|
|
| (94 mezaj versioj de la sama uzanto ne montriĝas) |
| Linio 6: |
Linio 6: |
| | | | |
| | ''Mi ree prezentas ĉi-sekve parton de la sonetoj de Ĝusepe Ĝoakino Beli [Giuseppe Gioachino Belli]. En la komenco mi metos tiujn, kiuj jam estis eldonitaj en la libro ''Elektitaj Sonetoj'' tradukitaj de Gaŭdencjo Pizoni [Gaudenzio Pisoni] kaj reviziitaj de mi mem. Mi plureviziis ilin ĉi tie surbaze de paperoj de Pizoni, kiujn la heredantoj bonvolis havigi al mi. Kompreneble nur mi respondecas pri ĉia miso, eraro, ktp. en ĉi tiu versio.''<br> | | ''Mi ree prezentas ĉi-sekve parton de la sonetoj de Ĝusepe Ĝoakino Beli [Giuseppe Gioachino Belli]. En la komenco mi metos tiujn, kiuj jam estis eldonitaj en la libro ''Elektitaj Sonetoj'' tradukitaj de Gaŭdencjo Pizoni [Gaudenzio Pisoni] kaj reviziitaj de mi mem. Mi plureviziis ilin ĉi tie surbaze de paperoj de Pizoni, kiujn la heredantoj bonvolis havigi al mi. Kompreneble nur mi respondecas pri ĉia miso, eraro, ktp. en ĉi tiu versio.''<br> |
| − | ''La defio estas, per piednotoj abundaj produkti ion, kion ankaŭ japanoj povas kompreni. Ni aparte trovos japanajn legantojn.'' | + | |
| | + | ''La defio estas, per piednotoj abundaj produkti ion, kion ankaŭ japanoj povas kompreni. Ni aparte serĉos japanajn legantojn. Japanaj legantoj bonvolu konsideri, ke ĉi tiuj poemoj estis verkitaj en la 19-a jarcento kaj ili rakontas la mondon, kiel oni komprenis ĝin tiam.'' |
| | | | |
| | <hr> | | <hr> |
| | <br> | | <br> |
| | | | |
| − | <TABLE>
| + | [[La konsolanto]]<br> |
| − | <TR>
| + | [[Edukado]]<br> |
| − | <TD>
| + | [[Rememoro]]<br> |
| − | '''L'editto de l'ostarie'''
| + | [[Mondo-kreado]]<br> |
| − | | + | [[Kaino]]<br> |
| − | Accidenti a l’editti, a cchi l’inventa,<br>
| + | [[Tortur-ŝnuro ĉe la Korso]]<br> |
| − | chi li fa, chi li stampa, chi l’attacca,<br>
| + | [[Morto certas, hor' malcertas]]<br> |
| − | e cchi li legge. E a vvoi st’antra patacca<br>
| + | [[La tago de la lasta juĝo]]<br> |
| − | schiccherata cor brodo de pulenta!<br>
| + | [[Fortuno, kaj dormu]]<br> |
| − |
| + | [[La bona familio]]<br> |
| − | E addosso all’ostarie! ggente scontenta,<br>
| + | [[La aresto]]<br> |
| − | fijji de porche fijje d’una vacca!<br>
| + | [[Vaganto nokte, iranto morten]]<br> |
| − | Si all’ostaria ’na purcia sce s’acciacca,<br>
| + | [[La memorigilo]]<br> |
| − | cqua ddiventa un miracolo diventa!<br>
| + | [[Vidvineco]]<br> |
| − |
| + | [[La leŭtenanto]]<br> |
| − | Papa Grigorio, di’ ar Governatore<br>
| + | [[La sankta jaro]]<br> |
| − | che sto popolo tuo trasteverino<br>
| + | [[La koboldoj]]<br> |
| − | si pperde l’ostarie fa cquarc’orrore.<br>
| + | [[La butikisto]]<br> |
| − |
| + | [[La gustoj]]<br> |
| − | Noi mànnesce a scannatte er giacubbino,<br>
| + | [[La dekreto pri la trinkejoj]]<br> |
