uato, ŭato, vato]

vavo

vav·o ~ du·obl·a vo (nomo de la litero w)

vazistaso

vazistas·o → klap·fenestr·o, klap·o, fenestr·o·klap·o

vefto

veft·o ~ laŭ·larĝ·a (teks·o-)faden·ar·o, inter·kruc·iĝ·ant·a (teks·o-)faden·ar·o

vego

veg·o → kur·ej·o, voj·o (en vojo)

vegano

vegan·o ~ sen·best·aĵ·ist·o, best·aĵ·evit·ist·o

veganismo

vegan·ism·o ~ sen·best·aĵ·ism·o, diet·o sen·best·aĵ·a, diet·o nur·kresk·aĵ·a, best·aĵ·o·evit·ism·o

vegetalo

vegetal·o [8oa] → kresk·aĵ·o

vegetaĵo

veget·aĵ·o ~ kresk·aĵ·o

vegetalano

vegetal·an·o → sen·best·aĵ·ist·o

vegetara

vegetar·a [2oa] ~ sen·viand·a, sen·viand·ism·a

vegetarano

vegetar·an·o ~ sen·viand·ist·o

vegetarismo

vegetar·ism·o ~ sen·viand·ism·o, diet·o sen·viand·a

vehiklo

vehikl·o → (laŭ la signifo en la unuopa okazo) per·il·o, vetur·il·o, port·il·o, infekt·port·ant·o, help·il·o, il·o

veka

vek·a (en la senco de vek-it-a) → vek·it·a, sen·dorm·a, mal·dorm·a

veksilo

veksil·o → flag·o

veksilologio

veksilologi·o → flag·o·scienco

velaro

velar·o → vel·a konsonant·o

veldi

veld·i ~ fand·e kun·fiks·i

vendeto

vendet·o → famili·a venĝ·o

Venera

Vener·a (nomo de planedo kaj diino) → Venus·o

veneri

vener·i (sanktulojn kaj similajn estaĵojn) → respekt·eg·i

venerea

venere·a (malsano) → seks·um·e trans·don·ebl·a mal·san·o, amor·a mal·san·o, seks·um·a mal·san·o, venus·a mal·san·o

veniala

venial·a → pardon·ebl·a, mal·grav·a

ventgeneratoro

vent·generator·o → vent·a gener·il·o

ventilatoro

ventilator·o → ventol·il·o

Venusa monto

venus·a mont·o → pub·a mont·o

vepro

vepr·o → pik·arbust·o, dens·ej·o, arbust·aĵ·o

verbo

verb·o [fun] ~ i·vort·o, ag·vort·o, far·vort·o

verbesino

verbesin·o → verbezen·o

vermifugo

vermifug·o → verm·o·for·ig·il·o, verm·o·mort·ig·il·o, kontraŭ·verm·aĵ·o

vernalizi

vernaliz·i → antaŭ·matur·ig·i

versalo

versal·o → et·a grand·a liter·o, grand·a liter·o, duon·grand·a liter·o

versiklo

versikl·o (en la Biblio, Korano, ktp.) → vers·eg·o, vers·o, paragraf·et·o, lini·o, ĉapitr·er·o, tekst·unu·o, instig·a vers·o (en liturgio la verso, kiu postulas respondan verson)

vertago

vertag·o [zam] → mel·hund·o

vertico

vertico [8oa] ~ pint·o, vert·o, angul·punkt·o, nod·o, nod·punkt·o (ĉi tiuj du lastaj rilate al 'grafeo-j')

vertrago

vertrago [zam] → lepor·hund·o

veselo

veselo → antikv·a (milit-)ŝip·o

vespereo

vespere·o → vesper·a prezent·ad·o

vespro

vespr·o → vesper·a di·serv·o

vesterno

vestern·o → uson·okcident·a film·o, sovaĝ·okcident·a filmo, bov·gard·ist·a film·o

vestiblo

vestibl·o [fun] ~ en·ir·ĉambr·o

vestiĝo

vestiĝ·o → spur·o, rest·aĵ·o

veterinaro

veterinar·o [1oa] ~ best·kurac·isto

VI

VI (por indiki numeron laŭ la latina metodo) → 6, 6·a

vibracio

vibraci·o → vibr·o

vibriso

vibris·o → (ĉe bestoj) sent·har·o, (se surlipe, ankaŭ) lip·har·o; (ĉe homo) naz·har·o

vicpatrino

vic·patr·in·o ~ du·on·patr·in·o

vicrado

vic·rad·o (aŭtomobilo) ~ krom·rad·o

video

vide·o → vid·bend·o, (vid·bend·a, disk·a) film·o, film·et·o

video-

video- (uzata kiel prefikso) → vid-, film-, (parolante pri parto de elektronika aparataro) bild·ig·a

videoklipo

vide·o·klip·o → film·et·o, muzik·film-(et)-o

videoludo

videolud·o → bit·lud·o, komput·il·a lud·o

vigili

vigil·i → nokt·o·gard·i, gard·i

vigvamo

vigvam·o → fel·/mat·tend·o

VII

VII (por indiki numeron laŭ la latina metodo) → 7, 7·a

VIII

VIII (por indiki numeron laŭ la latina metodo) → 8, 8·a

viktualio

viktuali·o → nutr·o·proviz·o·j

vilao

vila·o ~ (sol·star·a) luks·a dom·o; (en la roma regno) bien·dom·o

villo

vill·o [zam] → vila·o

vimplo

vimpl·o → flag·et·o

vinĉo

vinĉo → ŝnur·volv·a lev·il·o

vindaso

vindas·o → ankr·o·lev·il·o, volv·aks·o

vinjeto

vinjet·o (en la senco de desegnaĵo en, ekzemple, ĵurnalo) [1oa] → bild·ŝerco

vinkto

vinkto [6oa] ~ kun·kroĉ·il·o

vinkulo

vinkulo → kun·ig·a kramp·o, kurb·a kramp·o

vinologo

vinolog·o → vin·fak·ul·o, vin·scienc·ist·o

violenta

violent·a → per·fort(·em)·a

violenti

violent·i → (seks·e) per·fort·i, seks·atenc·i

vipero

viper·o [8oa] ~ vipur·o [fun]