| − | spènnesce ar prezzo che tte va ppiú a ccore,<br>
| + | [[La kara kariero]]<br> |
| − | ma gguai pe ccristo a cchi cce tocca er vino.<br>
| + | [[Vero estas unu]]<br> |
| − | | + | [[La bona tago de nova jaro]]<br> |
| − | 1832 12 03
| + | [[La patro de la sanktuloj]]<br> |
| − | | + | [[La patrino de sanktulinoj]]<br> |
| − | </TD>
| + | [[Revivigitaj mortintoj]]<br> |
| − | <TD>
| + | [[La patrino de la ŝtelisteto]]<br> |
| − | '''La dekreto de la trinkejoj'''(1)
| + | [[Homa vivo]]<br> |
| − | | + | [[La kafej-mastro fizolofo]]<br> |
| − | Peston al leĝoj kaj ties invento,<br>
| + | [[La konsento]]<br> |
| − | al la verkintoj, kaj eĉ al gluantoj,<br>
| + | [[Malriĉa patrino]]<br> |
| − | kaj al legontoj de la paperkvantoj,<br>
| + | [[Io paroli pri morto, alio morti]]<br> |
| − | ŝmiritaj per buljono el placento.(2)<br>
| + | [[La ekzekutisto]]<br> |
| − | | + | [[La vendoplaco Navona]]<br> |
| − | Kontraŭ trinkejoj ree! Kia gento,<br>
| + | [[La testamento de la paskulo]]<br> |
| − | porkoj kaj ĝermoj de putinaj plantoj!<br>
| + | [[La vikarioj]]<br> |
| − | En trinkej' oni taksas arogantoj<br>
| + | [[La bapto de la filo]]<br> |
| − | homojn premintajn pulon sen atento.<br>
| + | [[La bonaj soldatoj]]<br> |
| − | | + | [[La ŝuldoj]]<br> |
| − | Al policestro diru, Pap' Gregoro,(3)<br>
| + | [[La kuiristo]]<br> |
| − | ke ĉi-popolo via transtibera(4)<br>
| + | [[Beleco]]<br> |
| − | nun iĝos, sen trinkejoj, eksplod-pulvoro.<br>
| + | [[La malpentanto]]<br> |
| − | | + | [[Ĉu Papo ridas?]]<br> |
| − | Disbuĉi jakobenojn (5) sendu nin,<br>
| + | [[La elekto de la Papo]]<br> |
| − | impostu nin je sumo plej prefera,<br>
| + | [[La maljunuloj]]<br> |
| − | sed, ve al vi, se al ni mankas vin'.<br>
| + | [[La papo ĉe Di-servoj]]<br> |
| − | | + | [[Nuntempa tekniko]]<br> |
| − | 1832 12 03
| + | [[La malriĉa familio]]<br> |
| − | | + | [[La murmurado de Juliano]]<br> |
| − | </TD>
| + | [[La sekreto]]<br> |
| − | </TR>
| + | [[Morto kaj ties vosto]]<br> |
| − | </TABLE>
| + | [[Labor-sekretoj]]<br> |
| − | (1) La 28-an de novembro 1832 la guberniestro de Romo (tiama urbestro) aperigis dekreton, kiu igis la konduton en trinkejoj pli kontrolata. <br>
| + | [[Vapor-kaleŝoj]]<br> |
| − | (2) Popola maldeca maniero por priskribi la glumaterialon. <br>
| + | [[La balancil-ludo de la estraro]]<br> |
| − | (3) Nun la parolanto sin direktas rekte al la Papo, por ke ĉi tiu informu la policestron. La Papo estis Gregoro la 16-a, papinta de 1831 al 1846.<br>
| + | [[La soldatoj]]<br> |
| − | (4) La plej popola parto de Romo estas tiu situanta trans la rivero Tibero.<br>
| + | [[La babil-turo]]<br> |
| − | (5) Civitanoj, kiuj volis pli liberalan reg-sistemon kaj en kelkaj historiaj periodoj estis persekutitaj de la eklezio kaj de la konservemaj registaroj.
| + | [[Min tiklas, aĉa tio, scideziroj]]<br> |
| − | | + | [[Novtipa vizito]]<br> |
| − | <hr>
| + | [[Sen titolo]]<br> |
| − | | + | |
| − | <TABLE>
| + | |
| − | <TR>
| + | |
| − | <TD>
| + | |
| − | | + | |
| − | '''La vita dell'omo'''
| + | |
| − | | + | |
| − | Nove mesi a la puzza: poi in fassciola<br>
| + | |
| − | tra sbasciucchi, lattime e llagrimoni:<br>
| + | |
| − | poi p'er laccio, in ner crino, e in vesticciola,<br>
| + | |
| − | cor torcolo e l'imbraghe pe ccarzoni.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Poi comincia er tormento de la scòla,<br>
| + | |
| − | l'abbeccè, le frustate, li ggeloni,<br>
| + | |
| − | la rosalìa, la cacca a la ssediola,<br>
| + | |
| − | e un po' de scarlattina e vvormijjonì.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Poi viè ll'arte, er diggiuno, la fatica,<br>
| + | |
| − | la piggione, le carcere, er governo,<br>
| + | |
| − | lo spedale, li debbiti, la fica,<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | er zol d'istate, la neve d'inverno...<br>
| + | |
| − | E pper urtimo, Iddio sce benedica,<br>
| + | |
| − | viè la morte, e ffinisce co l'inferno.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | 1833 01 18
| + | |
| − | | + | |
| − | </TD>
| + | |
| − | <TD>
| + | |
| − | '''Homa vivo'''
| + | |
| − | | + | |
| − | Haladzo naŭ monatojn, elir-peno<br>
| + | |
| − | kaj poste larmoj, lakto, vindotolo(1)<br>
| + | |
| − | ir-korbo, kasko, kisoj, tenrimeno,(2)<br>
| + | |
| − | anstataŭ pantalono kamizolo.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Jen la lernejo nun, plia malbeno:<br>
| + | |
| − | aboco, vipobatoj,(3) variolo,<br>
| + | |
| − | fekad' surseĝa (4), frostdolora peno(5), <br>
| + | |
| − | iom da skarlatino kaj skrofolo.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | La metilerno, poste la abstino(6), <br> | + | |
| − | lu-pago, registaro, mallibero,<br>
| + | |
| − | malsanulejo, ŝuldoj, kaj vagino.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Neĝo dum vintro, suno en somero...<br>
| + | |
| − | kaj jen, nin benu Dio, ĉe la fino<br>
| + | |
| − | la morto portas nin al la infero(7)<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | 1833 01 18
| + | |
| − | | + | |
| − | </TD>
| + | |
| − | </TR>
| + | |
| − | </TABLE>
| + | |
| − | | + | |
| − | (1) Nuntempe oni uzas plastajn-paperajn vindotukojn forĵeteblajn. Iam oni vidis bebojn per tolaĵoj.<br>
| + | |
| − | (2) Iloj uzataj por malgrandaj beboj: ir-korbo estis vimena korbo konusforma, per kiu bebo lernis marŝi, kasko estis speco de turbano, kiu protekstos la kapon de beboj okaze de faloj, ten-rimeno estis rimeno. per kiu oni tenis bebojn por certiĝi, ke ili ne formarŝos. <br>
| + | |
| − | (3) aboco estis la libro de la alfabeto, per kiu malgrandaj infanoj lernis legi kaj skribi, vipobatoj aludas al la fakto, ke en la tiamaj lernejoj infanoj estis batitaj per vipo por puni ilin.<br>
| + | |
| − | (4) Seĝo kun truo uzata de infanoj.<br>
| + | |
| − | (5) Ofte pro la malvarmo de kalsĉambroj infanaj kruroj kaj piedoj frostiĝis.<br>
| + | |
| − | (6) Abstino aludas al fastado en difinitaj periodoj, kiuj estis devigaj por katolikaj homoj laŭ la religio<br>
| + | |
| − | (7) Infero, por katolikoj, estas loko, kie mortintoj ricevas punon en eterno, se ili pekis dum la vivo.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | <hr>
| + | |
| − | </TD>
| + | |
| − | </TR>
| + | |
| − | </TABLE>
| + | |
| − | | + | |
| − | | + | |
| − | <TABLE>
| + | |
| − | <TR>
| + | |
| − | <TD>
| + | |
| − | '''Er battesimo der fijjo maschio'''
| + | |
| − | | + | |
| − | Cosa sò sti fibbioni sbrillantati,<br>
| + | |