virologio

virologi·o → virus·scienc·o

virozo

viroz·o → virus·mal·san·o

virulenta

virulent·a → mal·san·ig·a, (akr·e) atak·em·a, viv·e mal·util·a

virusologio

virusologi·o → virus·o·scienc·o

virusologo

virusolog·o → virus·fak·ul·o

viskoza

viskoz·a → mal·flu·a, mal·flu·em·a, flu·mal·em·a

viskozo

viskoz·o → mal·flu·o, mal·flu·em·o, flu·mal·em·o

viskozometro

viskozometr·o ~ mal·flu·o·mezur·il·o

vito

vit·o [8oa] → vin·ber·uj·o

vitala

vital·a → viv·ec·a, viv·a

vitralo

vitral·o → vitr·o·fenestr·eg·o, vitr·o·mozaik·a fenestr·o

vitrino

vitrin·o → montr·o·fenestr·o

vivario

vivari·o → viv·uj·o

vizio

vizi·o [6oa] ~ vid·o, antaŭ·vid·o, imag·o

vizuala

vizual·a → vid·a

vobli

vobl·i → ŝancel·iĝ·i

vojevodio

vojevodi·o → pol·a provinc·o

vokalisto

vokalist·o (por difinita speco de kantisto) → voĉ·ist·o, kant·ist·o

vokto

vokt·o [zam] ~ super·gard·ist·o, inspekt·ist·o

volano

volan·o → plum·pilk·o

volatila

volatil·a → gas·iĝ·em·a

volbo

volb·o → (plafon·a) ark·aĵ·o [fun]

volbopato

volb·o·pat·o ~ ĉin·a pat·o

volejbalo

volejbal·o → flug·pilk·ad·o

voltmetro

volt·metr·o → volt·mezur·il·o

voluto

volut·o → spiral·a ornam·aĵ·o

vomito

vomit·o → flav·a febr·o

vori

vor·i → manĝ·eg·i

vorko

vork·o → konstru·aĵ·o, konstru·ad·o, konstru·ej·o

voti

vot·i (por la signifo 'voĉdoni') → voĉ·don·i

voto

vot·o (faka vorto, religia) ~ ĵur·promes·o, solen·a promes·o

vrako

vrak·o ~ ŝip/flug·maŝin·rest·aĵ·o

vringi

vring·i → prem·tord·i, el·tord·i, tord·prem·i

vuajerismo

vuajerism·o → (seks-)rigard·ism·o

vuajerismulo

vuajerism·ul·o → kaŝ·rigard·ant·o, ŝtel·rigard·ant·o, seks·rigard·ant·o, (seks-)rigard·ul·o

vulkanizi

vulkaniz·i ~ sulfur·um·i (kaŭĉuk·o·n)

vursto

vurst·o → (dik·a / german·spec·a) kolbas·(et·)o

X

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

X (por indiki numeron laŭ la latina metodo) --> 10, 10-a
XI (por indiki numeron laŭ la latina metodo) --> 11, 11-a
XII (por indiki numeron laŭ la latina metodo) --> 12, 12-a
XIII (por indiki numeron laŭ la latina metodo) --> 13, 13-a
XIV (por indiki numeron laŭ la latina metodo) --> 14, 14-a
XV (por indiki numeron laŭ la latina metodo) --> 15, 15-a
XVI (por indiki numeron laŭ la latina metodo) --> 16, 16-a
XVII (por indiki numeron laŭ la latina metodo) --> 17, 17-a
XVIII (por indiki numeron laŭ la latina metodo) --> 18, 18-a
XIX (por indiki numeron laŭ la latina metodo) --> 19, 19-a

Z

La signo "→" post iu vorto signifas, ke ni malrekomendas tiun vorton, kaj proponas ke oni anstataŭe uzu unu el la esprimoj dekstre de "→". La signo "~" estas uzata por nura propono de alternativoj, sen nepra malrekomendo. Pliaj klarigoj

zabajono

zabajon·o → ov·o·flav·aĵ·o

zakusko

zakusk·o → al·manĝ·aĵ·o kun vodk·o

zapi

zap·i (televido) → kanal·um·i

zenano

zenan·o ~ vir·in·a dom·part·o

zepelino

zepelin·o (en ĝenerala senco) → → (rigid·fram·a) aer·ŝip·o. Vidu ankaŭ: Ssv plio 18

zigomo

zigom·o → vang·ost·o

zipi

zip·i (en komputiloj) → dens·ig·i, kompakt·ig·i

zipo

zip·o (unu speco de fermilo ĉefe en vestoj) ~ tir·ferm·il·o

zo-

zo- (en sciencaj vortoj) → best-

zoo

zo·o → best·ĝarden·o

zomi

zom·i (en fotado) ~ skal·i (per objektiv·o), (en aviado) ~ mal·rapid·iĝ·e alt·iĝ·i

zomo

zom·o (en fotado) ~ skal·ad·o (per objektiv·o), (en aviado) mal·rapid·iĝ·a alt·iĝ·o, skal·objektiv·o (por tiuj, kiuj konsideras la radikon zom- substantiva)

zomilo

zom·il·o ~ skal·objektiv·o

zono

zon·o (malsano) → zoster·o

zoologo

zoolog·o [7oa] ~ zoologi·ist·o, best·o· scienc·ist·o

zoologio

zoologi·o ~ best·o·scienc·o

zoomorfa

zoomorf·a → best·o·form·a

zootekniko

zooteknik·o → best·o·teĥnik·o, best·bred·teĥnik·o, bred·teĥnik·o

zostero

zoster·o (en la medicina senco) ~ zon·a herpet·o, zon·erupci·o

==

Klarigoj pri la maniero uzi la vorto-liston

reiru al simplaj samsignifaj vortoj - listoj

Ĉi tiuj listoj estas nun konstruataj. Ili enhavas liston de novaj radikoj (neologismoj) aŭ de malfacilaj radikoj kaj eblajn pli simplajn samsignifajn vortojn. Ni ne asertas ion pri la vortoj mankantaj en la listoj, ĉar simple ili povas manki ĉe ni pro nefinita analizo de la ekzistanta vortomaterialo en Esperanto.

La linio:

lant•a → mal•rapid•a

devas esti legata: anstataŭ lant• uzu mal•rapid•.

La linio:

biologi•o ~ viv•scienc•o

devas esti legata: ni opinias, ke anstataŭ biologi• vi rajtas uzi la samsignifan viv•scienc•.

La signo "·" indikas la limon de vortelemento, alivorte ĝi estas inter malsamaj radikoj kaj gramatikaj finaĵoj.

Ĝenerale post radikoj fundamentaj aŭ oficialaj estas la signo "~". Nur en kelkaj okazoj ni tamen signalas per la signo "→", ke malgraŭ la oficialeco aŭ fundamenteco prefere vi uzu alian radikon. Ekzemple:

animal•o → best•o

Se vi trovas du aŭ pliajn samsignifajn esprimojn, tio estas ke ni preferas la unuan super la dua, ktp.

Ekzemple:
bart•o → balen•lamen•o, balen•ost•o [fun]

signifas, ke laŭ ni balen-lamen-o estas pli bona esprimo por bart•o ol balen•ost•o.

Kiam temas pri ligaj vokaloj en kunmetitaj vortoj, ni foje metis ilin kaj foje ne. Evidente ĉi tie temas pri ĝenerala regulo, kaj ĉiu rajtas aldoni aŭ forpreni tiujn vokalojn, depende de tio, ĉu li taksas, ke ili estas necesaj por facila elparolado aŭ ne.

Ni komencis aldoni aliajn indikojn, ekzemple: [fun], [7oa], [zam] aŭ [r15]. Ili indikas ke temas pri vorto el la Fundamento, el la 7-a Oficiala Aldono, pri vorto uzita de Zamenhof aŭ pri vorto uzebla laŭ la 15-a regulo de la Fundamenta Gramatiko.
[sla] indikas slangan vorton.
Se vi trovas serion de demandosignoj, ????, tio signifas, ke esplorado pri la vorto estas ankoraŭ okazanta.

Se vi trovas ke ne ekzistas unu el la ĉi-supraj signoj inter la vorto kaj la proponata samsignifa vorto, tio signifas, ke la vorto venas el unu el la listoj utiligataj en la komenco, sed ke ĝi ne estas ankoraŭ pridecidita de la zorgantoj de ĉi tiu "Simplaj samsignifaj vortoj".

Bonvolu atenti: niajn rekomendatajn samsignifajn esprimojn uzantoj devos adapti laŭ la kuntekstoj kaj cirkonstancoj. Ekzemple, anstataŭ "ant•" iufoje konvenos "int•" aŭ respektive "ont•". En aliaj okazoj nur la kunteksto povas konsili, kiu el la proponataj esprimoj estas uzinda.

Enkonduko al la libro

Esperanto estas facila

Tiel ni ĉiam prezentas la lingvon en niaj propagandiloj, ĉu ne? Fiere ni ilustras, kiel eblas krei tutan serion da vortoj surbaze de la sama radiko: ĉevalo, ĉevala, ĉevale, ĉevalino, ĉevalido, ĉevalejo; bela, bele, beleco, belulo, beli, beligi; unu, unua, unuo, unueco, unuiĝo, unuigi – kaj kontrastas tion kun la neregulaj kaj pluroblaj radikaroj de aliaj lingvoj.

Kiel ĉiu artisto scias, simpleco ne estas facile akirita. Poeto ŝvitas dum horoj, fortajlante nenecesajn vortojn, ĝis restas nur unu perfekte tornita frazo. Simile, Zamenhof laboris dum pli ol jardeko por atingi ĉefverkon de simpleco.

La facileco de Esperanto efektive estas motivo por lerni ĝin; tial, cetere, mi mem ekinteresiĝis pri ĝi. Ĝia facileco tenas la entuziasmon de lernantoj, kiuj rimarkas post malmultaj lecionoj pli grandan progreson ol eblus eĉ post plurmonata studado, se ili lernus alian lingvon.

Unu el la plaĉaj aspektoj por novaj esperantistoj estas la ebleco mem krei vortojn: ne per enkonduko de novaj radikoj, sed per kombino de ekzistantaj radikoj kaj uzo de sufiksoj. Kiel instruisto mi rimarkas, ke komencantoj aparte ĝuas la lecionon pri la mal-vortoj: ili malkovras kun plezuro, kiel lerninte longa, nova, juna ktp. ili mem povas krei mallonga, malnova, maljuna.

Esperanto havas la aspekton de latinida lingvo, kaj tial parolantoj de tiuj lingvoj tro facilanime emas enkonduki novajn vortojn. Se oni ne scias, ekzemple, kiel diri illegal aŭ editorial, estas multe pli facile diri ilegala aŭ editorialo, ol cerbumi kiel plej trafe esprimi tiujn konceptojn en Esperanto. Mi kredas, ke alta proporcio de la vortoj, kiuj plenigas niajn vortarojn, ekaperis en la lingvo pro nepensemo de parolantoj. Tiel ili faciligas la lingvon por si mem, sed ne nepre por siaj legantoj aŭ aŭskultantoj. Por ke Esperanto retenu sian simplecon, necesas pensi.