| − | Sto bber cappello novo e sto vistito?<br>
| + | |
| − | Sta carrozza ch'edè ? cch'edè st'invito<br>
| + | |
| − | De confetti, de vino e dde ggelati?<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | E li sparaggni tui l'hai massagrati,<br>
| + | |
| − | Cazzo-matto somaro sscimunito,<br>
| + | |
| − | Perché jjeri tu' mojje ha ppartorito<br>
| + | |
| − | Un zervitore ar Papa e a li su' frati?!<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Se fa ttant'alegria, ttanta bbardoria,<br>
| + | |
| − | Pe bbattezzà cchi fforzi è ccondannato,<br>
| + | |
| − | Prima de nassce , a cojje la scicoria!<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Poveri scechi! E nnun ve sete accorti<br>
| + | |
| − | Ch'er libbro de bbattesimi in sto Stato<br>
| + | |
| − | Se potería chiamà "llibbro de morti"?<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | 1834 05 22
| + | |
| − | | + | |
| − | </TD>
| + | |
| − | <TD>
| + | |
| − | '''La bapto de la filo'''(1)
| + | |
| − | | + | |
| − | Kial ĉi-bukoj brilaj kiel juveloj?<br>
| + | |
| − | La nova ĉapelo, ĉi tiu vesto?<br> | + | |
| − | Kaj kaleŝo, kaj invito al festo?<br>
| + | |
| − | Kial bombonoj, kaj eĉ vin-boteloj?<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Monujon vi masakris por ĉi-celoj,<br>
| + | |
| − | peniso stulta (2), sencerbulo, besto,<br>
| + | |
| − | nur ĉar naskiĝis viro en la nesto<br>
| + | |
| − | servonto de Papoj kaj pastraj keloj.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Tiom da ĝojo, tiom da ebrio<br>
| + | |
| − | por destinito jam de bapto-dato<br>
| + | |
| − | al rikoltado nur de cikorio!(3)<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Ĉu vi ne vidas, ho sencerbaj pintoj,<br>
| + | |
| − | ke bapto-libron en la papa ŝtato,<br>
| + | |
| − | ni povus nomi libro de mortintoj?(4)<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | 1834 05 22
| + | |
| − | | + | |
| − | </TD>
| + | |
| − | </TR>
| + | |
| − | </TABLE>
| + | |
| − | (1) En katolikaj landoj oni kutimas festi la bapton de infano kelkajn tagojn post la naskiĝo.<br>
| + | |
| − | (2) En la roma dialekto oni multe uzas vortojn rilatajn al la seksa kampo. "Peniso" estas dirata al homo stulta. Oni subkomprenas: (Vi estas kiel) peniso.<br>
| + | |
| − | (3) Rikolti kaj manĝi nur cikorion estas sinonimo pri mizera vivo. Cikorio estas herbo, kiun oni rikoltas en kampoj.<br>
| + | |
| − | (4) Baptoj kaj mortoj estis registritaj en librojn ĉe la preĝejoj.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | <hr>
| + | |
| − | <TABLE>
| + | |
| − | <TR>
| + | |
| − | <TD>
| + | |
| − | | + | |
| − | '''Le risate der Papa'''
| + | |
| − | | + | |
| − | Er Papa ride? Male, amico! È sseggno<br>
| + | |
| − | c’a mmomenti er zu’ popolo ha da piaggne.<br>
| + | |
| − | Le risatine de sto bbon padreggno<br>
| + | |
| − | pe nnoi fijjastri sò ssempre compaggne.<br>
| + | |
| − |
| + | |
| − | Ste facciacce che pporteno er trireggno<br>
| + | |
| − | s’assomijjeno tutte a le castaggne:<br>
| + | |
| − | bbelle de fora, eppoi, pe ddio de leggno,<br>
| + | |
| − | muffe de drento e ppiene de magaggne.<br>
| + | |
| − |
| + | |
| − | Er Papa ghiggna? Sce sò gguai per aria:<br>
| + | |
| − | tanto ppiú cch’er zu’ ride de sti tempi<br>
| + | |
| − | nun me pare una cosa nescessaria.<br>
| + | |
| − |
| + | |
| − | Fijji mii cari, state bbene attenti.<br>
| + | |
| − | Sovrani in alegria sò bbrutti esempi.<br>
| + | |
| − | Chi rride cosa fa? Mmostra li denti.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | 1834 11 17
| + | |
| − | | + | |
| − | </TD>
| + | |
| − | <TD>
| + | |
| − | '''Ĉu Papo ridas?'''