Aliaj vortoj aperis tutsimple pro eraroj. Kiam amaso da homoj, ekzemple, kune marŝas tra la stratoj por fari politikan proteston, tio estas manifestacio. Por parolantoj de eŭropaj lingvoj, estas tro facila eraro nomi tion demonstracio – tiun vorton mi eĉ foje vidis en revuo Esperanto. Por eviti tiajn erarojn, necesas kontroli en vortaro, kiam oni ne certas pri vorto, anstataŭ senpripense supozi, ke oni jam scias. Mi memoras, kiel mi mem, kiel nesperta sed tre entuziasma esperantisto, preskaŭ skribis la vorton parmezano [piv] sur mian aĉetliston. Poste mi pensis, ke tamen estus bona ideo kontroli en la vortaro, kaj malkovris, ke tio nomiĝas en Esperanto parma fromaĝo (t.e. fromaĝo el la urbo Parma). “Ha, kompreneble!” mi pensis. “Kiel bonŝance, ke mi kontrolis!” La problemo estas ne nur, ke nespertuloj ne kontrolas, sed ke poste la vortaroj reprenas kaj disvastigas iliajn erarojn. Alia granda fonto de tiaj eraroj estas Vikipedio, en kiu nun ja aperas la kapvorto Parmezano. Konsiderante la fakton, ke tiu itala fromaĝo nomiĝas en la itala parmigiano, tiu angla-franca formo vere ne havas sencon.

Neniu normale provus aldoni novan radikon al nature evoluinta lingvo, sed ĉar Esperanto estas artefarita, eĉ komencantoj opinias, ke ili rajtas kaj povas plibonigi la laboron de Zamenhof. Mi legis iam proponon pri nova vorto ekvila en la kunteksto ekvila komerco. Kiel Esperanto elturniĝis dum la lastaj 120 jaroj sen la vorto ekvila? Tre simple: per la vorto justa. Tiun ekzemplon vi ne trovos en la paĝoj de La Bona Lingvo (bonŝance tiu propono estis mortnaskita), sed amason da aliaj: cis, humanitara, violenta ktp. ktp.

Iuj esperantistoj opinias, ke ili rajtas proponi ŝanĝon al la vorttrezoro tutsimple ĉar ili ne ŝatas ekzistantan vorton, kaj pensas, ke alia formo estus pli bona aŭ pli bela. Tiel, apud la Fundamentaj vortoj kruro, besto, vinbero kaj presi aperis gambo, animalo, uvo kaj printi. La ĉiama preteksto estas, ke estas iu esenca distingo en la signifo: ekzemple, ke kruro rilatas nur al la parto inter la piedo kaj la genuo, dum gambo estas la tuto; aŭ ke animalo rilatas al ĉiuj bestoj inkluzive de la homo. La praktika (kaj certe ankaŭ la celita) rezulto estas iompostioma anstataŭigo de la Fundamentaj vortoj per aliaj pli laŭ la gusto de ties uzantoj. La sekvo estas, ke anstataŭ lerni nur unu vorton, komencantoj devas lerni du kun praktike la sama signifo – ĉar kompreneble la malnova formo ne falas el la uzado. Kien do malaperis la facileco de Esperanto?

Por lernantoj de Esperanto estas tre kuraĝige konstati, ke ili mem povas per kombinado de radikoj kaj sufiksoj multobligi sian vorttrezoron. Bedaŭrinde, iuj esperantistoj kredigas al ili, ke tiaj kunmetitaj vortoj ne estas serioza parto de Esperanto, ke ili apartenis al primitiva fazo de la lingvo, nun superita. Tiun vidpunkton mi iam aŭdis ankaŭ de nesperta esperantisto: ŝi plendis, ke ŝi ne havas sufiĉe grandan vortprovizon en Esperanto – jes, ŝi scias, ke eblas mem krei vortojn, sed ŝi volas lerni la “ĝustan” nomon de la koncerna objekto. Evidente, ŝiaj instruistoj jam konvinkis ŝin, ke la kunmetaĵoj, kiujn ŝi mem elpensas, estas duarangaj anstataŭaĵoj, uzindaj nur se oni ne konas la “veran” terminon.

Ni ĉiuj konas la faman rakonton pri la eta Ludoviko kaj la dolĉaĵvendejo: ke vidante la rusan vorton konditorskaja (sukeraĵejo) li ekkomprenis, kiel per sistemo de afiksoj li povos limigi la bezonatan radikaron de sia nova lingvo kaj tiel faciligi la taskon de lernantoj. Ĉu ne plu validas tiu brila inspiro de Zamenhof? Ŝajne ne – precipe dum ĉiu duonbakita duonkomencanto kredas, ke li aŭ ŝi rajtas proponi aldonojn al la vortaro. Tiel ekestas situacio, en kiu la radikaro konstante kreskas, kaj lernantoj estas devigataj dediĉi horojn por studi ĝin. Tion sugestas ekzemple la paĝaro Lernu! per sia rubriko “Vorto de la tago”, kiu rekomendas amason da nenecesaj vortoj: lokalizi, delico, akomodi, fetoro, sukuri ks.

Kunmetado estas la kerno de la esperanta vortfara sistemo. Ni ne donu al komencantoj listojn de novaj vortoj parkere lernendaj; anstataŭe ni montru al ili, kiel surbaze de malgranda radikaro, ili povos mem esprimi preskaŭ ĉiujn normale bezonatajn konceptojn.

Anna Lowenstein

* *

La Fundamento sen peno sed kun prudento

Multaj el la problemoj en la pasinta kaj en la nuna mondo venas el laŭvorta interpretado de sanktaj libroj. Ankaŭ la Fundamento estas iusence la sankta libro de la parolantoj de Esperanto. Ĝi estas en tiu senco sankta, ĉar kiel Zamenhof diris en la Antaŭparolo: “Neniu persono kaj neniu societo devas havi la rajton arbitre fari en nia Fundamento eĉ la plej malgrandan ŝanĝon!” Ĝi, do, estas la normodona lingva libro por la komunumo de la esperantistoj.