| + | |
| − | | + | |
| − | Ĉu Papo ridas? Ve al ni! La faro<br>
| + | |
| − | indikas, ke popolo lia ploras.<br>
| + | |
| − | De duonpatro la rideta knaro<br>
| + | |
| − | por ni, duongefiloj,(1) fisonoras.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Antaŭ ĉi-vizaĝaĉoj kun tiaro(2)<br>
| + | |
| − | pri la kaŝtanaj fruktoj mi memoras,<br>
| + | |
| − | ŝel-belaj sed, pro dio de omaro(3),<br>
| + | |
| − | ŝimaj interne, kie vermoj boras. <br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Ĉu li rikanas? Pesto en aero!<br>
| + | |
| − | Des pli ke en nuntempo lia rido<br>
| + | |
| − | ne havas eĉ kialon por apero.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Karuloj, priatentu la eventojn:<br>
| + | |
| − | Se ridas suverenoj(4), jen insido!<br>
| + | |
| − | Ridantoj kion faras? Montras dentojn.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | 1834 11 17
| + | |
| − | | + | |
| − | </TD>
| + | |
| − | </TR>
| + | |
| − | </TABLE>
| + | |
| − | | + | |
| − | (1) Duongefiloj ĉar ne vere traktataj kiel amataj gefiloj.<br>
| + | |
| − | (2) Ceremonia kapvesto de la papo, ornamita per tri kronoj.<br>
| + | |
| − | (3) Provo redoni la originalan ŝercion per esprimo preskaŭ samsona al "dio de homaro"<br>
| + | |
| − | (4) Tiu, kiu en regno havas la plej superan povon. Ofte alia esprimo por 'reĝo'.<br>
| + | |
| − |
| + | |
| − | <hr>
| + | |
| − | <TABLE>
| + | |
| − | <TR>
| + | |
| − | <TD>
| + | |
| − | '''La scerta der Papa'''
| + | |
| − | | + | |
| − | So' fornaciaro, si', so' fornaciaro,<br>
| + | |
| − | So' un cazzaccio, so' un tufo, so' un cojone<br>
| + | |
| − | Ma la ragione la capisco, a paro<br>
| + | |
| − | De chiunque sa intenne la ragione.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Scejenno un Papa, sor dottor mio caro,<br>
| + | |
| − | Drent'a 'na settantina de persone,<br>
| + | |
| − | E manco sempre tante, e' caso raro<br>
| + | |
| − | Che s'azzecchino in lui qualita' bone.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Perche' s'ha da crea' sempre un de loro?<br>
| + | |
| − | Perche' ogni tanto nun se fa' filice<br>
| + | |
| − | Un brav'omo che attenne ar su' lavoro?<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Mettemo caso: io sto abbottanno er vetro,<br>
| + | |
| − | Entra un Eminentissimo e mi dice:<br>
| + | |
| − | Titta, e' Papa lei: vienghi a San Pietro.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | 1834 12 27
| + | |
| − | | + | |
| − | </TD>
| + | |
| − | <TD>
| + | |
| − | '''La elekto de la Papo'''(1)
| + | |
| − | | + | |
| − | Vitroblovisto, jes vitroblovisto,<br>
| + | |
| − | kaj malklerulo kiel, nu, kojono (2),<br> | + | |
| − | sed mi rezoni povas sen asisto,<br>
| + | |
| − | kun iu ajn dotita je rezono.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Okazas pap-elekto el la listo<br>
| + | |
| − | de nur sepdek' da homoj(3); la propono<br>
| + | |
| − | ne ĉiam trafas moŝton pro ekzisto<br>
| + | |
| − | en li de ĉiuj virtoj kaj de bono.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Kial elekti nur inter ili?<br>
| + | |
| − | Kial ne doni ĝustan rekompencon(4)<br>
| + | |
| − | al homo laboranta por utili?<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | Ekzemple, vitron blovas mi; jen frapo,<br>
| + | |
| − | kaj jen ĉe la dompordo Eminenco(5):<br>
| + | |
| − | "Al Sankta Petro(6) ĉar vi estas Papo".<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | 1834 12 27
| + | |
| − | | + | |
| − | </TD>
| + | |
| − | </TR>
| + | |
| − | </TABLE>
| + | |
| − | | + | |
| − | (1) La Papo estas la supera estro de la katolika eklezio kaj ĝis la jaro 1870-a li esti la reganto de la urbo Romo kaj de la malgranda ŝtato Vatikano en centra Italujo.<br>
| + | |
| − | (2) La esprimo ''kojono'', alia vorto por ''testiko'', estas uzata en la roma dialekto por indiki stultulon.<br>
| + | |
| − | (3) La Papo estas kutime elektata nur inter la kardinaloj, kiuj estas malmultaj superaj funkciuloj de la katolika eklezio<br>
| + | |
| − | (4)La popolo pensis, ke la Papo vivas tre trankvilan vivon, kiu estus granda rekompenco por normala popolano.<br>
| + | |
| − | (5) Eminenco estis titolo per kiu oni indikis kaj vokis kardinalon. Fakte en Esperanto pli simple ĝi estas "Kardinala moŝto".<br>
| + | |
| − | (6) Sankta Petro en Romo estas la sidejo de la Papo.<br>
| + | |
| − | | + | |
| − | <hr>
| + | |