Do, se iu volas scii, kiel teorie devus funkcii Esperanto, oni ne povas fari ion alian ol legi kaj relegadi la Fundamenton kaj klopodi eltiri la regulojn. Tio estas esence la sama laboro, kiun faras lingvistoj, kiam ili devas kompreni la regulojn de iu ajn lingvo en la mondo, nur ke ilia tasko estas iom pli malfacila. Ne disponante pri skribita teksto same aŭtoritata, ili devas aŭskulti la parolantojn de ekzemple aŭstralia praloĝanta tribo, registri ilin kaj poste analizi la lingvon.

Ni provu vidi, kion la Fundamento legata sen antaŭjuĝoj povas instrui al ni en la kampo de vortoj kaj vortaroj. Tiujn instruojn vi trovos en la konsiloj pri unuopaj vortoj en ĉi tiu libro.

Nia ĉefa mesaĝo volas esti: legu la Fundamenton kaj interpretu ĝin per komuna prudento.

1 – En Esperanto, principe, ne ekzistas duoblaj vokaloj aŭ duoblaj konsonantoj.

En multaj lingvoj oni havas duoblajn vokalojn/konsonantojn aŭ longajn vokalojn/konsonantojn. Laŭ la simboloj de la Internacia Fonetika Alfabeto oni indikas ilin per dupunkto post la litero: “a:” = “longa a”, “k:” = “duobla K”.

Se oni legas la Fundamenton oni unue trovas la ĝeneralan regulon 9-an, kiu asertas, ke “Ĉiu vorto estas elparolata absolute kiel ĝi estas skribita.” Poste oni trovas en la 2-a Ekzerco de legado la vortojn “Ré-e”, “Heró-o”, “Konscí-i”, kiuj klare montras, ke du vokaloj skribitaj sinsekve estas elparolindaj aparte. Ankoraŭ poste oni vidas, ke vortoj, kiuj en la fontlingvoj havis duoblajn konsonantojn, estas normale prezentataj en Esperanto per radikoj kun simplaj konsonantoj, ekzemple “pomme” en la franca iĝas “pomo”, “allumette” iĝas “alumeto”, kaj tiel multe pli. Tio estas la normala kaj ĝenerala regulo en Esperanto. Se iu povas trovi kontraŭekzemplon en la Fudamento, bonvolu diri.

Sed jen du “esceptoj”!

En la Gramatiko, regulo 16-a, ni trovas “La finaĵoj de la substantivoj kaj de la artikolo povas esti forigataj kaj esti anstataŭataj de apostrofo. Ekzemple: Ŝiller’ anstataŭ Ŝiller’o.”

En la 36-a Ekzerco oni havas la frazon: Petro, Anno kaj Elizabeto estas miaj gefratoj.

Temas evidente pri personaj nomoj, pri kiuj Zamenhof hezitis, kion fari. Ĉu skribi ilin komplete asimilitaj Ŝilero kaj Ano, ĉu lasi ilin nur duone asimilitaj?.

Ĉu tio sufiĉas por aserti, ke en Esperanto povas ekzisti duoblaj konsonantoj en radiko, kaj skribi trankvile “finno”, “gallo”, “villo”, kaj tiel plu? La leganto juĝu mem, sed komuna prudento kaj ankaŭ seriozaj sciencaj kialoj, indikas, laŭ mi, ke oni ne rajtas enkonduki en Esperanton regulon, kiun ĝi ne havas. Cetere la kapablo distingi en la elparolo inter simpla kaj longa konsonanto, ne ekzistas en multegaj lingvoj. Kial ŝarĝi la lernantojn de Esperanto per plia malfacilaĵo?

En la sama rubriko oni devas ekzameni ankaŭ la provojn forigi la 9-an regulon: “Ĉiu vorto estas elparolata absolute kiel ĝi ests skribata.” kaj la klarajn indikojn de la 2-a Ekzerco de legado: “Ré-e”, “Heró-o”, “Konscí-i”.

Ĉiam en Esperanto oni skribas du samajn konsonantojn, kiam tiuj troviĝas apude en vort-kunmetoj: lit-tuko, for-rapidi, ktp. Ĉiam oni legis laŭ la indikoj de la Ekzerco de legado: lit-tuko, for-rapidi, alivorte klare aŭdigante la du konsonantojn. Nun oni provas pravigi la legadon lit:uko kaj for:apidi, pro tio ke oni emas fari tion por pli facila kaj senĝena elparolado.

Jen okazo en kiu, oni ne rajtas ŝanĝi la principojn de la lingvo, kiujn montras la Fundamento. Oni estas provanta krei novan lingvon.

2 – Vortkunmetado estas normala maniero formi novajn vortojn

Nia hipoteza marsa lingvisto, kiu provus lerni Esperanton el la Fundamento, ne havus dubojn: vortkunmetado estas la normala maniero formi novajn vortojn en Esperanto. Li unue trovus la regulon 11-an: La kunmetitaj vortoj rezultas el la simpla kuniĝo de la formantaj elementoj, kunskribitaj sed dividitaj de malgrandaj streketoj. La ĉefa vorto devas ĉiam esti en la fino. La gramatikaj finaĵoj estas konsiderataj vortoj. Ekzemple: vapor’ŝip’o (ŝipo funkcianta per vaporo) konsistas el vapor – vaporo, ŝip – ŝipo, o – finaĵo tipa por la substantivo.

Tra la tuta ekzercaro li trovus ĝangalon da kunmetitaj vortoj de ĉiuj specoj.

- Mia frato ne estas granda, sed li ne estas ankaŭ malgranda: li estas de meza kresko.

- Li estas tiel dika, ke li ne povas trairi tra nia mallarĝa pordo.

- Haro estas tre maldika.

- La nokto estis tiel malluma, ke ni nenion povis vidi eĉ antaŭ nia nazo.

- Tiu ĉi malfreŝa pano estas malmola, kiel ŝtono.

- Ni forte malestimas tiun ĉi malnoblan homon.

- La fenestro longe estis nefermita; mi ĝin fermis, sed mia frato tuj ĝin denove malfermis.

- La loĝantoj de unu regno estas samregnanoj, la loĝantoj de unu urbo estas samurbanoj, la konfesantoj de unu religio estas samreligianoj.

Kaj fine li trovus la amuziĝon de Zamenhof en la lasta ekzerco de la Ekzercaro:

- Sano, sana, sane, sani, sanu, saniga, saneco, sanilo, sanigi, saniĝi, sanejo, sanisto, sanulo, malsano, malsana, malsane, malsani, malsanulo, malsaniga, malsaniĝi, malsaneta, malsanema, malsanulejo, malsanulisto, malsanero, malsaneraro, sanigebla, sanigisto, sanigilo, resanigi, resaniĝanto, sanigilejo, sanigejo, malsanemulo, sanilaro, malsanaro, malsanulido, nesana, malsanado, sanulaĵo, malsaneco, malsanemeco, saniginda, sanilujo, sanigilujo, remalsano, remalsaniĝo, malsanulino, sanigista, sanigilista, sanilista, malsanulista k. t. p.

Estante racia, kiel ĉiuj loĝantoj de Marso, li konkludus ke vortkunmetado estas la normala maniero formi novajn bezonatajn vortojn en Esperanto. Kaj la samon li trovus, se li aŭskultus la normalajn parolantojn, kiuj diras,ekzemple, “glaso-sub-ten-ringo”.

Sed, se li aliĝus al la asocio “Esperantologoj anonimaj” kaj demandus la prezidanton, kial oni ne diras “Esperanto-sciencistoj sennomaj” oni dirus al li, ke temas pri vortoj el la granda (okcidenta) kultura tradicio, kiujn oni ne povas malhavi, ankaŭ ĉar ili estas en la angla kaj en franca lingvoj. Same oni klarigus al li, ke ne ekzistas tia regulo en Esperanto, ĉar Zamenhof diris “tago” kaj “nokto”, ne “tago” “maltago” kaj sekve oni rajtas diri “longa” kaj “kurta”. Iu, kiu “rezonas” tiel neniam ricevos vizon por Marso.

Kvankam tiu regulo, almenaŭ en la kapo de la simpluloj, daŭre funkcias, oni insistus, ke oni ne devas diri “malsanulejo” sed “hospitalo”, kaj ve al tiu, kiu kuraĝus diri “biologiisto” (biologi’ist’o) anstataŭ “biologo”.

Multajn tiajn marsajn konsilojn vi trovos en ĉi tiu libreto.

3 – Ĉu vi parolas klere kaj greke aŭ kompreneble?

En multaj regionoj de la mondo ekzistas disniveligo de la lingvoj (fenomeno, kiun lingvistoj normale nomas ‘diglosio’). Esence temas pri la fakto, ke la sama lingvo-komunumo uzas unu lingvon (aŭ variaĵon de lingvo) por uzo en la familia kaj neformala rilatado kaj unu alian lingvon (aŭ lingvovariaĵon) por funkcioj pli solenaj, pli prestiĝaj. Ekzemple oni uzas la parolatan araban por enfamiliaj konversacioj sed la modernan norman araban por intervjuo en la televido kaj fine la tute klasikan araban por religiaj ceremonioj.

En Esperanto ankaŭ enŝteliĝas la eŭropaj ideoj pri la beleco de tiu situacio. Dum jarmilo en Eŭropo oni parolis iun ajn el la modernaj eŭropaj lingvoj kaj skribis en la latina. Post la fino de la latina, tamen oni plukreis ĉiujn sciencajn nomoj el grekaj kaj latinaj elementoj. Vere kleraj homoj povis longe post la renesanco ankoraŭ skribi en la latina, kaj en la modernaj tempoj ankaŭ kompreni la latinan kaj parte la grekan. Pro tio se vi estis klera kaj volis paroli per supera lingvo, vi ne diris “koro” sed “kardio/kardjo”, “instruisto” sed “pedagogo” ktp. en malsamaj miksoj en malsamaj landoj de Eŭropo.

La supereco de kuracistoj konsistis dum jarcentoj el tio, ke ili parolis nekompreneble por la pacientoj. Tio okazis ankaŭ pri la literaturo. Ju pli la lingvo estis nekomprenebla por la normala popolo, des pli ĝi estis taksata poezia.

Tiuj ideoj laŭgrade malaperadas el eŭropaj lingvoj en la lastaj du jarcentoj sed je malsamaj ritmoj en malsamaj landoj. Kaj nun oni vidas la saman emon per uzado de anglaj esprimoj, kiujn la popolo ne komprenas.

Kion faris Zamenhof? Estante geniulo, li kaptis la evolutendencojn jam klarajn en la dua duono de la dek-naŭa jarcento, kaj produktis lingvon kun nur unu lingvonivelo.

Vi povas legi la Fundamenton 100 fojojn kaj tamen vi ne trovas la parojn: geografo-geografio, biologo-biologio, nek kardiografo-kardiografio, ktp.

Sed post Zamenhof venis la Lingva Komitato, kiu en la epoko de la Ido-skismo, pensis bone, ke oni povas batali kontraŭ la naturismaj ideoj de ĝiaj parolantoj, enmetante amason da radikoj eltiritaj el okcidentaj lingvoj, kaj la tutan superan nivelon grekan kaj latinan. Jen kelkaj ekzemploj laŭ grupetoj .

En la unua grupo estas vortoj, kiuj rekte kontraŭstaras la vorto-faradon de Esperanto laŭ la Fundamentaj reguloj. Ĉu vi memoras pri la dismeto de la ideoj en neŝanĝeblajn radikojn , kiun havis en la menso Zamenhof?

antipatio: malsimpatio aŭ malinklino
anonima: sennoma
tragikomedio: tragedio, kies finiĝo estas feliĉa

Ni ne komentu pri la enkonduko de la radiko “tragi-“, kiu ŝajne validas nur en ĉi tiu okazo.

Eble ankaŭ

antipodo: loko de la tero, kuŝanta sub niaj piedoj sur la alia duonglobo
estas parto de la enkonduko de la radiko “anti-“ tre vivanta ankaŭ nuntempe en, ekzemple, “antisemit-“, kiun mi nomus “kontraŭ-ŝem-id-“.

La dua grupo rilatas al la fifama sistemo geografio-geografo, kiu firmigas sian ĉeeston, kaj donas eblecojn al postaj generacioj fari multe pli da strangaĵoj.

filozofio: scienco pri la esencaj plej ĝeneralaj principoj kaj kaŭzoj de la estado.
filozofo: scienculo, kiu esploras kaj pritraktas la filozofion.

mito: tradicia fabela rakonto pri antikvaj dioj kaj praaj tempoj.
mitologio: tradiciaj fabelaj rakontoj de la antikvuloj pri la dioj kaj duondiaj herooj.

filologio: scienco, kiu . . . esploras la lingvojn kiel organojn de la spirita vivo de la popoloj.
filologo: scienculo, kiu studas la filologion

astrologio: arto diveni ion estontan laŭ la astroj
astrologo: astrologiisto

astronomio: scienco pri la astroj
astronomo: astronomiisto

filantropo: humanulo, homaramanto aŭ bonfarema homo
filantropio: humaneco, homaramo aŭ bonfaremo

teologio: metoda studo pri Dio kaj diaj aferoj
teologo: teologiisto

Iom aparta estas la pozicio de:

inkvizicio: mezepoka eklezia institucio kaj tribunalo.
inkvizitoro: membro de la inkvizicia tribunalo

direkcio
direktoro

ktp.

kiam komenciĝas la kvazaŭregulo literaturo/literatoro. Abundas krome la kvazaŭgrekaĵoj:

apologo: fablo.

epigrafo: mallonga surskribo, metita sur konstruaĵo por indiki ĝian destinon, daton k.t.p.

epigramo: mallonga versareto esprimanta satiran kritikon.

prologo: parto de teatraĵo, kiu anoncas kaj preparas la agon.

epilogo: fina parto de verko, kiel malo de prologo.

epiteto: adjektivo, aldonata senpere al substantivo, por ĝin kvalitigi.

epizodo: flanka agado, ne streĉe ligita kun la ĉefa temo, en rakonto aŭ poemo.

kaj ĝenerale la okcidentaĵoj:

manuskripto: manskribaĵo, skribaĵo destinita por presiĝo.

beletristiko: literaturo laŭ la artisma vidpunkto.

depeŝo: urĝa sciigo, sendita per rapida vojo, precipe per telegrafo.

kavalerio: parto de armeo konsistanta el rajdsoldatoj.

spado: glavo konsistanta el longa, rekta, mallarĝa, pinta kaj unutranĉa aŭ dutranĉa klingo kun tenilo

adjutanto: oficiro, kiu komunikas al la subuloj la ordonojn de generalo

aŭtentika: nedubeble certa, vera aŭ originala, oficiale certigita

hekatombo: buĉofero el cent bovoj, ĉe antikvuloj

La premion inter la oficiale aldonitaj vortoj povas ricevi la radiko “kanon-“, al kiu oni donas tre malsamajn signifojn.

kanono: 1. pafilego. 2. eklezia regulo, koncernanta la kredon kaj obeendajn devojn. 3. ekleziaj katalogoj de a sanktuloj aŭ de la sanktaj libroj.

Per ĉi tio la lingva komitato ŝajnas diri: ankaŭ en Esperanto ekzistu vortoj kun pli ol unu signifo tute inter si nerilataj.

La verkon de la tiama Lingva Komitato daŭrigis kun elano la postaj generacioj, en kiuj oni konstante plu provis forigi la radikojn ĝermanajn aŭ rusajn enkondukitajn de Zamenhof. Se li mem ne estus protektinta per la Fundamento vortojn kiel “fingro” kaj “tago” kaj “prava”, nun ni certe dirus “deto”, “ĵurneo” kaj “rajta”. Preter la ŝerca tono, efektive statistikaj kalkuloj pri la morfemaro de Esperanto de la Universala Vortaro tra Plena Vortaro ĝis Plena Ilustrita Vortaro, montras ke la procentaĵo de enkondukitaj morfemoj nek francaj nek anglaj praktike emas reduktiĝi al nulo en la lastaj tempoj .

En ĉi tiu libreto vi trovos alternativajn esprimojn por la alt-kulturaj grek-latinaj vortoj.

4 – La dekkvina regulo: ĉu labor-azeno aŭ troja ĉevalo?

Ĉiuj konas preskaŭ parkere la 15-an regulon de la komenca Esperanto-gramatiko: La tiel nomataj vortoj fremdaj, t.e. tiuj, kiujn la plimulto de la lingvoj prenis el unu fonto, estas uzataj en la lingvo Esperanto sen ŝanĝo, ricevante nur la ortografion kaj la gramatikajn finaĵojn de tiu ĉi lingvo. Sed kiam en unu kategorio pluraj vortoj malsamaj derivas de unu sama radiko, estas pli bone uzi senŝanĝe nur la vorton fundamentan kaj la ceterajn formi el tiu ĉi lasta laŭ la reguloj de la lingvo Esperanto. Ekzemple: tragédie - tragedi’o, tragique - tragedi’a“ .

Ĉi tiu regulo estas tre grava, ĉar ĝi permesis al la lingvo evolui per natura metodo. Kiam la tuta mondo parolas pri “modem” oni rajtas preni tiun radikon kaj krei la novan vorton “modem-o”.

Estas kompreneble necese, atenti pri la dua parto de la regulo, tio estas preni nur la bazan radikon. Tio estas iom malfacila, ĉar la rezulto estas vortoj ne plu internaciaj. Oni atendus en Esperanto la serion: redakt-i, redakt-ist-o, redakt-ej-o, redakt-ist-ar-o, sed Zamenhof mem ne sukcesis rigore sekvi tiun regulon kaj en la Universala Vortaro ni trovas redakci- kaj redaktor-.

Kaj jen ree la bezono pri komuna prudento. La fakto ke Zamenhof mem ne sukcesis ĉiam sekvi la regulon, ne povas esti preteksto por krei novan escepto-regulon: La dua parto de la 15-a regulo ne aplikiĝas!”

Krome en la tempoj de Zamenhof, li povis pensi nur pri Eŭropaj lingvoj. Io komuna al la latinidaj, ĝermanaj kaj slavaj ligvoj estis komplete internacia kaj rajtis eniri la lingvon.

Nun ni ne plu povas sekvi tiun regulon. La komunikaj eblecoj nuntempaj devigas nin pensi ankaŭ pri la lingvoj ĉina, indonezia, japana, persa, araba ktp. Nur tio, kio estas komuna al lingvoj de ĉiuj mondopartoj povas esti konsiderata prenita de la “plimulto de la lingvoj”. La konscio pri tio malrapide progresas. Unuan proponon klaran al tiu direkto faris Andreas Kueck . Oni povas diskuti pri la propono de Andreas Kueck, kaj oni rajtas havi malsamajn ideojn pri la apliko de tiu regulo, sed restas la fakto, ke Andreas Kueck havas la meriton diri klare tion, kion multaj, inkluzive de mi, pensis sed ne kuraĝis diri. Verdire en antaŭaj jardekoj kelkaj japanoj komencis proponi la neceson maleŭropigi Esperanton, sed ili estis kutime konsiderataj “stranguloj”.

Ankaŭ en ĉi tiu kampo, eble la komuna prudento devas helpi. Verŝajne ne oportunas ŝanĝi vortojn bazajn de Esperanto, ekzemple “maljuna” per “olda”, sed oni povas krei multajn novajn vortojn per kunmetado laŭ modeloj de la ĉina, de la japana, de la araba ktp. Ankaŭ tio estas apliko de la 15-a regulo.

Esence, laŭ mi, la 15-a regulo devas resti “labor-azeno”, kiu permesas al Esperanto evolui senprobleme, ĉiutage per aldono de novaj bezonataj radikoj, sed ĝi ne rajtas iĝi “troja ĉevalo ”, alivorte ilo por igi Esperanton tre simila al Interlingua, alivorte al lingvo plena je okcidentaĵoj kaj servanta nur al disportado tra la mondo de la sola, grava, granda kaj vera kulturo, la nia.

5 - Konklude

La Fundamento restas nia modelo. Oni devas interpreti ĝin per komuna prudento, kaj provi vivigi ĝiajn principojn, ne la unuopajn esceptojn. Tio, kio gravas estas la granda bildo, estas la klaraj principoj de facila, senescepta, aglutina lingvo. Ankaŭ la tutmondigo de la vortara materialo povas esti rigardata kiel principo venanta el la Fundamento, kiu provis esti kiel eble plej internacia en sia tempo.

Renato Corsetti

@@ Linio 10 423: / Linio 10 423: @@
 '''taksonomio'''<br>
-:taksonomi&middot;o ~ en&middot;klas&middot;ig&middot;scienco<br>
+:taksonomi&middot;o ~ en&middot;klas&middot;ig&middot;scienc&middot;o<br>
 '''taktismo'''<br>
@@ Linio 10 450: / Linio 10 450: @@
 '''tartali'''<br>
-:tartal&middot;i &rarr; balbuti, ripetbalbuti <br>
+:tartal&middot;i &rarr; balbut&middot;i, ripet&middot;balbut&middot;i <br>
 '''taŭro'''<br>
@@ Linio 10 941: / Linio 10 941: @@
 '''tropismo'''<br>
-:tropism&middot;o ''(en la senco de reago al altira aŭ forpuŝa forto)'' ~ altir&middot;for&middot;puŝa reag&middot;o<br>
+:tropism&middot;o ''(en la senco de reago al altira aŭ forpuŝa forto)'' ~ al&middot;tir&middot;for&middot;puŝ&middot;a re&middot;ag&middot;o<br>
 '''trotuaro'''<br>
@@ Linio 11 199: / Linio 11 199: @@
 '''vegano'''<br>
-:vegan&middot;o ~ sen&middot;best&middot;aĵ&middot;ist&middot;o, best&middot; aĵ&middot;evit&middot;ist&middot;o<br>
+:vegan&middot;o ~ sen&middot;best&middot;aĵ&middot;ist&middot;o, best&middot;aĵ&middot;evit&middot;ist&middot;o<br>
 '''veganismo'''<br>
-:vegan&middot;ism&middot;o ~ sen&middot;best&middot;aĵ&middot;ism&middot;o, diet&middot;o sen&middot;best&middot;aĵ&middot;a, diet&middot;o nur&middot;kresk&middot;aĵ&middot;a, best&middot; aĵ&middot;o&middot;evit&middot;ism&middot;o<br>
+:vegan&middot;ism&middot;o ~ sen&middot;best&middot;aĵ&middot;ism&middot;o, diet&middot;o sen&middot;best&middot;aĵ&middot;a, diet&middot;o nur&middot;kresk&middot;aĵ&middot;a, best&middot;aĵ&middot;o&middot;evit&middot;ism&middot;o<br>
 '''vegetalo'''<br>

Simplaj samsignifaj vortoj: Malsamoj inter versioj

Kiel registrite je 03:39, 17 Jun. 2025

Enhavo

Vortoj

A

B

C

Ĉ

D

E

F

G

Ĝ

H

Ĥ

I

J

Ĵ

K

L

M

N

O

P

R

S

Ŝ

T

U

Ŭ

V

X

Z

Klarigoj pri la maniero uzi la vorto-liston

Enkonduko al la libro

Esperanto estas facila

La Fundamento sen peno sed kun prudento

Navigacia menuo

Serĉi